Het bestaan van Sedan is reeds op het einde van de 10de eeuw bevestigd in een charter van de Duitse Keizer Otto III, in 997. Een priorij en een klein dorp ontwikkelden zich op de site van het hedendaagse kasteel. Deze bestaan nog in de 15de eeuw. Evrard de La Marck, een rijke heer uit de Ardennen, krijgt het in 1424 in ontvangst en begint er spoedig een kasteel te bouwen. Het zou gaan om de oorspronkelijke kern in een driehoekige vorm. Zijn nakomelingen vervolgen zijn ontwerp tot en met het uitsterven van de mannelijke lijn in 1588. De enige erfgename, Charlotte de La Marck, trouwt met Henri de la Tour d'Auvergne, heer van Bouillon, in 1594 en het prinsdom van Sedan gaat over naar het patrimonium van deze gekende familie. Zij blijft het tot en met 29 september 1642, de datum waarop Frédéric-Maurice de la Tour d'Auvergne het vrijwillig ,en gedwongen, overlaat aan Lodewijk XIII, koning van Frankrijk en later voert Vauban er verschillende veranderingen uit. Het kasteel blijft een kazerne tot en met de 20ste eeuw, 1962. Gedurende de Eerste Wereldoorlog is het gebruikt als gevangenis door de Duitsers.
Beschrijving.
Het middeleeuws fort is samengesteld met een heel
uitgebreide polygonale omheining verdeeld in twee ongelijke delen. Zij
is omringd door vier bastions samengesteld in stervorm en verbonden door
indrukwekkende wallen, voor het merendeel opgericht in de tweede helft
van de 16de eeuw. Men vindt in de zuidoostelijke hoek de plaats van
het oorspronkelijke kasteel rond de kerk van een oude priorij, na 1430
castrale kapel geworden. De restanten van deze kapel (foto 1 en 2)) zijn nog te
bemerken op de binnenste koer. De omwallingen met de verschillende
ronde torens ( foto 3) omringen een driehoekige binnenkoer (foto 4 en 5) . De ingang bevindt
langs het zuiden met de poort beschermd door twee ronde paarsgewijze
torens (foto 6) . Dit werd voorafgegaan door ronde artillerieplaats (foto 7) in de tweede
helft van de 15de eeuw. Aan de oostelijke hoek bevindt zich een mooie
toren met een vuurmond, genaamd "Tour de l'Est en aan de westelijke
zijde een smalle toren (foto 8). De twee muren zijn gescheiden door een
overwelfde galerij op verschillende niveaus (foto 9). Men versterkte omstreeks
dezelfde periode de westelijke en zuidelijke omwallingen (foto 10). De jaren
1450-1500 kenden eveneens een vergelijkbare vergroting van de
voorzijde. In het noorden opent zich een indrukwekkende basse-cour, ook
geflankeerd met verschillende ronde torens. Het is misschien tijdens
deze periode dat men de oorspronkelijke ingang afsloot tussen de twee
paarsgewijze torens, om ze te laten vervangen in het uiterste noorden
van de nieuwe omwalling. De grote appartementen (foto 11) voor de heer kwamen in
de omheining te liggen. Het geheel kende verschillende omwentelingen
gedurende de eeuwen die volgden, het resultaat van een constante
aanpassing door de evolutie van het geschut, broodnodig geworden voor de
strategische ligging van het kasteel. De verdedigingslijnen kwamen de
ene na de andere achter elkaar en boven elkaar te liggen (foto 13). Vier zware
bastions, kenmerkend voor de militaire architectuur van de tweede helft
van de 16de eeuw, werden aan de hoeken van de site opgericht. Om aan
het zware geschut te kunnen weerstaan, vormden zij scherpe hoeken en
vermenigvuldigde men hun massa metselwerk versterkt met grond om aan de
vijandelijke inslagen te kunnen weerstaan (foto 12). Het geheel bleef dienstdoend
voor het Franse leger tot en met 1962. De citadel domineerde een
stedelijke omwalling vandaag verdwenen, van de 16de en de 17de eeuw.
Trouwens een meer comfortabelere residentie, genaamd "Château-Bas", werd
opgericht aan de voet van het bastion, aan de zuidwestelijke hoek in de
17de eeuw door de La Tour d'Auvergne.
Bronnen. -
Salch Charles-Laurent in Dictionnaire des Châteaux et des
Fortifications du Moyen Age en France; Editions Publitotal Strasbourg
1979. - Raymond Ritter in Châteaux, Donjons et Places Fortes; Librairie Larousse - Paris 1953 - Salch Charles-Laurent in Atlas des Châteaux Forts en France; Editions Publitotal Strasbourg 1977. - J-F. Fino in Forteresses de la France Médiévale; Editions A. et J. Picard Paris 1970. - André Châtelain in Châteaux forts, image de pierre des guerres médiévales; Rempart Editions Desclée de Brouwer Paris 1990. - Plaatselijke brochure met de verklarende delen van het kasteel. - Jean Mesqui in Châteaux Forts et Fortifications en France; Flammarion Parijs 1997.
De kerk Saint-Martin van Vigneux-Hocquet is een bijzonder geval, met een westelijke donjon en een oostelijke koor eveneens versterkt en verbonden door een lager gelegen schip (foto 1). De kerk houdt dus deze merkwaardigheid in met de mengeling van gebruikte materialen, namelijk steen en baksteen. Een westelijke indrukwekkende donjon in breuksteen ( foto 2) steunt er zich op zes steunberen. Men vindt er ook de restanten van een erker aan de westelijke gevel (foto 3), op een hoge positie bovenaan een Romaans portaal en een gevel die later nog doorbroken werd met een groot cirkelvormig venster (foto 4). Deze constructie van de 15de eeuw is dus van dezelfde periode als de Honderdjarige Oorlog. Het westelijk gedeelte van het schip is gebouwd in baksteen terwijl het oostelijke gedeelte in passend samengevoegde maatsteen is. Een bewijs dus dat de constructie in minstens twee fasen is opgericht. Het verheven koor met zes wanden is eveneens in in passend samengevoegde maatsteen (foto 5). Het is aan weerszijden aanpalend met een ronde toren met schietgaten (foto 6 en 7). Aan iedere zijde beheerst een min of meer goed bewaarde erker het venster onderaan gesitueerd (foto 8). De twee gevormde vluchtplaatsen, deze bovenaan het portaal en deze bovenaan het koor, staan met elkaar in verbinding door de zaal overdekkend het schip (foto 9). Dit gebouw is één van de zeldzaamste voorbeelden van een dubbele versterking in de regio. Vandaag de dag is het monument geregeld gesloten, wachtend op een herstelling van het snel afbrokkelende plafond van het schip.
Bronnen.
- Charles-Laurent Salch in Dictionnaire des Fortifications Médiévales du Moyen Âge en France, Publitotal 1979.
Enkele opgegraven pijlpunten op de site, hebben aanleiding gegeven tot het veronderstellen dat deze plaats reeds een neolithische nederzetting herbergde. Het is eveneens mogelijk dat de Galliërs van zijn oninneembaar karakter hadden geprofiteerd om er een oppidum te installeren. De eerste overblijfselen van herkenbare gebouwen gaan echter terug tot de Galloromeinse periode. Enkele lokale tradities verhalen dat Montcornet een rol speelde in de periode van koning Clovis maar vooral in de periode van de kleinkinderen van Karel de Grote, na de verdeling van zijn rijk te Verdun in 843. Echter ontbreekt het aan vaststaand bewijs om deze legenden voor waarheid te nemen. Feit is ook dat met de beginnende feodaliteit, einde 10de-begin 11de eeuw), "Mont Cornu" de plaats wordt van een castrum. De heren van Montcornet bouwen er hun rijkdom uit door het laten cultiveren van de omliggende gronden, de ontginning van de bossen, het opleggen van taksen en rechten op de steengroeveontginning van Rimogne en de eigendom van een doorgangsrecht gesitueerd te Deville aan de Maas. Hugues de Montcornet trouwt begin 12de eeuw met Béatrice de Reynel, voortkomende van de dynastie van rijke graven van Reynel. Hun zoon, Barthélémy de Montcornet wordt van 1162 tot 1175, bisschop van Beauvais. In 1295 trouwt Jeanne de Montcornet, erfgename van een groot deel van de bezittingen van de familie, met Miles de Noyers, een vertrouweling van Philippe IV le Bel, Filips de Schone, koning van Frankrijk. Hun afstammelingen behouden de heerlijkheid tot in 1446, het jaar waarin Charles de Noyer het verkoopt aan Antoine de Croÿ. Deze laatste, lid van het Gulden Vlies, onderneemt er grootse werken en geeft het kasteel de vorm zoals wij dat nog de dag van vandaag zien. Montcornet werd vervolgens verwikkeld in de godsdienstoorlogen. Antoine II de Croÿ ging in 1561 over tot de gereformeerden en haalde de woede van de katholieken uit de streek hiermee op de hals. Zijn dood in 1567 bracht opnieuw rust met zich mee in de regio. Montcornet ging over tot een zijtak van de Croÿs. De laatste nakomeling van de lijn, Charles de Croÿ stierf in 1612 gebukt gaande onder de schulden. Montcornet werd vervolgens aangeslagen en verkocht aan Charles de Gonzague, de stichter van Charleville. De plaats ging over aan verschillende eigenaars vooraleer ten deel te vallen aan Armand Louis de Vignerot de Plessis, van de familie van Richelieu, hertog van Aiguillon die zijn ontmanteling uitvoerde te rekenen tot het jaar 1760. In 1960 ontving de priester Bernard Lussigny de ruines en ondernam van dat moment met de hulp van jongeren uit de streek, zijn herstelling en restauratie. De verschillende campagnes van opgravingen hebben indrukwekkend materieel naar boven gebracht, nu uitgestald in een kleine zaal op het plein. De vereniging van de vrienden van het kasteel van Montcornet is vandaag eigendom van de ruïnes en ijvert voor zijn bewaring en zijn onderhoud.
Beschrijving.
Het kasteel bevindt zich aan de randen van een natuurlijke rotsuitloper vanwaar men een bekoorlijk gezicht kan werpen op de valleien ten noorden van Porcien en de rand van het voorste gedeelte van de Ardennen. Het gaat hier dus eigenlijk om een traditionele site op een doodlopende uitloper. De ingang is beschermd door een grote voorburcht met prachtige geschutsgaten. Zij is voorafgaand aan een ophaalbrug (foto 1) met schietgaten overschrijdend een droge gracht. Hieronder bestaat er een heel mooie ondergrondse zaal. Deze voorburcht is gescheiden van het eigenlijke kasteel door een twee gracht omsloten tussen de muren van twee zware torens (foto 2) met geschutsgaten. Deze gracht wordt overschreden door een dubble ophaalbrug met hefbomen, één voor de karren, de andere voor de voetgangers (foto 2). De doorgang komt uit in de Grote Gang (foto 4), overwelfd in steen en die leidt naar de basse-cour. Een poort links opent zich op de wapenzaal foto 5), een oude grote zaal van het kasteel die een put en een mooi haardvuur (foto 6) inhoudt. Men bemerkt eveneens de aanwezigheid van openingen voor het invallend licht. De keukens bevinden zich een een bijgevoegd gebouw aan de wapenzaal. Zij is begiftigd met een broodoven (foto 12) maar ook met een verfijning van het einde van de 15de eeuw, een zweetbad. Op het einde van de grote zaal leidt een trap naar de ondergrondse gangen. Zij bedienden de twee torens aan de oostelijke voorzijde en verschillende geschutsgaten. Eén van hen werd ingericht als gevangenis (foto 7). Het merendeel van deze geschutsgaten (foto 8) geven uit op de buitenste boorden maar twee uiterste openingen bedienen, de ene de ophaalbrug, de andere de Grote Gang. De ondergrondse zaal van de wachten bediende drie geschutsgaten (foto 9) en een mooi haardvuur (foto 10). Deze galerij staat eveneens toe om onder de hefbomen van de voetgangersbrug te komen en om zijn bewegingsfunctie te bewonderen. Bovenaan de Wapenzaal bevonden zich de verblijven voor de kasteelheer en zijn familie (foto 11), met de appartementen van de heer van het kasteel en een andere voor de dames. Deze verschillende ruimten stonden in verbinding met een hoge koer. De Grote Gang opent zich eveneens rechts naar een andere gang leidend naar de voorraadkelders. Er bestond een ondergrondse doorgang om deze kelder te verbinden met de keukens. Men bemerkt er eveneens de aanwezigheid van een wachtpost met een uiterst moeilijke toegang via de dikte van de westelijke muur. De Grote Gang komt vervolgens uit op de basse-cour. Deze doorgang was eveneens versperd door een valhek en verdedigd door een ploertendoder, een soort van knuppel (foto 13). De uitgestrekte basse-cour diende eveneens om de lokale bevolking in onder te brengen in geval van gevaar. Men ontwaart er nog de aanwezigheid van een drinkbak voor de paarden en de funderingen van gebouwen meer als waarschijnlijk van de Galloromeinse periode. De westelijke flank is beschermd door een toren met cilindrische geschutsgaten en een zware toren met bastions. Aan het zuidelijke uiteinde vindt men de ronde donjon (foto 14) terug veranderd door de werken van Antoine de Croÿ. In zijn huidige staat is hij gescheiden van de basse-cour door een droge gracht, overschreden door een ophaalbrug. De zaal op het gelijkvloers is gebouwd op een ijskelder bediend langs een opening op mensengrote (foto 15). Op de eerste verdieping bevindt zich een zaal, verlicht door twee vensters en bedienend de geschutsgaten (foto 16). Zij werd verwarmd door een groot haardvuur.
Bronnen. - Salch Charles-Laurent in Dictionnaire des Châteaux et des Fortifications du Moyen Age en France; Editions Publitotal Strasbourg 1979. - Raymond Ritter in Châteaux, Donjons et Places Fortes; Librairie Larousse - Paris 1953 - Salch Charles-Laurent in Atlas des Châteaux Forts en France; Editions Publitotal Strasbourg 1977. - J-F. Fino in Forteresses de la France Médiévale; Editions A. et J. Picard Paris 1970. - André Châtelain in Châteaux forts, image de pierre des guerres médiévales; Rempart Editions Desclée de Brouwer Paris 1990. - Plaatselijke brochure met de verklarende delen van het kasteel. - Jean Mesqui in Châteaux Forts et Fortifications en France; Flammarion Parijs 1997.
Het hoog uitstekende punt van Montmélian tussen de rijke gronden van de vallei en de bosrijke massieven van Ermonville en Chantilly, werd reeds heel lang gebruikt als uitkijkplaats, vluchtplaats of als cultusplaats gebruikt op deze hoogte. De naamgeving verwijst trouwens naar een aanwezigheid tijdens de Romeinse periode die er een vesting hadden. Het betekent berg in het midden aanduidend de berg die twee volken, de Silvanectes in het noorden en de Parisii in het zuiden scheidden. De naamgeving is vervolgens geëvolueerd in de loop der eeuwen van Mons-Médius in de 2de eeuw, naar Mont-Mélianus in 1205, naar Montmeliant in 1363, Mont-Melii in de 16de eeuw, Mont-Médius in de 17de eeuw tot er tenslotte uit zes verschillende versies Montmélian ontstond. De heuvel van Montmélian omsloot oorspronkelijk twee versterkte delen. In de 9de eeuw bestond er nog geen kasteel maar maar een uitkijktoren waarbij 10 soldaten van Senlis er de wacht van verzekerden. Op het einde van deze eeuw laat Hugues Capet er een eerste kasteel bouwen, in hout opgetrokken. Philippe I, zijn zoon, laat in 1060 een nieuw kasteel oprichten te Montmélian om zijn gebied tegen zijn schoonbroer Hugues, graaf van Dammartin te verdedigen. Dit kasteel bevond zich aan de oostelijke helling van de heuvel en dit fort hield een donjon in met grachten. In 1189 laat, Philippe II Auguste opnieuw het koninklijk kasteel versterken vooraleer hij vertrekt met de Derde Kruistocht, samen met Richard Leeuwenhart, koning van Engeland en zijn rivaal, in 1192 om zijn domein te verdedigen tegen de graaf van Dammartin die een bondgenoot is van de Engelsen. In 1196 beleend Philippe II Auguste de kastellanij aan zijn bondgenoot, Richard de Vernon, die aldus de nieuwe heer wordt van Montmélian en hij installeert er zich en dit in ruil voor zijn heerlijkheid van Vernon. Hijzelf en nadien zijn zoon Richard laten op het kasteel ook vijf soldaten betaald door de koning en krijgen hiervoor ook 800 Parijse Ponden als rente alsook Plailly, Gouvieux, Auvers-sur-Oise, Roberval, Louvres en Pontoise komen hen toe. Naar aanleiding van de talrijke conflicten met Guy III de Bouteiller laat Richard de Vernon in 1205 het versterkte huis bouwen te Montmélian genaamd "La Villa Noire" of de vierkante toren die wij nu nog kennen in Montmélian. Met de vijfde generatie blijft de familie de Vernon zonder mannelijke erfgenaam en Marie de Vernon, gehuwd met Guillaume Calleto, verkopen de heerlijkheid aan de abdij van Saint-Dénis, die reeds een parochie bezaten in het naburige Saint-Wirtz. Echter 46 jaar later verkoopt de abdij van Saint-Dénis de heerlijkheid aan Guillaume IV de Bouteiller, achterkleinzoon van Guy III le Bouteiller die talrijke conflicten had met Richard de Vernon en zijn zoon Richard II. In 1346 heeft Guillaume IV de Bouteiller enorme schulden en verkoopt hij zijn leen en bezittingen te Montmélian, uitgezonderd de toren, aan zijn schoonvader Robert de Clermont, maarschalk van Normandië. In 1358 wordt de toren en het kasteel ernstig beschadigd met de Jacquerie, een boerenopstand. Karel V, koning van Frankrijk, toont zijn interesse in Montmélian en verblijft er ook geregeld. In 1360 verkoopt Guillaume IV le Bouteiller ook de Vierkante Toren aan zijn schoonbroers nadat hij zonder opvolger gebleven is. De eigenaars volgen zich op tot in 1386 Pierre d'Orgemont het koopt samen in datzelfde jaar met Chantilly en de oude lenen en bezittingen van de Bouteillers. Uiteindelijk blijft de familie van Orgemont ook zonder mannelijke opvolger en de laatste erfgename, Marguerite d'Orgemont, getrouwd met Jean II de Montmorency, draagt het geheel over aan hun zoon, Guillaume de Montmorency. Via de nonkel van Guillaume de Montmorency, Pierre III d'Orgemont, komt ook het kasteel van Chantilly in 1484 over aan hun zoon Guillaume. De Montmorency blijven er eigenaar van tot in 1632 wanneer Lodewijk XIII, koning van Frankrijk, hun bezittingen in beslag neemt, na een onderlinge twist. Met de godsdienstoorlogen in de 16de eeuw wordt het koninklijk kasteel volledig vernield en afgebroken, het versterkte huis en het huis van de monniken van Saint-Dénis zijn geplunderd. Het geheel komt hierdoor in handen van de familie Hotman die het kasteel van Mortefontaine bewoond en interesseert zich nauwelijks in het versterkte huis dat hij aan de Montmorency laat. De afwezigheid van een heer te Montmélian doet het dorp geleidelijk ontvolken en de bewoners gaan zich gedeeltelijk installeren te Mortefontaine en vooral te Plailly. Dit dorp ontwikkelt zich geleidelijk en neemt stilaan de plaats in van Montmélian. In 1621 zou het versterkte huis van Montmélian geen dak, noch ramen of deuren meer bezitten. Op 26 mei 1654 neemt Jacques le Coigneux de opvolging van de Hotman over maar ook zij zijn meer geïnteresseerd in het kasteel van Mortefontaine en doen weinig moeite voor het herstel van het versterkte huis te Montmélian. In 1680 wordt Jacques Louis le Peletier de nieuwe eigenaar maar ook hij laat het kasteel van Mortefontaine verder uitbreiden en uitgezonderd enkele werkplaatsen te Montmélian, bestaat het dorp niet meer. In 1667 gaat het oude versterkte huis van Montmélian over aan Philippe Gallet en vervolgens aan Charles Leclerc. De laatst gekende eigenaar van Montmélian voor de Revolutie was Etienne Pouchart. Het versterkte huis bestaat nog enkel als ruïne en de interesse van de opeenvolgende eigenaars gaat meer uit naar de ontginning van het bos en de natuurlijke reserves van de heuvel.
Beschrijving.
De constructie bestaat uit een rechthoekige vorm van 16,90 meter op 9,50 meter en van de oorspronkelijke hoogte blijft er nog zo'n 10 meter over. Twee zijden en een halve, de kleine zuidoostelijke zijde en de helft van de grote zuidwestelijke zijde zijn vernield. De muren met een dikte van 1,20 meter zijn heel erg vervallen. Het middelmatige en heel onregelmatige metselverband aan de basis wordt kleiner en onregelmatiger naarmate men meer naar boven gaat. Het gebruik van de breukstenen is in silex. De mooie verbindingen in kalksteen versterken de hoeken en omkaderen de openingen. De onregelmatige toevoegingen zijn in gele mortel en houden verschillende stenen als steun in. De randsteen van de rest van de zuidwestelijke muur is in heel slechte staat, de top van de muren vervallen in snel tempo tot ruïne. De eerste verdieping schijnt weinig verheven op een lage en blinde ondermuur. Het houdt vier vensters in, waarvan er drie zijn dichtgestopt, onder een rondboog waarvan één op de noordoostelijke zijde, één op de kleine noordwestelijke zijde en twee op de rest van de zuidwestelijke muur.
De tweede verdieping houdt nog drie vensters in aan de noordoostelijke zijde, op de vierde zijde waarvan een deel vernield aan de oostelijke hoek, twee vensters in rondboog die paarsgewijs waren in het noordwesten, sporen van twee vensters aan de zuidwestelijke zijde met eveneens een rechthoekige poort nabij de westelijke hoek. De bogen van deze verdieping tonen nog de versiering in spitsboog aan. Aan de binnenzijde bemerkt men in het midden van de noordwestelijke muur een haardvuur op iedere verdieping.
Bronnen. - Salch Charles-Laurent in Dictionnaire des Châteaux et des Fortifications du Moyen Age en France; Editions Publitotal Strasbourg 1979. - Raymond Ritter in Châteaux, Donjons et Places Fortes; Librairie Larousse - Paris 1953 - Salch Charles-Laurent in Atlas des Châteaux Forts en France; Editions Publitotal Strasbourg 1977. - J-F. Fino in Forteresses de la France Médiévale; Editions A. et J. Picard Paris 1970. - André Châtelain in Châteaux forts, image de pierre des guerres médiévales; Rempart Editions Desclée de Brouwer Paris 1990. - André Châtelain in Châteaux-Forts et Féodalité en Ile-de-France; Editions Créer, Nonette 1983.
De donjon van Vic-sur-Aisne zou reeds bestaan hebben sedert de 8ste eeuw. Het was aldus een middeleeuws fort opgericht in hout op een fundering van steen en hierrond een gracht. Het was Berthe, de dochter van Karel de Grote, die in 814 een brief schreef aan haar vader om het fort en de gronden errond te schenken aan de abdij Saint-Médard te Soissons. Het fort riep ook een halte toe aan de oprukkende Vikingen, komende van Compiégne, via de rivier de Aisne. In de 12de eeuw werd de donjon opgericht in steen. Een vierkante toren geflankeerd met twee cirkelvormige torens gesteund door steunberen waarvan er één een kapel inhield en volgens Jean Mesqui zou deze donjon één van de meest vooruitstrevende geweest zijn in de 12de eeuw. Hieraan verbonden werd de priorij Saint-Léocade opgericht op de plaats van de huidige omringende gebouwen. Gauthier de Coincy zou er één van de meest gekende priors zijn, gekend door zijn talrijke verzen verspreid in gans Europa tijdens de middeleeuwen. Tijdens de godsdienstoorlogen werd de donjon van Vic-sur-Aisne ernstig beschadigd en vanaf 1604 begon men met de restauratie ervan. De torens werden bekroond met kantelen en een rondgang verscheen ook rond deze periode en de donjon werd veranderd naar een woontoren. Met de Revolutie werd de donjon aangeslagen als nationaal bezit en aldus verkocht. De kapel werd vernield en afgebroken. Jean-Baptist Clouet, de eerste eigenaar, verkoopt de donjon een aantal jaren later aan zijn neef, de burggraaf de Reiset. Met de Eerst Wereldoorlog wordt het kasteel het hoofdkwartier van de generale staf van Franchey d'Esperey. Pétain, Poincarré en andere grote generaals hebben er veelvuldig vergaderd, men bevond zich hier dan ook maar op enkele kilometers van het front. Drie obussen vernielen de noordoostelijke toren van de donjon, de noordelijke achterzijde van het kasteel en de linkse gevelmuur met de grote eetplaats. Burggraaf de Reiset neemt na de oorlog de restauratie op zich en tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt het opnieuw bezet en het meubilair verdwijnt. De familie de Reiset heeft het na de Tweede Wereldoorlog verkocht aan een genootschap die het onderhoud van het kasteel en donjon tot op de dag van vandaag voor zich neemt.
Beschrijving.
Aan de buitenzijde stelt de donjon zich voor als een rechthoek begrensd met drie torens aan zijn zijden. Zijn hoogte is ongeveer 25 meter en de muren hebben een dikte van ongeveer 2 meter aan de basis welke geleidelijk verminderd naar de hoogte toe. In de 15de eeuw werd de traptoren alsook de Renaissancevensters aangebracht, aan de zuidwestelijke zijde nog steeds zichtbaar. Na 1602 verliest het zijn militair nut en zien we ook nog vandaag voor een groot deel hoe de donjon er uitzag. Twee torens werden in de loop der eeuwen afgebroken; één aan de noordoostelijke zijde waarvan we vandaag geen enkel spoor meer terugvinden en één aan de zuidoostelijke zijde waarvan nog een deel rest en grotedeels werd gerestaureerd in de 19de eeuw.
Bronnen. - Salch Charles-Laurent in Dictionnaire des Châteaux et des Fortifications du Moyen Age en France; Editions Publitotal Strasbourg 1979. - Raymond Ritter in Châteaux, Donjons et Places Fortes; Librairie Larousse - Paris 1953 - Salch Charles-Laurent in Atlas des Châteaux Forts en France; Editions Publitotal Strasbourg 1977. - J-F. Fino in Forteresses de la France Médiévale; Editions A. et J. Picard Paris 1970. - André Châtelain in Châteaux forts, image de pierre des guerres médiévales; Rempart Editions Desclée de Brouwer Paris 1990. - André Châtelain in Châteaux-Forts et Féodalité en Ile-de-France; Editions Créer, Nonette 1983.
De kleine plaats Ambleny was in de middeleeuwen, een bezit van het kapittel van de kathedraal van Soissons. Dreu, heer van Pierrefonds, en procureur van de abdij, liet er een klein versterking bouwen rond 1140, begiftigd met de originele donjon. In 1194 gaat het patrimonium van Pierrefonds over naar het koninklijk domein met Philippe II Auguste, koning van Frankrijk. Amblegni verschijnt in de Scripta de feodis, een register van gekende lenen ttz kastelen en versterkte steden in het bezit van de Capetingers bij het begin van de 13de eeuw. Echter in 1296 wordt het opnieuw verkocht onder Philippe IV le Bel (Filips de Schone) aan het kapittel van de kathedraal van Soissons. Van dit kleine fort bestaat nog enkel de donjon.
Beschrijving.
De donjon is vierkant, geflankeerd met halfronde torentjes, aan de vier hoeken (foto 1).De formule is zeer verwant met deze van Houdan. Aan de binnenzijde is het grote centrale gedeelte achthoekig.Deze donjon heeft een hoogte van 28 meter.Hij houdt vier niveaus in, een gelijkvloers en drie verdiepingen, gescheiden door een plankenvloer (foto 4 en 5).De verbindingen tussen de verschillende niveaus laat zich langs een houten trap maar ook door enkele trappen uitgewerkt in de muur (foto 3) . De toegang laat zich door een poort gelegen op de eerste verdieping (foto 2), boven deze staat op de bovenste verdieping, de tweede, de kamer met de lier vanwaar men de beweegbare brug bediende.Het is op deze tweede verdieping dat zich de edele kamer bevond (foto 4).De grote zaal gelegen op dit niveau is verlicht door drie vensters (foto 6 en 7) waarvan twee gelegen op het einde van de twee torentjes openend op deze zaal, één van hen inhoudend de kapel. Vanaf de zaal gaf de poort uit op de kamer ondergebracht in een torentje, vormend een klein persoonlijk kamertje.Vandaar opende een ander torentje zich op een gang leidend tot een ander torentje ingericht voor de latrines. Deze zijn de bewoningsfuncties getuigend van een zekere welstand in een periode gewoonlijk gekwalificeerd als ruw en zwaar Op het niveau van de bekroning is een borstwering met schietgaten vastgelegd geweest in boogbanden (foto 3). Aldus zoals te Houdan hebben de hoektorentjes een belangrijke rol voor het comfort van de donjon, zij kunnen de bijkomende kamers inhouden of de wenteltrappen zoals te Houdan, een kapel, kamers of latrines, zoals hier te Ambleny.Maar voor de bekroning staat zij een betere verdediging voor. Zij hebben dus twee functies : De welstand en de bescherming.
Bronnen. - Salch Charles-Laurent in Dictionnaire des Châteaux et des Fortifications du Moyen Age en France; Editions Publitotal Strasbourg 1979. - Raymond Ritter in Châteaux, Donjons et Places Fortes; Librairie Larousse - Paris 1953 - Salch Charles-Laurent in Atlas des Châteaux Forts en France; Editions Publitotal Strasbourg 1977. - J-F. Fino in Forteresses de la France Médiévale; Editions A. et J. Picard Paris 1970. - André Châtelain in Châteaux forts, image de pierre des guerres médiévales; Rempart Editions Desclée de Brouwer Paris 1990. - André Châtelain in Châteaux-Forts et Féodalité en Ile-de-France; Editions Créer, Nonette 1983.
Op de hoeve Moriensart in Céroux-Mousty, in de omgeving van Ottignies staat één van de indrukwekkenste middeleeuwse woontorens van ons land.
Geschiedenis.
Opgericht door Arnold I de Limal in 1220, was het een zware Romaanse toren. In 1511 wordt de donjon eigendom van de familie Ferry maar gaat in dezelfde eeuw nog over aan de familie Le Vasseur. Vervolgens gaat het versterkte domein over aan de familie Coloma en het zijn deze die de donjon bekronen met een dak in Gotische stijl (foto 2) in piramidevorm met drie dakkapellen versierd en begrensd met vier polygonale hoektorens in zand- en baksteen. In de 17de eeuw zijn de gebouwen vormend de basse-cour nog steeds aanwezig. Zij zijn echter door een brand in de 18de eeuw vernield en op het einde van dezelfde eeuw opnieuw opgericht. In de 19de eeuw zijn deze vergroot en nemen op dit moment een aspect in van een boerderij in de vorm van een vierkant. Nu echter worden zij uitgebaad als feestzaal waarvoor men talrijke delen heeft verbouwd voor grote plechtigheden als trouwfeesten, semenaries, ed... met een capaciteit tot 900 personen in de voormalige schuur.
Omschrijving.
Het oudste gedeelte dateert vermoedelijk van rond de eerste helft van de 13de eeuw. De hoektorens en de dakkapellen in traditionele baksteen- en zandsteenstijl dateren van omstreeks 1600 (foto 1 en 2), maar de gehele onderbouw in zandstenen breuksteenverband is nagenoeg authentiek (foto 1). Alhoewel 13de eeuws getuigt deze vierkante toren nog van de wooncultuur van de bovenlaag van de maatschappij in de Romaanse periode. Het is een verdedigbare donjon, vandaar dat de lichtopeningen tot een minimum beperkt zijn. Om een goede bezonning te bekomen in het belangrijkste woonvertrek op de tweede verdieping zijn in de zuid- en oostgevel rondboogvensters met deelzuiltjes (foto 3 en 4) aangebracht. Ze konden aan de binnenzijde met luiken worden afgesloten. Aan de zuidelijke gevel kan men eveneens nog een ingang zien, verheven boven de grond (foto 5).
Bronnen : - Raymond Ritter in Châteaux, Donjons et Places Fortes; Librairie Larousse - Paris 1953. - J-F. Fino in Forteresses de la France Médiévale; Editions A. et J. Picard Paris 1970. - André Châtelain in Châteaux forts, image de pierre des guerres médiévales; Rempart Editions Desclée de Brouwer Paris 1990. - Pierre Sailhan in La fortifications, histoire et dictionnaire; Paris 1991.
Sedan
Eglise Saint-Martin de Vigneux-Hocquet
Montcornet
Montmélian
Vic-sur-Aisne
Ambleny
Donjon van Moriensart
