Woensdag 20 mei 2015. Het is zwaar bewolkt en winderig. De temperatuur bedraagt momenteel 11°C. Na het ontbijt en de uitcheck, rijden we naar Wiltz, de hoofdstad van de Ardennen . De stad ligt ten noorden van Esch-sur-Sûre, dicht tegen de grens met België, op een hoogte van 320-500 m. Wiltz heeft de Kelten, Romeinen en Franken gehuisvest en werd in twee delen verdeelt: de bovenstad op twee hellingen en de benedenstad aan de oevers van de Wiltz rivier. Prins Hendrik verleende in 1866 deze titel aan dit in het hart van de Ardennen liggende stadje. Het blijkt het ideale vertrekpunt te zijn voor een rondwandeling met heel wat bezienswaardigheden. Bij elk gebouw of monument werd een infobord geplaatst met uitsluitend Duitse en Franse tekst.

Als eerste komt de Notre Damekerk aan de beurt. Deze, aan de Heilige Maagd, gewijde kapel uit 1728 werd in 1895 vergroot om als parochiekerk te dienen. Opvallend in de kerk is het prachtige altaar en de preekstoel dat gebeeldhouwd werd door een kunstenaar uit Wiltz. In de vroegere doopkapel worden sculpturen tentoongesteld uit de vroegere ziekenhuiskapel.

Achter de parochiekerk staat het internationaal 'One Penny Monument'. Dit monument is met behulp van scouts over de hele wereld opgericht in 1982 door de scouts van Wiltz ter ere van Lord Robert Baden-Powell (1857-1941), oprichter van de Scouting beweging.

Vervolgens belanden we bij het stakingsmonument. Vanwege de heldhaftigheid en de opoffering van de inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt Wiltz een 'Martelaarsstad' genoemd. Op 31 augustus 1942 begon Wiltz de staking tegen de Nazi onderdrukking die uitmondde in een nationale staking. In 1956 is dit Nationale Monument van de Staking opgericht ter ere van de slachtoffers in die tragische en pijnlijke tijd van de Luxemburgse geschiedenis. De reliëfs op het monument zijn het werk van een Luxemburgse beeldhouwer die zelf in het concentratiekamp Hinzert gevangen heeft gezeten. Beneden bevindt zich de Crypte. Langs een draaitrap kunnen we langs de binnenzijde het monument beklimmen. 95 trappen later staan we op het hoogste platform. Ondanks de wind hebben we een mooi uitzicht.

De herdenkingssteen werd tegen de straatweg geplaatst. We lezen: 'avenue du 31 augustus '42'.

Vlakbij het kasteel staat op het Eisenhowerplein, het Eisenhouwer monument. Het monument wordt opgedragen aan de generaal voor zijn verblijf in Wiltz op 8 november 1944.

Bij het kasteel werd het ene monument na het ander geplaatst. Na het 26A monument is het nr 16 aan de beurt. Een kolossale herdenkingssteen herdenkt het 28ste U.S. Infanterie Divisie die op 10 september 1944 de stad Wiltz bevrijdde. Dan komen we bij het kasteel. “Het kasteel van de vroegere Graven van Wiltz werd gebouwd op de rand van een rotsplateau en werd meerdere malen vernietigd tijdens de Middeleeuwse oorlogen. De wederopbouw van het huidige kasteel ging van start in 1631 en kon als gevolg van de dertigjarige oorlog pas afgemaakt worden in 1720. Om de invasie in 1793 van Luxemburg door de Franse revolutionaire troepen te ontlopen is de laatste Graaf van Wiltz naar Bamberg gevlucht. Hij is daar gestorven. Frankrijk heeft daarna het kasteel verkocht aan particulieren. Van 1851 tot 1950 was een deel van het kasteel in gebruik als kostschool voor meisjes. Het kasteel is nu eigendom van de staat en was tot 2011 in gebruik als bejaardenhuis. In september 2012 opende de hogeschool 'hotel and tourism management BBI' in het kasteel zijn deuren. Ook bezienswaardig is de oude put op de binnenplaats en de 'Heksentoren' waar de heksen die tot de brandstapel veroordeeld waren gevangen werden gehouden”.

De vroegere tuinen van het kasteel zijn in 1953 omgebouwd tot een amfitheater met 12OO plaatsen. De monumentale staatsietrap in renaissancestijl, met als achtergrond het middeleeuwse kasteel, is nu jaarlijks de plaats waar wereldberoemde artiesten, musici en toneelgezelschappen optreden.

Infobord nr 21 hangt bij het museum dat op 24 januari 1970 werd opengesteld. Het museum is een bloedige herinnering aan 'de Slag van de Ardennen 1944-1945'. Het kasteel bezit nog een musea, gewijd aan het brouwers- en leerlooiers ambacht. Op het binnenplein staat de poort van het Toerisme bureel uitnodigend open. De schandpaal staat ook op het binnenhof en ons Rina moet hem echt eens uit proberen. Er hangt geen hangslot bij, waarschijnlijk uit voorzorg.

Vervolgens wandelen we naar het Stadhuis van Wiltz. Dit gebouw werd in 1880 gebouwd met de naam 'Villa Thilges'. Eugène Thilges was burgemeester van de stad Wiltz van 1925 tot 1934. In 1963 kocht de stad het gebouw. Naast het Stadhuis prijkt het justitiekruis. Gerard V van Wiltz en zijn gemalin Elisabeth van Bourscheid richtten in 1502 het Kruis der Gerechtigheid op. Dit kruis draagt de wapenschilden van de geslachten Wiltz, Bourscheid, Bettstein en Bellenhausen. Het kruis, dat meer dan vijf meter hoog is, is ter gedachtenis aan de 'Vrijmakingsbrief' uit 1437 en de rechten die de stad kreeg om markt te houden en recht te spreken. Het standbeeld van Maria dat van de 16de eeuw dateert, en dat van St-Johannes Nepomucenus, door Nicolas Jacques uit Wiltz gebeeldhouwd tussen 1750 en 1770, zijn later toegevoegd.

Op 11 juni 1939 werd een gedenksteen opgericht met het thema '100 jaar vrij. 1839-1939'.  Voorbij het politiebureel staat een monument voor de gesneuvelden van WOII. Op de achtergrond het huis 'Park Simon'. Hier leefde en werkte Michel Rodange als schrijver en onderwijzer. Hij stierf in 1876. In het park staat een groot fontein met het beeld van Reinard de Vos. Momenteel spuit het geen water. Achter een houten 'chalet' pronkt een ander fontein in witte zandsteen. Uit de leeuwenkop spuit normaal water in een groot bassin. Nu spelen er kinderen in. Eén van de kinderen richt het woord tot ons in het Frans. We begrijpen er geen woord van, maar blijven geduldig luisteren en knikken. Dan stappen we toch door, het kind blijft het maar uitleggen.

Onderweg geeft een digitale klok het uur en de temperatuur weer. Het is slechts 10°C. Het begint te miezeren. We houden halt bij de Decanale kerk. De architectuur van de monumentale kerk van beneden Wiltz, die aan de St-Petrus en -Paulus is gewijd, vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen. Het oudste gedeelte is de toren waar tot het begin van de 16de eeuw het koor zich bevond. Het huidige gotische gebouw met een karakteristiek spitsbogen gewelf werd in 1510 afgebouwd. Het recente deel van de kerk met het nieuwe koor dateert van 1937. In de toren vindt men de grafkapel van de Heren van Wiltz. Beide barokke zijaltaren herinneren ons aan de vroegere gilden van de stad Wiltz. Naast de kerk staat ook het pestmonument uit 1635 en enkele oude grafstenen van steen uit de Ardennen. De vroegere voorzijde van de kerk bevindt zich nu achteraan. Het Mariabeeld staat op een draagberrie. Ze toornt hoog boven een zee van geschonken bloemen. Deze keer geen plastieken, maar allemaal echte kleurige en fleurige  bloemen. Hier wordt rijkelijk het Mariafeest gevierd. Voor de vroegere ingang staat een beeld van Fatima. Tientallen kaarsjes branden voor het voetstuk. Bloemen fleuren ook hier alles op.

We wandelen naar het monument van Fatima. Vanuit het dorp duidelijk te zien. De wolken worden grijzer. We houden het niet droog. We hebben wel een paraplu bij, maar met de strakke wind zal ons dat niet verder helpen. Het wordt een steile klimming tot boven. We kunnen een verkorting nemen. Met de auto moet je omrijden. We houden even halt bij de romp van de voormalige molen. Wieken hangen er niet aan, en ramen zijn reeds lang verdwenen. Op 10 juli 1874 wordt de in 1777 gebouwde windmolen door een bliksem getroffen en brandde totaal af. In 1959 en 1988 werd de molen gerestaureerd, echter zonder de wieken. 

Ook de stad Wiltz ontsnapt niet aan de leegstand van winkelgebouwen. Het is duidelijk dat sommigen reeds geruime tijd leeg staan. Door de vuile vitrine zien we het vandalisme en diefstal van alles wat los of vast zit. Dat creëer je na lange leegstand. Woningen die nog in leisteen zijn gebouwd geraken niet meer verhuurd of verkocht. Ze blijven leeg staan en verkommeren. In de volgende straat wordt een nieuw huis gebouwd, niet met leisteen maar met snel bouwsteen. We wandelen rustig verder richting Fatima. Voorbij het laatste huis versmalt ons pad. We bevinden ons tussen landbouwgrond en weiden met koeien. Het wordt nog steiler en moeten weer af en toe stilstaan om op adem te komen.

De zon komt nog even kijken en het wordt eensklaps warmer. Het is hijgen en puffen. Als we uiteindelijk bij de bosrand staan voor ons eerste monument begint het te regenen en ook de wind steekt een tandje bij. De Calvarieberg is van 1949. Het monument: 'Kom volg mij' is van 1954. De Luxemburgse vlag wappert bij de openluchtkapel van Fatima. Hier waait het heel hard. Onze paraplu waait over. Normaal gesproken kunnen we genieten van een 360° panoramazicht. De stad Wiltz ligt beneden ons. De kapel van Fatima staat op de heuvel die 'op Bässent' noemt. Schuilend in een kelder tijdens de gevechten van het Ardennenoffensief beloofden een aantal mannen en vrouwen plechtig om na de oorlog een voor iedereen toegankelijke kruisweg aan te leggen met een beeld van het Heilig Hart van Jezus en Onze Lieve Vrouw van Fatima. Na negen dagen van gebed verlieten de Duitse troepen de stad op 20 januari 1945, het feest van de H. Sebastiaan. In 1951 werd een begin gemaakt met de bouw van het beeld om deze belofte na te komen. Vanwege de vele Portugese inwoners van Luxemburg is er ieder jaar op Hemelvaartsdag een grote bedevaart naar het heiligdom. Het zal niet simpel geweest zijn om al het materiaal hier boven te krijgen. Het is een mooi stuk vakmanschap. Gebouwd in leisteen, en Franse steen, versiert met prachtige bloemen. Het uitzicht is adembenemend, ondanks het slechte weer.

Vanuit het restaurant hebben we uitzicht op de schouw van Simon pils. Op de gevel werden de jaartallen 1825-1935 aangebracht. Simon is een Luxemburgs blond bier dat in deze brouwerij wordt gebrouwen sinds 1825.