Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
27-03-2011
Heinrich Mann, Golo Mann, Patrick McCabe, Bob den Uyl, Dubravka UgreÅ¡ić, Shusaku Endo
Zu seiner Jubelfeier im Vorjahr hatte das Gymnasium ihm einen Fackelzug gebracht. Er war auf seinen Balkon getreten und hatte geredet. Während alle Köpfe, in den Nacken gelegt, zu ihm hinaufsahen, war plötzlich eine unschöne Quetschstimme losgegangen: »Da ist Unrat in der Luft!« Andere hatten wiederholt: »Unrat in der Luft! Unrat in der Luft!« Der Professor dort oben fing an zu stottern, obwohl er den Zwischenfall vorausgesehn hatte, und sah dabei jedem der Schreier in den geöffneten Mund. Die andern Herren standen in der Nähe; er fühlte, daß er wieder einmal »nichts beweisen« könne; aber er merkte sich alle Namen. Schon tags darauf gab der mit der gequetschten Stimme dadurch, daß er das Heimatdorf der Jungfrau von Orleans nicht kannte, dem Professor Gelegenheit zu der Versicherung, er werde ihm im Leben noch oftmals hinderlich sein. Richtig war dieser Kieselack zu Ostern nicht versetzt worden. Mit ihm blieben die meisten in der Klasse zurück von denen, die am Jubiläumsabend geschrien hatten, so auch von Ertzum. Lohmann hatte nicht geschrien und blieb dennoch sitzen. Dieser erleichterte die Absicht Unrats durch seine Trägheit und jener durch seine Unbegabtheit. Nächsten Spätherbst nun, an einem Vormittag um elf, in der Pause vor dem Klassenaufsatz über die »Jungfrau von Orleans«, geschah es, daß von Ertzum, der der Jungfrau immer noch nicht nähergetreten war und eine Katastrophe voraussah, in einem Anfall schwerfälliger Verzweiflung das Fenster aufriß und aufs Geratewohl mit wüster Stimme in den Nebel hinausbrüllte: »Unrat!« Es war ihm unbekannt, ob der Professor in der Nähe sei, und es war ihm gleichgültig. Der arme, breite Landjunker war nur von dem Bedürfnis fortgerissen worden, noch einen kurzen Augenblick seinen Organen freies Spiel zu gewähren, bevor er sich für zwei Stunden hinhocken mußte vor ein weißes Blatt, das leer war, und es mit Worten bedecken aus seinem Kopf heraus, der auch leer war. Tatsächlich aber ging Unrat grade über den Hof. Als der Ruf aus dem Fenster ihn traf, machte er einen eckigen Sprung. Im Nebel droben unterschied er von Ertzums knorrigen Umriß. Kein Schüler hielt sich drunten auf, keinem konnte von Ertzum das Wort zugerufen haben. >Dieses Mal<, dachte Unrat frohlockend, >hat er mich gemeint. Diesmal kann ich es ihm beweisen!<
Über die Familie, in die Angelus Gottfried Thomas Mann am 27. März des Jahres 1909 hineingeboren wurde, ist viel geschrieben worden, von den Angehörigen wie von den Literaturhistorikern.
Man kennt die Herkunft des Vaters, des Abkömmlings aus vornehmer Lübecker Kaufmannsfamilie und großen Schriftstellers, bis in ihre entlegenen Verästelungen. Und man kennt nicht minder genau die Familiengeschichte seiner Ehefrau Katia, der schönen Tochter aus dem jüdischen Professorenhause Pringsheim, in dem sich um die Jahrhundertwende alles traf, was in München kulturell Rang und Namen hatte.1 Im Jahre 1905 fand die Trauung zwischen dem Schriftsteller und der «Prinzessin» statt. Man lebte erst in einer Stadtwohnung, baute sich 1908 ein Sommerhaus in Bad Tölz und bezog sechs Jahre später eine stattliche Villa in München-Bogenhausen, Poschingerstraße 1. In rascher Folge wurden die Kinder geboren: Erika, in den Jahren des Exils und danach die hilfreiche Vertraute ihres Vaters; Klaus, der hochbegabte Schriftsteller, der sich 1949 das Leben nahm; Angelus Gottfried
Thomas, der spätere Historiker, den man als Kind in launiger Zusammenziehung der Vornamen Golo nannte ein Name, der dem Erwachsenen blieb. Man mag sich an den letzten Stammhalter der Buddenbrooks erinnern, der die Vornamen Justus Johann Kaspar trug und den jedermann Hanno nannte. Es sollten noch Monika, Elisabeth und Michael nachfolgen.
Das, was man gemeinhin eine glückliche, unbeschwerte Kindheit nennt, hat Golo Mann nicht verlebt. Sosehr sein Vater Wert auf Nachwuchs legte, so wenig war er bereit, sein literarisches Schaffen, das im Jahre 1901 mit dem Erscheinen der Buddenbrooks erstaunte Bewunderung erregt hatte, den Bedürfnissen der Familie unterzuordnen.
I was thinking about Mrs Nugent standing there crying her eyes out. I said sure what's the use in crying now Nugent it was you caused all the trouble if you hadn't poked your nose in everything would have been all right. And it was true. Why would I want to harm her son Philip--I liked him. The first day he came to the school Joe says to me did you see the new fellow? Philip Nugent is his name. O, I says, I'll have to see this. He had been to a private school and he wore this blazer with gold braid and a crest on the breast pocket. He had a navy blue cap with a badge and grey socks. What do you make of that says Joe. Woh boy, I said, Philip Nugent. This is Philip Nugent, said the master, he's come to join us Philip used to live in London but his parents are from the town and they have come back here to live. Now I want you to make him feel at home won't you? He was like Winker Watson out of the Dandy in this get-up of his only Winker was always up to devilment and Philip was the opposite. Every time you saw him he was investigating insects under rocks or explaining to some snottery-nosed young gawk about the boiling point of water. Me and Joe used to ask him all about this school. We said: What about these secret meetings and passwords? Tell us about the tuck shop--come on Philip but I don't think he knew what we were talking about. The best thing about him was his collection of comics. I just can't get over it, said Joe, I never seen anything like it. He had them all neatly filed away in shirt boxes not a crease or a dog-ear in sight. They looked as if they had come straight out of the shop. There were comics there we had never seen before in our lives and we thought we knew plenty about comics. Mrs Nugent says: Make sure not to damage any of those now they cost money. We said: We won't!--but afterwards Joe said to me: Francie we've got to have them. So you could say it was him started it and not me. We talked about it for a long time and we made our decision.
De uitspraak Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam lijkt ontworpen voor de Spaanse busdiensten en spoorwegen. Vaak ga ik naar Spanje, de masochist in mij wordt er volkomen bevredigd. Alles is daar afhankelijk van het toeval, duistere beweegredenen, gevolgen zonder verklaarbare oorzaken, en het goede of slechte humeur van betrokkenen. Een inspannend duivelsspel.
Val niemand lastig met mededelingen dat een bepaalde omstandigheid of dienstregeling verbeterd is. Dat zijn ze niet. Alle veranderingen daar betekenen alleen veranderingen, geen verbeteringen. Ongekunstelde tragiek, en zo blijft het.
Vroeger waren de loketten in de Spaanse stations kleine poortjes op heuphoogte; je moest je diep buigen om je wensen kenbaar te maken. Van de beambte zag je alleen een hand die het geld weggriste. Tegenwoordig zijn deze gaten vrij algemeen vervangen door een rechthoek van verticale, schuin geplaatste, doorzichtige latten van kunststof, en dient het poortje slechts om geld en kaartjes door te schuiven. Boven het latwerk staat Hierdoor spreken om redenen van hygiëne. Je kan nu rechtop blijven staan, maar toch zie je nog veel Spanjaarden zich naar het poortje toebuigen om in deze nederige houding een kaartje af te smeken. Deze mensen voelen goed aan dat een hygiënisch latwerk aan het wezen der dingen niets verandert, want gebleven is de snauwerige toon van de beambte. Dit moet niet persoonlijk worden opgevat. De beambte is hoog, de reiziger laag: het gesnauw is alleen een formele bevestiging van deze verhouding.
In Toledo wil ik naar Ciudad Real. Toledo heeft alleen treinverbinding met Madrid; hier dient de bus genomen te worden. Het eeuwige vraagstuk, op welke plaats de bussen uit een bepaalde stad vertrekken, heb ik hier al opgelost: vanaf een glooiend, zanderig terrain vague achter het Alcazar.
Uit: Thank You For Not Reading.Alchemy (Vertaald doorCelia Hawkesworth)
In the noncommercial East European cultures, there were no divisions into good and bad literature. There was literature and there was trash. Culture was divided into official culture and underground culture. Underground literature, as a resistance movement, occupied far more space (justifiably or not) on the unofficial scale of literary values. East European writers moved in a world of clear aesthetic coordinates; at least thats what they believed. In their underground literary workshops, they diligently tempered the steel of their literary convictions. In return, they received abundant moral and emotional support from their readership. Both writers and their readers had endless amounts of time at their disposal, both everyday and "historical" time. And for someone to have any idea at all of what is really good, he needs time.
When East European writers finally began crawling out of their underground, they stepped into the global literary marketplace like self-confident literary arbiters, as unfailing connoisseurs of difference. They brought with them an awareness of their chosen position in this world (the Muses decided, not them), and a conviction that they had an unalienable right to literary art.
Their encounter with the literary market was the biggest shock of their writing lives, a loss of the ground under their feet, a terrible blow to their writers ego.
"Oh, youre a writer?"
"Yes," our Easterner replies, trying to sound like a modest and well-brought-up person who does not want to humiliate those who have not been chosen.
"What a coincidence! Our ten-year-old daughter is just finishing a novel. We even have a publisher!"
And this is the first insult that our Easterner has to swallow. He himself does not even have a publisher. And he will soon discover that the world of the literary marketplace is densely populated with the "chosen," with his fellow writers.
Uit: Five by Endo : Stories (Vertaald door Van C. Gessel)
Finally the engine started up, and the bus made its way through thevillage. They passed through a district of two- and three-storey Japaneseinns, where men leaned with both hands on the railings of the balconiesand peered down into the bus. Even those windows which were desertedwere draped with pink and white washcloths and towels. When the busfinally passed beyond the hotel district, both sides of the mountain roadwere lined with old stone walls and squat farmhouses with thatchedroofs.
Suguro had no way of knowing whether these walls and farmhouseshad existed in the Christian century. Nor could he be sure that this roadwas the one travelled by the Christians, the officers, and the man he waspursuing. The only certain thing was that, during their fitful stops alongthe path, they had looked up at this same Mount Unzen wrapped in greymist.
He had brought a number of books with him from Tokyo, but he nowregretted not including a collection of letters from Jesuits of the day whohad reported on the Unzen martyrdoms to their superiors in Rome. Hehad thoughtlessly tossed into his bag one book that would be of no use tohim on this journey Collado's Christian Confessions.
The air cooled as the bus climbed into the hills, and the passengers,peeling skins from the mikans they had bought at Obama, listenedhalf-heartedly to the sing-song travelogue provided by the conductor.
`Please look over this way,' she said with a waxy smile. `There are twolarge pine trees on top of the hill we are about to circle. It's said that atabout this spot, the Christians of olden days would turn around and looklongingly back at the village of Obama. These trees later became knownas the Looking-Back Pines.'
Collado's Christian Confessions was published in Rome in 1632, justfive years before the outbreak of the Shimabara Rebellion. By that timethe shogunate's persecution of the Christians had grown fierce, but afew Portuguese and Italian missionaries had still managed to steal intoJapan from Macao or Manila. The Christian Confessions were printed asa practical guide to Japanese grammar for the benefit of these missionaries.But what Suguro found hard to understand was why Collado hadmade public the confessions of these Japanese Christians, when aCatholic priest was under no circumstances permitted to reveal theinnermost secrets of the soul shared with him by members of his flock.
Am Morgen des 24. April, es war ein Freitag, wurde Willy Dreier, Inhaber der Wirtscha∫ Stauwehr bei Märkt im deutschen Markgräflerland, von einem dumpfen, knirschenden Geräusch, welches das stete Rauschen des Wassers übertönte, geweckt. Er sah auf dem Wecker, dass es kurz vor sieben
war. Punkt sieben hatte er aufstehen wollen, um den Keller zu reinigen und vorzubereiten für eine Lieferung Wein vom Tüllinger Hügel. Am Freitag, dem 1. Mai, wollte er sein Lokal für die kommende Sommersaison eröffnen.
Er fragte sich, ob er geträumt hatte, und blieb eine Weile liegen. Da das Geräusch nicht nachließ, sondern sich im Gegenteil steigerte, als ob Eisen gegen Eisen stieße, erhob er sich, schlüpfte in Hose und Hemd und trat vor die Tür. Die Auenlandscha∫ lag in leichtem Nebel. Die Sonne war
noch nicht zu sehen. Ein Chor von Vögeln besang das aufkommende Morgenlicht.
Das fremde Geräusch, das ihn geweckt hatte, war verstummt. Er überlegte, ob er zurückgehen sollte ins Haus, um zu frühstücken und mit der Arbeit zu beginnen. Da hörte er einen langgezogenen, schrillen, schleifenden Ton. Er erstarb. Es war nur noch das Wasser zu hören, das übers Wehr fiel.
Er ging die wenigen Meter durch das morgenfeuchte Gras zum Damm, kletterte hinauf und schaute über den Fluss, der breit wie ein See vor ihm lag. Dicht am Ufer schwammen ein paar hundert Reiherenten, die aus dem Norden hergeflogen waren, um hier zu überwintern. Drüben war das französische Ufer.
... Et, debout devant Dieu, Moïse ayant pris place, Dans le nuage obscur lui parlait face à face.
Il disait au Seigneur : " Ne finirai-je pas ? Où voulez-vous encor que je porte mes pas ? Je vivrai donc toujours puissant et solitaire ? Laissez-moi m'endormir du sommeil de la terre ! Que vous ai-je donc fait pour être votre élu ? J'ai conduit votre peuple où vous avez voulu. Voilà que son pied touche à la terre promise. De vous à lui qu'un autre accepte l'entremise, Au coursier d'Israël qu'il attache le frein ; Je lui lègue mon livre et la verge d'airain. " Pourquoi vous fallut-il tarir mes espérances, Ne pas me laisser homme avec mes ignorances, Puisque du mont Horeb jusques au mont Nébo Je n'ai pas pu trouver le lieu de mon tombeau ? Hélas ! vous m'avez fait sage parmi les sages ! Mon doigt du peuple errant a guidé les passages J'ai fait pleuvoir le feu sur la tête des rois ; L'avenir à genoux adorera mes lois ; Des tombes des humains j'ouvre la plus antique, La mort trouve à ma voix une voix prophétique, Je suis très grand, mes pieds sont sur les nations, Ma main fait et défait les générations.
Hélas ! je suis, Seigneur, puissant et solitaire, Laissez-moi m'endormir du sommeil de la terre !...
... " Sitôt que votre souffle a rempli le berger, Les hommes se sont dit : " Il nous est étranger " ; Et leurs yeux se baissaient devant mes yeux de flamme, Car ils venaient, hélas ! d'y voir plus que mon âme. J'ai vu l'amour s'éteindre et l'amitié tarir ; Les vierges se voilaient et craignaient de mourir. M'enveloppant alors de la colonne noire, J'ai marché devant tous, triste et seul dans ma gloire, Et j'ai dit dans mon coeur : Que vouloir à présent ? Pour dormir sur un sein mon front est trop pesant, Ma main laisse l'effroi sur la main qu'elle touche, L'orage est dans ma voix, l'éclair est sur ma bouche ; Aussi, loin de m'aimer, voilà qu'ils tremblent tous, Et, quand j'ouvre les bras, on tombe à mes genoux. Ô Seigneur ! j'ai vécu puissant et solitaire, Laissez-moi m'endormir du sommeil de la terre ! "
Alfred de Vigny (27 maart 1797 17 september 1863)
Do you give yourself to me utterly, Body and no-body, flesh and no-flesh Not as a fugitive, blindly or bitterly, But as a child might, with no other wish? Yes, utterly.
Then I shall bear you down my estuary, Carry you and ferry you to burial mysteriously, Take you and receive you, Consume you, engulf you, In the huge cave, my belly, lave you
With huger waves continually. And you shall cling and clamber there And slumber there, in that dumb chamber, Beat with my blood's beat, hear my heart move Blindly in bones that ride above you, Delve in my flesh, dissolved and bedded, Through viewless valves embodied so
Till daylight, the expulsion and awakening, The riving and the driving forth, Life with remorseless forceps beckoning Pangs and betrayal of harsh birth.
La surface du pain est merveilleuse d'abord à cause de cette impression quasi panoramique qu'elle donne : comme si l'on avait à sa disposition sous la main les Alpes, le Taurus' ou la Cordillère des Andes. Ainsi donc une masse amorphe en train d'éructer' fut glissée pour nous dans le four stellaire, où durcissant elle s'est façonnée en vallées, crêtes, ondulations, crevasses... Et tous ces plans dès lors si nettement articulés, ces dalles minces où la lumière avec application couche ses feux - sans un regard pour la mollesse ignoble sous-jacente. Ce lâche et froid sous-sol que l'on nomme la mie a son tissu pareil à celui des éponges : feuilles ou fleurs y sont comme des soeurs siamoises soudées par tous les coudes à la fois. Lorsque le pain rassit ces fleurs fanent et se rétrécissent. Elles se détachent alors les unes des autres, et la masse en devient friable... Mais brisons-la : car le pain doit être dans notre bouche moins objet de respect que de consommation.
Vous entendez la tempête, comme elle fait rage et déferle, mugit dans les forêts et siffle dans les cimes, et cruelle elle effraie les oiseaux apeurés dans leur nid, hérisse la tête crépue du genévrier et les buissons jaunis, griffe des pâtures la face raboteuse et tourmentée, arrache encore et déchire les dernières fleurs transies, sébat et se déchaîne et danse et hurle comme un loup par les champs.
Des bosquets et des bois montent comme des pleurs secrets, les sapins, les bouleaux et les pins bruissent et gémissent: plus dun craque et succombe, dans sa lutte contre elle. Mais elle, hautaine, elle chevauche par-dessus ses victimes, sourit, méchante, et fait tinter ses orgueilleux éperons, propage sa rumeur parmi les souches et fait siffler les cimes: la reine aux mains de fer... la tempête dautomne.
Uit: Was mein Herz begehrt (Vertaald door Eta Neumann-Veith u. Andrea Seidler)
Gegenüber der Brücke, wo einst das alte Badehaus gestanden hatte, verbargen hohe Planken den Neubau des Hotels Gellért vor neugierigen Blicken. Péter sah durch einen Spalt hindurch. Auf den frisch aufgeworfenen Erdhaufen, in den wie von Riesenhand aufgewühlten Gräben lagen Balken und schmutzige Bretter herum, Werkzeuge und Schubkarren bildeten ein wirres Durcheinander. Alles
erinnerte an lautes Treiben, an das ächzende Knirschen schwer beladener Wagen, an Gehämmere, Staubwolken, aufgewirbelt durch herabstürzende Holzbalken.
Nun lag alles starr in der sonntäglichen Stille. Péter versuchte, sich die Umrisse des neu entstehenden
Hotels vorzustellen. Er dachte daran, dass es dort oben, wo im Augenblick nur Wind und Sonne herrschten und gerade ein paar zwitschernde Spatzen vorbeiflogen, bald schon Zimmer geben würde, Betten, Teppiche, rauschende Wasserleitungen, läutende Telefone. Gäste in Abendrobe würden die Treppe herunterkommen, nackte Frauen in weißen Wannen baden und Kellner im Frack mit beladenen Tabletts durch die Gänge eilen.
»Merkwürdig«, dachte er, »hier, wo jetzt nur der Wind weht, werden bald schon Worte, Seufzer, Lachen zu hören sein.«
Eine gewisse Gleichgültigkeit überkam ihn, der er jetzt nicht Herr zu werden vermochte.
Zwei kleine Jungen gingen an ihm vorbei. Der größere der beiden trug eine lange Angelrute über der Schulter, der kleine, der kaum Schritt halten konnte, trippelte aufgeregt hinterher. Sie verschwanden in einer Seitengasse, gingen in Richtung des toten Donauarmes. Plötzlich verspürte Péter den Wunsch, den Knaben zu folgen.
Dear motherland of mine, I love you as you are, But if I saw you free, I'd love you even more.
Weep, oh forests, plains and stones, Weep, oh mountains under snows, Poor Albania is abandoned, Never will she see the light, Veiled forever is the country In a thick and sombre blight.
Darkness and misfortune on us, Thunder, lightning all around us, Do we live with hearts a-frozen, Dwell in fear, deprived of joy, None in song do raise their voices, And the nightingales are grieving.
What disaster, desolation! In their nests the birds take shelter, Yet the people flee their own soil, For a savage law does rule it, Yes, Albania we yearn for you, Refugees in states so foreign.
How can you endure such serfdom, Oh, Albania, wretched country? You've saved other nations while you Bear this heavy yoke and burden. Oh, Albanians, swear an oath that You will now fight for your homeland.
Dear motherland of mine, I love you as you are, But if I saw you free, I'd love you even more.
Wenn ich nur ein Vöglein wäre, Ach wie wollt' ich lustig fliegen, Alle Vögel weit besiegen.
Wenn ich so ein Vogel bin, Darf ich alles alles haschen Und die höchsten Kirschen naschen, Fliege dann zur Mutter hin, Ist sie bös' in ihrem Sinn, Kann ich lieb mich an sie schmiegen, Ihren Ernst ja bald besiegen.
Bunte Federn, leichte Flügel, Dürft' ich in der Sonne schwingen, Daß die Lüfte laut erklingen, Weiß nichts mehr von Band und Zügel. Wär ich über jene Hügel, Ach dann wollt' ich lustig fliegen, Alle Vögel weit besiegen.
Ins Archiv steigen: das hört sich nach Gewölbe an, nach Staub und Stille. Bei Harry Rowohlt ist das aktuelle Archiv auf der untersten Ebene eines Bücherregals angesiedelt, auf dem Fußboden seines Arbeitszimmers nämlich; antikere Dokumente befinden sich wiederum in der obersten Etage einer Holzkonstruktion in der Wäschekammer (ergo weder Staub, siehe Wäschekammer, noch Stille, siehe Arbeitszimmer wegen Telefon).
Jedenfalls besteht jenes Archiv aus ca 80 Leitz-Ordnern, so prall gefüllt, daß das Herausnehmen bzw. Wiedereinfügen einzelner Blätter ein scheinbar unlösbares Unterfangen darstellte, von der titanischen Aufgabe der inhaltlichen Auswahl ganz zu schweigen.
Und jedenfalls müssen Harry und ich, die wir seit Dezennien befreundet sind (andernfalls hätte er der Plünderung seiner Korrespondenz vielleicht nicht zugestimmt; anderseits war ihm nach kurzem Zögern und langem Brummen offenbar alles egal, als sein Verleger Peter Haag und ich mit dem Plan des nun vorliegenden Briefbandes herausrückten, sofern »ich mit diesem ganzen Scheiß nichts zu tun habe«); wir müssen also und jedenfalls einen sonderbaren, um nicht zu sagen befremdlichen Eindruck
hinterlassen haben bei den Passanten der Eppendorfer Landstraße, Hamburg, an jenem Frühlingstag des Jahres 2004. Als da schoben Harry »Der Penner aus der Lindenstraße« Rowohlt und ich in schönster Berbermanier ausgeliehene Einkaufswagen der Firma »Schlemmermarkt« zu meinem in der Nähe von Harrys Wohnung sich befindlichen Büro, beladen allerdings nicht mit Kolonialwaren, sondern mit oben genannten Leitz-Ordnern. Denn auf meine zaghafte Anfrage, ein Lasttaxi zu engagieren, sagte Harry: »Du spinnst ja wohl, das kostet doch!«
Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
J. C. Bloem
De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk 'Friesch Cayenne' hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer 'aan de schrijverij' raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron
K.P. Kavafis
K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
