De O.-L.-Vrouwekerk van Huldenberg is meer dan 750 jaar oud.  Zij is één van de oudste gotische  bouwwerken van ons land en heeft in al die tijd verschillende evoluties gekend. 
Zo is zij één van de enige kerken waar de overgang van vroege gotiek (13^e eeuw) naar Brabantse gotiek (14^e eeuw) duidelijk zichtbaar is.  In dit artikel geven we u enkele kijktips om haar ontwikkeling beter te begrijpen.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Van romaans naar gotiek

Gotiek is in de 12^e eeuw in Frankrijk ontstaan.   Het duurde bijna een eeuw vooraleer men de eerste godshuizen in gotische stijl in onze contreien begon te bouwen.

Tot 1200 waren de kerken in onze streek in romaanse stijl gebouwd, een architectuur die vrijwel steeds uitging van een zware, gesloten en vrij sobere bouwwijze.  Dit kwam overeen met een algemene houding waarbij ingetogenheid, soberheid en ‘gebukt gaan’ voor de Heer een uiting was tegenover de almachtige God. 

Met de gotiek heeft men dit doorbroken : de nieuwe kunstvorm streefde naar openheid, slankheid en rijke versiering. De kerk, het huis van God, moest een groots centrum voor het geloof worden.  Men probeerde een hemelse sfeer in het gebouw te verwezenlijken.

Deze nieuwe stromingen konden in de praktijk omgezet worden dankzij de nieuwe constructiemogelijkheden van het kruisribgewelf.  Om dit te ondersteunen deed men een beroep op steunberen, luchtbogen en spitsbogen.  De traditionele romaanse tongewelven lieten dergelijke vergrotingen niet toe.

De aanzet om gotische werken uit te voeren kwam er door toedoen van de politieke machthebbers.  In Brussel werd op vraag van Hertog Hendrik 1 een nieuwe kooromgang in gotische stijl aangebracht aan de romaanse Sint-Goedelekerk (1226).  Hendrik 1 bezorgde Brabant dankzij zijn contacten met Frankrijk een op dat ogenblik revolutionair bouwwerk.

Het voorbeeld kende spoedig navolging.  Het koor van de nabij gelegen Kapellekerk werd in gotische stijl opgetrokken (1250-1275).

Vroege gotiek in Huldenberg

Het was tevens in die periode dat het koor van de kerk van Huldenberg verwezenlijkt werd (1251).  Later werden op andere plaatsen, nl. in Duisburg en Sint-Agatha-Rode, kerken gebouwd in gotische stijl.

Het is dus merkwaardig te moeten vaststellen dat in Huldenberg voor het eerst in een Brabantse parochie (buiten Brussel) een gotische kerk gebouwd werd. 

In een eerste fase is men begonnen met het koor, wellicht het meest prestigieuze onderdeel waarbij men gebruik maakte van het kruisribgewelf. Dit is met fraai gebeeldhouwde sluitstenen en ribben afgewerkt, het geheel rustend op met maskerkoppen versierde kraagstenen.

Jean-Pierre Van Binnebeek
(wordt vervolgd)