Onlangs lauwerde de Vlaamse Gemeenschap hem nog met de Cultuurprijs voor algemene verdiensten. En terecht, want Eric Antonis’ bezieling voor cultuur resulteerde in schone dingen. Hij blies een nieuwe wind door De Warande in Turnhout, leidde Het Zuidelijk Toneel, maakte van Antwerpen ’93 een onvergetelijke Culturele hoofdstad en als cultuurschepen gaf hij het Antwerpse culturele veld een nieuw gezicht. Er zijn mensen die het verschil maken. Eric Antonis is zo iemand. Vanwaar komt toch de begeestering van deze minzame man voor de kunsten?

Ja, vanwaar komt jouw begeestering voor de kunsten, mijnheer Antonis?
Mijn moeder speelde viool in een orkestje in Turnhout en mijn vader was cultuurjournalist voor Franstalige kranten zoals Le soir. Ik kreeg dus tijdens mijn jeugd de kans om veel mee te gaan naar voorstellingen, films en tentoonstellingen. Mijn liefde voor cultuur is zo ontstaan.
Ik ben ook naar het Jezuïetencollege gegaan, waar kunst veel aan bod kwam. Je werd daar bijna gekweekt om in de voetsporen van de paters te treden. Maar toen ik op de vraag wat ik later wou worden antwoordde dat ik niet ging voor pater, maar iets artistieks verkoos, schrokken ze wel wat.

Heb je een herinnering die je speciaal is bijgebleven?
De opvoering van ‘Jules Vernes’, in regie van Franz Marijnen, in 1984. De voorstelling speelde in De Warande in Turnhout. Marijnen was al regisseur bijna een fantast. Het cultuurcentrum werd voor de gelegenheid van dak tot kelder helemaal omgetoverd in een vreemde theatrale locatie. Toen plots bleek dat er asbest in het gebouw zat, mochten we daar van de ene op de andere dag niet meer binnen. We zijn toen op zoek moeten gaan naar een andere speelplek en vonden een verlaten fabriekspand in de rand van Turnhout.

Het publiek werd in geblindeerde bussen, waar de voorstelling al in begon, naar de fabriek gebracht. Ze wisten dus niet waar ze terecht kwamen. Het eerste beeld bij aankomst was een groot aquarium waar naakte vrouwen in zwommen met een roos in hun mond. De voorstelling heeft een maand lang gespeeld en elke avond opnieuw gebeurde daar een wonder. Voordien in Nederland werd de voorstelling gespeeld met een live symfonisch orkest. In België waren we ook op zoek naar een orkest. We maakten kennis met Arbeid na Vermaak, een klein harmonieorkest, dat bovendien niet heel juist speelde. Maar toen Franz hen hoorde, wilde hij hen er absoluut bij hebben. Elke avond opnieuw, gedurende een hele maand, was dit orkestje trouw van de partij – wat we niet verwacht hadden. Meer zelfs: er kwamen in de loop van de maand altijd meer muzikanten bij. Het was een wonderlijke gebeurtenis waar nu nog vaak over wordt gepraat door wie het heeft gezien. Het is vele mensen bijgebleven en mij dus ook.

Had je zelf een artiest kunnen worden? Voor welk kunstgenre zou je dan gekozen hebben?
In het college kregen we les voordracht en dat deed ik graag. Ik had gerust een toneelopleiding willen volgen, maar in mijn omgeving vond men dat maar een rare keuze. Ik schipperde op mijn 18e tussen mijn liefde voor cultuur of natuur. Uiteindelijk heb ik scheikunde gestudeerd en daarna geschiedenis.

Welke kunstgenre kan jou het meest bekoren? Welke het minst?
Ik kan alles wel appreciëren. Het is een kwestie van open te staan en moeite te doen. Ik ging onlangs naar de tentoonstelling Animism in het MuHKA. Er staat een installatie die ik best ontroerend vond, over de tegenstelling tussen een robot en een jong meisje. Maar evengoed ga ik tegenover het MuHKA naar schilderijen van Rubens kijken en kan ik ook daar door gepakt worden. Ook oude muziek bekoort me erg.

Stel: je mag een avond op onze kosten gaan tafelen met drie kunstenaars. Wie zijn de uitverkorenen? Welke vraag zou je hen stellen?
Walter Vandenbroeck en Jef Geys. Het zijn twee kunstenaars die zich niets aantrokken van de ‘wetten van de kunstmarkt’ en hun eigen weg volgden. Bovendien kennen ze elkaar: ze komen allebei uit Balen. Walter heeft trouwens ooit nog het boek ‘362.880 x Jef Geys’ geschreven.
Maar ik heb niet de indruk dat ze nog veel contact hebben met elkaar. Ik zou dan ook willen vragen hoe zij nu, vele jaren later, naar elkaar kijken.

Welk cultureel-historisch moment had je live willen meemaken?
Daar moet ik niet over nadenken: ik kies absoluut voor de vrijlating van Mandela. Ik zat toen, in 1989,  voor de televisie en vond het een wonderbaarlijk moment. Mandela heeft toch bijna 30 jaar van zijn leven op Robbeneiland doorgebracht, maar hoe hij dan buitenkomt en niet bitter is… ik vind dat onwaarschijnlijk. Normaal gezien zou je wraak voelen als je 27 jaar onterecht achter de tralies zit. Maar niet bij hem. Daar kwam een minzame man naar buiten, kaarsrecht en gelukkig, die er helemaal niet oud uitzag. Zoiets heb ik zelden van iemand gezien. Mandela is zonder twijfel een zeer grote meneer.

Stel: in de hemel is ook cultuur, die je tot in de eeuwigheid mag bezichtigen en beluisteren. Wat wil je daar dan aantreffen?
De Sint-Augustinuskerk in Antwerpen is omgedoopt tot een centrum voor oude muziek: Amuz. Als ik op een koude zondagnamiddag in die kerk naar wondermooie muziek luister, bijvoorbeeld van Paul Van Nevels Huelgas Ensemble, dan is het alsof ik mij in de hemel bevind.

Dus er is een beetje hemel op aarde.
Precies. Als de hemel naar de aarde komt, dan kan het ook omgekeerd: ik neem dus gewoon de oude muziek van hier mee als ik naar de hemel ga.
Verder zou ik ook aan Jordi Savall vragen of hij mee wil gaan, want ik vind die man fantastisch. Hij brengt wondermooie interpretaties van oude muziek.

Je hebt duidelijk een voorliefde voor religieuze oude muziek.
Ik ging vroeger op zondag ook al met mijn ouders naar de kerk. Ik doe dat nu dus nog, maar dan in de namiddag en om naar oude muziek te luisteren. (lacht)

Welke Vlaamse kunstenaar verdient extra waardering door hem een standbeeld te geven?
Jan Decorte. Ik heb Jan al jarenlang meegemaakt en hij is een fascinerende man. Hij wordt nooit oud, doet altijd nieuwe dingen. Hij is altijd een beetje rebel gebleven. Ik zou hem een standbeeld geven omdat hij het toch maar blijft doen, onlangs weer met ‘Bachai’. Ik vind dat hij dat echt verdient, hij is een geweldige kerel.

En moet zijn vrouw Sigrid Vinks er niet bij?
Dat is een goeie vraag. Ja, je maakt geen beeld van Jan zonder Sigrid. Dus doe maar een dubbelbeeld. (uit in Vlaanderen)