Bij elk einde horen ook lijstjes. Daar heb ik het altijd moeilijk mee, want in feite is het onzin om films met mekaar te vergelijken. Zeker bij dit festival, waar de films juist zo verscheiden zijn dat je per definitie appels met citroenen aan het vergelijken bent als je de films tegenover mekaar afweegt.

Maar goed: lijstjes horen er nu eenmaal bij. Dus, for what it's worth: hier is het mijne. De beste films vond ik 'Na Putu' (proficiat voor het kiezen van deze openingsfilm: een schot midden in de roos!), 'El secreto de sus ojos' (Oscarwinnaar, en terecht), 'Min Dit' (subliem), 'Lebanon' (beklemmend) en 'Dawson, Isla 10' (schrijnend).

Da's mijn top vijf, in willekeurige volgorde. Vraag me niet om die films ook nog eens te rangschikken van goed naar slecht. Mijn hart bloedt nu al omdat ik 'Mother', 'The loners', 'For a moment, freedom', 'Rabia', 'Honey' en 'El vuelco del cangrejo' niet in die top vijf heb gezet. En dan heb ik het nog niet eens over de documentaires gehad. Zowel 'Contact' als 'Kinshasa Symphony' hebben voorgoed beelden in mijn geheugen gebrand.

Jammer dat het voorbij is, maar zoals het spreekwoord zegt: mooie liedjes duren maar tien dagen. Ik ga nu een week of vier cinemaloos door het leven en vanaf juni stel ik me tevreden met een wekelijkse Open Doek-film op dinsdagavond.

See you around.

Dat was het dan. Het zit erop. 'For a moment, freedom', was voor mij het einde van Open Doek 2010. Een geweldig mooi einde, trouwens. De hartverscheurende film kreeg vorig jaar de prijs van de Canvasjury. Ik heb het juryrapport van toen er even bijgehaald. "Door de sprongen van trieste situaties naar grappige zit je vooral naar het einde toe te lachen met tranen in de ogen. Een zeer sterke film die tot de laatste seconde blijft boeien," staat er. Ik had het niet beter kunnen zeggen.

Bij een afscheid zijn dankwoorden op hun plaats. Merci aan de volledige Open Doek-equipe en in het bijzonder aan de talrijke vrijwilligers. Zonder vrijwilligers geen festival.

Maar ook een bijzondere dank aan het zeer gedistingeerde Open Doek-publiek, dat zich van het andere (mag ik 'gewone' zeggen?) cinemapubliek onderscheidt door andermans plezier niet te vergallen met in de zaal chips en popcorn te eten, frisdrank te slurpen, of onophoudelijk te tateren.

Moeders verdedigen hun kinderen. Altijd en overal en in gelijk welke omstandigheden. Ook als de zoon verstandelijk gehandicapt is en misschien wel een moord gepleegd heeft. Daarover gaat Mother. Mother is een bijzonder spannende whodunit-film die de grenzen van het genre aftast en zelfs overschrijdt.

Zonder nu meteen te willen zeggen dat dit de beste film is die ik deze week heb gezien, ... er zijn toch van die momenten dat je Open Doek echt dankbaar bent om films naar Turnhout te halen die je anders gegarandeerd nooit te zien zou krijgen. Dit is er zo eentje.

"Meneer? Mevrouw? Heeft iemand nog een papier over om films te beoordelen?" Het moeten Koerden of Turken geweest zijn, die na afloop van 'Min Dit' per se nog een beoordelingsformulier wilden bemachtigen. Aan het belang dat ze er aan hechtten, viel duidelijk af te lezen dat hun quotering 'uitstekend' of 'zwak' zou zijn, maar niks er tussenin. 'Uitstekend' als het Koerden waren, ben ik geneigd te denken, 'zwak' als het Turken waren. Niet dat regisseur Miraz Bezar in 'Min Dit' een standpunt inneemt. Integendeel: hij doet geen enkele uitspraak over wie goed of fout is in de oorlog; zijn film is een aanklacht tegen het oorlogsgeweld in het algemeen.

Ik sta nogal huiverachtig tegenover films met kinderen in de hoofdrol omdat kinderen meestal niet 's werelds beste acteurs zijn, maar de twee hoofdrolspelertjes in 'Min Dit' leveren een ronduit schitterende prestatie af. Gülistan en Firat zitten op de achterbank van de auto wanneer voor hun ogen hun vader en moeder doodgeschoten worden door een Turkse privémilitie. Plots staan ze helemaal alleen in het leven. Of nee, niet alleen. Er is ook nog het schreiende babyzusje in de handen van de vermoorde moeder.

De film gaat over het lot van ouderloze oorlogskinderen. Het is geen kinderfilm (terecht dat Open Doek hem bij 'Stories' catalogeerde en niet bij 'Kidz'), maar ook geen oorlogsfilm. Het geweld is zeer nadrukkelijk aanwezig, maar wordt nooit getoond. Dat is op zich al een sterke zet van de regisseur. Bij mij heeft dit sluimerend, immer aanwezig, maar nooit in beeld gebracht geweld in elk geval een veel grotere impact dan een streep bloed op het scherm. Het dringt veel dieper door. 'Min dit' laat niemand onberoerd.

Neem daar nog bij dat 'Min Dit' een vernuftige, erg realistische en geloofwaardige ontknoping kent. De moordenaar van Gülistan en Firat ontloopt zijn straf niet. Een film met een happy end, dus? Neen, zo simpel is het ook weer niet. Want zelfs al alle geweren zwijgen, zijn de problemen van de door het leven getekende oorlogskinderen niet opgelost.

Machtig mooie film. Een van de beste die ik dit festival gezien heb. Van mij zou hij een 'uitstekend' gekregen hebben als ik mijn blad niet had afgegeven aan een Koerd of een Turk.

Filipijnse seks: we kunnen ons daar niet veel bij voorstellen. Toch wordt het al jaar en dag gedaan. Anders waren er allang geen Filipino's meer geweest. Om mezelf in te wijden in de materie ben ik vrijdagavond naar 'Boatman' gaan kijken. Een erotische film uit 1984 waarover nu in de Filipijnen nog altijd schande gesproken wordt. Noem het de 'Turks fruit' van de Filipijnen.

Felipe wil hogerop in het leven. Hij is het beu om voor een schamel loon toeristen te vervoeren in zijn bootje. Hij gaat in Manila zijn geluk beproeven en komt daar terecht in de seksindustrie. Het geldt verblindt hem en doet hem steeds meer grenzen overschrijden en daar komen de nodige vodden van.

Het verhaal heeft tweehonderd keer meer om het lijf dan een doorsnee seksfilm en de film overstijgt ook zonder enige twijfel dat niveau. De dramatische en zelfs spannende verhaallijn zou je zelfs even kunnen ontroeren, ware het niet dat er zo tenenkrullend slecht geacteerd werd.

"Da's typisch voor deze bombafilms, die in de jaren tachtig razend populair waren in de Filipijnen", legde Marc Boonen me achteraf uit. "Vergis je niet. De acteurs zijn in eigen land supersterren. Maar

mensen kijken ginder op een andere manier naar film en er wordt dus ook op een andere manier geacteerd. Je kunt het een beetje vergelijken met de Bollywoodfilms. Het is de taak van een breed programmerend filmfestival om ook eens een film uit zo'n ongekend genre te tonen."

Daar kunnen we in komen. Wij, Europeanen, zijn allergisch voor overacting, maar dat is inderdaad lang niet overal in de wereld zo. Point taken.

Waar we het een stuk moeilijker mee hadden, waren enkele van de seksstandjes die uitgebreid getoond werden. Dat de 'Around the world' in de praktijk uit te voeren is, wil ik met veel goeie wil nog geloven. Maar de 'Ferris wheel' is volgens mij en volgens iedereen die ik het gevraagd heb, simpelweg ondoenbaar. Alleen Marc Boonen maakte enig voorbehoud.

Het kan niet altijd feest zijn. Ik vond 'White material' geen goeie film. En daarmee bedoel ik dat ik het niet geloofde. Als je 102 minuten lang de Franse eigenares van een Afrikaanse koffieplantage volgt, die moedig probeert te redden wat er te redden valt en die weigert op de vlucht te slaan voor het alsmaar toenemende oorlogsgeweld, dan zou je normaal gesproken begrip moeten kunnen opbrengen voor haar situatie en voor haar standpunt. Haar verhaal zou in de loop van de film ook het jouwe moeten zijn. Je zou onder haar huid moeten gekropen zijn.

Maar niks hoor, wel integendeel. Ik heb de hele film gedacht: "Maar mens, ga nu toch lopen!" Bijna heb ik dat zelfs geroepen. Zoals vroeger met de poppenkast: "Pas op, Jan Klaasen, achter u!" Maar ik heb het niet gedaan. Ik was blij dat ik het na een uur en drie kwartier uiteindelijk zélf kon afbollen.

Jammer, maar niet getreurd. Op naar de volgende.

Bart Gaublomme vermoedt dat de appel-rabarbersap nog beter is als je er rum bij kapt. Ik heb er al dagen over nagedacht en ben, na eliminatie van alle alternatieven, tot de conclusie gekomen dat er maar één manier is om erachter te komen.

De geniaalste vondsten zijn bijna altijd heel simpel. Hoe kun je de beklemmende sfeer in een legertank filmisch beter weergeven dan de volledige film in de tank zelf te draaien? Het enige wat je in 'Lebanon' van de buitenwereld te zien krijgt, zie je door het vizier van het kanon.

In de tank zitten vier soldaten die absoluut niet klaar zijn voor de opdrachten die ze krijgen. De commandant heeft geen gezag, de schutter heeft nog nooit op een levend wezen geschoten, de chauffeur panikeert bij de minste tegenslag, ... De film maakt al snel duidelijk dat niets zo onveilig is als 'veilig in een tank zitten'. Je zit tussen vier stalen platen, je hebt geen flauw benul van wat er rond je gebeurt, je bent overgeleverd aan info die je via de radio krijgt, maar hoe betrouwbaar is die?

'Lebanon' doet nauwelijks of niet onder voor de legendarische en al even claustrofobische film 'Das boot' uit 1981. Indrukwekkend.

1964. Australië test enkele raketten, die moeten dienen om satelieten te lanceren. De raketten zullen worden afgeschoten in Woomera en boven een verlaten woestijn in het westen van Australië tot ontploffing worden gebracht.

Iedereen gaat ervan uit dat de woestijn verlaten is, maar er wordt voor alle zekerheid een delegatie op uitgestuurd om eventueel nog mensen te evacueren. Wat dan gebeurt, is nauwelijks te omschrijven. Enkele wetenschappers stoten tot onverwacht en onvoorbereid op een groep van twintig Martu-aboriginals. Een cultuurschok kan onmogelijk nog groter zijn: een gemeenschap die letterlijk nog in het stenen tijdperk leeft komt in contact met raketgeleerden. De Martu's hebben nog nooit een whitefella gezien. En waarom dragen die whitefella's 'schotels' (hoeden) op hun hoofd? En vanwaar komen die 'bewegende rotsen (vrachtwagens) die zoveel lawaai maken? Van de ene seconde op de andere belanden de Martu's van de prehistorie in de twintigste eeuw. De verbijstering! De doodsangst! De Martu's zetten het op een lopen, want de whitefella's met hun bewegende monsters kunnen niet anders dan menseneters zijn. Mensenetende duivels.

Ik heb zelden -of nooit?- een straffere documentaire gezien. Alsof het verhaal op zich nog niet boeiend genoeg zou zijn, worden deze waar gebeurde feiten ook nog eens geïllustreerd met authentiek film- en fotomateriaal uit 1964, met getuigenissen van Yuwali en Thelma, die nu zestigers zijn maar 17 en 8 jaar oud waren toen zij door de blanken werden 'ontdekt', en met verklaringen van de wetenschappers die 46 jaar geleden plots oog in oog stonden met de Martu's.

De werkelijkheid overtreft soms de verbeelding. Deze documentaire bewijst dat nog maar eens.

Het is puur toeval, maar dit jaar zie ik de helft van de competitiefilms. Andere jaren zijn het er altijd minder geweest. 'Lola' heb ik al gezien, 'The loners', 'Kinshasa Symphony' en 'Dawson, Isla 10' ook. 'El vuelco del cangrejo' ('de krabbenval') is de vijfde en voorlaatste competitiefilm waar ik naar ga kijken. 'Harragas' zie ik morgen nog.

'El vuelco del cangrejo' kon me wel bekoren, moet ik zeggen. 't Is een film die bol staat van de symboliek en nauwelijks een verhaal vertelt. Een vreemdeling belandt in een vissersdorp, waar de rust en de traditionele manier van leven worden verstoord door een hotel met discobar. De vooruitgang is niet te stoppen, zo blijkt. Zelfs niet in een afgelegen vissersdorp in Columbia. Maar of het leven er beter op wordt, is maar de vraag. Het dorpje krijgt voor het eerst elektriciteit, maar dat brengt meer ellende dan wat anders met zich mee. Een blanke man ruikt geldt en wil een hotel en discobar met zicht op zee openen. De muziek knalt al door de boxen en in het plekje waar eeuwenlang alleen het fluiten van de vogels en het ruisen van de zee te horen was, valt dat niet in goede aarde. Leve de moderniteit!

We volgen de oplopende spanningen tussen de oudere dorpsbewoners en de nieuwe hotelbaas door de ogen van een toerist. Een goede vondst van de regisseur. Want als toerist kan je wel zien wat er gebeurt, je kan zelfs partij kiezen, maar je kan niet tussenkomen omdat je toch een buitenstaander bent en blijft.

De toerist wil weg uit Columbia. Het kan hem niet schelen waarheen, als het maar weg is van al die problemen die hij toch niet kan oplossen. Maar hij zit gevangen. Hij kan alleen per boot weg, en die wil maar niet komen. Zoals een krab weerloos is als ze op haar rug ligt en moet wachten op een golf om overeind te kunnen komen, zo moet de toerist zijn tijd maar zien te verdoen in een levenloos dorp, wachtend op een boot.

Goed gedaan, deze film. Een verhaal over niks, op het eerste gezicht. Maar als je beter kijkt een verhaal over migratie, over criminaliteit, over alcoholisme, over de strijd tussen het traditionele en moderne leven en over rassenconflicten,... kortom: over alles wat er gaande is in Columbia.

'Dawson, Isla 10' speelt zich af in 1973. Het leger van Pinochet heeft net een staatsgreep gepleegd en president Allende van de troon gestoten. Er vallen veel doden, onder wie Allende zelf. Wie de coup overleeft, komt op Dawson terecht: een eiland in het barre en ijskoude Patagonië. Het einde van de wereld. Het Siberische alternatief voor Chili. Het strafkamp -ontworpen door nazivluchteling Walter Rauff- op Dawson heeft maar één doel: de gevangenen breken tot op het bot, op geestelijk en lichamelijk vlak. Bij aankomst begint het al: de gevangenen verliezen hun identiteit. Ze krijgen een nieuwe naam: die van de barak waarin ze moeten slapen en een volgnummer.

De voormalige minister van mijnbouw Sergio Bitar -de man leeft nog steeds, hij is bijna 70- kreeg de naam 'Isla 10'. Hij overleefde het concentratiekamp en begon meteen na zijn vrijlating aan een boek over het leven op Dawson Island. Opdat die geschiedenis nooit meer doodgezwegen of vergeten zou kunnen worden.

Beklijvende cinema, met op het einde een kippenvel-lied met de letterlijke tekst van een speech van Allende. Zo mooi dat ik bij thuiskomst direct heb gegoogeld om dat nummer terug te vinden. Zonder resultaat. Doodjammer.

Cynische humor, ik hou er wel van. En Rik Mercelis, gitarist van Eddy en de Schellekens, blijkbaar ook. "Véél plezier met deze film' fluisterde hij me toe in zaal 8, waar "Dawson, Isla 10" begon: een film over een concentratiekamp in Chili, gebaseerd op waargebeurde feiten.

Bloggers hebben glijdende uren. Dat heeft het grote voordeel dat je 's nachts al eens zwaar in de Gageleer kan vliegen zonder dat je 's morgens moet vrezen dat Marc Boonen aan de lijn hangt om te vragen waar je artikel blijft. Gisteren was het van dattum. Te veel Gageleer en te weinig karakter: een dodelijke combinatie. Maar het gaat al beter, dank u. Er is niet eens een Dafalgan Forte bij te pas moeten komen. Een boterham met Camembert en appel-rabarbersap in Kaffee Kopenhagen volstond. En het zien van een goeie film kan natuurlijk ook nooit kwaad.

'The loners' is veel meer dan zomaar een gevangenisfilm. Twee Russische soldaten in het Israelisch leger belanden in de cel omdat ze ervan worden verdacht wapens te hebben verkocht. Alsof dat nog niet erg genoeg is, is een van de geweren terechtgekomen bij de Palestijnse militante verzetsbeweging Hamas, die het gebruikte voor een aanslag waarbij vijf Israelische slachtoffers vielen.

De Russische vrienden gaan van de ene seconde op de andere van hemel naar hel. Terwijl ze wilden strijden en vechten voor hun vaderland, worden ze nu plots beschuldigd van landsverraad. Ze doen alles om aan hun lot -een strenge veroordeling voor een burgerlijke rechtbank- te ontkomen, maar bij elke stap die ze zetten, werken ze zichzelf dieper in de miserie, tot er zelfs in de verste verte geen uitweg meer te zien is.

Schitterende film, mooi -op waargebeurde feiten gebaseerd- verhaal, prachtig uitgetekende karakters van de hoofdpersonages. Ja, 'The loners' is veel meer dan zomaar een gevangenisfilm. Of had ik dat al gezegd?