Op een mooie Pinksterdag… op bezoek bij de Mechelse Dienst Archeologie

Op 27 mei 2007 vertrokken we kort na de middag naar Mechelen op uitnodiging van de Dienst Archeologie van de stad Mechelen. Daar werd ons een exemplaar aangeboden van het boek Het Steen en de burgers. Onderzoek van de laatmiddeleeuwse gevangenis van Mechelen door diverse mensen van de dienst archeologie van de stad Mechelen. De reden was dat deze publicatie voor een niet onbelangrijk gedeelte was gebaseerd op de studie “Mechelen: de vroegste ontwikkeling” die ik in 1997 publiceerde in: H. INSTALLÉ, Mechelen. Historische Stedenatlas van België, p. 11-22. Het werd een aangename namiddag waarbij wij kennis maakten met een goed georganiseerde archeologische dienst waar archeologen en een historicus harmonieus samenwerken.

Mijn bijdrage over de vroegste ontwikkeling van Mechelen uit 1997 is gedurende enkele jaren wat onopgemerkt gebleven (zoals ook mijn artikel over Merovingisch Antwerpen in Feiten en Fabels uit 1987), maar toen de Dienst Archeologie van Mechelen voor belangrijke opgravingen kwam te staan in het stadscentrum (o.a. de Grote Markt) heeft men er een zeer coherente visie gehanteerd onder impuls van archeoloog Werner Wouters. De opgravingen negeren geen strata, zoals op vele plaatsen wel gebeurt (vooral die van de 19^de en 20^ste eeuw worden al gemakkelijk als onbelangrijk beschouwd), en ook schrikt men er niet voor terug grote oppervlakten aan te pakken. Bovendien worden alle vindplaatsen met elkaar gecoördineerd door ze in te voeren in een geografische databank (GIS), die de hele stad en haar omgeving beslaat en waaraan ook andere nuttige gegevens worden gekoppeld (bijvoorbeeld de hoogte van de deksels van de riolen, die nuttige informatie kunnen opleveren om het oorspronkelijke reliëf van de stad te kunnen begrijpen).

De bijdrage die ik publiceerde in 1997 werd in Mechelen zo belangrijk geacht dat verschillende mensen van de archeologische dienst mijn lessen voor de gidsencursus van de provincie Antwerpen hebben gevolgd, die ik aldaar vorig jaar in oktober heb gegeven. De verontwaardiging over de verspreiding van de smaadschriften van Cuyt en Michiels via Archeonet.be is er dan ook groot.

Werner Wouters had mij reeds eerder toevertrouwd dat mijn bijdrage over Mechelen, vertrekkend van de gegevens uit het landschap, de bodemstructuur, het waterwegennet aangevuld met de reconstructie van het landwegennet, de toponymische en archeologische gegevens en vervolgens de historische bronnen (en dit bewust in die volgorde) trendzettend is voor het beleid dat hij als erfgoedconsulent archeologie van de Vlaamse Overheid wil uitstippelen. Deze originaliteit van mijn wetenschappelijke benadering van de vroege geschiedschrijving plaats ik als antwoord tegenover de publicatiepolitiek van Archeonet, die – ongewild misschien voor de archeonetredactie, of althans een deel ervan – malefide personen de gelegenheid geeft om mij ongehinderd te blijven beschimpen. Men moet het zich maar eens voorstellen dat een primus van de Universiteit Gent als ik (gepromoveerd bij Adriaan Verhulst in 1985) het moet blijven verdragen dat bij het oproepen van zijn naam in Google op de vierde en vijfde plaats de zinnen verschijnen “Boek Hans Rombaut over Caesar: onzin” en “Het plagiaat van historicus Hans Rombaut”. Dit is tergend, dermate tergend dat één van de grootste juristen en advocaten van ons land vrijelijk en spontaan zijn juridische hulp heeft aangeboden. Deze jurist meende dat het voldoende zou zijn om te vragen “in der minne zo’n tekst van archeonet.be te laten verdwijnen”. Niets was minder waar. Na enkele replieken begreep ik dat iemand van de redactie van archeonet.be hier niet wilde op in gaan. Ik heb zelf aan deze jurist gevraagd om er dan maar mee op te houden en de tekst van Cuyt als smet op Archeonets blazoen te laten staan. Erger was dat mijn repliek erop (de reacties) mettertijd verdwenen maar dat de blamerende tekst bleef staan.

Het was dan ook voor mij een verademing deze namiddag in Mechelen te vertoeven. Dat het juist mij is overkomen om zo door een archeonieuwsbrief te worden behandeld is des te schrijnender, omdat ik in navolging van Adriaan Verhulst sinds 1986 nooit anders heb gedaan dan mijn constructieve samenwerking aan te bieden, open te discussiëren en stellingen te herzien waar het moest. Het verwijt van plagiaat daarbovenop is nog veel erger, maar wie de teksten op onze beide sites van de voorbije 10 dagen er goed op naleest weet dat de waarheid aan mijn kant staat.

Tot slot: wat de stadsarcheologie in Mechelen momenteel doet is in meer dan één opzicht voorbeeldig, en verdient navolging in binnen- en buitenland.

Hans Rombaut

24-09-2007 om 13:12 geschreven door hans rombaut

21-09-2007 om 11:43 geschreven door Hans Rombaut

Geachte

Het doet me altijd zeer als ik iemand met zijn neus op de feiten moèt drukken. Er zijn aangenamere dingen. Ik heb een (minieme) website gemaakt met mijn dossier waarom de Samme niet de Sabis is. Omdat er nogal wat details van stafkaarten en foto's opstaan maakte ik een Pdf die U kan downloaden.
http://users.belgacom.net/caesarachterna/
Uw boek is inspirerend maar bevat te veel fouten. Met dank voor de inzet.

Hoogachtend
Armand SERMON
armand.sermon@skynet.be

20-09-2007 om 21:12 geschreven door Armand Sermon

14-09-2007 om 20:11 geschreven door Hans Rombaut

Het spijt me dat U mijn tussenkomst op uw Blog als agressief ervaart. Ik wens me ook te verontschuldigen bij uw partner die er diep werd door geschokt. Mijn bedoeling was gewoon U even wakker te schudden uit uw fantasie rond de Samme. En ik wil U ook oproepen om zelf uw fouten in dit onderzoek recht te zetten.

Ik wil me misschien even voorstellen zodat U aanvaardt dat ik geen deel uitmaak van een grote samenzwering tegen U. Ik ken U niet, noch persoonlijk, noch wetenschappelijk. Enkel via uw boekje en uw Blog is U mij bekend. Ik behoor NIET tot het academische milieu en heb dan ook geen enkele baat bij het al dan niet afgaan van één historicus ten voordele van een andere. Ik ben wel gepassioneerd door geschiedenis en heb met plezier uw boek gelezen.

Ik organiseer graag gezellige uitstappen voor vrienden en kennissen. Op zulke uitstappen speel ik reisgids. Ik kom hierbij graag op de proppen met historische en geografisch merkwaardige details waarvoor ik altijd heel wat zoekwerk doe. Ik vond in de Samme = Sabis een boeiend onderwerp. Vandaar mijn vragen op uw Blog. Naargelang mijn documentatie groeide, kreeg ik problemen met sommige aspecten van het Samme-verhaal, wat later geraakte ik overtuigd dat het verkeerd zat. Uiteindelijk concludeer ik, na een grondig onderzoek, dat uw hoofdstuk over de Samme vol fouten staat, dat uw gegevens volstrekt niet kloppen. Merk op dat ik een man van zachte nuances ben.

Het feit dat U mij per 1 september de verkeerde locatie doorgaf (ten oosten van de Rue de Jolimont) in Manage, deed mijn rode lampjes flikkeren. Een oud vrouwtje in een Waals dorpje dat mij de verkeerde straat instuurt, dat kan ik aan. Maar een historische geograaf die zijn kompas omgekeerd houdt, dat lijkt mij te bar. Ik dacht zelfs dat ik (en met mij een groot deel van de geïnteresseerde publieke opinie) in een geslaagde studentengrap was getuimeld. Ik zag al de companea van één of andere Moeder Hutsedepoep met de opbrengst van uw duur betaald boekje op een doorzopen cantus snoeverig lachen met de goedgelovige goegemeente. Aan uw telefoon te horen, is dat niet zo. U bedoelt het ernstig.

U vraagt de argumenten uit mijn dossier en ik geef ze U met plezier. Ik ben immers stilaan op de leeftijd gekomen waarop men goede raad mag geven aan een, ik vermoed, vooruit willende jonge man. Om mijn dossier te kennen, doe zoals ik en controleer al uw gegevens driedubbel!

1 Ga verschillenden keren naar het landschap kijken, opnieuw en opnieuw. Wandel er rond en praat met de vissers, de schippers en de wandelaars. Zie waarom het tegendeel waar is van wat U meent te zien!

2 Bestudeer ervoor en erna verschillende stafkaarten voor Binche, Morlanwelz, Seneffe: zoek 1882, 1894, 1936. Kijk ook even in wat oudere historische kaarten, type Ferraris. Herlees uw eventuele gegevens over de Zenne en andere (Henegouwse) rivieren. Herlees de bouwgeschiedenis van het Kanaal Brussel-Charleroi. Bekijk de evolutie van het landschap!

3 Rond uw studie af met gesprekken met lokale historici. Ze zijn dolblij een Nederlandstalige te vinden, geïnteresseerd in hun (in feite) boeiende streek. Bekijk de industriële geschiedenis van de sites die U vernoemt. Vraag duizend uit!

Zo weet U wat er in mijn dossier zit. U ziet nu in dat de Samme de Sabis niet is.

Armand SERMON
armand.sermon@skynet.be

14-09-2007 om 17:49 geschreven door Armand Sermon

Beste Geert,
Het is Arnould zelf die Hans vroeg wat hij van zijn stelling vond dat de Sabis de Selle zou zijn. Hans was verrast en zei toen dat hij daar nog niet over had nagedacht, waarop Arnould zei dat hij van zijn eigen stelling niets meer kon geloven omdat ze geografisch niet klopt en stuurde Hans aan verder onderzoek hierover te doen. Ze hebben elkaar verschillende keren hierover gesproken. Dus het artikel waarop Guido Cuyt zich baseert van 41 is door Arnould zelf achterhaald. Het is spijtig dat Arnould niet meer leeft.
Het is ook niet 'automatisch' de Samme. Daar is een serieuze argumentatie  en onderbouw voor nodig. Dit staat in zijn boek uitgelegd. Ik heb het nu niet bij mij anders zou ik u kunnen zeggen waar.
G. Cuyt beschrijft Hans als een soort toerist die 'bij toeval 'de plaatsen uit BG op een reisje door Frankrijk aanduidde, u zou toch al wel beter moeten weten (hoop ik toch). De waarheid is geheel anders. Aan dit boek gaan jaren onderzoek vooraf en om de theorie aan de praktijk te toetsen (en vice versa) zijn we er inderdaad 'gericht' op uit getrokken, wat dan weer nieuwe gegevens opleverde (empirische werkwijze).

Ellenfc

14-09-2007 om 15:48 geschreven door Ellen

14-09-2007 om 12:22 geschreven door Ellen

14-09-2007 om 11:25 geschreven door Ellen

14-09-2007 om 00:27 geschreven door Hans Rombaut

Aan Dhr. Hans Rombaut

Geachte Heer

Zoals U kon lezen in mijn vorige communicatie (31/08/2007) ben ik op 1 september het landschap te Manage gaan verkennen. De locatie die U me doorgaf was niet correct! Nochtans vroeg ik U uitdrukkelijk om de reisweg te bevestigen. Maar sinds 27 augustus is uw blog stilzwijgend. Het kan natuurlijk dat U andere bezigheden heeft en dit gaat mij dus feitelijk niet aan.

Het resultaat was wel dat ik op een totaal verkeerde site terecht kwam. (Dit vroegindustriële landschap was overigens een verkenning waard.) Gelukkig had ik mijn stafkaarten in de wagen, zodat ik los van uw routebeschrijving, aan het andere eind van de Rue César wel de weide vond die op uw foto op pagina 45 afgebeeld staat.

Om het verhaal kort houden. In de voorbije weken checkte ik driedubbel al de gegevens betreffende het rivierstelsel tussen Binche en Seneffe. Er blijft geen spaander heel van uw claim dat de Sabis de Samme zou zijn.

Het probleem is nu hoe we deze kwakkel uit de wereld helpen. In alle mogelijke media is Sabis = Samme te lezen en te horen. Misschien wordt dit zelfs al aan een universiteit gedoceerd!

Omdat ik meen dat U te goeder trouw handelt en enkel wat voortvarend zijt geweest, stel ik voor dat U de eer aan uzelf houdt om deze fout recht te zetten. Ik stel voor dat U een persconferentie organiseert om bekend te maken dat de Sabis niet langer de Samme is. Ik wil mijn dossier daar trouwens op een neutrale wijze voorstellen zonder U persoonlijk aan te vallen.

Armand Sermon
0475 83 08 57
armand.sermon@skynet.be

13-09-2007 om 22:34 geschreven door Armand Sermon

31-08-2007 om 10:12 geschreven door Armand SERMON

30-08-2007 om 18:46 geschreven door hans rombaut

Je schrijft: Wat de plaatsnaam Condé betreft liggen nagenoeg alle bekende plaatsen met die naam op Caesars route langs de Aisne tot de Haine. Waarom vinden we die niet aan de andere rivieren en samenvloeiingen?

Is dat wel zo? Ik heb zo het gevoel dat ik bij mijn reizen door Frankrijk afleidingen van Condatum zowat overal ben tegen gekomen. Is trouwens Gent, Ganda, ook geen Condatum?

30-08-2007 om 15:23 geschreven door Armand SERMON

26-08-2007 om 15:09 geschreven door Hans Rombaut

Ik vermoed dat ik wat te bondig was in mijn vorige interventie. Ik wou benadrukken dat de Samme van Binche nooit via La Louvière tot aan de Samme in Seneffe geraakte. Het is inderdaad zo dat de Saint-Pierre en Saint-Paul hun naam kregen van de rivier Haine en dat de naamgeving niet omgekeerd gebeurde. De oudste vermelding voor de nederzetting Hagna dateert uit de twaalfde eeuw en dus kunnen we vermoeden dat de plaatsnaam zelf ouder is. Dus stroomde er voordien ter plaatse een rivier die de huidige Haine is.

Ik maakte deze bedenking naar aanleiding van je opmerking over een verlegging van de bedding van de Haine. De Schelde ontspringt op zo'n 95 m boven zeeniveau, maar de monding van de Hene in de Schelde bevindt zich slechts 16 m boven zeeniveau. Dat betekent dat met het toenemen van de getijdewerking op zeker ogenblik het opperwater (dat alleen maar richting zee stroomt) hinder ondervindt om richting zee te vloeien: het water kan niet weg bij hoge tij en de landinwaartse invloed van de zee zorgt ervoor dat de laagst gelegen zijarmen van de Schelde bij veel neerslag of dooi na de winter, ook verder landinwaarts reiken. Zo moet op zeker ogenblik de Hene een verbinding met de Samme hebben gemaakt tussen Binche en La Louvière in. Daardoor ontstond er een onderbreking van de Samme. (Hans Rombaut 2007 06 15)

Mijn volledige gedachtegang was!

Ten behoeve van de eerste middeleeuwse vestingwerken rond Binche zou bijvoorbeeld een beek / rivier (i.c. Samme) kunnen omgeleid zijn uit de hoogten ten zuiden van de stad. Deze heuvels vormen eveneens het brongebied van de Haine en de waterscheiding met de Samber / Maas. Deze oorspronkelijke beek zou dan net langs de noordelijke rand van de waterscheiding de bovenloop van de Haine bereiken. In dit scenario zou de bovenloop van de Haine dan niet westwaarts afbuigen in Morlanwelz maar aansluiting geven op de nabij gelegen Samme. Dit betekent dat de toenmalige Haine dan westelijker zou ontspringen.

Dit scénario is wat onredelijk op de stafkaart. Maar daarenboven bewijst de naamgeving van de locaties Saint-Pierre en Saint-Paul dat dit zou moeten gebeurd zijn voor de vermelde datum 1156. Werken van deze omvang zijn me niet bekend voor het middeleeuwse Binche en omgeving. De littekens ervan zijn niet te zien op stafkaart. Navraag ter plaatse leverde ook niets op.

Je stelt: Het gebied tussen Samme, Samber en Haine is een soort van geografische watertoren.De Romeinen waren er helden in om zo'n gebied hydrografisch te manipuleren. Ze deden dat door de aanleg van dammen, vaak tientallen km verderop, soms door manipulaties ter plaatse. Het zou kunnen dat de Romeinen de Samme een andere richting uitstuurden om hun bv. hun post te Waudrez van water te voorzien. Maar die omgeving lijkt me al waterrijk genoeg. Dit kan men verder uitpluizen maar lijkt me eerder specialistenwerk dat mijn niveau van ruim geïnteresseerde te boven gaat.

Ik kan akkoord gaan met je opmerking: De evidentie om de slag bij de Sabis in die omgeving te situeren is echter veel logischer dan bij Seaulzoir en de Selle (vergelijk met Seule, recipiënt, verklaard in mijn boek) en dit op basis van de geografische afstanden, de toponymie en de verkenning van het landschap. Er blijft evenwel daarbij nog de andere vraag: Hoe komt de Samme aan het nodige water en hoe graaft ze een diepe vallei uit? Caesar schrijft immers overtransire latissimum flumen en ascendere altissimas ripas! Ik zal binnenkort eens een bezoekje brengen aan de talud van de Rue de Cesar.

In elk bedankt voor de boeiende uiteenzetting.

26-08-2007 om 14:42 geschreven door Armand SERMON

25-08-2007 om 02:47 geschreven door Hans Rombaut

Ik had nog een andere informatie over het gestelde probleem. Tussen beide Sammes ligt de rivier de Haine. Aan de Haine liggen gemeenten zoals Haine-Saint-Pierre en Haine-Saint-Paul die van zeer oude datum zijn. De streek was al dicht bevolkt in de prehistorie wat talrijke archeologische vondsten oplevert. De beide vernoemde gemeentes werden in 1156 vermeld onder de naam Hagna. Later kwam een onderscheid tussen Haina Poterie en Haina Santi Petri.

Blijft het probleem van het waarom van de twee Sammes: deze van Binche en deze van Seneffe. Ter plaatse was men zelfs verwonderd over mijn navraag maar ik hoop binnenkort meer informatie te krijgen. Zoals je zelf stelt, gebeurt het meer dat rivieren een gelijklopende naam hebben. In denk aan de Rijselse rivier Deûle en de Kortrijkse Heulebeek, die ter plaatse beiden identiek vernoemd worden als Deule.

Het volgende probleem is de korte loop van de Samme. Kan deze rivier voldoende water verzamelen en een vallei uitdiepen? Caesar schrijft: ut non nequiquam tantae virtutis homines iudicari deberet ausos esse transire latissimum flumen, ascendere altissimas ripas, subire iniquissimum locum; quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat."

23-08-2007 om 17:46 geschreven door Armand SERMON

De opmerking van Armand Sermon van 5 juli 2007 over de loop van de Samme tussen Binche, Morlanwez en Seneffe is uiterst scherp geformuleerd en pertinent. De verbinding van de Samme tussen Binche en Manage via Petit-Bois-dHaine te <?xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />La Louvière lijkt welhaast onmogelijk. Blijkbaar zijn er inderdaad vlak bij elkaar twee rivieren met dezelfde naam, namelijk Samme.

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Heeft de probleemstelling van Sermon gevolgen voor de identificatie van de slag bij de Sabis in de omgeving van de Rue César en de Ruelle César te Petit-Bois-dHaine? Ik meen van niet. Het is eigenlijk niet nodig om de tak van de Samme te Binche met die van Morlanwez en La Hestre te verbinden. Het dal dat ten oosten van de Rue César en de Ruelle César kan worden bereikt is precies dat van de Samme bij La Hestre. Blijft dan wel de vaststelling dat er twee rivieren zijn met dezelfde naam zeer kort bij elkaar, met name de Samme, voor enerzijds een waterloop in de omgeving van Binche en anderzijds voor een waterloop die loopt van Morlanwez tot Seneffe. Dit zijn dus op dit ogenblik twee verschillende rivieren met dezelfde naam, die tengevolge van het reliëf en de positie van de loop van de Haine in de omgeving van Haine-Saint-Paul en Haine-Saint-Pierre niet met elkaar in verbinding kunnen staan.

Interessant is of er een reden zou kunnen zijn waarom de naam Samme op twee verschillende waterlopen betrekking heeft. Ik denk dat de beschrijving van het reliëf door de heer Sermon aan de hand van oude stafkaarten hier reeds een aanwijzing geeft. Beide takken van de Samme liggen geografisch gezien een stuk hoger dan de Haine en de loop van de Samme bij Binche, meer bepaald waar de Samme vanaf de stadsomwalling verder loopt naar de Haine, waar ze de naam Princesse heeft. Misschien is het hoogteverschil tussen Samme en Haine wel de reden dat deze beide een verschillende naam kregen.

Binnen de geografische constellatie van het huidige België en ook het oude Belgica komen wel meermaals rivieren voor met dezelfde naam, die niet ver van elkaar gelegen zijn. Meestal gaat het om eensluidende takken die als bovenlopen een gelijknamige rivier vormen. Dat bestaat o.m. voor de Nete stroomopwaarts van Lier, voor de Gete, voor de Ourthe en voor de Dender. Grilliger is het verloop van de Sauer en de Sure in het Groothertogdom Luxemburg. Misschien hebben de hoogten ten noorden van de Samber, waar de beide Sammes ontspringen, voor een gelijkaardig fenomeen gezorgd. Hoe dan ook staat het de identificatie in de omgeving van Petit-Bois dHaine niet in de weg.

14-08-2007 om 20:06 geschreven door Hans Rombaut

Ik begrijp nog altijd niet hoe de Samme van Binche naar Seneffe kan vloeien. Daartoe moet de beek bij La Louvière over een helling ten noorden van de Haine . (Een afbeelding zou veel verduidelijken. Ik probeer mijn stafkaart te beschrijven.) De stafkaart is meer dan honderd jaar oud en beschrijft dus stukken landschap die verdwenen zijn.

Samme 1 Binche-Haine

De Samme komt uit het zuiden waar ze ontspringt in een bronnengebied, Montifaut geheten, op de waterscheiding tussen Sambre en Haine met een hoogte van ongeveer 160 meter. Enkele kilometer later bereikt de beek de zuidoostkant van Binche. Hier stroomopwaarts van de stad ligt een hoogte Le mont de la Samme met een 130 meter. Deze helt oost stijl af naar 115 / 110 meter. Daar vloeit de Samme. Le Mont ligt op de linkeroever en rechts is een drassige weide. De beek loopt naar het noorden en neemt later een scherpe bocht zuidwaarts rond de stadswallen. Eerst loopt ze nog onder de Steenweg naar Charleroi en onder de spoorweg naar La Louvière. Hier daalt de hoogte tot 100 à 90 meter boven de zeespiegel. De beek neemt een scherpe bocht naar het zuiden (360°) en loopt dan zuidwaarts door de velden (Battignies) terug naar Binche om er de oostelijke stadsgracht te vormen. De Mont de la Samme ligt terug op de linkeroever.

Na een bocht rond het zuiden van de stadsrand vertrekt de beek weer noordwaarts en verlaat Binche via de Romeinse nederzetting van Waudrez om onder de Chaussée Brunehaut door te lopen op een hoogte van ongeveer 60 meter. Van hieruit gaat het richting Haine. De beek krijgt hier een gering verval.

Samme 2 Morlanwelz-Seneffe

De andere Samme, bijrivier van de Zenne, vertrekt vanuit Morlanwelz vlak op de waterscheiding met de Piéton (die naar de Sambre stroomt). De bron ligt in het park van het kasteel van Mariémont op iets minder dan 180 meter boven de zeespiegel. We zijn vlak aan het kruispunt van het gehucht Bascoup te Chapelle lez Herlaimont. Links van de bron ligt het gehucht Lahestre aan de baan nar Fontaine LEveque . Het beekdalletje heeft hoogte 140 meter omgeven met hellingen van 160 170 meter. Voorbij het gehucht Bellecourt kruist de beek de oude spoorlijn naar Braine le Comte op een hoogte van 125 meter.

Links ligt het gehucht Scailmont te Manage en daalt de Samme tot 120 meter langs de Bassin van het kanaal en komt na een bocht naar links aan kanaal naar La Louviere. Dehoogte boven de zeespiegel is dan 118 meter. Het Bassin ligt zelfs iets hoger 120 meter. De Samme loopt verder op enige afstand van het kanaal Brussel-Charleroi op een hoogte van 115 meter. Ze bereikt Seneffe breed opengaand op een hoogte 113 112 meter.

05-07-2007 om 23:29 geschreven door Armand Sermon

25-06-2007 om 19:12 geschreven door hans rombaut

Geachte

Mons is castrilocus, wie er later ook moge een klooster bouwen.

Ik ben geboeid door uw verhaal over de Samme. Ik lees in een brochure Petite rivière de 21,6 kilomètres, elle serpente dans une vallée champêtre. Prenant sa source à Morlanwelz au lieu-dit " Triangle des voies ferrées ", elle se jette dans la Sennette à Ronquières, après avoir traversé du sud au nord l'entité de Seneffe." Op een (oude) stafkaart is de loop goed te volgen. Ook in Binche vond ik de Samme terug. Maar ik zie niet goed hoe de Samme van Binche in Morlanwelz geraakt. Tussen beiden lig nog de vallei van de Haine en zuid- en oostwaarts de waterscheiding. Vraagje naar documenten dus waar ik verdere wijsheid kan putten.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

24-06-2007 om 10:23 geschreven door Armand Sermon

06-06-2007 om 00:11 geschreven door hans rombaut

05-06-2007 om 21:59 geschreven door Armand Sermon

04-06-2007 om 21:11 geschreven door Hans Rombaut

Ik schreef drukfout omdat ik ook af en toe een tekst pleeg wat dank zij de computer een makkie geworden is maar waardoor onopgemerkt zetduivels mee in de definitieve tekst sluipen.

Ik heb nog enkele bedenkingen die ook al niet ingaan tegen uw redenering en betrekking hebben op details.

Pag. 45. Het is niet Sint-Aldegondis maar haar oudere zuster Waldetrudis of Sainte Waudru die het klooster stichtte op Castricocus, het huidige Mons. Zie ook mijn website http://www.luuper.be/ onder de knop DOSSIERS. (Het algemene thema van deze website is carnaval en heeft dus niet veel te maken met uw onderwerp, maar onze Waldetrudis komt er wel uitgebreid aan bod.) Sint-Aldegondis is te situeren in het klooster van Maubeuge.

Pag 45, fig. 15. Ik was gisteren in Mons op de Ducasse; een ongelooflijk sympathiek volksfeest (en processie van de Car dOr met de relieken van Sainte-Waudru). Toevallig passeerde ik ook aan het straatbordje Ruelle César, een smalle steeg, steil bergop naar de top van het plateau waar de grote kerk, de Collégiale St-Waudru, de omgeving domineert.

Pag 41. Wat betreft Nijvel, Nivelles zie ik er geen doorwaadbare plaats omdat er geen rivier stroomt.

04-06-2007 om 10:32 geschreven door Armand Sermon

Mijnheer Sermon,

U heeft natuurlijk gelijk. Deze fout was reeds opgemerkt door de heer Winckelmans: de Aisne stroomt uiteraard van oost naar west, maar de gebeurtenissen bij de publicatie van mijn boek verliepen zo snel dat ik zelfs niet alle teksten heb kunnen nalezen. Het was een ongewilde vergissing. Ik had eigenlijk de bedoeling de ligging van de Aisne te situeren ongeacht de stroomrichting. Als geograaf vind ik mijn verwoording onvergeeflijk, maar wat de identificaties betreft doet zij niet ter zake. Mijn dank dat u deze als drukfout wil beschouwen, het was eigenlijk een erratum.

Hans Rombaut

02-06-2007 om 01:30 geschreven door Hans Rombaut

Volgens mij staat er een drukfout op pagina 25. Ik citeer: Caesar zelf steekt met zijn troepen de Aisne over, die van west naar oost () stroomt, ().<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

01-06-2007 om 22:54 geschreven door Armand Sermon

Beste mijnheer Rombaut,

Ik heb nog 2 berichten bij de ingezonden reacties op Michiels' boek kunnen laten opnemen die u misschien interesseren.
U hebt, vind ik, minstens recht op een recht op antwoord op Archeonet.
Ik heb de reactie van Cuyt en uw weerleggingen daarvan op uw blog gelezen, en ik vind dat er van Cuyt's kritiek  niets fundamenteels overblijft.

Over die affaire met Michiels kan ik niet oordelen.
Iedereen maakt wetenschappelijke fouten, zeker in die buitengewoon ingewikkelde materie van Caesar in België.
Ik kan u alleen maar de raad geven uw boek door zoveel mogelijk specialsiten op alle gebieden te laten lezen en dan een verbeterde editie op de markt te brengen.

Ik had eigenlijk alleen kritiek op hoofdstuk 1.
Wat de Samme en al de rest betreft heb ik niets fundamenteels in te brengen.
Ik moet mij wat meer aan mijn werk en gezin wijden, maar als de innerlijke nood te hoog wordt, of mocht ik nog dingen in uw werk of rond uw werk vinden die mij voor u van belang schijnen, zal ik ze zeker doorgeven.

Mvg
Geert Vandeplassche



laatste reacties Geert Vandeplassche archeonet:

Al in 1978, in "De Stad Antwerpen van de romeinse tijd tot de 17de eeuw , Topografische studie rond het plan van Virgilius Bononiensis 1565" van Voet, Asaert, Soly, Verhulst, De Nave en Van Roey, oppert Adriaan Verhulst, hoogleraar RUG, in het hoofdstuk "Het ontstaan en de vroege topografie van Antwerpen van de Romeinse tijd tot het begin van de 12de eeuw" het Romeinse denkspoor voor het ontstaan van Antwerpen.
"Zoals voor vele andere Westeuropese steden die tijdens de eerste helft van de middeleeuwen op spontane wijze als dusdanig gevormd werden moet een verklaring voor de ligging van Antwerpen op een bepaalde plek langs de rechteroever van de Schelde gezocht worden aan de hand van twee factoren: met name de terrein- en bodemgesteldheid en een menselijke factor, in casu de aanwezigheid van een oudere, inz. Romeinse bewoning. Rond beide factoren bestaan niettemin heel wat onzekerheden."

door Geert Vandeplassche op 29 mei 2007 10:05

Een mogelijke verklaring waarom het deel van Antwerpen tussen Leien en Schelde aan de vorm van een Romeins legerkamp, met name een kamp als dat van Anreppen doet denken, is dat het tracé van de Leien samenvalt met dat van de Spaanse omwalling, die ontworpen werd door de Italiaanse krijgsbouwkundige Donato Buoni di Pellezuolli, die in 1542-43 ook een plan ontwierp voor de versterkingen van Amsterdam, waarvan niets in huis kwam. Pellezuolli paste in een traditie die teruggreep naar het werk van de Romeinse architect Vitruvius (± 85 20 v. Chr.), die een groot deel van zijn loopbaan in het leger zou hebben gewerkt als militair ingenieur ("He is believed to have served in the Roman army in Spain and Gaul under Julius Caesar. He was probably one of the army engineers, constructing war machines for sieges" Wikipedia).

door Geert Vandeplassche op 28 mei 2007 22:11

Ik heb het volgende bericht op de blog van Hans Rombaut over Julius Caesar in België gezet, en verzoek om publicatie hier in aansluiting op een vorig bericht.

"Mijnheer Rombaut,

In het gewoel is mijn laatste bericht van 22-05-2007 om 13:25 (bedoeld wordt op Rombauts website) u misschien ontgaan.
Ik wil dit bericht, dat de vorm van een vraag had, hierbij wat duidelijker stellen.
Mijn eerste hypothese is dus dat "Antwerpen" komt van (castra)"ad ripam" (castra), net als "Anreppen" (tweede hypothese), een Romeins legerkamp uit de 1ste eeuw na Chr aan de Lippe, dat dezelfde halve langwerpige ovale vorm heeft als het deel van Antwerpen tussen Schelde en Leien.

Als men "Anreppen" in gedachten uitspreekt, lijkt het wel erg op "Antwerpen".
Als men "ad ripam" met klemtoon op de "ad" uitspreekt, lijkt afstamming van "Antwerpen" ook aannemelijk.
De verklaring klopt op het eerste gezicht niet helemaal logischerwijs, maar het bestaan van "Anreppen" als woord en grondoppervlak, maakt deze eenvoudige verklaring wel aannemelijk."

door Geert Vandeplassche op 24 mei 2007 09:51

30-05-2007 om 22:46 geschreven door Ellen