Een ontdekkingstocht van de natuur langs de IJse

(foto: de dagkoekoesbloem. Andere foto's vindt u in linker kolom. Bron: Internet)

Elk jaargetijde willen we hier de plantengroei langs de IJse van De Kronkel tot de molen van Loonbeek weergeven. Telkens wordt er een ander deel beschreven. Vandaag lopen we van De Kronkel tot Smeysberg.. Vervolgens komen de delen tot  Klein Waver; tot de Wijsbrug en tenslotte tot de molen aan de beurt.

Zo vermijden we dat we in herhaling zouden vallen. Want elk deel heeft zijn specifieke plantengroei.. Uiteraard wordt niet elk plantje of grasje in de kijker genomen.

Het is de bedoeling dat we onze ogen openen wanneer we er wandelen en de tijd nemen om de natuur te bewonderen. Er is zo veel te zien.. Maar zien we het altijd?

Vandaag vertrekken we aan de Kronkel. Langsheen de IJse  wiegen de vele soorten gras heen en weer in de wind. Tussen al dat groen ontdekken we de kleur van heel wat bloemen.

Aan de brug over de Kleine IJse bloeit  SMEERWORTEL en  LOOK-ZONDER-LOOK.

Het geel van de boterbloemen zal ons vergezellen tot aan Smeysberg.

Het frêle roze van de ECHTE KOEKOEKSBLOEM laat niet vermoeden dat de DAGKOEKOEKSBLOEM  haar zusje is.

Boven dat alles dansen de witte schermen van het FLUITENKRUID.

Om het nog mooier te maken schittert de RODE KLAVER langs de oevers.

Wie zoekt vindt ook nog de WITTE DOVENETEL, de HONDSDRAF en de EREPRIJS die in zijn blauw –zijn ijvert met het VERGEET-MIJ-NIETJE.

Misschien hebben we nog andere planten en bloemen ontdekt. Niet alles bloeit in dezelfde periode. Temeer dat de lente ons dit jaar een ferme pad in de korf gezet heeft. April was de lentemaand dit jaar.

Al tussenstukje voor een nieuw seizoen zullen we hier telkens een plant beschrijven die in de volksgeneeskunde een rol gespeeld heeft en daardoor dikwijls een naam gekregen heeft die  verwijst naar het gebruik van de plant.

Keyhof is vandaag de dag een begrip geworden omdat het nauw verbonden is met de orde van de zusters Annonciaden. 

Toen August-Jozef d’Overschie, burgemeester van Neerijse, het kleine kasteel onderaan de hoeve voor zijn zoon liet bouwen, had hij nooit durven dromen dat de plek later één van de belangrijkste vestigingsplaatsen zou worden van de zusters Annonciaden.  Zijn zoon ontnam zich het leven en in 1877 werd het goed aan het aartsbisdom geschonken.  Kort daarna konden de eerste zusters er hun intrek in nemen om er de geest van Jeanne de Valois verder te doen leven.  De opvoeding van kinderen en het verzorgen van zieken hadden ze zich tot doel gesteld.  De rijkdom van deze grondgedachten kon vertaald worden in de rijk versierde kloosterkapel waar eclecticisme en Beuroner stijl de bezoeker aangenaam verrassen omdat men erin geslaagd is, en dit is uniek in België, de twee kunstvormen tot een harmonisch geheel te laten samenvloeien.  Deze pathetische omgeving is vandaag nog het decor voor tientalle zusters die van een wel verdiende rust genieten.

Vanuit het zusterkerkhof gelegen in een schilderachtig dal bereiken we de hoeve.

De hoeve ‘Ten Bosch’ is één van de oudste economische trekpleisters van Huldenberg.  In de Middeleeuwen werd de plek op het bos gewonnen, vandaar de naam.  Nu spreekt iedereen van Keyhof, wellicht wegens de grote aanwezigheid van keien in de ondergrond.  De hoeve staat er nog en wordt sinds enkele jaren bewoond door een notarisfamilie die zich reeds voor de Franse revolutie in de streek gevestigd heeft.

We zetten onze wandeling verder over het middenrif van Huldenberg.

De niet zo lang geleden geasfalteerde Nijvelse baan verbond reeds in de Middeleeuwen de culturele kernen Leuven en Nijvel.  Sierlijk loopt de oude weg door het hoogland, langs de velden en de weiden waar vandaag de luxepaarden grazen en door bosjes , overblijfselen van het vroeger uitgestrekte ‘Carbonaria Sylva’.

De holle wegen maken deel uit van het Brabants landschap.  Zij zijn het resultaat van de jarenlange wisselwerking mens-natuur.  Zij brengen ons boven de valleien en laten ons toe hogerop te klimmen, naar ‘points de vue’ toe waar een adembenemend panorama ons de kans geeft eventjes tot rust te komen: Brabant ligt aan onze voeten.

Onderaan in de vallei verschijnt een sierlijke witte hoeve: Het Withof.

Een gebetoneerde holle weg leidt ons naar een uitgestrekte vlakte waar de landbouw eeuwenlang hoogtij gevierd heeft. 

Getuige hiervan zijn de drie vierkantige hoeves die mooi op een lijn deel uitmaken van het heuvelachtig landschap.  Minnemour, Withof, Monmax, het zijn namen als uit een sprookje gegrepen en het sprookje is zeer oud.  Het elitair karakter van de toenmalige eigenaar komt tot uiting in het torentje boven de ingang dat een duiventil herbergde.  Celongaet was toen de naam. Dit adelijke bezit druisde in tegen de economische exploitatie van het complex.  De authentieke binnenkoer laat ons een 18^e eeuws woonhuis met Spaanse baksteen bewonderen.  Maar wat het meest tot de verleiding spreekt is het gotisch gebinte van de grote hooischuur: een technisch hoogstandje dat voortvloeit uit lang vervlogen tijden waar kathedralen de horizon van onze landschappen versierden.

Toen men in de Middeleeuwen deze plek uitkoos, wist men dat de hoeves uitstekend zouden liggen.  Een areaal dat alle onderdelen van de landbouwexploitatie combineert : in de laagvlakte, dichtbij de stroom, uitgestrekt weiland waar het vee aan zijn trekken kon komen ; naar de heuvels toe, de teelten van graangewassen die een rijkere ondergrond vergen.

Het gehucht ‘Wolfshagen’ gelegen in de diepe vallei dankt zijn oorsprong aan de aanwezigheid van water voorkomend uit talrijke beken.  Dus zoek in de naam geen wolven of andere wilde dieren, ‘Wolfshagen’ komt gewoon van een inmiddels verdwenen beek.

Jean-Pierre Van Binnebeek

Wandeling van 17 juni 2007, een organisatie van het Davidsfonds.

Als jonge gast was het boeiend de anderen te ‘ kreite’, of te' toekke ’.  Zo’n ‘ ‘kreitzak ’, als hij betrapt werd, moest dan wel ‘ veu de pinne komme ’.   Moeder zat achter hem met de ‘ keuterhoek ’ om hem een ‘ rammelink te geive ’ hopend dat hij zou ophouden ’ mè éderien de zot te have ’.  Als het nog één keer zou gebeuren, zou hij ‘ ne post pakke ’ en in een ‘ veze postuur ’ terechtkomen.  Nadat hij zijn les gekregen had, zat hij wel een paar uur te ‘ moekke ‘, maar de zaak was wel opgelost.

Vele vrouwen beschouwden men als een  ‘ lameir ’. ‘ Da kon uuk ni misse ’, ze bleven de hele dag thuis en zochten naar sociaal contact. Hun taak bestond erin het huis proper te houden; daarbij ‘ keirden ’ ze voor de deur ', of ‘ kosjten ze mè en opneimvod ’.  Sommigen waren ‘ altaaid schuun opgezet ’, in dit geval was er vaak ‘ toeuis gine fret ’.  De ‘ vra ’ ging ‘ nieveranst noteu ’; ‘ eur plets was tusse de kassure’ !  Zij was ‘ altaët in de weir ve ederien ’. In extreme gevallen werd ze als  ‘ sluur ’ bestempeld, een beetje de tegenhanger van ‘ leubbe ‘ bij de mannen: dit is een gooie en brave man, een goedzak dus !

‘  Terwains ’ zat de man op ’ stamenei ’.  De ‘ hielen oevend was haë op schok gegoe ’.  Hij verkocht ‘ flave proet ’, ‘ stameneiproet ’ ! Men hoorde af en toe ’s anderdaags het onvermijdelijke: ‘ Haê es me zen klikke en klakke boeâte gevloge ! ’. Ja, sommige ‘ vralé haan wel hoer op eule tanne ’.

Iemand die z’n neus in alles wilde steken was ‘ ne moeial ‘.  Iemand die aan de luie kant was, ‘ ne loerik ‘.

Bij de ‘ joenkeid ’ ging het er anders aan toe.  Jongens zochten naar ‘ e schuun mokke ’.  Velen waren ‘ oeitgesloepe ’ en nogal ‘ rap te peirt ’.  Dezelfde avond deden ze ‘ ne scheir ’ en mochten ' in den pikken doenker ’ ‘ en puus nor hoeâs meigoe ’ en ‘eule lief algaa vastscheire ’.  ‘ Voeits ’ gebeurde er weinig ; vaak was het ‘niksmendâle ’, moesten ze ‘ ermei kappe ’ en van nul herbeginnen.