DE SLEEDOORN

          Sleedoorn : bloesem

Wandelend langs de zoom van een bos ontmoet je ze ongetwijfeld.
Struiken met scherpe stekels en naar zicht mooie berijmde donkerblauwe bessen.
Ze nodigen echt uit om te plukken en te proeven.
Want ze zijn eetbaar.
Zet men zijn tanden er in dan vergaat het lachen nogal vlug.
Want i.p.v. een lekkere zoete pruim te proeven is het wrang tot en met.
Het is alsof je lippen aan je tanden plakken en je  tong aan  het gehemelte .
Daarom noemt men ze ook sleedoorn.

      Sleepruim

Slee betekent wrang.  Het  komt van sleeuw en dat wil zeggen de tanden stroef maken.
In sommige streken noemt men ze ook trekkebek.
Zou ons begrip “zuurpruim” ook daar zijn oorsprong vinden?
Maar … eens de vriesman er eens over gegaan is, wordt het een heerlijke vrucht vol vitamine C. Men bereidt er heerlijke jam van en ze worden ook op jenever gezet. Ook is ze laxerend , zoals alle pruimen.
Voor de vogels is het een veilige nestplaats. Door de nogal lange scherpe doornen zijn de nesten onbereikbaar.
De kleine bladen zijn bovenkant dof en onderkant behaard De plant groeit op een droge tot
Matig vochtige bodem.
Deze moet zandig, leemachtig of kleiig zijn maar zeker niet te zuur.
Het hout is lichtgeel. Het is sterk. Daar het maar struiken zijn, zijn er nooit grote formaten beschikbaar en wordt het gebruikt om tanden van grasharken te maken, voor inlegwerk en wandelstokken.
Het wortelstel is zo vertakt en verstrengeld dat het op een helling de grond goed vasthoudt.
De sleepruim zou aan de oorsprong liggen van vele pruimenrassen.
De Latijnse naam: prunus spinosa  wil gewoon zeggen: pruim met doornen.
Met die doornen bereidden men vroeger zwarte inkt en de bast leverde een rode kleurstof voor wol en linnen.
Het is ook de eerst bloeiende plant van de lente. Mooie witte bloemen maken er een ruiker van en er is geen enkel blaadje te zien.

Lees het volgend verhaal.

WAAROM?

Lang geleden had de sleedoorn slechts onopvallende bloemetjes. Dat vond de struik geen ramp want de mensen waardeerden hem toch vanwege zijn gezonde blauwpaarse vruchten in de herfst. Op een dag, bijna 2000 jaar geleden, kreeg een Romeinse soldaat de opdracht doorntakken te verzamelen. Hij moest een kroon maken voor de gevangengenomen Jezus die op de berg Golgotha nabij Jeruzalem gekruisigd zou worden. Deze soldaat was een gewelddadig mens en hij zocht de scherpste takken uit. Nadat hij takken met gemene stekels van de roos en de braam had verzameld, ontdekte hij een struik met hele lange scherpe punten, de sleedoorn. Deze lange doornen zouden Jezus het meeste kwellen.Toen de veroordeelde op de bewuste vrijdag over de weg werd voortgeduwd, ontdekte de sleedoorn dat in de kroon die Jezus droeg ook takken uit zijn struik verwerkt waren. Ontdaan boog hij zijn takken en besloot voortaan niet meer te bloeien uit schaamte. Onafgebroken bad de struik tot de hemel om vergeving voor zijn vreselijke bijdrage aan de doornenkroon.

Op een avond hoorde de sleedoorn een stem die liefdevol tot hem sprak: “Beste sleedoorn, jouw takken in de doornenkroon van mijn Zoon zijn niet jouw schuld. Jij kon niet weglopen. De werkelijk schuldige is de soldaat die jouw takken misbruikte om er een wrede kroon van maken. Jou treft geen blaam. Om je onschuld aan de hele wereld duidelijk te maken zal je voortaan in het voorjaar als eerste struik bloeien met grote helder witte bloemen. De bloemen zullen wit zijn, want wit is de kleur van de onschuld. Na iedere winter zullen de mensen uitkijken naar jouw bloemen, die het einde betekenen van de donkere dagen en een bode zijn van de lente, van een nieuw vruchtbaar seizoen.”
Sinds die dag bloeit de sleedoorn van boven tot onder met witte bloemen op zijn verder kale takken. Vroeg in het voorjaar worden de wegen geflankeerd door witte hagen met bloeiende sleedoorns en parken en bosranden gesierd door de hoge witte struiken die het kale landschap opvrolijken.

Er wordt gezegd dat de ondoordringbare doornstruiken die het kasteel van Doornroosje overwoekerden uit sleedoorns hebben bestaan en niet uit rozenstruiken. Rozen hebben geen doorns maar stekels. Stekels groeien aan de oppervlakte, aan de buitenkant van de tak, als een soort uitstulping. Doornen groeien van binnen uit de tak, vanuit het hout. De doornen van de sleedoorn zijn twijgen die in een scherpe punt eindigen.

       Veel pit, weinig vlees


Sleedoornjam

Ingrediënten
2,5 kilogram vruchten van de sleedoorn
2 kilogram suiker
500 gram appels (goudrenet of een andere zure appel)

Bereidingswijze
Pluk de vruchten van de sleedoorn na de eerste nachtvorst of stop de vruchten in de diepvriezer. (Dan verdwijnt de wrange smaak).
Leg de vruchten in heet water en laat ze een nacht weken.
Giet de vruchten af.
Rasp de appels en voeg de stukjes toe aan de sleedoornvruchten.
Breng de massa aan de kook en laat het enkele tellen borrelend doorkoken.
Voeg de suiker toe en laat het nog enkele tellen koken.
Desgewenst kan men de massa laten indampen.
Sleedoorn is erg gezond!

Sleedoornjenever

Een echte hartversterker voor de wintermaanden.
Neem een halve kilogram sleedoornpruimen die reeds bevroren zijn geweest en doorprik ze met
een naald. Kook vervolgens een kwart liter water met 300 gram kandijsuiker. Laat deze zoete
siroop afkoelen en voeg er 1 liter jenever aan toe. Doe vervolgens de halve kilogram
sleedoornpruimen in een twee liter bokaal en voeg hier de gesuikerde jenever aan toe. Laat dit geheel 2 tot 3 maanden op een warme plaats staan en schud geregeld met dit brouwsel. Tegen nieuwjaar is de drank klaar.

norbert mosselmans 11/2009

INFO
Bomen en struiken    Readers Digest
Foto’s      Internet
Natuurverhalen NL    Els Baars
Recepten      Overlevering