Zondag 12 augustus 2018 gaan we opstap met reizen Lauwers naar Lottum. Iedere twee jaar is het centrum van Lottum tijdens het Rozenfestival ondergedompeld in rozen. Een schitterend versierde kerk, oogverblindende tuinen en creatieve mozaïeken worden door vrijwilligers gemaakt. Maar eerst worden we rond 10u ontvangen in Hostellerie De Maasduinen Markt 15 Velden Nederland. We worden bediend van koffie, thee en een Limburgse vlaai.

Achteraf maken we met de bus een rondrit door de wondermooie Peel met de veenkolonies Helenaveen en Griendtsveen. De gids vertelt over het ontstaan van de turfwinning in dit gebied terwijl we genieten van prachtige vergezichten, natuurschoon en ontelbare watervogels. 

Helenaveen werd in 1853 gesticht door Jan van de Griendt (1804-1882), wiens vrouw Helena heette. Hij was één van de oprichters van de “Maatschappij tot ontginning en vervening van de Peel”, later omgedoopt in “Maatschappij Helenaveen”. De Maatschappij Helenaveen liet een particulier kanaal graven “De Helenavaart”. Aan dit kanaal werden zogenaamde drietandwijken verbonden, drie parallelle zijkanalen die aan het einde samenkwamen en zo in het kanaal overgingen. De gewonnen turf kon langs de Helenavaart worden afgevoerd naar de  Noordervaart. Later werd ook turfstrooisel vervaardigd en werd de concessie uitgebreid. Het turfstrooisel werd uitgevoerd naar geheel Europa en diende ter vervanging van stro in de Londense en Parijse paardenstallen voor leger en tram. Ook werden wegen aangelegd en huizen gebouwd voor de arbeiders. Oorspronkelijk waren dit deels strooien keten. Zo ontstond Helenaveen, bijgenaamd “Het Strooien Dorp”. De huizen kregen ook een stuk grond waarop de bewoners tuinbouw konden beoefenen. Uiteindelijk is Helenaveen een tuinbouwdorp geworden.
Griendtsveen werd rond 1885 gesticht. De geschiedenis van Griendtsveen is nauw verweven met de ontginning van de Peel. De spoorlijn van Eindhoven naar Venlo, aangelegd in 1866, was van groot belang bij de ontginning van het veengebied. Aannemer van deze spoorlijn was Jan van de Griendt. Na zijn dood in 1882 zetten zijn zoons Jozef en Eduard zijn werk voort en stichtten het dorp Griendtsveen. In Griendtsveen was de “Griendtsveen Turfstrooisel Maatschappij” actief. Zij verwerkte veengrond tot producten die voornamelijk voor agrarische en aanverwante activiteiten worden gebruikt. Het belangrijkste product was tot 1964 turfstrooisel en na dat jaar pot- en tuingrond. In 1983 werd de vervening in Nederland beëindigd en sindsdien worden de grondstoffen geheel in Duitse vestingen gewonnen. Uiteindelijk kreeg Griendtsveen een woonfunctie.

Rond twaalf uur worden we terug in Velden verwacht voor een middagmaal in Brasserie “De Zeuten Inval”.

Na een heerlijk maal rijden we naar Lottum, het Rozendorp van Nederland, waar we genieten van een leuke namiddag op het Rozenfestival. Liefst zeventig procent van de Nederlandse rozenproductie komt uit dit pittoreske dorpje in Noord-Limburg aan de Maas. Rondom ons ademt rozen in verschillende geuren en kleuren: de imposante kerk, het kasteel de ‘Borggraaf, de Kasteellaan, op verschillende pleinen en langs de gehele route zijn de rozen in alle vormen en kleuren terug te vinden. Rond 18u keren we huiswaarts.

03-03-2019 om 14:09 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 93-90-90-56-51-30-13-21-20-19-52-53-28-33-94-95-90 = +/- 41 km.

Parkeren: Stoffezandstraat nabij de kerk van Loenhout.

Loenhout is vooral bekend om zijn jaarlijkse bloemencorso die plaats vindt op de tweede zondag van september. De eerste bloemencorso reed op 31 augustus 1952 uit ter ere van de vernieuwde weg van Brecht naar Loenhout. Het was een stoet die voorafgegaan werd door de burgemeester, de toenmalige raadslieden, de vele muziekkorpsen en 18 bloemenwagens. Vanaf dan trok elk jaar een bloemenstoet door de straten van het kempisch dorp Loenhout. De bloemenwagens worden dan telkens bedekt met duizenden kleurrijke dahlia's door de plaatselijke dorpsbewoners. We mochten er, dankzij ATV, in 2017 mee van genieten.

Het is zondagmorgen 8 juli 2018 en voor de zoveelste dag op een rij gaan we nogmaals een fantastische zonnige dag tegemoet. Het is momenteel al 20°C en het is nog maar half tien. Aan de hemelsblauwe lucht zijn enkele schapenwolkjes, maar volgens de weerprofeten lossen die vanzelf op. Een half uur later parkeren we de auto op de afgesproken plaats. Met de fiets aan de hand wandelen we tot bij het voormalige gemeentehuis van Loenhout op het Huffelplein 1. Door de fusie op 1 januari 1977 met Wuustwezel verhuisde de administratie en werd de bibliotheek hier in onder gebracht. In 2012 verhuisde ook de bibliotheek naar Wuustwezel en sindsdien heeft het voormalige gemeentehuis geen gemeentelijke functie meer. In 2015 werd het pand te koop aangeboden en nu is het een makelaarskantoor geworden. Het gebouw werd opgetrokken tussen 1882-1885. Tijdens WOI, tussen 1913 en 1915, werd het nog vergroot. De voorgevel moest bij restauratie of renovatie behouden worden. Deze vertoont nog het balkon en het wapenschild van Loenhout.

Naast het oud-gemeentehuis werd op 8 september 1991 een monument geplaatst ter ere van het 40 jarig bestaan van de Loenhoutse bloemencorso.

Aan de overzijde staat de Sint-Petrus en Pauluskerk. De parochiekerk wordt omringt door een grasveld waar vroeger de begraafplaats was. Deze parochiekerk dateert van 1525, maar werd grondig gerestaureerd in 1756. De toren is zelfs nog van 1485. Tijdens WOII werd de kerk zwaar beschadigd. Het was wachten tot 1949 voor de herstellingswerken uitgevoerd werden.

Naast de kerk werd op 10 juni 1995 het bronzen beeld onthuld van de “Kletterende Klompen”. Het staat symbool voor het landbouwdorp Loenhout en werd vervaardigd door Roger Pintens. Het werd aangeboden door de Landelijke Gilde ter gelegenheid van haar honderd jarig bestaan.

In de bocht aan de kerk werd het monument voor de gesneuvelden van beide Wereldoorlogen geplaatst. Loenhout bleef tijdens WOI gelukkig gespaard van militaire acties. Het aantal gesneuvelde militairen uit Loenhout is echter opvallend hoog. Onderaan de sokkel staan de namen vermeld van de gesneuvelden. Op de hoge sokkel werd het Heilig Hartbeeld gezet.  Op het medaillon prijkt Koning Albert I en Koningin Elisabeth. Onder het medaillon rust de Belgische leeuw. In 1919 werd het oorlogsmonument plechtig ingehuldigd.

Tijdens WOII heeft Loenhout afgezien. In mei 1940 was het dorp één van de zwaarst getroffen gemeente in Vlaanderen. Op 11 mei van dat jaar vielen Duitse bommenwerpers het centrum aan om de opmars van Franse troepen te stoppen. De kerktoren spatte in drie grote explosies uiteen en brandde volledig uit. Ook tijdens de bevrijding in oktober 1944 leed het dorp enorme schade door zowel Duitse als Britse artillerie. Het duurde toch nog tot 27 oktober van diezelfde maand vooraleer het gehele grondgebied was bevrijd. Maar nog was niet alle leed geleden. Op 14 januari 1945 ontplofte een V2 in de Kapelstraat. Minstens 17 inwoners van Loenhout kwamen hierbij om het leven. Onder hen een moeder met zeven van haar kinderen. Op 11 november 1945 werden, achteraan het oorlogsmonument, twee maquettes aangebracht met de namen van de slachtoffers uit WOII. We wandelen rond de kerk waar nog enkele grafzerken te vinden zijn. De grootste zerk is omringt door een hekwerk. Het is de laatste rustplaats van de familie Montens d’Oosterwijck. Albert Montens d’Oosterwijck kwam in 1852 in het kasteel van Loenhout wonen. Hij droeg de adellijke titel van ‘jonker’ en werd burgemeester van 1855 tot 1864.

Achter de kerk vinden we nog een metalen kunstwerk dat ode brengt aan de plattelandsvrouw. Het kunststuk is vervaardigt naar aanleiding van het 100 jarig bestaan van de KVLV Loenhout.

Over de kerk bevind zich ‘Herberg De Keizer’ in een historisch gebouw. In de zeventiende eeuw was in dit pand een jeneverstokerij gevestigd. Halfweg de negentiende eeuw vond de toenmalige burgemeester, Albert Montens d’Oosterwijck dat de meisjes van het dorp recht hadden op regelmatig onderwijs. De oude jeneverstokerij, die leeg stond, leek een ideale locatie. Het gebouw werd gekocht en na enkele veranderingswerken werd de eerste klas in gebruik genomen. In oktober 1858 kwamen de kloosterzusters van Gijzegem zich in Loenhout vestigen en stelden zich ten diensten van de jeugd. Toen in 1984 de zusters na bijna 100 jaar dienstvol werk uit Loenhout vertrokken kreeg het gebouw een nieuwe bestemming. Na een grondige renovatie in 1996 werd ‘Herberg De Keizer’ een feit.

We verlaten de parking nabij de kerk en fietsen naar links om de Stoffezandstraat te blijven volgen. Na de Hofdreef, die we passeren aan onze rechterzijde, volgen we het knooppuntenbordje 93. We verlaten het centrum en worden onmiddellijk omgeven door een groene natuur. De schaduwrijke bermen kleuren nog door de geurige bloemen. Het tovert een glimlach op ons gelaat. Insecten vliegen af en aan om van de nectar te smullen. Na knooppunt 93 fietsen we langs Braken. Een klein gehucht in de gemeente Wuustwezel dat groeide rond de vroegere grensovergang naar Nederland. Het gras is door de droogte verdort. De gewassen kleuren echter nog volop groen. Zelfs de maïs staat bijna van hoogte. De koeien en de kalveren kunnen de warmte blijkbaar goed verdragen. De meesten staan in de zonneschijn te grazen. Slechts enkelen liggen in de schaduw maar worden geplaagd door de vele vliegen.

Na knooppunten 90 fietsen we over de grens met Nederland. We bevinden ons in de provincie Noord-Brabant met als hoofdstad 's-Hertogenbosch. De provincie heeft nog veel natuurschoon in de Nationale parken. Vooral Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide en Biesbosch zijn de bekendste. Maar er zijn er nog enkele meer. We rijden op het grondgebied van Maalbergen. Een buurtschap in de gemeente Zundert dat ongeveer 40 huizen telt met ca. 100 inwoners.

Als we knooppunt 51 volgen steken we opnieuw de grens over en fietsen op het grondgebied van Hoogstraten over een smalle asfaltbaan met veel groen. We moeten verderop door de Maalbergse Heide. Langs beide zijden afgeboord met loofbomen. Spijtig genoeg moeten we te voet naast onze fiets verder stappen. Het is een stofferig zanderig pad en onze fietsbanden zakken te diep weg om veilig te kunnen fietsen. Er is geen alternatief. Zelfs met de fiets aan de hand moeten we ploeteren om er door te geraken. We hebben nog geluk. De zon wordt door de overhangende takken tegen gehouden maar het blijft een vermoeiend stuk. Het is hijgen en puffen. Tijd voor een terrasje? Na de zandbak zijn we terug op Belgisch grondgebied met degelijk asfalt. We zijn in de Antwerpse Kempen en we worden onmiddellijk geconfronteerd met hectaren landbouwgronden en mooie vergezichten. Af en toe onderbroken door een oude hoeve met grote schuur of glazen serres. Op een groot stuk akker werden stinkertjes (Afrikaantjes) gezaaid. Het oogt mooi. Ze kunnen blijkbaar goed tegen de hitte. Het lijkt op een oranje tapijt.

Verderop dwarsen we de E19 bij Meer. Deze Europese weg loopt van Amsterdam tot Parijs en telt ongeveer 500 kilometer. Bij knooppunt 13 houden we halt naast de rivier Mark. Zij ontspringt bij de Zandvenheide in Koekhove bij Merksplas en via deze weg stroomt ze verder naar Nederland.

Tijdens de rit naar knooppunt 19 rijden we opnieuw de grens met Nederland over. We rijden door Castelré, een dorp van de gemeente Baarle-Nassau dat bijna geheel wordt omgeven door Belgisch grondgebied. Castelré bevindt zich tussen drie grensrivieren: de Hollandse Loop, de Mark  en het Merkske dat momenteel een natuurgebied is met prachtige wandelwegen. In de straat 'Hooiberg' stoppen we bij de ‘Noodkapel’. Een herdenkingsmonument van de Eerste Wereldoorlog dat werd opgericht in 1936 met een ingemetselde gedenksteen waarop we lezen: “U God van Vrede. Na oorlogsche dank van alle inwoners van Castelré. De pastoor E. H. Leo Baes, krijgsaalmoezenier van 't Bisdom Gent 1914-1918”. Achter het glaswerk staan drie beelden in een nis. Op deze plaats stond tijdens WOI een noodkerk die eveneens dienst deed voor de jeugd van Caslelré. De Duitse bezetters hadden de grens tussen Nederland en België gesloten door een elektrische draad van 2.000 volt. Dit om te voorkomen dat Belgische mannen zich via het neutrale Nederland bij de geallieerden konden aansluiten. Dit kapelletje werd op Hemelvaartsdag 1938 ingewijd en staat op de dezelfde plaats van het vroegere altaar van de noodkerk.

Nadat we voor de tweede maal de Nederlandse- Belgische grens oversteken fietsen we een tweede infobord voorbij van de ‘Dodendraadroute’. Een fietsroute die we in mei 2014 hebben gereden. Dit is bord nummer 8 en handelt over het einde van de Eerst Wereldoorlog. Enkele foto’s vertonen de vlucht van de bezetter en de feestvreugde van onze landgenoten.

Rechts zien we, in de verte, de kerktoren van Hoogstraten hoog boven de toppen van de bomen uitsteken. De toren staat volop in de steigers. We rijden door het centrum van Minderhout. Een deelgemeente van de stad Hoogstraten. In de Kapeldreef werd in 1650 de kapel Onze Lieve Vrouw van Smarten of Zeven Weeën gebouwd op de plaats van een kleine kapel van 1571. Destijds kwamen er van heinde en ver bedevaarders naar de kapel om de Heilige Maria aan te roepen die vooral aanbeden werd tegen de koorts. Tot tweemaal toe kende de kapel een uitbreiding tijdens de achttiende eeuw. Boven de ingang bevind zich houtsnijwerk met engelenhoofdjes met datum 1663. Het interieur heeft twee gebeeldhouwde groepen uit 1935. Het zijn kopieën uit 1694. Het zeventiende eeuwse portiekaltaar met bustes van de H. Joachim en St-Anna zijn de moeite om te zien. Een prachtige kapel met enorm veel beelden. De glas-in-loodramen van 1956 spreken tot de verbeelding.

Enkele minuten later staan we bij knooppunt 52. We wijken af naar rechts in de Molenstraat en fietsen tot aan de windmolen van Hoogstraten. De Salm Salmmolen toornt hoog boven ons uit. Deze bergmolen dateert van 1902 en werd gebouwd op dezelfde plek waar de vorige houten standaardmolen uit 1381 heeft gestaan die omver waaide in april 1902. De naam Salm Salm verwijst naar de vroegere adellijke eigenaars die de molen verkochten in 1845. De molen bleef maalvaardig tot 1968. In 1975 werd er grondig gerenoveerd, gerestaureerd zodat de molenberg en romp een woonbestemming kregen. Sinds 2008 staat de molen te huur of te koop. Terug naar knooppunt 52 en rechtsaf voor knooppunt 53.

Onze volgende halte is bij de “Laermolen”. Vanaf 1381 is er al sprake van een, vermoedelijk houten, olieslagmolen eigendom van de Heer van Hoogstraten. Deze molen brandde af in het geweld van de Tachtigjarige Oorlog van 1586. Daarna werd de molen meermaals ‘verbeterd en uitgebreid’: een verstening rond 1615, een dubbele molen met gigantisch strodak over de Mark in 1716, en een recht trekking van de Markrivier in 1744. Eind negentiende eeuw werd de molen minder rendabel en in 1911 stopte alle maalactiviteiten. Er restte anno 2000 slechts een ruïne van het rechtergebouw, welke door de VZW De Laermolen succesvol gerestaureerd werd. Vanaf april 2004 kan men het proces “van koolzaad tot olie” terug volgen. Ook vandaag is de molen opengesteld voor publiek. Er is tamelijk veel belangstelling. We kunnen binnen een kijkje nemen. Alles oogt nieuw maar het rad knarst en piept.

Bij knooppunt 53 moeten we oorspronkelijk rechtsaf op de N14 maar besluiten in het centrum van Hoogstraten een terrasje te doen. Het is druk in Hoogstraten. De horeca mag niet klagen. Elk terras zit stampens vol. We vinden gelukkig nog net een plaatsje in de schaduw van een parasol. Al is het een kwakkelende tafel, we drinken er een verfrissend biertje met een heerlijke pannenkoek. Meer moet dat niet zijn. Hoogstraten is het belangrijkste centrum van de aardbeienteelt in België. Jaarlijks worden hier ruim 9 miljoen kg aardbeien verhandeld. Na een klein uur zetten we onze tocht verder. Terug naar knooppunt 53. Zoals ik al vermelde staat de kerk in de steigers. Stofzeilen met de nodige reclame verhinderen het uitzicht op het kerkgebouw. De Sint - Katharinakerk en toren werden gebouwd tussen 1524 en 1546. De toren meet 104,70 m hoog. Op 23 oktober 1944, net voor de bevrijding werd de toren door wegtrekkende Duitse troepen gedynamiteerd. Alles werd na 1950 netjes herbouwd. We fietsen langs het begijnhof dat ontstond rond 1380. Het complex heeft nog steeds 36 huisjes, het begijnhofkerk en een schuur. In 1972 verliet de laatste begijn het hof. Na een grondige renovatie werd het domein vanaf 1997 opnieuw volledig bewoond.

Na knooppunt 33 rijden we opnieuw over de E19.

Na knooppunt 95 volgen we een tijdje knooppunt 90 tot aan de Oud-Dorpstraat van Loenhout. Even linksaf en onmiddellijk rechtsaf in de Weverstraat tot het eind. Op de hoek Sint-Lenaartseweg/ Hoogstraatseweg werd tussen 1650-'54 een kapel gebouwd die toegewijd is aan de Heilige Quirinus van Neuss op de plaats van een nog oudere vervallen kapelletje. Achteraan vinden we een oude waterput die volgens de legende een geneeskrachtige werking bezit. De put is echter met een houten deksel en een slot afgesloten. Binnen vinden we een arduinen gedenksteen voor Catharina De Perez (+ 1661), de vrouw die de kapel liet heroprichten.

Rechtsaf tot bij de kerk en onze trouwe vriend: de auto. Het is precies nog warmer geworden dan vanmorgen. De teller op onze fiets geeft aan dat we 44,3 kilometer afgelegd hebben. Home sweet home.  

01-02-2019 om 14:43 geschreven door Luc Verschooten  

De WOI relicten blijven tot onze verbeelding spreken. Al een paar jaar willen we door het centrum van Leuven wandelen om de gebouwen en monumenten van de stad te bekijken die een zware tol eisten na de 'Slag om Leuven' die eigenlijk al begon op 4 augustus 1914 toen de Duitsers ons land binnenvielen. De bezetting van Leuven verliep vrij rustig maar toch deed het gerucht de ronde dat er Belgische soldaten in de buurt waren. De spanning liep hoog op bij de Duitse bezetter die op een bepaald moment vermoedden dat er vanuit de woningen op hen werd geschoten. Vanaf dan gedroeg de bezetter zich extreem slecht in het veroverde gebied. De onrust duurde enkele dagen en de Duitsers begonnen de huizen en de openbare gebouwen in brand te steken. De Sint-Pieters kerk brandde als een toorts waardoor de kunstwerken in het gebouw ten prooi vielen aan de vlammen. Ook het gemeentehuis werd in brand gestoken. De ergste vernieling was wel de bibliotheek. Een boekencollectie van ongeveer 900.000 stuks ging totaal verloren in een zee van vlammen. Meer dan duizend huizen gingen in de vlammen op. Daarmee was het leed nog niet geleden. Tweehonderd burgers kwamen om het leven en zeshonderd anderen werden opgepakt en naar Duitsland vervoerd om er te werken.

Na de wapenstilstand wou de Britse legerleiding van de stad één groot oorlogsmonument maken, maar dat was buiten de gevluchte inwoners gerekend. Met mondjesmaat kwamen ze terug. Met de goede wil van familie, vrienden en kennissen werd aan de wederopbouw begonnen.

Dinsdag 3 juli 2018. Het is buiten reeds 23° Celsius om 08:30u 's morgens. Het verrast ons niet meer want het zijn al enkele weken aan een stuk door fantastische temperaturen. Er heerst dan ook code rood in verband met brandgevaar. Gisteren werd de match België – Japan uitgezonden op TV. De achtste finale van de Rode Duivels eindigde met een 3 – 2 zege. We kunnen naar de kwartfinales. We rijden ondertussen op de ring rond Antwerpen. Het is behoorlijk druk alhoewel de grote vakantie al bezig is. Je zou toch denken dat iedereen nu aan de kust zit of ligt te zonnen. Niet dus. Om 09:30u rijden we het bord voorbij met “Welkom in Vlaams Brabant”. Het wordt heuvelachtig. Aan het kruispunt bij Machelen is het meer dan twee kilometer aanschuiven. Een reden zien we niet.

We rijden niet rechtstreeks naar Leuven. Het is daar heel druk en parkeren is totaal uitgesloten. Wij rijden naar Heverlee en het is dan 10:10u als we op de parking van de Kerspelstraat te Heverlee halt houden achter de begraafplaats. Voor ons bevindt zich het 'Arboretum van Heverleebos'. Het Heverleebos en het Meerdaalwoud bestaan al van na de laatste IJstijd. Samen meer dan 2000 ha groot. Groot genoeg om er te verdwalen, maar er bevinden zich bewegwijzerde paden en de wandelknooppunten tonen de weg. Vanaf deze parking nemen we de fiets voor een tocht van ongeveer 4 km tot het centrum van Leuven. Peace of cake, toch?

We rijden niet verder zonder een bezoek te brengen aan de militaire begraafplaats die naast de burgerlijke begraafplaats van Heverlee ligt. Hier rusten vele geallieerde soldaten van WOII, vooral bemanningen van de luchtvloot die rond Leuven sneuvelden. Een vijftigtal van deze slachtoffers overleed aan zijn verwondingen in het 101 Britisch General Hospital dat was ondergebracht in de vlakbij gelegen meisjesschool het Heilig Hartinstituut. Deze begraafplaats werd aangelegd in juni 1944 en wordt mooi onderhouden door de CWGC. De begraafplaats telt 30 doden uit WOI waarvan één slachtoffer niet meer kon geïdentificeerd worden. De doden waren afkomstig van een aantal kleinere begraafplaatsen uit de wijde omgeving. Verder rusten hier 988 slachtoffers uit WOII waarvan er 36 onherkenbaar waren. Vooraan werden de zerken geplaatst waar een eenheid van vrijwillige verpleegsters te rusten liggen, afkomstig  van het General Hospital.

We blijven de Kerspelstraat verder naar het noorden volgen. Rechts zien we achter een hoge afsluiting soldaten oefenen in de Heverlee kazerne ‘Cdt De Hemptinne’. Dit is de thuisbasis van de special forces en de jagers te paard. Momenteel stomen de officieren de soldaten klaar voor het defilé van de nationale feestdag op 21 juli. Links van ons zien we een grote Calvarieberg waar we uit nieuwsgierigheid naar toe rijden. Het is het kloosterkerkhof Annuntiaten met talrijke witte kruisjes, een calvarieberg met een levensgroot kruis waaraan een beeld van Jezus werd bevestigd. Naast het kruis staat het beeld dat Johannes de Doper voorstelt en aan de andere zijde werd Maria Magdalena geplaatst. Het jongste witte kruis dateert van 2 maart 2018, het overleden nonnetje was net 96 jaar oud geworden.  

We zijn nog steeds in Heverlee als we aan de Pakenstraat halt houden bij de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw van Troost waarvan de bouw begon in mei 1954. Op 15 april 1956 werd de torenklok ingewijd en in 1957 werd het bouwwerk opgeleverd. We kunnen binnen in de kerk voor een uitgebreid bezoek. Een donker en kaal interieur. De gewelven zijn in zachte tinten beschilderd met Christelijke taferelen. Naast de kerk werd in 1955 het kloostergebouw opgetrokken. Maar door een sterke afname van belanghebbende voor een roeping van priester werden de opleidingen gestaakt tijdens de jaren zestig van vorige eeuw. Er is een grote bibliotheek aanwezig die nog steeds door studenten regelmatig wordt bezocht. We mogen er niet rondlopen en worden onder lichte dwang naar buiten geloodst.

We zijn ondertussen in het centrum van Leuven belandt. De hoofdstad van de provincie Vlaams-Brabant ligt aan de Dijle rivier. De stad is vooral bekend om zijn universiteiten en het universitair ziekenhuis. Het is hier af en toe sterk heuvelachtig en dat gaan we nog meer ondervinden. In de Geldenaaksebaan houden we halt voor enkele foto opnames van de mooie graffiti muren op het spoorwegviaduct en aanpalende woning. Rechtsaf voor de Abdij van Park dat zich situeert in een oase van rust. Eerst fietsen we onder de Leeuwenpoort door. De toegangspoort dateert van 1725 en brengt ons de vele gebouwen van de Abdij van Park dat gesticht werd in 1129 door de graaf van Leuven. De volgende poort is de Mariapoort die genoemd werd naar de patroonheilige van de abdij. Ze werd oorspronkelijk gebouwd in de 16de eeuw. De huidige poort waar we onderdoor rijden stamt uit 1752. De abten van norbertijnen zetelden hier tot de Franse Revolutie. De abdij werd in 1789 geplunderd en voor een groot gedeelte vernield. Het Oostenrijks bestuur zette de norbertijnen op straat. In 1797 werd de abdij op militair bevel afgeschaft maar de norbertijnen kwamen terug in 1801. Het domein van ongeveer 42 ha bleef gespaard tijdens de beide Wereldoorlogen. Na een eerste erfpacht in 2003 volgde er een tweede in 2011 voor het volledige kloosterobject. Sindsdien werd er met de restauratie begonnen die opgeleverd wordt in 2025.

Abt Ambrosius Van Engelen bouwde een watermolen in 1534 tegelijk met de kern van de huidige Sint-Janspoort. Achter de molen en aansluitend bij de poort stond de smidse. De watermolen staat op de benedenloop van de Molenbeek. De norbertijnen verpachtten de molen aan een leek. Die maalde er tarwe, rogge en gerst, voor de abdij en voor de boeren uit de omgeving. De watermolen bleef eeuwen in gebruik omstreeks 1860 werd in het molengebouw een krachtige stoommachine geïnstalleerd die de maalcapaciteit gevoelig opdreef. De laatste molenaar, Marcel Morren, overleed in 1963. Sedertdien wordt er niet meer gemalen. 

We wandelen tussen de vele graven richting kerk. Tot de 18de eeuw lag er een grote boomgaard rond de abdijkerk en het klooster. De abdij had geen kerkhof nodig, want eertijds werd er begraven in de kerk. Sinds 1803 werd de kerk een parochiekerk genoemd en vanaf dan werd er rond de kerk begraven dat uitgroeide met religieuzen, professoren en politici. De norbertijnen hebben een eigen privé begraafplaats in de kloostertuin. Tegen de kerkhofmuur werd een replica Lourdesgrot gebouwd. In een nis staat een groot Mariabeeld. Bernadette is nergens te bespeuren.

De norbertijnen bouwden hun abdijkerk op de top van een natuurlijke helling. Al in 1131 stond er een kapel maar in de 13de eeuw werd de huidige kerk gebouwd. In 1628 werd het koor verlengd. Onder het koor, dichtbij het hoogaltaar werd een crypte gebouwd waarin de abten werden bijgezet. Er volgden nog enkele aanpassing maar in 1729 kreeg de kerk haar huidige uitzicht. Dat jaar werd ook de toren gebouwd. De kerk is afgesloten en kan niet bezocht worden.

Terug naar de Geldenaaksebaan en rechtsaf tot het grote kruispunt met de R23. Rechtsaf voorbij Sportoase Philipssite en opnieuw rechtsaf in de Nieuwe Kerkhofdreef voor de burgerlijke begraafplaats waar sinds het einde van de 18de eeuw begraven wordt. Hier werden de in Leuven gesneuvelde militairen en burgerslachtoffers gedurende WOI in een voorlopig massagraf begraven. In 1919 besloot de gemeente er een houten zuil als monument te plaatsen. Tijdens de volgende jaren werden tal van lichamen ontgraven om ze op een militaire begraafplaats te herbegraven. De overgebleven burgerlijke en militaire slachtoffers werden in een gezamenlijke crypte ondergebracht. Rechts achteraan, in een rotonde, werd op 27 juli 1924 het monument met crypte opgericht voor de Leuvense slachtoffers. Aan beide zijden ervan zijn de namen van de slachtoffers uitgehouwen. Terug naar de grote baan. Dwarsen de R23 en rijden naar links. We nemen de zevende straat rechts en komen in de Naamsestraat waar we halt houden bij de ‘Jezus in ’t Steentje kapel’ die gebouwd werd in 1814 ter vervanging van twee verwoeste kapellen uit 1798. Een serene plaats waar tientallen kaarsen branden. De kapel staat op het voormalige kerkhof van de Sint-Kwintenkerk. De kerk werd door Justus Lipsius beschouwd als de mooiste kerk van Leuven die men begon te bouwen in 1440 op de plaats waar voordien een kapel stond die dateerde uit de 11de eeuw. In de Eugène Gilbertstraat nemen we een foto van een reusachtige poster met de Rode Duivels.

We nemen de eerste straat linksaf en nemen de bocht naar rechts tot het eind. We dwarsen de straat en rijden rechtdoor via de Sint-Beggaberg. Aan het eind rechtsaf in het Groot Begijnhof. Een mega complex dat gesticht werd in 1232 en tot in de jaren 1980 onafgebroken door begijnen  bewoond. In de tientallen kleine huisjes leefden in de 17de eeuw een 360 begijnen. Sinds 1962 is het  eigendom van de Leuvense Universiteit die het liet restaureren en inrichten als woonerf voor studenten, professoren, buitenlandse gasten en medewerkers van de universiteit. We wandelen door smalle straatjes, pleintjes, tuinen en parken. We proberen de sfeer van vervlogen tijden op te snuiven. We komen bij de Sint-Jan-de-Doperkerk waaraan gebouwd werd van 1305 tot 1440 na afbraak van een oude vervallen kapel. Na ons bezoek aan het voormalige Begijnhof fietsen we terug naar de Naamsestraat. Linksaf, voorbij enkele hoge scholen die de stad rijk is. Voorbij de Parkstraat vinden we links de Van Dalecollege, rechts bevindt zich op het nummer 69 in de Naamsestraat de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen. Verderop houden we halt bij de Sint-Michielskerk.

De Sint-Michielskerk geldt als één van de zeven wonderen van Leuven. Deze voormalige Jezuïetenkerk werd gebouwd van 1650 tot 1671. Er worden momenteel herstellingswerken uitgevoerd aan het portaal van de kerk. Hekwerken met spandoeken sluiten de inkom volledig af. De kerk is daarom ook niet open om het interieur te bewonderen. Vanop een afstand zien we wel de voorgevel met zijn kolossale zuilen en pilasters. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk bijna volledig vernield tijdens een luchtaanval in de nacht van 10 op 11 mei 1944. De voorgevel bleef als bij wonder gespaard. De renovatiewerken duurden tot 1950.

In de Naamse straat werd in 1979 het beeld Renée geplaatst ter ere van Renée Depret (1914 – 2001), ereburger van Leuven en medestichter van het Handelsverbond Leuven. Ze staat symbool voor de actieve vrouw en herinnert aan de vrouwelijke studentes die in deze straat hun eerste peda (studentenkamer) kregen. De Universiteitshal, op het nummer 22 in de Naamsestraat, werd gebouwd als Markthal in het begin van de 14de eeuw. Vanaf 1431 werd de lakenhal stelselmatig ingenomen door de universiteit. Tussen 1680 en 1690 werd er een verdiep aan toegevoegd. In 1723 – 1731 werd ten behoeve van de universiteitsbibliotheek een nieuwe vleugel toegevoegd, richting Oude Markt. Tijdens de nacht van 24 op 25 augustus 1914 drongen Duitse soldaten de bibliotheek binnen en stichtten er brand. De hele bibliotheek, met meer dan 900.000 boeken, oude drukwerken en manuscripten gingen in de vlammen op. Ook tijdens WOII, in mei 1944, werd opnieuw schade aangebracht aan de universiteitshal. Het eerste verdiep stortte in. Het duurde nog tot het eind van de jaren zestig van vorige eeuw voor er met de restauratie werd begonnen. Tegenwoordig herbergt dit complex de administratieve diensten van de universiteit en het rectoraat.

Volgende straat linksaf en weer linksaf om op de Oude Markt 13 achter de universiteitshal te staan. Hier bevindt zich de Katholieke Universiteit van Leuven, opgericht in 1968 en had in 2013 een capaciteit van 41.225 studenten. De Oude Markt is een rechthoekig plein dat grotendeels bestaat uit horecazaken. Op het plein staat de zitbank met de Kotmadam, een geschenk van de VVV aan de stad. Het beeld werd ingehuldigd op 16 mei 1985. We rijden terug naar de Naamsestraat en slaan linksaf tot op de Grote Markt.

Het historische gebouw op de Grote Markt van Leuven is één van de bekendste gotische stadhuizen ter wereld en de bevolking is er dan ook trots op. En met reden. Het eerste stadhuis stond op de Oude Markt tot men in de 15de eeuw besloot om een nieuw gebouw op te trekken op de Plaetse, de huidige Grote Markt. De eerste steen werd gelegd in 1439. De bouw duurde dertig jaar en heeft drie bouwmeesters gekend. De Leuvense ‘Hall of Fame’ telt maar liefst 236 beelden die pas na 1850 op de nissen in de gevel werden geplaatst. Het zijn 220 mannen- en 16 vrouwenbeelden. Op het gelijkvloers werden de Leuvense geleerden, kunstenaars en historische figuren geplaatst. Op het eerste verdiep staan de patroonheiligen van de verschillende parochies van Leuven. Daarboven prijken de graven en de Brabantse hertogen. In de toren werden overwegend Bijbelse figuren gezet. Het gebouw overleefde de gruwelen van WOI omdat het Duitse opperbevel er was gevestigd. Sinds de verhuis van de stadsdiensten eind 2009 wordt het stadhuis enkel nog gebruikt voor plechtigheden. Aan de zijkant vinden we het toeristisch infokantoor. Het stadhuis werd zoals verwacht meerdere malen gerestaureerd.

Naast de trappen van het Stadhuis bevindt zich de Raadskelder. Ze zijn slechts open op de derde zaterdag van de maand. De kelders stammen uit de 13de en 14de eeuw en zijn momenteel in gebruik door het Koninklijk Verbond der Jaartallen die hier hun museum hebben. Een groot deel van hun kaders, foto’s, vlaggen en kostuums worden hier tentoongesteld.

De Sint-Pieterskerk op de Grote Markt vervangt een romaanse kerk die even breed maar minder lang was. Aan koor en schip werd gebouwd tijdens de hele vijftiende eeuw. In de 17de eeuw werd met de werken gestopt maar de kerk werd nooit afgewerkt. De twee torens hebben nooit hun volle hoogte bereikt. De kerk bleef niet gespaard tijdens de beide Wereldoorlogen. Tijdens WOI brandde het dak af en tijdens WOII werd de kerk gebombardeerd. Veel kerkschatten zijn tijdens de beide oorlogen verloren gegaan. We kunnen binnenin een kijkje nemen. Het is een prachtige kerk met veel lichtinval.

Met het stadhuis in de rug fietsen we naar rechts. Als we de Grote Markt ten einde zijn staan we bij een ander plein. De Rector De Somerplein werd genoemd naar de eerste rector van de ééntalige Katholieke Universiteit van Leuven. Tot 2011 was dit het Fochplein, genoemd naar de Franse maarschalk, Ferdinand Foch (1851 – 1929) die in 1918 het commando over alle geallieerde troepen nam en ze naar de overwinning leidde.

Het monument van Fonske vinden we aan de overzijde van de Bontgenotenlaan. De volledige naam luidt Fons Sapientiae, latijn voor ‘Bron der Wijsheid’. Het beeld werd ter gelegenheid van de 550ste verjaardag van de Katholieke Universiteit Leuven in 1975 aan de stad geschonken.

We houden het standbeeld van Fonske rechts van ons en rijden op het Margarethaplein tot het eind. Rechtsaf op het Ferdinand Smoldersplein. We fietsen voorbij drie statige gebouwen: het gerechtshof, de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank van koophandel. Links van ons staat het standbeeld van Pieter Coutereel (1320  - 1373). Hij bracht in 1360 het stadsbestuur ten val en werd nadien schepen en burgemeester. Aan het volgende kruispunt linksaf in de Vaartstraat. Aan de Y-splitsing rechts houden en bij de derde straat slaan we linksaf in de Halfmaartstraat voor de Sint-Geertuiabdij. Een voormalige Augustijnenabdij die beperkt werd tot twaalf reguliere kanunniken van adellijke afkomst. Wie niet van adel was kwam er niet in. De abdij werd in 1796 afgeschaft en de gebouwen werden in loten verdeeld en als nijverheidsgebouwen gebruikt. In 1919 werd het geheel een benedictinessenabdij. De gebouwen werden hersteld en aangevuld met de Thiéry-vleugel, een fantasierijke heropbouw van gevels uit de stad die tijdens de brand van WOI vernield werden. De kerk werd tussen de 14de en 16de eeuw gebouwd. De toren is 71 meter hoog en werd pas in 1453 voltooid. In WOII liepen kerk en abdij zware schade op. Thans heeft het geheel een gemengde bestemming: administratie en wonen.

Verderop zien we rechts van ons het ‘Klein Begijnhof’. Een straat met twee doodlopende steegjes die in de 19de eeuw bewoond werd door begijnen. Oude documenten tonen aan dat in 1272 de huisjes al bewoond werden door een gemeenschap van vrouwen. De huisjes dateren uit de 17de-18de eeuw. We volgen verder de Halfmaartstraat. Bij de plaatselijke apotheek hangt een thermometer die +32° graden aanduidt. Tijd voor een verfrissing. Bij het kruispunt met de Mechelsestraat draaien we rechtsaf tot het eind. De Abdij van Keizersberg bevindt zich in een oase van groen. Deze benedictijnenabdij uit de 19de eeuw werd gebouwd door de monniken van de abdij van Maredsous. Een lange muur omgeeft de gebouwen en het omliggende terrein zodat het geheel doet denken aan een oude, versterkte burcht. De tuin is een openbaar park vanwaar men een mooi uitzicht op de stad heeft. We rijden terug en slaan rechtsaf in de Pereboomstraat tot het eind. Linksaf en weer tot het eind. Rechtsaf in de Tessenstraat tot het eind en rechtsaf in de Brusselsestraat tot bij de kerk.

We bevinden ons op het Sint-Jacobsplein bij, hoe kan het anders, de Sint-Jacobskerk. Zij was een halte op één van de wegen naar Santiago de Compostella en werd als bedevaartkerk ook een rijke kerk. Omdat haar funderingen niet sterk genoeg waren, deden zich al snel stabiliteitsproblemen voor. Het gebedshuis is dus in deze omstandigheden niet toegankelijk. 

Het standbeeld van Jozef Deveuster werd gemaakt in opdracht van de Katholieke Kring van Leuven en in 1894 ingehuldigd in het Sint-Donaaspark. In 1906 werd het kunstwerk naar deze plek overgebracht. Pater Damiaan werd geboren te Tremeloo in 1840 en stierf te Molokai in 1889.

De St-Jacobskapel bevindt zich op de hoek van de Brusselsestraat en de Pelgrimstraat met een beeld van Jacobus de Meerdere achter een smeedijzeren traliewerk. Langs de Brusselsestraat rijden we terug naar de Grote Markt. Net voorbij het UZ van Leuven fietsen we langs de ‘Romaanse Poort’ van 1218 – 1222. De Romaanse poort verleent momenteel toegang tot het cultureel centrum en is het enige overblijfsel van het Sint-Elisabethgasthuis dat hier omstreeks 1080 – 1090 gesticht werd.

We rijden naar de Bondgenotenlaan die tijdens 1914 nog Statiestraat noemde. De brede laan was de voornaamste boulevard van de stad. Halverwege de straat vinden we het standbeeld van Justus Lipsius (1547 – 1606). De man was één van de bekendste figuren van het humanisme, studeerde en woonde enkele jaren in Leuven. Het monument werd ingehuldigd in 1909. De staat schonk het beeld aan de stad ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van KU Leuven.

We nemen de volgende straat linksaf en rijden door de Leopold Vanderkelenstraat. Rechts zien we het moderne M-Museum. In het indrukwekkende gebouw huisvest een historische collectie van unieke 15de^- en vroeg 16de eeuwse schilderijen en beelden. Naast deze collectie presenteer het museum tijdelijke tentoonstellingen van zowel oude meesters als hedendaagse kunstenaars. Verderop rijden we tot bij het Monseigneur Ladeuzeplein. De toenmalige Volksplaats werd aangelegd in 1806 en de eerste bebouwing verscheen in 1812. De imposante Centrale Bibliotheek werd gebouwd tussen 1921 en 1928 met geld dat de toenmalige president van Amerika Herbert Hoover verzamelde. Het gebouw bezit een klokkentoren met beiaard. Bezoekers worden uitgenodigd om de vijf verdiepingen van de toren te maken en op weg naar boven herbeleefd de bezoeker de verwoesting en wederopbouw van de stad. Na het vijfde verdiep heeft men vanop een balkon een mooi uitzicht over de omgeving. In de gevel zijn de namen van de Amerikaanse schenkers gebeiteld. In 1940 kreeg het plein de huidige benaming naar Paulin Ladeuze (1870 – 1940). Ladeuze was rector van de Leuvense Katholieke Universiteit en werd tot bisschop gewijd in 1929. Tijdens WOII ging ook dit gebouw bijna volledig in vlammen op. Op 16 mei 1940 werd het gebouw door de oprukkende Duitsers beschoten. Diezelfde nacht werd er brand gesticht. De schade werd na de oorlog gelukkig hersteld.

De gigantische kever die gespietst is door een 23 meter hoge inox naald op het plein is een werk van Jan Fabre dat de naam Totem kreeg. Het kunstwerk staat hier sinds 2005. Een geschenk van de Leuvense Universiteit aan de stad naar aanleiding van haar 575ste verjaardag. Vervolgens rijden we terug naar de Bondgenotenlaan 21.

We houden even halt voor de Stadsschouwburg. De aannemer startte de werken in 1864 en de plechtige opening vond plaats op 3 september 1867. Het gebouw werd tijdens WOI tot op de ruwbouw verwoest. Het duurde tot maart 1938 voor de nieuwe stadsschouwburg plechtig werd geopend. Tijdens bombardementen in 1944 – 45 liep het gebouw opnieuw schade op. Alles werd in 1952 vakkundig hersteld. Wat verder rijden we langs het Martelarenplein.

Het plein noemde tot 1918 het Stationsplein. Hier begon op de avond van 25 augustus 1914 de Duitse terreur. Duitse soldaten schoten op landgenoten omdat ze dachten dat het burgers waren, de zogenaamde ‘francs-tireurs’. Vervolgens gaf de Duitse leiding opdracht om vergeldingsmaatregelen. Burgers werden omgebracht en overal werd brand gesticht. Verschillende gebouwen gingen verloren en op dit plein werden executies uitgevoerd. De doden werden hier begraven. De sfeer was gespannen en mensen werden bang. Het terreur bleef aanhouden tot 28 augustus 1914. Het gehele Stationsplein werd eveneens zwaar getroffen door brandstichters. Ongeveer 15 burgers werden naar Duitsland gedeporteerd en kwamen eerst terug in januari 1915. 250 burgers stierven door de gruwelen van de bezetter. Na de oorlog werden 32 slachtoffers opgegraven en de hele omgeving werd heropgebouwd. Ter herinnering aan deze gebeurtenissen werd in 1925 het vredesmonument op het plein geplaatst. Tijdens WOII konden de anti-Duitse reliëfs op het monument op weinig sympathie van de bezetter rekenen. Ze werden verwijderd en vervangen door bakstenen. Tijdens een restauratie werden de reliëfs gereconstrueerd.

We rijden terug naar Heverlee en passeren de gevangenis ‘Leuven Centraal’. Met de aanvang werd in 1856 begonnen en in 1860 volgde de officiële openingen van de strafinrichting. Tijdens het interbellum werden werkhuizen bijgebouwd waar gedetineerden konden werken. Er ‘zitten’ hier soms tot 300 veroordeelden en 50 beklaagden.

Om 17:30u zijn we bij het kasteel van Heverlee. De heren van Heverlee bouwden een eerste kasteel in de 14de eeuw en vanaf de 16de eeuw werd het huidige kasteel opgetrokken. Vanaf de 19de – tot de 21de werden er nog ingrijpend renovatiewerken uitgevoerd aan het kasteel. De Hertog van Arenberg schonk het domein aan de universiteit in 1916. Het kasteel wordt momenteel gebruikt door de faculteit Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven. Om de dag af te sluiten hadden we een tafeltje voor twee besteld bij ‘Brasserie De Oude Kantien’. Een begrip in en rond Leuven. Niets wijst erop dat achter deze eenvoudige gevel ooit een ingetogen herberg van het kasteel van Arenberg schuilde. De sfeer is er charmant en past uitstekend binnen de eenvoud van de vierkanthoeve. Na het dessert, dat bestaat uit een koffie en een thee voor moeder de vrouw, fietsen we terug tot bij de auto in de Kerspelstraat. We hebben in totaal 20 km gefietst.

02-01-2019 om 06:42 geschreven door Luc Verschooten