De Dorpsstraat. - 1
Dwars
door Neerijse kronkelt de Dorpstraat.
Zij is het knooppunt van alle straten van het dorp en de onvermijdelijke
doorgang om van Overijse naar Leuven te rijden.
Menig chauffeur herinnert zich de bochten en kronkelingen door het
dorpscentrum.
De Dorpstraat was de eerste weg
die in Neerijse geplaveid werd. Toen
Auguste dOverschie burgemeester was, werden er in 1853 over de hele lengte van
de weg kasseien gelegd. Vanaf 1855 werd
er tolgeld gevraagd om de weg te gebruiken; de opbrengst diende om de weg te
onderhouden.
Wij starten onze zoektocht ter hoogte van de Schaveystraat en nemen,
komende van Loonbeek, de linkerkant van de straat.
Het eerste huis was dat van Lange
Dél, de Toeverés (Adèle Vanbeveren). Ze woonde er met haar
echtgenoot, Armaa va Jas (Armand Nielens). Nadien kwamen de Sèkretoeres (Raymond Omers), hij was eresecretaris en
afkomstig van Terlaenen, en Zjanneke van
de Sèkretoeres (Joanna De Bois) erin wonen.
We nemen de eerste bocht naar links.
In het huis na de bocht woont Nik (Jozef Nicolaas Wehenkel) en zijn echtgenote Lidja va Bèrt Pops (Lydia Paeps).
Ernaast merken we het huis van Magda
va Krébber (Magdalena Vanderveken) en Ivo va Gizèl va Zjul de Vlo (Ivo Vanderlinden).
In de tweede bocht stond het werkhuis, de smis van Philip Verbist, smid van beroep. Later woonden er Zjul en Zjelee va Nèlle (Jules Verheyden en Julia Zwarts). Zij kwamen
van de Cristal Palace. Het huis wordt nu
bewoond door hun kleinzoon, de Gou (Hugo Verheyden).
Daarachter stond de woning van Goovaerts die bewoond werd door Albert De
Bondtridder en Zjelee va Jan Spee (Julie Huyberechts).
Nu is het
huis eigendom van Merja va Krébber (Maria Vanderveken) getrouwd met Luc
Vanderlinden.
Aan de
overkant van de Langestraat, op de
hoek, woonde Vee Pops (Octavie Paeps) en haar echtgenoot Philip Verbist, afkomstig
van Loonbeek, smid van beroep. Zij waren
de ouders van schilder Maurits Verbist.
Zij had ook nog een winkel in kruidenierswaren, schorten en
landbouwalaam. Haar andere zoon Tal va Vee Pops (Vitalis Verbist), gehuwd met Antenee (Antonia Van Pee) woonde erbij in.
Daarnaast telde Pirke Dun of Pirke
Krèbber (Frans Vanderveken) zijn
geld. Hij droeg deze bijnaam omdat hij
aan de gierige kant was. Hij was getrouwd met Marie Verwinnen. Zijn zoon Zjul va Krèbber (Julius Vanderveken) was getrouwd met Alin (Maria Antonia Coeckelberghs).
We komen aan het vroegere gemeentehuis.
Auguste dOverschie, de grote burgermeester liet dit opvallende
klassieke gebouw in 1862 bouwen. Naast
de gemeentelijke diensten waren er in een bijhorend gebouw de gemeenteschool en
de post. Het werd tevens de woning van
verschillende generaties schoolmeesters.
Zo noteren we:
- de Pruit of Miester Knaapen (Jozef Knaepen);
- Miester Tal (Vital Verheyden);
- Miester Bazil (Basiel Vandermosten).
Het gemeentehuis heeft destijds
ook het jeugdhuis t Kasseike
geherbergd.
t Kassaaike was tevens de naam en later de bijnaam van de Donkerstraat die vroeger van boven tot beneden met ruwe kasseien
geplaveid was.

De Chiro in 1949 met leidster Merja va Torre
Staf
(Maria Debaetselier)
We steken de straat over en merken in eerste
instantie het huis van Zjul va Smèkke (Jules Meeus) en Valeree (Valerie Hernalsteen). Hun dochter Mergrit
va Smèkke (Marguerite Meeus) werd er geboren. Later
gingen zij zich vestigen verder in de Dorpstraat. Daarna woonden Zjèf van den Tèmst (Jef Marchal) en zijn vrouw Tille (Mathilde Philips) er.
Het ijssalon Selecta was wellicht één van de bekendste huizen van
Neerijse. Men kon er zowel binnen als
buiten op een houten terras van lekker ijs en andere melkproducten smullen. Het
huis heeft enkele families geherbergd.
Zo was het ooit een café, Bij Jas, met een winkel ernaast.
De ouders van de Witte va Jas (Jules Nielens), Vital va Jas (Vital Nielens) en echtgenote Lusee (Lucie Dewit) beheerden de zaak
tot zij, wegens brand, gesloten werd.
Na herstellingen werd het huis in twee delen gesplitst. Beneden woonde Merja va Jas of Biddo (Maria Nielens), de dochter van Jas en
op de bovenverdieping had Gravjè, de Grouve (Johannes Van Ermen), zo bijgenaamd wegens
zijn ruigheid, zijn intrek genomen. Hij
was getrouwd met Lee va Gravjè (Amelie Desmedt). Daarna kwam er een ijssalon met Zjozei va
Dopke (José Dewaele) en Nét (Maria Catharina Vandenplas). Dopke (René Dewaele), de vader, was getrouwd met Na va Narre (Anna Vincent). De dochter van José, Lea Dewaele, opende dan
de Selecta samen met haar echtgenoot Roger Lagois. Eric Dewaele, haar broer, en Sonia wonen er
nog.
Het volgende huis was dat van Anjke
Sout (Henri Wijnants). Hij was kleermaker van beroep en getrouwd met
Wis va Mandus (Louise De Coster). Leën (Helena Wijnants), getrouwd met
Ferdinand Van Ophem, was hun dochter. Guy, de zoon woont er nog altijd.
Daarnaast was ook in de tweede helft van de twintigste eeuw het Patronaat (katholieke jeugdwerking)
gevestigd.
We nemen een bocht van 90 graden.
Het hoekhuis valt op door zijn fraaie classicistische deuromlijsting uit
de 18e eeuw. Daar woonde Talleke Pette (Vital Nijs) getrouwd met Lisa Vrebos. Het was café en winkel. Nadien kwam er Leeô va Talleke Pette (Leo Nijs)
wonen ; hij was getrouwd met Liza (Maria Elisa Denruyter). Nu is het de woonst van de kleindochter Peggy
Nijs.
In het naburige huis baatten Zjan va Jan Spee (Jeanne Huyberechts), de zuster van
Zjelee va Jan Spee (Julie Huyberechts), en Tal va Neeke Nuis (Vital Michiels) een
stoffenwinkel en een kruidenierszaak uit.
Hier werd veel vroeger, namelijk in de 19e eeuw een
schoolruimte ingericht en de onderwijzer vond er tevens een onderdak Neerijse heeft een lange traditie wat het
onderwijs betreft. Vanaf 1575 bestond er
een schooltje dat in een bijgebouw van de kerk ondergebracht was; die ruimte werd in 1802 afgebroken.
De familie van Jan Spee (Jan Huyberechts) woonde dicht bij mekaar want
ernaast in hetzelfde pand was de andere zuster Merja va Jan Spee (Maria Huyberechts) gehuisvest. Het was een café met ernaast een danszaal.
Dit moet een oude drankgelegenheid geweest zijn. In de
koetsier was de naam van de herberg-afspanning. De eigenaar, Jan Spee, de vader van Julie, Jeanne en
Maria, baatte de zaak uit en was tevens koetsier, vandaar de naam. Oud-burgemeester Marcel Goossens, bijgenaamd Den Belle, getrouwd met Merja va Jan Mus (Maria De Volder) heeft er ook gewoond. Hij was de zoon van Weeke va Jakke (Louis Goossens) en Maria Theyssens uit
Huldenberg. Merja va Jan Mus was de dochter van Jan Mus (Jan-Baptist De Volder) en Meree va Zjèfke Zeut (Maria Nijs). Daar het huis leeg kwam te staan en het
contract nog niet afgelopen was, gingen de broer van Maria, Zjuljî va Jan Mus (Julius De Volder) en zijn echtgenote Liza va Tist Pol (Elisabeth Beersaerts) er twee jaar
wonen. Zij verhuisden nadien naar de
Langestraat. Daarop werd er in het
gebouw een KB-kantoor geopend.
Merja va Jan Spee liet de zaal ombouwen in een woonhuis en ging
erin wonen. Zij was getrouwd met Lange Jan (Jan De Bondtridder) uit Bertem.
Het straatje ernaast, dat ook de
Dorpstraat heet, leidt ons tot helemaal boven naar de oude pastorie, een
prachtig gebouw uit de 18e eeuw. In 1750 was de bestaande pastorie
bouwvallig. In 1755 konden de werken
beginnen. Het nieuw curenhuys werd
gebouwd in de voor die tijd gangbare Louis XV-stijl (rococo). De Louis XV-stijl komt over zoals de naam
het doet veronderstellen van Frankrijk en
kenmerkt zich door een meer praktische inrichting van het gebouw en een
contrast van een sober uitwendig met een weelderig gedecoreerd inwendig. Opvallend bij deze stijl is het vloeiend
lijnenspel in het interieur. Deze
karakteristieken waren voor een groot stuk terug te vinden in de pastorie van
Neerijse. Opvallend was de salette
een woord gebruikt door toenmalig pastoor Devos en hij bedoelde daarmee het
salon waar bezoekers ontvangen konden worden - een vertrek op de benedenverdieping dat met leder verfraaid
was, met vogels, bloemen en vruchten
tussen loofwerk op een grijze achtergrond beschilderd werd en dat opgewerkt was
met bladgoud. Er valt te noteren dat de
ingangspoort van de pastorie aan de overzijde stond.
In 1967 wou de toenmalige pastoor niet meer opdraaien voor de
restauratiekosten. Het gebouw werd aan de Profèsser (Herman Roelants) en zijn echtgenote, Germaine
Sneessens, verkocht. Het leder uit de Salette werd bij de restauratiewerken
verwijderd. De pastoor ging iets lager
in een nieuwbouw wonen.
Ook Zjan va Jan Spee liet een nieuw huis achter de zaal
bouwen. Deze woonst geeft ook uit in het
straatje waar zich de basisschool van Neerijse bevindt
(foto volgende pagina).
We zakken terug naar de hoofdweg en op de hoek staat het huis van de
vroegere beenhouwer, Zjul va Smèkke (Jules Meeus) getrouwd met Valeree (Valerie Hernalsteen). Zij kwamen
van het hoekhuis aan 't Kassaaike. Jules stierf op jonge leeftijd. Nadien stond Valerie er alleen voor en werd
af en toe geholpen door Den Tojng, afkomstig van
Korbeek-Dijle. Een nieuwe beenhouwer nam
de beenhouwerij over: Wee Pops (Ludovicus Paeps) getrouwd met Wiske (Louisa Soetemans). Hun zoon Robert is nog schoolmeester geweest
in Neerijse. Een andere zoon was Hubert
Paeps.
Het volgende huis met een bakstenen trapgevel is dat van Mereeke Flourius (Marie Muller). Zij hield een kruideniers- en snoepwinkel .
Ze was getrouwd met Witte Leweeke (Louis Ronsmans), de secretaris van Neerijse
daarom ook Lewee de Sèkretoeres genoemd. Hun dochters waren Marieke en Ghislaine.
We komen nu aan het café De
Trapkes Op. Dit was het typische
dorpscafé gebouwd in sobere bak- en zandsteen met vensteromlijstingen in
zandsteen. Men betrad het café via de
opvallende en sierlijke trap, vandaar De
Trapkes Op. Steigergaten versieren
de voorgevel.
Daarnaast werkte De Koeëper (Frans Ferdinand); hij was gehuwd met Clemence
Vanderveken; daar werden houten tonnen, vaten en kuipen vervaardigd. Achteraan het café stond een danszaal die
inmiddels afgebroken is.
Daarna woonden Tist Pol (Joannes-Baptista Beersaerts) en Freen van de Witte Van Èrme (Severina Van Ermen) er. Zij waren de ouders van Liza va Tist Pol (Elisabeth Beersaerts). Zij ruimden de plaats voor de Dikke Bil (J. Palmyre Raeymaekers) en Jomme (Guillaume Bouillart), later kwam
Dikke Madeleën (Magdalena Vanobbergen) erin wonen. Daarna kwam Hilda Verboomen er wonen. Zij was de dochter van de kolenboer, Wee Sjarbô uit de Beekstraat. Vervolgens werd het huis bewoond door Rachel
Lefever die de laatste was om het café te houden. Zij leefde eerst met De Mak (Armand Van Aerschot). Nadien met
De Witte (François Herman Laes). De werkplaats van De Koeëper werd aangepast.
Nu is het een gesloten huis waarin Rachel woont. Haar dochter Ingrid Van Aerschot woonde waar
het café was.
Het volgende huis heeft een 19e
eeuwse lichtgroene bepleisterde gevel met rococo-ornamenten. Het behoorde toe aan Céline Vanhemelrijck,
getrouwd met de Landmeiter Michiels.
Martha en Christiane waren hun kinderen.
Het huis wordt nu bewoond door dokter
Benwa Donk (dokter Benoît Donck).
In De Bom was een
boerderij met een diep stuk grond waarin Zjèfke
va Koubekes (Jozef Van Asbroeck) en Francine Caluwé
werkten. Het gebouw begon te vervallen
en werd afgebroken rond 1970. De
achterliggende schuur werd omgebouwd tot woning; een oude steen met opschrift In de
Bom - Anno 1735' herinnert nog aan de vroegere boerderij. Onderaan de
tekst zien we een boom, zinnebeeld van het leven. Voordien was dit een populaire dorpsherberg.
Klasfoto
van de hoogste klassen van 1965
Zittend
van links naar rechts:
Marikleër va Zjèf va Jom Lut (Marie-Claire DHondt),
Merja (Maria
Vanasbroeck),
Anita va Zjuljî Mus (Anita De Volder),
Monik va Pakj (Monique
Michiels),
Kristjan of Kristin va Stafke of van Èrnestin va Beëre van den Witte Bikker
(Christiane of Christine Vandenbergh),
Gabrièl (Gabriëlle
Deknudt)
Knielend
van links naar rechts:
Imelda va Zjulja va Mil va Leweekes (Imelda Ginis),
Gèrda va Merja va Fei (Gerda Kahn),
Anjés va Zjèfke Lételjei (Agnes Letellier),
Zjannin va Sjarel Ves (Jeannine Verstraeten),
Merja va Krébber (Maria
Vanderveken),
Anne
Delchef
Staand
van links naar rechts:
Rina van Wee va
Jukke Ten
(Rina Philips),
Brizjit van De
Pèrestjèt
(Brigitte
), ?,
Éljan va Bèrta
van den Broeëne (Eliane
Van Renterghem),
Messuir Filomeën (Zuster
Philomena),
Bétti van de
Dikke
Bil (Betty Bouillart),
Magda va Krébber (Magda
Vanderveken),
Mareerous van
Merja van de So (Marie-Rose
Rentmeesters),
Èlvier va Flourius (Elvire Debaetselier
|