Als de zilveren avondlucht langzaam gaat liggen praten ze weer als trage wolken. Die twee hun gesprekken gaan dan bijvoorbeeld over de quantum theorie, de Turkse grondwet, en het water op Mars. Maar ook wel eens over moeilijke onderwerpen zoals de hoffelijkheid, het gezond verstand, de dienstbaarheid, en het verval van de goede smaak. Deze keer maken ze het zich wel bijzonder lastig.

'Vriendschap is de beste manier om democratie te verzekeren' hoor ik Herman zeggen. 'In totalitaire regimes is vriendschap verdacht. Dan moet je gehecht zijn aan de macht. De basis voor een goede samenleving is toch dat je altijd met iemand anders rekening wil houden?'

Vriendschap. Wat is dat nu eigenlijk, amigo? Kan je daar iets verstandigs over vertellen? Je kunt natuurlijk altijd iets kwijt over hoe de vriendschap er moet uitzien: eerlijk en op-recht, onvoorwaardelijk en tijdloos.

'Is het een gevoel? Nee, hé. Het heeft met gevoelens te maken, maar het is veel meer dan dat.' 'Het is ook geen toestand', antwoord Mo 'want het evolueert voortdurend  met een beetje geluk blijft het groeien.'

Zijn er regels voor vriendschap? Richtlijnen voor hoe je Vrienden te Behouden? Er is af en toe wel een vrouwvriendelijk blad dat predikt 'zeg altijd de waarheid', maar Herman en Mo weten dat zoiets onzin is. De leugentjes om bestwil zijn dikwijls de lijm die de vriendschap onaf-scheidelijk en eindeloos maakt. Het wil niet echt vlotten, dat gesprek. Twee intellectuelen die iets simpel en goed bespreken, dat is niet eenvoudig. Dat moet Mo ook voelen, want hij zegt; 'Het is zo'n beetje als het geloof. Als je het niet meegemaakt hebt, dan is het bijna niet te vatten. Je kan het alleen maar ondervinden, maar dan is het ook verschrikkelijk concreet. Niet meer weg te denken uit het leven.'

'Geloof, hoop en liefde. Het klinkt hinderlijk ouderwets. Maar daarom is het misschien ook zo essentieel?' 'En geduld misschien. Je moet je tijd nemen voor vrienden.' De eerste druppels vallen nadenkend op het terras. Ze schuiven naar binnen, en Mo vertelt een verhaaltje, een conversatie: 'Ik moet je iets vertellen over je vriend Mark.' 

'Weet je wel zeker dat het de waarheid is?' 'Ja  dat wil zeggen, ik heb het gehoord van iemand die het zeker wist.'
'Ga je iets positiefs over Mark vertellen?' 'Nee, het is eerder het tegenovergestelde.' 'Is het informatie waar we beter zullen van worden?'
'Nee, niet echt.' 'Dan kunnen we dit gesprek beter niet hebben.' 'Bedoel je dat de vriendschap voortdurend onder vuur ligt?' vraagt Herman 'Dat ze er jaloers op zijn?'

'Ik niet' antwoord Mo. 'Dat was van Socrates, die Griekse filosoof uit het jaar stillekes;' 'Ach, vrienden moeten gewoon iets aan elkaar hebben' besluit Herman. 'Zoals wat?' Hij denkt even na. 'Wel, bijvoorbeeld: Jij hebt mij altijd geholpen om groot te denken.'

Dat is een mooie gedachte: Vriendschap als remedie tegen de bekrompenheid van het leven.
Ik wens u allen nog heel veel vriendelijke, hemelsbrede gedachten.
Zaki is radiopresentator en dj.