Interview

Wouter Van Besien geeft zijn eerste interview als fractieleider van Groen

De toppers van Groen hebben de taken herverdeeld. Meyrem Almaci gaat de zaken runnen in Brussel, Wouter Van Besien neemt Antwerpen onder zijn hoede. En hij heeft grote ambities..

b Donderdagnamiddag. Breed glimlachend komt Wouter Van Besien (43) café-restaurant De 7 Schaken aan de Grote Markt binnengewandeld.

Deze week nam hij het fractieleiderschap van Groen in de Antwerpse gemeenteraad over.

Moeten we u nu proficiat wensen?

Wouter Van Besien: Ja, absoluut!

Ik heb dit al de belangrijkste opdracht uit mijn politieke carrière genoemd. Mijn collega's in het Vlaams Parlement vonden dat een rare uitspraak: "Hoe kan je dat nu zeggen? Je bent partijvoorzitter geweest en hebt B-H-V mee onderhandeld." Maar ik doelde dus niet op het mandaat, maar op de opdracht. Het is de bedoeling om in Antwerpen de creatieve en kritische geesten te verzamelen rond een ambitieus nieuw project.

Dat lijkt wel de mission statement van een nieuwe kandidaat- burgemeester. (lacht) U kunt die vraag nog op honderd verschillende manieren stellen, ik ga er toch niet op in.

Maar u hebt wel zichtbaar heel veel goesting in deze nieuwe job.

Dat klopt. Sorry, hé! (lacht) Ik ben heel graag vijf jaar voorzitter geweest. In die rol zat ik niet alleen in de toppolitiek, maar heb ik ook de partij kunnen verbreden van een milieuproject naar een sociaal-ecologisch project. De recente gebeurtenissen zijn het gevolg van een organisch proces. De nationale verkiezingen van 25 mei 2014 waren achter de rug, onze voorzittersverkiezingen van 15 november ook, de coalitie in Antwerpen was twee jaar aan de macht. Met die puzzelstukken zijn we aan de slag gegaan.

En uw puzzel bleek er een van Antwerpen te zijn.

Inderdaad. Het is een combinatie van twee factoren. Eén: mijn liefde voor de stad, waar ik 21 jaar geleden ben aangespoeld (hij is opgegroeid in Haacht, red.) en waarmee ik inmiddels helemaal ben vergroeid. En twee: de kritische analyse dat deze stad op dit moment zo veel kansen laat liggen.

Het meest evidente voorbeeld is Ringland. Het stadsbestuur reageert daarop met: "Beslist is beslist." Puur defensief, blind voor nieuwe kansen. Dat ergert mij. Net als de nieuwe missie van het OCMW, die onlangs werd geformuleerd en waarin staat dat het niet aan de stad is om basisrechten voor iedereen te garanderen.

Dat moet juist wél de bedoeling zijn. Zulke zaken vind ik onze stad onwaardig.

En denkt u daar als fractieleider iets aan te kunnen veranderen?

Niet in de gemeenteraad, die illusie maak ik me niet. Het stadsbestuur heeft de bewuste keuze gemaakt om het bestuursakkoord uit te voeren en niet open te staan voor constructieve voorstellen van de oppositie. Ik vind dat oubollig.

Toen ik districtsvoorzitter was in Borgerhout, deden we dat anders.We probeerden continu te leren en ons beleid te verbeteren door inspraak. Zo pakt dit stadsbestuur het niet aan. Voor schepenen als Rob Van de Velde en Koen Kennis betekent 'inspraak' dat ze komen uitleggen wat ze hebben beslist. Ze hebben het recht om het zo te doen. Maar ik vind het niet verstandig.

Wat gaat er veranderen met u als fractieleider in plaats van Meyrem Almaci?

Ik heb heel veel bewondering voor Meyrem, we hebben elkaar altijd gesteund en inhoudelijk zitten we helemaal op dezelfde lijn.

Maar we hebben wel een andere stijl. Onze tussenkomsten in de gemeenteraad zullenwellichtwat korter worden (lacht) en burgemeester De Wever zal zich daardoor misschien wat minder vaak ergeren. Ik heb als partijvoorzitter altijd fijne contacten met hem gehad, maar we hebben wel totaal verschillende visies op de samenleving en de stad. En hij heeft een polariserende stijl. Dat lijkt me niet juist voor een burgemeester.

U hebt vooral grote ambities buiten de gemeenteraad.Wat is het plan?

We gaan een grote ronde van Antwerpen organiseren. Overal in de stad lopen kritische en creatieve mensen rond. In Wilrijk, waar ideeën leven om die verschrikkelijke A12 te ondertunnelen.

In Borgerhout maakt de actiegroep Park Spoor Oost zich kwaad omdat daar een stuk grond van 11 hectare vrijkomt, dat vervolgens wordt opgeofferd aan parkeerruimte voor het Sportpaleis. In Ekeren zijn de plannen voor de verlenging van de tramlijn gedwarsboomd door het districtsbestuur - hoe oubollig kan je zijn!

Ook in de haven moet het anders.

We gaan toch geen dokken blijven graven, zoals econoom Geert Noels terecht heeft opgemerkt.

Laten we in plaats daarvan veel meer inzetten op duurzame economie. Zoals Umicore, dat inmiddels op kop staat op het gebied van milieutechnologie.

En u vindt dat het stadsbestuur daar te weinig aandacht voor heeft?

Het werkt in een heel andere richting: besparen, investeren in veiligheid en verder niet te zot doen. Ik vind dat veel te mager, dat is geen wervend politiek project.

Ook voor mij is veiligheid belangrijk, ik heb altijd gepleit voor meer politie op straat. Maar als de politie er dan mensen bij krijgt, stel ik vast dat ze allemaal naar de centrale interventie gaan.

U wil dus met kritische en creatieve Antwerpenaars bouwen aan een nieuw, ambitieus en positief project.

Ja, we gaan praten met ondernemers, actiegroepen, organisaties van het middenveld... We zijn daarvoor als partij op dit moment goed geplaatst. Wij zijn van nature optimistisch en vernieuwend.

U hebt gezegd dat u het voortouw wil nemen in de oppositie en dé woordvoerder ervan wil worden. Is dat geen rechtstreekse aanval op de sp.a?

De sp.a is geïmplodeerd door interne conflicten. Ik hoop van harte voor hen dat het weer goed komt. Maar wij gaan daar niet op wachten.

Is het toeval dat de wissel van de wacht bij Groen samenviel met de crisis bij de sp.a?

Ja, dat moet u echt van mij aannemen.

Ik ben wel blij dat het bij ons allemaal zonder conflicten is verlopen.

Het is in elk geval duidelijk dat u uw kiesvijver in Antwerpen groter wil maken. Op wie mikt u?

We hebben intern al wat strategische gesprekken gevoerd. Onze eerste conclusie was dat we op dit moment niet bezig moeten zijn met partijpolitiek: mogelijke kartels, kandidaat-burgemeesters...

De krachtsverhoudingen in Antwerpen zijn duidelijk: ongeveer 40% van de kiezers zit aan de rechterkant, nog eens 40% situeert zich links, ongeveer 20% bevindt zich in het centrum. Wij willen met ons project zo veel mogelijk mensen overtuigen om die verhoudingen te doen tuimelen.

U heeft dus de centrumkiezer in het vizier.

Ja, hoewel we geen centrumpartij zullen worden en we ons programma niet gaan herschrijven.

Ik blijf links en progressief. Maar wij denken dat we met onze speerpunten - gezonde lucht, verkeersveiligheid, duurzame economie - kunnen uitbreken vanuit onze eigen sterkte.

Die jacht op de centrumkiezer maakt een samenwerking met de PVDA vrijwel onmogelijk.

Een links front lijkt verder weg dan ooit.

De PVDA heeft een opdoffer gehad, omdat Peter Mertens tegen zijn verwachting in niet verkozen is geraakt in de Kamer. In Antwerpen heeft de partij een sterke fractie.

We kunnen samenwerken rond inhoudelijke thema's. Maar verder werken wij op eigen kracht aan ons Antwerps project.

En samenwerking met de sp.a?

Is dat afhankelijk van wie daar de nieuwe partijvoorzitter wordt?

Nee, ik vind dat er een strikte scheidingslijn moet zijn tussen de nationale en de Antwerpse politiek.

Of er nu een Leuvenaar (Bruno Tobback, red.) of een Oostendenaar (John Crombez, red.) voorzitter van de sp.a wordt, dat is in Antwerpen niet aan de orde.

Het feit dat Antwerpse discussies tegenwoordig zo vaak naar het nationale niveau worden verheven, is geen goede zaak voor de stad. Het zou goed zijn voor Antwerpen als onze politici eerst voor de stad zouden gaan. De Antwerpse politiek behoort toe aan de Antwerpenaar, niet aan partijvoorzitters die hier hun nationale crisissen willen komen uitvechten.

Uw strategie om het centrum te veroveren doet ons een beetje denken aan die van Patrick Janssens.

Die heb ik toch nooit horen zeggen dat hij links was (lacht).

Zou u zelf ooit burgemeester willen worden?

Ah, daar is de vraag weer! De stilste dromen kan je niet horen.

We hebben het niet over 2018, maar over de langere termijn. (glimlacht) Mijn antwoord blijft hetzelfde.

Oké, ander onderwerp dan maar. U bent in het Vlaams Parlement de specialist van uw partij in het dossier van Oosterweel.

Worden daarin nu eigenlijk vorderingen gemaakt?

Voor de manier waarop de Vlaamse regering daarmee omgaat, bestaat er in de psychologie een term: cognitieve dissonantie.

De werkelijkheid negeren en gewoon doorgaan alsof er niets gebeurd is. In hun uiteenzettingen in het parlement zijn Geert Bourgeois, Ben Weyts en Annemie Turtelboom de Oosterweel al aan het bouwen, terwijl iedereen weet dat er geen geld is, geen draagvlak en dat de hele constructie is gebaseerd op juridisch drijfzand. Gaan we nu echt 600 miljoen euro per jaar opnemen in de Vlaamse begroting, met als gevolg dat er volgens de Europese regels dan ook 600 miljoen extra moet worden bespaard? Antwoord van Turtelboom: "Als dat moet, dan moet het." Dat is pure fictie.

Zijn er nog alternatieven voor het opnemen in de Vlaamse begroting?

Ja, volgens Turtelboom kan je het project in stukken hakken en dan opnieuw op zoek gaan naar publiek-private financiering. Dan zijn er twee mogelijkheden. Eén: je probeert dat toch weer te doen via de BAM, maar dan weet je van te voren dat Europa die PPS zal afkeuren en tochweer naar de begroting zal verwijzen. Of twee: je zoekt echt externe financierders.

Maar dat zal het project nog duurder maken, omdat de privépartners een financiële garantie zullen vragen voor de risico's die zij nemen. Dan vraag ik: "Hoeveel duurder, mevrouw Turtelboom?"

En dan blijft het stil.

We zijn dus nog lang niet thuis.

Dat mag u wel zeggen. Het dossier zal niet overeind blijven bij de rechter en bij de Raad van State.

Het project is en blijft dan ook een verschrikking. Met de Hollandse Knoop van 130 meter breed vlak bij een woonwijk en de Oosterweelknoop bij het Noordkasteel komen er twee gigantische nieuwe verkeerswisselaars bij in de stad.

En u hoopt dat uw kersverse dochtertje het allemaal niet zal moeten meemaken. Ook daarvoor nog proficiat, trouwens.

Dank u!wisa is inmiddels twaalf weken. Ze heeft van Bart De Wever nog een bodyke gekregen met de kathedraal erop. Dat heeft ze meteen ondergescheten. Maar ik denk niet dat daar een bijbedoeling achter zat (lacht).

WOUTER VAN BESIEN Groen ''De Antwerpse politiek behoort toe aan de Antwerpenaar, niet aan partijvoorzitters die hier hun nationale crisissen willen komen uitvechten.''

WOUTER VAN BESIEN Groen ''Voor de manier waarop de Vlaamse regering met Oosterweel omgaat, bestaat er in de psychologie een term: cognitieve dissonantie. De werkelijkheid negeren en gewoon doorgaan alsof er niets gebeurd is.''