De kalkstenen bodem van Zuid-België staat garant voor een bijna even grote ondergrondse wereld als daarboven. Grotten lijken hier te zijn uitgevonden. Men vermoedt dat er zelfs grotten tot 2000 meter diepte zijn. Af en toe wordt er bij toeval een nieuwe ontdekt.

"De koe die bijna een nieuwe grot ontdekte". B.J op vakantie Belgie/Luxemburg
We zaten in de vooravond juist achter een heerlijk trappistenbiertje, toen een verontrust kijkende boer de camping op kwam. We herkenden hem als de overbuurman, want hij zwaaide ons altijd vriendelijk vanaf zijn trekker toe als we de camping verlieten. Maar nu had hij duidelijk een probleem: hij miste een koe. Of wij wellicht konden helpen met zoeken.

Over een paar uur zou het donker zijn, en de boer was bang dat het beest kans had gezien te ontsnappen en in de problemen was geraakt. Jammer van het bier, maar voor het goede doel lieten we dat maar staan. In België hebben ze daar genoeg van.
 
Water met koolzuur
Omdat we in het stroomdal van de Lesse kampeerden, was de vrees van de boer dat zijn koe in een gat was gevallen niet zo vreemd. De kalkstenen bodem is in de loop der eeuwen op veel plaatsen uitgehold, wat soms tot enorme ondergrondse ruimtes heeft geleid. Bij elke regenbui loopt het water door kleine scheurtjes in het kalksteen, waarbij het altijd aanwezige koolzuur in het water de kalk langzaam doet oplossen. Als dat gat steeds groter wordt, slijpt een beek of rivier de rest verder uit. Kijk maar eens wat er bij Han is gebeurd.
 
De Lesse heeft daar zijn oorspronkelijke bedding verlaten om na wat slijpwerk in de bodem ondergronds verder te stromen. Het resultaat is het beroemde grottencomplex van Han. Het water heeft hier een aantal ruimtes uitgeslepen, waarvan de 'Koepelzaal' met een hoogte van 62 meter en ruim 125.000 m2 inhoud tot de grootste van Europa behoort. De rivier gaat dwars door de grotten om een kilometer verderop weer boven te komen. Er zijn veel plaatsen in Europa met grotten, maar hier in Wallonië hebben ze er wel een hele hoop.

Toeval
Veel grotten zijn bij toeval ontdekt. Bekend is het verhaal van de grotten van Comblain-au-Pont, waar het water van de Ourthe zijn onder-grondse graafwerk eeuwenlang verborgen wist te houden. Tot 1900, toen een hond een konijn najoeg en in een gat verdween. Zijn baasje ging op zoek, daalde af met een touw en ontdekte zo een ruimte van bijna honderd meter diep. Niet veel eerder waren de grotten bij Lorette-Rochefort bij toeval ontdekt. Trouwens, als u tijdens uw vakantie een 'rondje grotten' wilt doen bent u wel even bezig. Er zijn honderden grottenstelsels grote en kleine. Zeker is ook dat er veel ruimtes onder de Belgische bodem (nog) niet ontdekt zijn, en dat waarschijnlijk ook nooit zullen worden.

Nieuwe ontdekking?
Verdeeld in groepjes gingen we op zoek naar de koe. De boer had ons gewaarschuwd voorzichtig te zijn, want het risico dat wij zelf in een gat zouden vallen was best aanwezig. Gelukkig duurde de zoektocht niet lang. Nog voor de schemering viel hoorden we dat de koe terecht was (wat is een mobiele telefoon toch een handige uitvinding). Eén van de groepen had het beest inderdaad in een gat gevonden, en met wat touwen en onze gezamenlijke inspanning was het dier snel gered.

Geschrokken, maar ongeschonden. Nadat de klus geklaard was, opperde iemand dat wij hier wellicht een nieuwe grot ontdekt hadden. Even zagen wij ons al op de voorpagina van het nieuwsblad staan, maar de boer hielp ons weer terug op aarde: zo dicht bij de grotten van Han kon dit gat hoogstens een kuil boven de al bekende grot zijn. Hij stond bovendien vol water, dus het zal nog wel een paar eeuwen duren voordat 'onze' kuil tot grot werd gepromoveerd. Teleurstelling alom, maar dat duurde niet lang. De boer was zo blij met onze hulp, dat het verschraalde biertje dat we bij thuiskomst aantroffen op zijn kosten werd ververst.