|
Historische doopvont in de
O.-L.-Vrouwekerk van Huldenberg
De doopvont die in de
O.-L.-Vrouwekerk van Huldenberg staat, is bijna 4 eeuwen oud. Het jaartal 1621
is duidelijk zichtbaar. Ze heeft een achthoekige vorm en staat al enkele jaren
in de viering.
Wat is de betekenis
van het doopritueel ?
Het doopritueel symboliseert de intrede
in een geloofsgemeenschap. Vroeger werd men geheel ondergedompeld in het
doopbekken, de voorganger van de doopvont.
Later werd het hoofd besprenkeld met water om de zonden af te wassen en
gezuiverd te worden van de erfzonde. Na het ritueel is men als lid van de kerk aangenomen.
In de Duomo van Napels vinden we het oudste baptisterium (of doopkapel) van
Europa. De eerste christenen stapten in het
doopbekken (piscina). Als ze naar boven keken, konden ze de frescos zien op he t achthoekige
gewelf van het gebouw.
 
Frescos op de gewelven, 1600 jaar oud (eigen foto) Het
doopbekken van het baptisterium van de Duomo van Napels: het oudste van Europa.(eigen
foto)
Later werd dit voorbeeld gevolgd
bij andere gebouwen. Het mooiste
voorbeeld is het baptisterium van Florence waaraan tal van topartiesten zoals
Pisano en Ghiberti werkten.
 
Het achthoekige baptisterium San Giovanni
(1059 - 1128). (fotos internet)
Waarom achthoekig ?
De meeste doopkapellen of doopvonten zijn cirkelvormig of
achthoekig.
De achthoek
in de christelijke symboliek verwijst naar het geloof in een andere ruimte.
Onze tijd
wordt aan het ritme van 7 eenheden aangepast, bv. de dagen van de week, de 7
vruchtbare en onvruchtbare jaren in Egypte.
Maar de eerste christenen vermeldden een andere tijd, die strikt genomen
geen tijd was. Zij verwezen naar de
eeuwigheid die zij als 8ste dag aanduidden, een tijd die buiten de
cyclus van 7 viel.
De achthoekige vorm refereerde aan de doorgang die de
gedoopte persoon op die dag maakte naar een andere tijd, de eeuwigheid. Voor de christene is het logisch te leven en
te geloven in het vooruitzicht van een eeuwigdurend leven.
In wiskunde is het symbool voor oneindig een omgekeerde 8.
Nog meer over de
doopvont
Vont gaat terug op het Latijnse fons (bron). Hieraan danken we ook, via
het Frans, fontein en fonds baptismaux. Het vroegste christendom kende geen doopvont, wel
doopbekken en soms nog doopsteen genoemd.
Het woord dopen is ontleend aan het Latijnse baptizare ('onderdompelen'), dat
eveneens teruggaat op het Griekse báptein.
In rooms-katholieke kerken wordt de
doopvont meestal opgesteld in een doopkapel. Deze doopkapel bevindt zich
doorgaans dicht bij het portaal van de kerk en de doopvont kan ook buiten het
hoofdgebouw, in het baptisterium, staan. Alvorens in de kerk binnengelaten te
worden, moest de dopeling gezuiverd worden van de erfzonde. In Huldenberg werd de doopvont enkele
decennia geleden vooraan, onder de viering geplaatst.
De doopvont in
Huldenberg, een schenking van Jean Charles de Hemricourt, heer van Huldenberg.
In 1621 zaten we volop midden in de
80-jarige oorlog die katholieken tegen protestanten voerden. Maar tussen 1610 en 1622 werd door aartshertogin
Isabella het Twaalfjarig Bestand afgesproken.
De oorlog duurde daarna nog tot 1648 en werd afgesloten door de Vrede
van Münster.
Tijdens deze rustige periode konden
kerken opnieuw van de geleden schade hersteld worden en van ontbrekend
materiaal en meubilair voorzien worden.
Het is dus geen toeval dat de doopvont in Huldenberg in 1621 aankwam. Zij werd geschonken door Jean Charles de
Hemricourt, heer van Huldenberg (+ 1636), die getrouwd was met Marie
Jammaert. Samen met de doopvont,
schonken ze een doorsneden cirkelvormige arduinen doopvont die als wijwatervat
diende. Een deel ervan draagt het
wapenschild van de heer van Huldenberg en zijn echtgenote.
 
Eén van
de twee wijwatervaten aan de ingang van de kerk : datum + wapenschild (eigen
foto)
We zijn daarom zeker dat zowel de
doopvont als het wijwatervat voor de O.-L.-Vrouwekerk gemaakt zijn. De toenmalige priester die de doopvont in
ontvangst mocht nemen was Jan Jammaert, priester kapelaan en koster. Hij was familielid van de edele dame die
hetzelfde wapenschild had als hij.
Hij stierf zes jaar later, in
1627. Hij werd voor het
O.-L.-Vrouwaltaar begraven en zijn graafzerk is vandaag nog te zien in de muur
van het zuidelijke transept. Volgende tekst is te lezen : Hier ledt begraven heer Yan Jammaert prister cappellaen ende custer van
onse lieve vrau van huldenberghe es gestorve yut jaer 1627 den 4 yan biedt voer
zyn sielle.
Wapenschild op
het grafzerk van priester Jan Jammaert, hetzelfde als dat van Marie Jammaer op
het wijwatervat.(eigen foto)
Het
Chi-Rho-symbool ☧ gevormd uit de eerste twee Griekse letters van het woord
"Christus" op de sokkel van de doopvont. (eigen foto)
De doopvont wordt nog altijd
gebruikt voor de doop van nieuwe parochianen.
Zij speelt een centrale rol tijdens deze plechtigheid die door de
familie van de dopelingen ten zeerste gewaardeerd wordt.
We mogen zeer tevreden zijn dat wij
over een zulk historisch pronkstuk beschikken.
Bronnen:
Internet
In en om het kasteel van
Huldenberg. Jozef Vanhoren. 1983
Foto's
Jean-Pierre Van Binnebeek
Internet
Tekst : Jean-Pierre Van Binnebeek
|
