Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
12-11-2010
Daniël Dee, Johnny van Doorn, Cristina Peri Rossi, Naomi Wolf, Michael Ende
Uit: Die Zigarette (Vertaald doorSabine Giersberg)
Es war 1951, als ich zum ersten Mal eine Frau rauchen sah. Ich weiß nicht, was für entscheidende Dinge sich in diesem Jahr in der Welt sonst noch zutrugen, aber für dieses zehnjährige Mädchen,
das in Montevideo geboren wurde, einer europäischen Stadt, die durch eine unerklärliche geographische Verschiebung in Südamerika lag, war das eine unvergeßliche Erfahrung, etwas,
an das man sein Leben lang zurückdenkt.
Es war ein strahlender früher Herbstabend, und ich wartete mit meiner Mutter an einer Straßenecke im Zentrum, 18 de Julio und Ejido, auf den Bus. Schräg gegenüber erhob sich, wie in den faszinierenden Bildern von Richard Estes, dem amerikanischen Hyperrealisten, der obsessiv die 42. Straße von New York malt, eine riesige Café-Bar mit Glaswänden : das »Grand Palace«. Als ich zwanzig Jahre später in die Stadt der Wolkenkratzer reiste, begriff ich, wie sehr das »Grand Palace« einigen Bars und Cafés von Manhattan nachempfunden war ; genau wie Montevideo ist auch New York eine zutiefst europäische Stadt. Und dort hinter den Glaswänden saß an einem Marmortisch
eine mit einer Hose bekleidete Frau von etwa dreißig Jahren, die Kaffee trank und rauchte. Die übrigen Gäste des »Grand Palace« waren Männer : Angestellte aus Büros oder Geschäften in blauen oder grauen Anzügen, Rechtsanwälte mit schwarzen Aktentaschen, Gedichte lesende Literaturprofessoren und die einsamen Wölfe der Nacht, die Männer, die bei Sonnenuntergang
Bier oder Whisky trinken und erwartungsvoll auf die Drehtür starren, ob das Glück ihnen vielleicht das erträumte Abenteuer schickt, was natürlich nie passierte, denn 1951 gingen die anständigen Frauen nicht allein in Cafés, sie rauchten nicht, und sie trugen auch keine Hosen, wenn sie einen Anschein
von Ehrbarkeit aufrechterhalten wollten. Die Männer rauchten, bei ihnen war das normal, die Frauen hin gegen rauchten nicht. Die Männer trugen Jackett und Hose, die Frauen einen Rock oder ein Kleid. Die Männer hatten kurze, die Frauen lange Haare.
Cristina Peri Rossi (Montevideo, 12 november 1941)
Leonard Wolf, my father, is a wild old visionary poet. He believes that the heart's creative wisdom has a more important message than anything else, and that our task in life is to realize that message.
Leonard has spent a lifetime identifying his own heart's desires, and it shows in the things that surround him. He has twenty ancient typewriters. He has a kukri knife, used to behead bullocks in a single stroke. He has an elaborate filigreed toiletry set used to remove the earwax of a Persian caliph. He has driftwood in piles, and heaps of seaworn glass in bushel baskets lying around the house. He has a box of horseshoe nails "because horseshoe nails are intrinsically beautiful." Those are all part of his heart's desires because they are symbols of a life of adventure and discovery.
Among the things he does not have: current maps for a given destination. Like most men, he does not wish to ask directions, so my mom, my brother, and I often find ourselves patiently biting our tongues in the backseat while he navigates by memories of foliage and lyrical years-old impressions of passing landmarks. ("Can the Golden Gate Bridge be on the right? When did that happen?") However, he happily brought home from one trip a collection of silk paratroopers' maps dating from World War II, which show roads and boundaries of countries that no longer exist. He gave them out as useful gifts. The idea is that you keep the silk map handy in your breast pocket as you are parachuting into, say, Prussia, so you can find your way around once you hit the ground.
My father does not have a cell phone or a personal organizer. He is the only person in America who kept the impossible-to-remember generic e-mail address that AOL assigned him. I have been trying to explain to him the principle of compound interest for my entire adult life. He overlooks these details because they have nothing to do with what he thinks really matters.
One of his greatest treasures, one that sat proudly displayed on the bookshelf in San Francisco when we were children, is a set of medieval Arabian astrolabes. They are crusted over with what looks like recent antiquing, and are probably mass-produced. He needs them because Chaucer used an astrolabe. Most of these were bought in North African bazaars for exorbitant prices that my father, who is far from wealthy, was always glad to pay.
Diese Inschrift stand auf der Glastür eines kleinen Ladens, aber so sah sie natürlich nur aus, wenn man vom Inneren des dämmerigen Raumes durch die Scheibe auf die Straße hinausblickte.
Draußen war ein grauer kalter Novembermorgen, und es regnete in Strömen. Die Tropfen liefen am Glas herunter und über die geschnörkelten Buchstaben. Alles, was man durch die Scheibe sehen konnte, war eine regenfleckige Mauer auf der anderen Straßenseite.
Plötzlich wurde die Tür so heftig aufgerissen, daß eine kleine Traube von Messingglöckchen, die über ihr hing, aufgeregt zu bimmeln begann und sich eine ganze Weile nicht wieder beruhigen konnte.
Der Urheber dieses Tumults war ein kleiner, dicker Junge von vielleicht zehn oder elf Jahren. Das dunkelbraune Haar hing ihm naß ins Gesicht, sein Mantel war vom Regen durchweicht und tropfte, an einem Riemen über der Schulter trug er eine Schulmappe. Er war ein wenig blaß und außer Atem, aber ganz im Gegensatz zu der Eile, die er eben noch gehabt hatte, stand er nun wie angewurzelt in der offenen Tür.
Vor ihm lag ein langer, schmalen Raum der sich nach hinten zu im Dämmerlicht verlor. An den Wänden standen Regale die bis unter die Decke reichten und mit Büchern aller Formen und Größen vollgestopft waren. Auf dem Boden türmten sich Stapel großer Folianten, auf einigen Tischen häuften sich Berge kleinerer Bücher, die in Leder gebunden waren und von der Seite golden glänzten. Hinter einer haushohen Mauer aus Büchern, die sich am gegenüberliegenden Ende des Raumes erhob, war der Schein einer Lampe zu sehen. In diesem Lichtschein stieg ab und zu ein Rauchkringel auf, wurde größer und zerging weiter oben....
Michael Ende (12 november 1929 28 augustus 1995)
Damals war das Meer, das heißt ein Stück des Meeres, noch für die Badenden abgezäunt und mit Stacheldraht und Planken begrenzt, so daß eigentlich niemand weit hinausschwimmen konnte; aber es war anscheinend eine Zeit der verbotenen Wege, und so gelang es immer einigen Verwegenen, das offene Meer zu erreichen. Meinem Vater mißfielen diese Leute außerordentlich, denn er hatte nun einmal bei den Ulanen in Prenzlau gestanden und das Gehorchen gelernt. Er amtierte in einem Familienbad. Es gab außerdem noch ein Herren- und ein Damenbad, denn damals wurden die Geschlechter noch säuberlich voneinander getrennt. Das war mein Vater. Er hatte, wie die meisten Väter im Ort, acht Kinder, und einige hatten zehn oder zwölf. Es war eine Zeit des Überflusses. Der Kaiser ging mit einem gesunden Geburtenüberschuß voran - und alle, alle folgten ihm. Es herrschte Ruhe und Ordnung, und auch in unserem Ort gab es eine feststehende Hierarchie, die mit dem Gemeindevorsteher und Feuerwehrhauptmann begann und mit dem ärmsten Waldarbeiter endete. Eines Nachmittags, und dieser Nachmittag gehört zu meinen ersten unklaren Erinnerungen, saß ich zu Füßen meiner Mutter, die an einem Plättbrett stand und bügelte, als eine Frau mit einem hochgeschnürten Busen eintrat und mit meiner Mutter ein Gespräch begann. »Anna«, sagte sie, »was ist denn nun mit Richard?« »Was soll schon mit Richard sein?« »Der Großherzog ist doch dagewesen?« »Du meinst den Großherzog von Mecklenburg?« »Ja ... und die Tochter...?« »Die ...«, sagte meine Mutter, »... die hatte zuviel Wasser geschluckt, und Richard hat sie rausgeholt.« »Na, nun werdet ihr ja reich werden."
Hans Werner Richter (12 november 1908 23 maart 1993)
Irritation. Non, le deuil (la dépression) est bien autre chose quune maladie. De quoi voudrait-on que je guérisse ? Pour trouver quel état, quelle vie ? Sil y a travail, celui qui sera accouché nest pas un être plat,mais un être moral, un sujet de la valeur et non de lintégration.
***
Tout le monde suppute je le sens le degré dintensité dun deuil. Mais impossible (signes dérisoires, contradictoires) de mesurer combien tel est atteint.
29 octobre
En prenant ces notes, je me confie à la banalité qui est en moi.
16 novembre
Maintenant, partout, dans la rue, au café, je vois chaque individu sous lespèce du devant-mourir, inéluctablement, cest-à-dire très exactement du mortel. Et avec non moins dévidence, je les vois comme ne le sachant pas.
7 décembre
Les mots (simples) de la Mort :
«Cest impossible! »
«Pourquoi, pourquoi ? »
«À jamais»
etc.
24 juin 1978
Au deuil intériorisé, il ny a guère de signes.
Cest laccomplissement de lintériorité absolue. Toutes les sociétés sages, cependant, ont prescrit et codifié lextériorisation du deuil.
Sta stil jij, schaduw kil, door mij aanbeden, bekoorlijk beeld waar ik het meest van hou, jij schone schijn voor wie ik sterven zou verzinsel zoet, en leef met moeilijkheden.
Aan de magneet van jouw aantrekkelijkheden gehoorzaamt heel mijn hart met stalen trouw. Waarom verleid je vleiend deze vrouw, daarna door jou bedrogen en gemeden?
Kraai geen victorie van verdorven daden van overheersing, zelfvoldane kwast:; al ben je dan ontsnapt aan strakke draden
van t web waarin jouw wezen werd gepast, mijn armen en mijn hart kun je verraden maar mijn verbeelding houdt jou eeuwig vast..
Juana Inés de la Cruz (12 november 1648 of 1651 - 17 april 1695)
Uit: Der Fall Oskar Panizza in Bekenntnissen, Memoiren, Tagebuchaufzeichnungen
und Briefen
In das Jahr 1868 fiel auch die Konfirmation Oskars. Er wurde in Kornthal zum Eintritt ins Gymnasium vorbereitet. Das Studium machte ihm Mühe. Einestheils sind ja nach dem Ausdruck von Fachgelehrten »Bretter zu bohren« und anderntheils war er eben noch ziemlich lange ein träumender Knabe der Ernst des fleißigen Lernens lag ihm ferne, er dachte an dessen Tragweite nicht.
Oskar sollte noch bis zum Herbst [1868] in Kornthal bleiben und dann nach Schweinfurt aufs Gymnasium kommen. Dann suchte ich für Oskar [in Schweinfurt] Logis. Ein Kom[m]issionär nannte mir einige Häuser, aber sie gefi elen mir nicht; da wurde mir auch Buchhändler Giegler genannt. Sie waren gerade auf ihrem Weinberg, aber auf mein Ersuchen wurde Frau Giegler gerufen. [ ] Ich war ihr durchaus nicht fremd. [ ] Dabei betrachtete sie das gute, unschuldige Gesicht Oskars und sagte: sie würde ihn nehmen. [ ] Auch dem Rektor war es recht, daß Oskar zu Gieglers kam und [Pfarrer] Kraushold versprach, öfter nach ihm zu sehen. Nach überstandenem Examen kam er in die III. Classe
und rückte im Herbst 1868 zu oberen Lateinklasse auf. Herr Giegler mußte ihn von da an immer antreiben, auch sein Klavierunterricht bedurfte eines besseren Lehrers. Oskar bat mich, er möchte gerne nach München aufs Gymnasium, wenn er im Jahr 70 die Lateinklasse hinter sich habe. Ich sprach darüber mit Gieglers: Beide meinten: Oskar gehöre unter eine strenge Zucht und wenn er zu
Herrn Pfarrer Feez [einem entfernten Verwandten und Komplicen der Mutter] käme, wäre das sicher das Beste.
Oskar Panizza (12 november 1853 28 september 1921)
Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
J. C. Bloem
De Nederlandse dichter Jakobus Cornelis Bloem werd geboren op 10 mei 1887 in Oudshoorn. Bloem stamde uit een stijlvolle, patricische familie. Op 12 mei 1921 verscheen eindelijk Het verlangen, vooral dank zij de krachtdadige hulp van zijn vriend Jan van Krimpen, die ook de typografie verzorgde In 1925 ontmoette Bloem de 19-jarige Clara Eggink. Het volgende jaar trouwden zij. Vrijwel tegelijk met de geboorte van hun zoon Wim op 8 september 1927 werd Bloem ontslagen bij de NRC. In mei 1928 werd Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht De Lemmer, uit welk 'Friesch Cayenne' hij in 1931 werd overgeplaatst naar Breukelen. Afgezien van kleine opflakkeringen in 1924/25 en 1929 (samen vijf verzen), duurde het tot 1930 voor hij weer 'aan de schrijverij' raakte. Dit resulteerde in het jaar daarop in de bundel Media vita. Tussen 1934 en 1937, maar vooral in dat laatste jaar, schreef Bloem de verzen die uitkwamen als De nederlaag. Zijn Verzamelde gedichten verschenen in 1947, al spoedig enige malen herdrukt, en daarmee kwam eindelijk ook de officiële erkenning van zijn dichterschap: Constantijn Huygens-prijs (1949), P.C. Hooftprijs (1952), en ten slotte de grote Prijs der Nederlandse Letteren (1965). Na een langdurige ziekte die hem volstrekt hulpbehoevend maakte, overleed Bloem op 10 augustus 1966. Hij werd begraven in Paasloo (Overijssel).
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron
K.P. Kavafis
K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
