DE TOMME IN OTTENBURG

 Midden in het gehucht 'De Tomme' in Ottenburg, in het hoekje van de gemeente, staat een aarden ophoping van 140 x 30 x 6 m.  Deze ophoping dateert uit de periode van de Egyptische piramides. Men kan er niet naast kijken.  Is dit een natuurlijk verschijnsel of werd deze heuvel door de mens gemaakt ?   

In het gehucht "De Tomme" bevindt zich het meest imposante prehistorische monument van Vlaanderen. In het verlengde ervan in de richting van de akkers, evenals langs de steile randen in het bos van Laurensart zien we hoe geweldig groot deze vestiging moet geweest zijn. Hier verheft zich een enige zichtbare lange heuvel. Tal van opgravingen en onderzoeken hebben er plaatsgevonden.  De laatste was in 2013.

De Tomme, de 140 m lange heuvel (eigen foto genomen rond 2000)

Deze langwerpige heuvel zou misschien ook aan de basis liggen van de naam ‘Tomme’.  Het woord 'Tomme' zou afgeleid zijn van "tombe" omdat men vroeger dacht dat de enorme aarden ophoging die vrij goed te zien is tussen de huizen van het gehucht, een graf was.  Niets is minder waar.  Het gaat wel om een kunstmatige langgerekte aarden heuvel aangebracht door de Michelsbergers.  In 1974 werd hij beschermd als landschap.

De Tomme nu (eigen foto)

De Michelsbergcultuur is een neolithische cultuur, die rond 4400 tot 3500 v. Chr. voorkwam in Zuid-Nederland, West-Duitsland en België. Dit komt overeen met de eerste piramiden in Egypte. De cultuur is genoemd naar de eerste vondst bij Untergombach in 1888 dichtbij de Duitse stad Bruchsal.  Het is een belangrijke site in Duitsland waar men veel materiaal en informatie gevonden heeft van die cultuur.

De Michelsbergers installeerden zich steeds op een hoogte in het landschap.  Bij voorkeur zelfs op een promontorium of een soort "schiereiland" waarvan de randen langs de omtrek steil waren.  Dit was het geval in Ottenburg.

Archeologen hebben door middel van digitale hoogtetechnologie vastgesteld dat lang geleden heel het plateau van 90 hectare in Ottenburg waarschijnlijk omwald was.  Men onderscheidt drie archeologische plaatsen : de heuvel, het woongebied en de nog bestaande wal.

Als deze ophoging geen grafheuvel was, waarvoor diende het dan wel ?

Deze ophoging is zeker en vast geen overblijfsel van een aarden wal om het plateau af te sluiten, want voor deze functie is de richting van de heuvel verkeerd. Hij zou in de richting noord-zuid moeten staan. Archeologen vermoeden dat deze volumineuze aarden ophoping eerder als verzamelplaats gebruikt werd. De laatste opgravingen hebben voorwerpen aan het licht gebracht die wellicht deel uitmaakten van sommige (religieuze) rituelen. 

De heuvel stond enkele jaren geleden in de tuin van mensen die de waarde van het monument niet goed konden inschatten. Hij werd ook deels beschadigd en dan verplicht hersteld rond 2010. 

In het oosten van de heuvel bevond zich het woongebied.  Tegen het bos heeft men via opgravingen in de akkers alle "ingrediënten" van de Michelsbergcultuur gevonden. In het Neolithicum (het steentijdperk) waren zij de eersten om gewassen te verbouwen en vee te houden zodat de vestigingsplaatsen zeer vruchtbaar moesten zijn.  Daarom installeerden de eerste landbouwers in onze gewesten hun nederzettingen voornamelijk op leemplateaus.  De Tomme is gekend als vindplaats van prehistorische artefacten ; dat zijn voorwerpen die door mensenhand en door kunst bewerkt werden. De voornaamste kenmerken van deze prehistorische cultuur zijn tulpvormige aarden potten.