Wandelclub 'Lachende Klomp' verwelkomt alle wandelaars vandaag even buiten
Sint-Niklaas voor hun 'Pannenkoekentocht'. Op klompen zullen we wel niet
wandelen vandaag dat is heel lang geleden dat ze dat deden, vandaag gewoon de
ingestapte wandelschoenen. Als men vandaag een beetje geld bijlegt bij je
inschrijving kan je voordelig genieten van 2 pannenkoeken met koffie na de
tocht. Vanuit de school zijn we gestart voor de grootste afstand verlaten we
het woongedeelte om de boswegels op te zoeken rond het voetbalplein van SK Gerda. Af en toe maken we plaats voor de mensen op hun mountainbike
die vandaag ook exact af en toe onze traject vergezellen. Al is het nog lang
geen Kerstmis, toch groeien er massa's uit de grond hier wel niet versiert met
slingers of lichtjes, zelfs de sneeuw van afgelopen dagen is ook al gesmolten.
Samen met de wandelaars van de 15km passeren we naast het kapelleken bankwegel
ook het fort van Haasdonk.
In 1906
keurde de Belgische regering een plan goed om een nieuwe fortengordel te bouwen
rond Antwerpen. In 1909 werd gestart met de bouw van het fort van Haasdonk. Bij
het uitbreken van de eerste wereldoorlog is het fort nog niet helemaal klaar.
Het is wel al bemand, maar sommige geschutskoepels zijn nog niet afgewerkt. In
1927 wordt het fort gedeclasseerd als verdedigingswerk waarna het dienst doet
als munitiedepot. Tijdens de 2de Wereldoorlog gebruikt de Duitse
bezetter het fort als opslagplaats en opleidingsterrein. In de jaren '50
verliest het fort langzaam zijn functie. Het fort is niet langer in gebruik, de
natuur neemt het gebied beetje bij beetje in. Tegenwoordig behoort het Fort van
Haasdonk tot één van de belangrijkste overwinteringsgebieden voor vleermuizen
van Vlaanderen. De laatste jaren overwinterden er tussen de 200 en 300
vleermuizen en zijn er 6 verschillende soorten terug gevonden. De toegang tot
het fort is momenteel verboden. Je kan wel een mooie wandeling maken rond de
fortgracht. Daarmee heb je een prima zicht op het fort zelf.
We komen de wandelaars van de andere wandelaars tegemoet om samen
te wandelen naar Haasdonk met zijn Sint-Jacob de Meerderekerk en het authentieke
oud gemeentehuisje die nu een beschermd monument
is. Op dat pleintje vin men ook het parochiezaaltje daar waar vandaag een
rustpost is gearrangeerd. Straks komen we hier nog eens terug maar eerst gaan
we nog een stukje verder wandelen en dit doen we via het bedrijfspark door op
de oude spoorweg te wandelen die vroeger dienst heeft gehad voor de
bevoorrading van wisselstukken en voor het transport van voertuigen naar het militair kwartier Westakkers en ligt er al sinds 1937 maar door
geldnood en herstructureringen, is het al van 1998 geleden dat de spoorweg nog gebruikt
is. In 2004 besliste het ministerie van Defensie om de kilometerslange verbinding
definitief te schrappen en dit nu gedeeltelijk openbaar te maken voor fietsers
en/of wandelaars. We wandelen de fusiegemeente Beveren in en hier vind men
"Hof ter Saksen" waar in het hoevegebouw de volgende rustpost is
gevestigd.
In de Middeleeuwen stond het landgoed ter Saksen bekend als Het Schaek.
Doorheen de tijd zou dit verder evolueren van goed Schaekx(1447) naar Saecks(1590)
tot uiteindelijk ter Saks(en) (1720). Hof ter Saksen was een pachtgoed met een
dubbele bestemming, namelijk een landbouwuitbating en een herberg. Omwille van
de gunstige ligging naast de oude heerweg van Antwerpen naar Gent deden vele reizigers
de locatie aan als rust- en stopplaats. In 1781
kwam het landgoed in handen van Jan-Baptist Versmessen (1815), hoofdschepen
van het Land van Waas, die de oude gebouwen en het neerhof liet afbreken om te
vervangen door een huys van plaisancein neoclassicistische stijl. De bouw van
het nieuwe kasteel vond plaats in de jaren 1804-1805. Kort daarna werd begonnen
met de bouw van de prachtige oranjerie en pachthoeve (1812). Later werd het goed
bewoond door de familie de Schoutheete de Tervarent. De laatste private
eigenaar van Hof ter Saksen was de rijke Sint-Niklase industrieel Edmond Meert
(1879-1961). Wist je dat het kasteel van Hof ter Saksen tijdens de Eerste
Wereldoorlog (1914-1918) door de Duitse bezetters zwaar beschadigd werd? Na de
inbeslagname van het domein werden Duitse officieren in het kasteel
ondergebracht. Het domein van Hof ter Saksen maakte in de oorlogsjaren deel uit
van een strategische spoorlijn die vertrok van op de Rapenberg (Bazel) langs de
Heihoek (Kruibeke) en Haasdonk tot Hof ter Saksen. Via de spoorlijn werden
allerlei goederen, materiaal en munitie aangevoerd. Tijdens de Duitse bezetting
van Beveren werden langs de Bosstraat ook twaalf hangars gebouwd voor de
berging van allerhande oorlogsmateriaal. Hof ter Saksen speelde een belangrijke
rol als logistiek hoofdkwartier voor de Duitse soldaten in bezet België. In
1920 kocht hij het domein aan als tweede verblijfplaats. Textielfabrikant Meert
bewoonde het kasteel slechts gedurende korte tijd, tussen 1954 en 1961, en liet
de hoeve ombouwen tot zijn nieuwe residentie. De familie Meert gaf Hof ter
Saksen een stukje van zijn vroegere grandeur terug, maar na het overlijden van Edmond
in 1961 verviel het kasteel tot een bouwvallige ruïne. Dit was te wijten aan de
verwaarlozing door zijn erfgenamen, die het kasteel en het domein achteloos
lieten verloederen. Na een lange en moeilijke aankoopprocedure werd het kasteel
Hof ter Saksen, met het omliggende landschapspark en cultuurgronden, op 11 juni
1982 overgedragen aan de gemeente Beveren. Het domein werd ingericht als een
gemeentelijk parkgebied en arboretum en ook de gemeentelijke groendienst vond
onderdak op het terrein. Per Koninklijk Besluit van 7 februari 1980 is Hof ter
Saksen beschermd als monument en landschap. Door de langdurige leegstand en de
ontmanteling van het interieur van Hof ter Saksen kwam de stabiliteit van het
kasteel ernstig in gevaar. Lange tijd dreigde het gebouw letterlijk in te
storten. Na de doortocht van een hevige storm in 1986 zakte een groot deel van
het dak in. Sindsdien werd het kasteel blootgesteld aan de destructieve invloed
van de weerelementen die het eens zo prachtige gebouw herleidden tot een
bouwvallige ruïne. Na enkele alarmerende rapporten over de bouwfysische
toestand werd besloten om het kasteel in zijn vroegere glorie te herstellen.
Bij de start van de renovatiewerken in 2004 werd een volledig nieuwe inwendige
draagstructuur aangebracht waarin de instortende gevels verankerd werden en
waarmee de nieuwe dakconstructie opgevangen moest worden. Tussen september 2004
en juli 2007 werd onafgebroken gewerkt aan de buitenrestauratie van het kasteel
Hof ter Saksen. De totale kostprijs
van de restauratie liep op tot2.063.014 euro, waarvan de gemeente Beveren, als
opdrachtgever van de verbouwingswerken, een bedrag van 679.133 euro betaalde.
Het resterende bedrag werd opgevangen met subsidies van de Vlaamse gemeenschap
(Dienst Monumenten en Landschappen) en de Provincie Oost-Vlaanderen. De
binnenrenovatie van het kasteel is op heden nog niet aangevat. Nutsleidingen
zoals gas-, elektriciteits- en waterleidingen zijn voor het ogenblik niet
aanwezig. Momenteel bekijkt de gemeente Beveren samen met privé-investeerders
de mogelijkheden om het kasteel een nieuwe publieke of private bestemming te
geven.
Voor de 2 grootste afstanden hebben ze hier een plaatselijke lusje
ingepland waar we gaan wandelen naast de spoorlijn tot aan het station van
Beveren die we onder wandelen door het tunneltje. Even verder gaan we door de
poort van Kasteelhof ter Welle.
Hof Ter Welle dankt zijn naam waarschijnlijk aan 'een waterplaats
aan een bron'. Geschiedkundigen zijn het er nog niet helemaal over eens maar in
de Anna Piersdreef moet ergens tussen 1.000 en 1.100 al een houten burcht
gestaan hebben. Balken van dit bouwwerk zijn later gebruikt om het huidige
kasteel te bouwen. De eerste vermelding 'Hof ter Welle' dateert uit 1291 en het
bouwwerk kende uitbreidingen in de 15de en 17de eeuw. In 1752 kreeg het zijn
huidige vorm met de bouw van de kapel. Juffrouw Anne Françoise Piers kocht het
gebouw in 1727 en bracht er een school voor weesmeisjes en arme meisjes in
onder. Zij zag de bouw van haar kapel nooit beëindigd, want op 2 augustus 1751
overleed zij op 88-jarige leeftijd. Zij schonk bij testament het Hof ter Welle,
met alle gebouwen en landerijen aan de overste en directrice van de school.
Rond het kasteel werd een schoolgebouw opgetrokken en de zusters gebruikten het
kasteel als klooster tot in 1988 toen de laatste zeven zusters Hof ter Welle
verlieten.In 1974 werd het gebouw en zijn onmiddellijke omgeving beschermd. De
gemeente Beveren kocht in 1978 het gebouw maar het duurde nog tot maart 2009 voor
de renovatie van de buitenkant klaar was. Het kasteel dient nu als decor voor
een tehuis waar kinderen voorlopig niet meer thuis kunnen wonen of een misdrijf
hebben gepleegd.
We zoeken stilaan het spoor weer op om terug te keren naar het Hof
ter Saksen waar we tijd maken om onze boterhammetjes op te eten. Na de
lunchpauze wandelen we door het park rond het kasteel terugwaarts naar Haasdonk
waar men het borstbeeld van de 'Heilige
Jacobus' aan de zijgevel van de Sint-Jacobus
de Meerderekerk kan vinden. We verlaten de laatste rustpost en wandelen tussen
villa's door het kleine gespetter, gelukkig van korte duur. Even nadat we de
Haasdonkse bossen zijn gepasseerd komen we de Heikapel tegen voordat we een
Parijs-Roubaixtje doen daar we de kasseien moeten trotseren al kiezen de
meesten om te wandelen aan de zijkant tot we weer de dorpskern bereiken en de
startzaal bereiken. Voor de meeste wandelaars moeten ze nog enige tijd geduld hebben
vooraleer ze kunnen genieten van hun pannenkoeken om dan terugwaart te keren
naar huis zonder eerst nog een ogenblikje tijd te maken om een passage te maken
in het mooi uitgebouwde toiletten.
Aantal deelnemers: 1677
|