Stories that remain too often untold/ Histoires oubliées
25-03-2010
CHINA - media reageren op Google-beslissing met antiwesters nationalisme
De beslissing van Google is in China vooral met anti-westers nationalisme beantwoord. De Engelstalige China Daily, die Google maandag de grote verliezer noemde, zette vrijdag de aanval in met 'In de voorbije paar maanden heeft Google een schizofrene farce neergezet voor de hele wereld, zo van 'ik wil weg uit China' 'nee, ik meende het niet', 'ja, toch wel. Chinese internauten hadden niet verwacht dat de Google kwestie zou ontaarden in een politiek mijnenveld en een instrument zou worden in de handen van buitenlandse belangengroepen, een waarmee China wordt aangevallen onder het mom van internetvrijheid. Het Volksdagblad meende zondag: Het is onfair van Google om de eigen waarden en parameters op te leggen terwijl het internet in China een eigen cultuur, traditie en waarden heeft. De algemene teneur is dat als Google vertrekt, dat geen invloed zal hebben op de groei en ontwikkeling van het Chinese internet, en op tal van sites zijn virulente aanvallen te lezen. 'maak dat je wegkomt', schreef de ene, terwijl een ander zei vuurwerk te zullen kopen om je vertrek te vieren(huanqiu.com). Volgens diezelfde site kan het tachtig procent van de Chinese internetgebruikers niet schelen dat Google vertrekt en zal dat geen invloed hebben op de ontwikkeling van het internet. De overheid, zo schreef politiloog Joseph Cheng van de Universiteit van Hongkong op zijn site, wendt nationalisme aan om het debat over de censuur de kop in te drukken. De beschuldiging van cultureel imperialisme is louter bedoeld om de Chinese censuur te legitimeren. Die ontwikkeling is al aan de gang sinds het bloedbad van Tiananmen, toen de Communistische Partij (CP) haar legitimiteit verloor door het vuur te openen op de eigen burgers en het bankroet van het socialisme niet langer te ontkennen viel. In 94 werd overigens officieel beslist dat het onderwijs en de media bewust het Chinese nationalisme moesten propageren onder de bevolking. Dit door de leiders heruitgevonden patriottisme, zo schrijft professor Yong Cao van de universiteit van South Illinois in From communism to nationalism (2005), verwacht van de burger dat die zich met CP identificeert. De Partij wordt daarbij voorgesteld als de belichaming van de wil van de natie en de ideologische verschillen tussen nationalisme, socialisme en communisme zijn opzettelijk weggevlakt. Chinas huidige problemen vloeien in dit discours niet voort uit zijn politieke en sociale systeem maar wortelen in de negatieve houding van het Westen jegens China. Vooral de jongeren zijn daar na jaren van dergelijke propaganda zeer vatbaar voor, temeer daar dit nationalisme ook aantrekkelijke ideeën omva
De Chinese overheid heeft woedend gereageerd op de beslissing van internetgigant Google om zijn Chinese zoekmachine niet langer te censureren. Peking meent dat het VS-bedrijf zich niet aan de beloftes houdt door zijn zoekmachine te heroriënteren naar Hongkong, waar geen censuur wordt doorgevoerd. De bal ligt nu in het kamp van Peking, dat de zoekresultaten van Google in Hongkong alvast filtert door de 'Grote Chinese Firewall', waardoor Chinese gebruikers niks te zien krijgen als ze zoeken op 'politiek gevoelige' onderwerpen. Waarnemers sluiten niet uit dat er verdere represailles komen. De rel tussen de Chinese overheid en Google gaat terug tot 12 januari, toen 's werelds grootste zoekmachine bekend maakte dat ze niet langer van plan was om de resultaten te censureren en publiekelijk aanklaagde dat de gmail-adressen van Chinese dissidenten in het buitenland vanuit China werden gehackt. Vervolgens hadden volgens het Chinese persbureau Xinhua op 29 januari en 25 februari besprekingen met de overheid plaats, die schijnbaar weinig opleverden. Sinds vorige week deden geruchten de ronde dat een beslissing van Google nakend was en net voor het weekend doken de eerste vernietigende edito's op in de Chinese bladen. Dat laatste is doorgaans een aanwijzing dat het bewind een beslissing heeft genomen over een bepaalde kwestie, aangezien de media niet onafhankelijk zijn en vaak worden aangewend om inzichten van de partij/staat door te drukken in de publieke opinie. Tegelijk gaan de problemen tussen Google en China veel verder terug. Al van bij de lancering van de Chinese zoekmachine google.cn in 2006 was er grote kritiek van internationale en vooral Amerikaanse mensenrechtenorganisaties. Geargumenteerd werd dat het beroemde Googleprincipe van 'do no evil' moeilijk te rijmen viel met de bereidwilligheid om zoekresultaten te filteren volgens de wensen van een autoritaire eenpartijstaat. Dat laatste kwam er dan concreet op neer dat zoekopdrachten naar 'Tiananmenbloedbad' of 'Taiwanese onafhankelijkheid' niets opleverden, of louter het zinnetje dat "deze content in strijd is met de geldende wetten en regelgeving". Google verdedigde zich daartegen met het argument dat 'enige informatie' in elk geval beter was dan 'geen informatie'. Maar moeilijk lag het ook toen al. Toen Googleoprichter Sergey Brin werd gevraagd of een bedrijf waarvan de corebusiness stoelt op de vrijheid van informatie wel kan buigen voor de Chinese eisen, zei de man: "Het zou perfect redelijk zijn om iets helemaal anders te doen. Namelijk, te zeggen dat we bij onze principiële afkeuring van censuur blijven en daar dus niet werken". Sindsdien is de kritiek op Google geenszins verstomd. Experts menen dat het aanwezig zijn op de grootste internetmarkt van de wereld (384 miljoen gebruikers) wel een must was, maar dat de toegevingen aan Peking een smet bleven op het blazoen van Google. Bovendien kwamen daar de aantijgingen bij dat de opposanten van het regime zelfs in het buitenland te kampen kregen met hackaanvallen op gmail. Die twee kwesties samen zorgden ervoor dat Google Peking op 12 januari zo frontaal aanviel. Peking noemde de aantijging dat de aanvallen uit China kwamen, gisteren andermaal "totaal ongegrond". Maar op 20 februari onthulde het Amerikaanse Nationaal Veiligheidsagentschap dat de aanvallen kwamen uit twee Chinese scholen, de gerenommeerde Shanghaise Jiaotong-universiteit en een militaire school in de provincie Shandong. Eerder al bracht de Amerikaanse ex-militair en sinoloog Scott Henderson in zijn boek The dark visitor (2007) het fenomeen van de zogenaamde 'patriottische hackers' in kaart, die vaak vanuit Jiaotong opereerden en die vooral tegenstanders van het regime of entiteiten in Taiwan aanvielen. Ook andere experts stelden onomwonden dat als zoveel hackers zo lang ongestoord vanuit China konden opereren, dat alleen mogelijk was omdat Peking hen tolereerde.
Hongkong
Maandagavond liet Google dan weten dat het zijn zoekresultaten niet langer zal censureren en dat het de bezoekers van google.cn heroriënteert naar google.com.hk, de eveneens Chineestalige zoekmachine die vanuit de vroegere Britse Kroonkolonie opereert. De doorverwijziging naar Hongkong is van groot symbolisch belang: sinds de overdracht van 1997 maakt het territorium als 'Speciale Administratieve Regio' immers opnieuw deel uit van China. Maar onder het 'one country, two systems'-stelsel wordt de persvrijheid daar nog vijftig jaar gegarandeerd. De Hongkongse overheid stelde gisteren alvast niet zinnens te zijn om de zoekmachine te censureren, waarmee de bal in het kamp van Peking terecht komt. De Chinese overheid kan de site helemaal blokkeren of de resultaten filteren, wat ze ondertussen ook doet. De sluiting van google.cn betekent niet dat het VS-bedrijf geheel vertrekt uit China, zij het dat nog af te wachten valt welke maatregelen Peking verder zal nemen. Niet zelden worden instanties die de Chinese overheid tegen de haren instrijken commercieel bestraft. Google beschikt in China over twee firma's: de joint venture google.cn en Google Information Technology, dat twee takken heeft: research & development en verkoop. De 600 mensen die bij dit laatste, geheel in Amerikaanse handen zijnde bedrijf werken, raken hun job alvast niet kwijt.
Antiwesters nationalisme
Wat betekent dit alles voor Google? Internationale aandacht alvast, en de kans zich te positioneren als witte ridder. Op zich is China voor Google momenteel niet zo belangrijk: vorig jaar werd er een omzet gemaakt van zo'n 600 miljoen dollar, niet meer dan 4 procent van het totaal van 24 miljard. Bovendien is Google niet de belangrijkste zoekmachine van het land. Die eer gaat naar Baidu.com, dat met een marktaandeel van 66 procent dubbel zoveel klanten heeft als Google. Sinds de confrontatie met Peking ging het Baidu overigens voor de wind: het aandeel van dit Chinese bedrijf steeg sinds 12 januari met maar liefst 44 procent. Het bedrijf reageerde bovendien erg slim op het incident in januari. Terwijl de Chinese overheid bleef zwijgen, stelde een Baidu-kaderlid dat "Google geen mensenrechtenvoorvechter is, zoals de fans beweren, maar een profiteur. De toon die de juridische adviseur van Google aansloeg, was weerzinwekkend. Hij had eenvoudigweg kunnen zeggen dat Google zich om economische redenen terugtrekt. Google probeert daarentegen om zichzelf in een gunstig daglicht te plaatsen door te stellen dat het werd aangevallen door Chinezen en dat de gmail-accounts werden gehackt. Dat is een belediging voor de modale Chinese burger, maar het zal goed onthaald worden door bepaalde hooghartige westerlingen die nog nooit in China zijn geweest en er niets van afweten, maar die graag kritiek hebben." Wat doorklinkt in die bewering is een sterk antiwesters nationalisme, dat ook de voorbije dagen de bovenhand had in de vele krantenedito's. Daar werd Google vergeleken met een neokoloniale instantie die dacht de eigen waarden op te leggen aan China, een verdraaid argument waarmee Peking dus de eigen censuur probeert de legitimeren.
Het zijn magere jaren voor Noord-Korea: Zuid-Korea wil zijn belangrijkste exportproduct - zand - niet langer, deze week werd een hoge functionaris terecht gesteld die verantwoordelijk werd geacht voor de desastreuze muntdevaluatie van december en de donors zijn het geven beu.
Volgens een deze week gepubliceerd rapport van de International Crisis Group heeft Noord-Korea al enige jaren te kampen met een jaarlijks handelsdeficiet van zon 1 miljard dollar. Erg precies is dat cijfer niet, want Noord-Korea publiceert geen overheidsstatistieken en alle beslissingen worden in het grootste geheim genomen, wat betekent dat we nooit echt weten wat de motivatie is van een bepaald maneuver, zo stellen de rapportschrijvers. Bijgevolg mogen we ervan uitgaan dat we pas op de hoogte zullen zijn van extreem grote problemen als die zich echt manifesteren.
De meeste persberichten over het 23 miljoen zielen tellende land focussen op de nucleaire kwestie en op het onvermogen van de internationale gemeenschap om Pyongyang ertoe te overtuigen zijn kernambities te laten varen. Dat streven en met name de lanceringen van raketten en de ondergrondse nucleaire test die Noord-Korea in mei van vorig jaar nog uitvoerde, zorgden voor internationale sancties, die op hun beurt bepaald slecht nieuws bleken voor een economie die al lange tijd op apegapen ligt.
In de jaren negentig kwamen er nog minstens 1 miljoen mensen om bij grote hongersnoden en ook momenteel voeden instanties als het Wereldvoedselprogramma (WFP) miljoenen mensen. Dat gebeurt overigens met steeds grotere moeite: eerder deze maand nog liet de organisatie weten dat haar fondsen voor voedselhulp aan 1,4 miljoen mensen niet verder dan eind juni strekken. Hoewel vaststaat dat Noord-Koreas eigen graanproduktie geenszins voldoende is om de bevolking te voeden en het tekort zon 1 miljoen ton op jaarbasis bedraagt, is de donorgemeenschap niet meteen geneigd om veel hulp te bieden, vooral niet sinds Pyongyang vorige lente nieuwe restricties invoerde waardoor het voor hulporganisaties haast onmogelijk wordt om te controleren wat er met hun hulp gebeurt. De nieuwe regels houden in dat veldbezoeken veel langer op voorhand moeten worden aangevraagd en dat geen eigen tolken mogen worden meegenomen. Bovendien werden alle VS-ngos huiswaarts gestuurd.
Veel exportproducten heeft Noord-Korea niet: het belangrijkste is momenteel zand, waarvan Zuid-Korea er in 2008 voor 73 miljoen dollar afnam. Die handel werd na de kernproef van vorige herfst evenwel bevroren, om in november onder druk van Zuidkoreaanse bedrijven de invoer te hervatten, zij het tegen een veel lager volume. Officieel argumenteert Seoel dat het zelf de zandproductie heeft verhoogd en dus niet meer zoveel hoeft te importeren. Tegelijk is er duidelijk sprake van een beleidswijziging. De twee vorige presidenten, Kim Dae-Jung (98-2003) en No Mu-hyon (2003-2008) voerden een accomodatiepolitiek tegenover Noord-Korea vanuit de hoop dat president Kim Jung-il zich daardoor flexibeler zou opstellen, wat in de praktijk niet het geval bleek. Hun opvolger Lee Myung-bak, die in februari 2008 aantrad, gooide het over een andere boeg en stelt zich veel harder op. Zo bijvoorbeeld weigerde hij in te gaan op de door het noorden aangeboden hervatting van de groepsreizen voor Zuidkoreaanse toeristen naar de bergen in het noorden, een belangrijke bron van inkomsten die evenwel opdroogde toen een Zuidkoreaanse toerist werd doodgeschoten. Lee stelde dat de reizen alleen konden hernemen als de moord opgehelderd werd en de schuldigen gestraft, wat niet is gebeurd. Waarnemers menen dat de Zuidkoreaanse president met zijn veel resolutere houding hoopt om het verpauperde Noordkoreaanse regime te dwingen om terug te keren naar de onderhandelingen over de nucleaire kwestie. Sommige experts achten dat evenwel zeer onwaarschijnlijk. Hun redenering is simpel: het is de enige echte troefkaart waarover Pyongyang beschikt, hoe zou die dan worden opgegeven.
Het regime overleeft voorts op de illegale export van wapens, maar ook op dit terrein kreeg het de jongste maanden rake klappen, vooral door VN-resolutie 1874, die na de kernproef van mei werd goedgekeurd en die zowel import naar als export van wapens uit Noord-Korea verbiedt. Midden december nog werd een vliegtuig met 150 ton wapens bij een tussenlanding in Thailand aangeslagen, dit jaar onderschepten de Verenigde Arabische Emiraten 10 containers met wapens voor Iran en weken daarvoor dwongen de VS een schip met wapens voor Zuidoost-Azië terug te keren.
Een andere illegale Noordkoreaanse handel is die in sigaretten van het merk 555, die in Singapore door British American Tobacco worden vervaardigd voor Noord-Korea. Vervolgens, zo wist de Financial Times eerder deze maand te onthullen, worden grote delen daarvan terug geëxporteerd naar landen als Vietnam of de Filippijnen, waar datzelfde sigarettenmerk duurder is.
Aan de handel in valse VS-biljetten en heroïne is volgens de meeste waarnemers een einde gekomen. Reden: de Chinese misdaadsyndicaten zouden minstens de handel in drugs hebben overgenomen.
De laatste grote protesten van de zogenaamde 'Rode Hemden' dateren van april vorig jaar, waarbij twee doden vielen. 'Zelfs nieuwe verkiezingen zouden geen uitkomst bieden', aldus McCargo. 'Geen van beide politieke bewegingen is bereid de andere enige legitimiteit te verstrekken.'
"Zo lang er geen gerechtigheid is, zal het land niet verenigd zijn", zo vertelde Jaran Ditthapichai een menigte van enige honderden aanhangers van de in 2006 afgezette premier en zakenmagnaat Thaksin Shinawatra, tijdens een bijeenkomst voor het hoofdkwartier van de politie in Bangkok. De overheid heeft 50.000 manschappen van politie en leger opgeroepen om de orde te handhaven, vooral met het oog op de zogenaamde 'mars van één miljoen' die voor morgen is voorzien. Daaraan zouden ook honderdduizenden mensen uit de rest van het land deelnemen. Tevens heeft de overheid de Interne Veiligheids-wet gereactiveerd, waardoor de veiligheidstroepen speciale bevoegdheden hebben om in te grijpen.
Politieke instabiliteit
De huidige protesten, bedoeld om de regering van premier Abhisit Vejjajiva tot aftreden te dwingen en nieuwe verkiezingen te organiseren, zijn de zoveelste uiting van politieke instabiliteit sinds de afzetting van Thaksin bij een militaire coup in 2006. Vervolgens was tot januari 2008 een interim-kabinet aan de macht, geleid door een militair. Daarna volgden de kabinetten van stromannen van Thaksin elkaar op. Premier Samak moest na iets meer dan zeven maanden de plaat poetsen, omdat hij het ambt van premier cumuleerde (als tv-kok), wat de Thaise grondwet niet toelaat. Zijn opvolger, de schoonbroer van Thaksin, hield het maar drie maanden uit, omdat zijn Volksmachtpartij door het constitutionele hof ontbonden werd wegens eerdere kiesfraude.
Thaksin stelt zijn Rode Hemden-beweging graag voor als een vehikel dat strijdt voor het herstel van de democratie. De regering van huidig premier Abhisit Vejjajiva, 'Veggie' voor de vrienden, is inderdaad in december 2008 louter door een stemming in het parlement aan de macht gekomen, maar haar pogingen om aansprakelijkheid, goed bestuur en transparantie door te voeren leverden haar sindsdien veel goodwill op, minstens bij de stedelijke middenklasse.
"Ik geloof niet dat deze golf van demonstraties een einde zal maken aan de bijna vier jaar oude politieke crisis in Thailand", aldus professir DuncanMcCargo uit Leeds, die in 2005 het standaardwerk &discReturn; The Thaksinization of Thailand publiceerde. Of de regering van Abhisit valt, hangt volgens hem van twee zaken af. "Als de protesten gewelddadig worden en de publieke opinie geeft het kabinet daarvan de schuld, dan is de kans dat er nieuwe verkiezingen komen behoorlijk groot. Een reële mogelijkheid daarbij is dat de Rode Hemden provocateurs inzetten die op geweld aansturen. Dat is in het verleden al gebeurd, niet alleen door hen, maar ook door hun tegenstanders de Gele Hemden, die de stromannen van Thaksin van de macht wisten te verdringen. Een tweede mogelijkheid is dat de coalitiepartners van Abhisits partij zouden afhaken, wat voorlopig evenwel niet het geval lijkt te zijn'.
Complexe oefening
De Rode Hemden willen nieuwe verkiezingen maar ook daarin ziet McCargo geen ultieme oplossing voor de huidige instabiliteit. "Het grote probleem is dat beide kampen elkaar geen enkele legitimiteit willen verstrekken. Nieuwe verkiezingen zouden zeer waarschijnlijk een zege voor het pro-Thaksinkamp opleveren, maar dan gaan de Gele Hemden ongetwijfeld weer betogen tot die regering valt. Het water tussen beide groepen is erg diep: Thaksin kan rekenen op de steun van de verpauperde noordelijke en oostelijke regio's, die hij tijdens zijn regeerperiode (2001-2006) aan zich heeft weten te binden met tal van voorzieningen. Abhisit daarentegen vertegenwoordigt de stedelijke middenklasse, het leger en het oude establishment, die het veel beter hebben dan de rurale bevolking."
"De enige uitkomst ligt in een verregaande politieke hervorming, waarbij het huidige, sterk centralistische systeem vervangen wordt door een model dat meer kansen biedt aan alle regio's. Een complexe oefening, waar ik de politieke klasse op dit moment niet toe in staat acht."
De impact van de jaren van politieke crisis op de economie valt vooralsnog relatief mee. "Waarschijnlijk heeft Thailand wel een deel van zijn competitieve voordeel verloren aan de buurlanden, maar het grote voordeel is natuurlijk dat ze in zo'n bloeiende regio zitten en een grote flexibiliteit hebben, alsook een belangrijke exportsector", aldus nog McCargo.
