Bij het
inchecken in Quito krijgen we voor de vlucht Quito-Bogota stoelen aan de
nooduitgang. Meevaller. Volgende bericht is eerder een tegenvaller. Voor de
vlucht Bogota-San José zijn er geen plaatsen meer naast elkaar. We vragen ons
af hoe dat kan, als we 5u voor die vlucht inchecken. Maar goed, niets aan te
doen. Mike halverwege het vliegtuig en ik in het venijn. Costa Rica ligt
duidelijk ook al meer onder de Amerikaanse sloef. Onze flessen met vloeistoffen
moeten we allemaal achterlaten, we waren even vergeten dat die regel bestond.
Zonde van de drank.
Het uurtje
vliegen naar Bogota verloopt vlot en aangenaam. Daar aangekomen door de transit
voor het vervolg van de reis. Wat een chaotische bedoening is me dat hier. Aan
onze gate zijn ze tegelijkertijd een andere vlucht aant boarden. Als dat maar
goedkomt. Aangezien ik vanachter zit, moet ik eerder aan boord. Ik sta aan te
schuiven voor een vlucht naar Aruba volgens het informatiebord, maar er wordt
mij verzekerd dat ik in de rij voor San José sta. Ik vertrouw het toch niet
helemaal. Hoewel, Aruba zal ook wel geen slechte bestemming zijn zeker? Aan elk
stuk personeel dat mijn pad kruist vraag ik San José?, kwestie van zeker te
zijn. Ook in het vliegtuig is het een stoelendans van jewelste, totale
anarchie. Je neemt gewoon de plaats die je het meest comfortabel lijkt, wat tot
enige discussie leidt. Een man heeft seatnummer 29K terwijl het vliegtuig maar
26 rijen telt. Pech, lijkt me. En maar decibels produceren. Waar zijn die
rustige en ingetogen Zuid-Amerikanen gebleven die we zo gewoon zijn? Na veel
gedoe komt de mierenhoop tot rust. Dan komt Mike mij halen en zegt dat er naast
hem nog plaats is. Hij is ondertussen mogen/moeten verhuizen naar de
nooduitgang want daar zaten 3 kids van 5 jaar, flink gedaan van de
incheckbalie. En zo eindigen we dan toch nog naast elkaar in de beste seats (in
zijn klasse).
Het vliegtuig
heeft een heel entertainmentsysteem, dus al gauw zitten we film te kijken. Snel
een korte film kiezen want onze vlucht duurt maar twee uur. Dan valt het ons op
dat we al een uur verder zijn en nog steeds naar God weet waar aan het taxiën
zijn. Uiteindelijk gaan we met ongeveer 1,5u vertraging eindelijk de lucht in.
Hopelijk heeft onze chauffeur in San José een beetje geduld.
Als we bijna
aan de grond staan, wordt er omgeroepen dat er druk luchtverkeer is en dat we
nog niet kunnen landen. We draaien 20 minuten rondjes boven San José, sevens
hebben we de stad al gezien.
Gezien mijn
handbagage nog achteraan zit, kunnen we pas als laatste van boord. Dat maakt
dat we aan de immigratie-post midden in een vliegtuig Canadese jongeren terechtkomen.
De afhandeling van hun paperassen verloopt alles behalve vlot. We zien onze
namiddag aan het zwembad langzaam wegglippen. Uiteindelijk geraken we bestempeld
en gaan met bagage richting uitgang. De ATM in de luchthaven is weer geen fan
van onze bankkaarten, dus moeten we nog langs het wisselkantoor. Die chauffeur
die zit allang terug thuis in zijn zetel, zoveel geduld kan een mens niet
opbrengen. Maar, als we eindelijk de luchthaven buiten wandelen, staat er nog 1
man met bordje Ruth Dille op. Hij is duidelijk even blij om ons te zien als wij
hem. Oef.
We rijden
richting onze B&B, passeren een paar dorpjes en draaien uiteindelijk een
donkere weg in, steil de berg op. Op een vreemde manier doet het me aan de Ardennen denken, op een ongewoon zomerse dag dan toch. Helemaal bovenaan ligt de
Vista Atenas. Wat is het hier rustig. Alleen, de supermarkten liggen natuurlijk
allemaal beneden in het dorp, dus zit er niets anders op dan een taxi te laten komen.
Die man is dan nog zo vriendelijk om zonder meerprijs op de parking te blijven
wachten tot we geshopt hebben.
Tegen 20u
zitten we eindelijk op ons gemak op ons terras met een pintje en dan valt onze
frank hoe zalig het hier is. Perfecte temperatuur, mooie sterrenhemel, en
algehele stilte als je de krekels en alle mogelijke andere nachtdieren niet
meerekent. Fantastisch. Morgen dat zwembad eens testen.
Ondertussen is
het tijdsverschil met België 7 uur, wat volgende nacht 8u zal worden als jullie
overschakelen op zomeruur.
Onze laatste
dag in Quito. Morgen vliegen we naar Costa Rica, waar Inge ons vanaf zondag zal
komen vergezellen. We hebben dus nog 2 dagen, ideaal voor een rustpauze. We
boeken een cabin bij Vista Atenas B&B, mét zwembad en uitzicht op de vallei.
Als ik me niet vergis is dit voor het eerst dat we een zwembad hebben, Nice.
s Namiddags
overvallen we 1 van Quitos shopping malls. Amai, de verleiding is groot om een
heel nieuwe kleerkast aan te schaffen maar nee, daar hebben we geen plaats
voor. We maken van ons hart een steen en beperken onze aankopen tot het hoogstnoodzakelijke
(doet een mens dat niet altijd als hij gaat shoppen??).
In de
voormiddag houden we ons bezig met wassen, mails beantwoorden, blog schrijven
en allerhande zaken bijwerken. Gezien we plaats teveel hebben, sturen we Geoffrey
en Jennifer een uitnodiging voor een spaghetti bolognese Mike-style-diner. Lang
geleden dat we nog eens bezoek hebben ontvangen om te blijven eten.
In de namiddag willen
we een bezoek brengen aan de Botanische tuin van Quito, achter onze hoek.
Tickets kopen is niet vanzelfsprekend want de ticketverkoopster is verdwenen.
Er staat wel een bewakingsagent maar die mag niets anders doen dan tickets
controleren, dus die mens is voorlopig werkloos. Na 15 min verschijnt er dan
toch een dame, die eerst nog op haar gemak een paar telefoontjes pleegt. Juist,
wachten en nog eens wachten, dat zijn we even verleerd na het helse levenstempo
aan boord van de Samba.
Nu we tickets
hebben, kan ook de bewakingsagent zijn job doen door ons binnen te laten.
We beginnen aan
de rondwandeling, de tuin blijkt groter dan we gedacht hadden. Hij is ingedeeld
in verschillende categoriën, zo zien we de specifieke vegetatie van het Wolkenwoud
(bosque nuboso), van de Amazone, er is een paviljoen met vleesetende planten en
2 paviljoenen volledig gewijd aan orchideeën. Vooral deze laatste zijn spectaculair,
er groeien een aantal heel exotische modellen die we in een Belgisch
tuincentrum nog niet gezien hebben.
Na 2 uur hebben
we ongeveer alles gezien en kuieren we nog wat door het aangrenzende park. Ook
hier hebben ze er niet beter op gevonden dan de helft van het domein om te
toveren in pedalo-vijver. En dat heeft wederom succes, op een doordeweekse
woensdag dobberen er toch zon 8 bootjes rond op het water. Vreemd.
We gaan nog
naar de supermarkt voor het diner van vanavond. De Megamaxi doet zijn naam eer
aan, een hypermarket van jewelste, lang geleden dat we nog zoveel koopwaar bij
elkaar hebben gezien. Aan de uitgang gebeurt iets raars. Er staat een hele rij
Megamaxi-medewerkers met uitpuilende winkelkarren aan te schuiven. Als er een
taxi komt aangereden, wordt de eerste winkelkar in de taxi geladen en de taxi
vertrekt. Er zit echter geen passagier bij. Quito-variant van de Collishop,
maar dan per taxi?
Om 20u
verschijnen onze 2 Amerikaanse genodigden, we lachen heel wat af met het
oprakelen van de Galapagos-anekdotes. De pot spaghettisaus wordt tot op de
bodem leeggeschraapt, dat ze een goede eetlust hadden wisten we al. En dan
nemen we ook definitief afscheid van deze 2 leuke mensen. Tja, hoort bij het
reizen.
Eigenlijk
willen we helemaal niet terug naar Quito. We willen naar Costa Rica. Dat ligt
trouwens ongeveer even dicht bij de Galapagos. Maar er zijn geen rechtstreekse
vluchten naar Costa Rica. De meest eenvoudige route is, I kid you not, Baltra-Guayaquil-Quito-Bogota-San José.
Terwijl we eigenlijk gewoon maar 1000km zee willen overbruggen, vliegen we het
gemakkelijk het driedubbele. Niks aan te doen.
We zijn nog net
iets vroeger op dan het reguliere Samba regime want we doen voor het ontbijt nog
een laatste landing voor een wandeling langs de kust, voornamelijk tussen de
nestplaatsen van de vogels. Dat was het plan alleszins. Maar het giet. Vrij
ongewoon gezien de cactussen hier ongeveer uitdrogen. Zeker deze tijd vant
jaar. Onze gids is alles behalve waterproof en we gaan toch eerst ontbijten en pas
na de vlaag de Pangas in. De wandeling is weeral ongewoon, maar we merken dat
het begint te wennen, vogels die op je lens gaan zitten, zeeleeuwen die het pad
versperren, iguanas die je zo zou platlopen. We keuvelen over het pad alsof
het de normaalste zaak van de wereld is. En tegelijk blijft het verbazen.
Ondanks de gewenning geniet iedereen nog van deze laatste ontmoeting met onze
favoriete dieren. We nemen dan ook gepast afscheid van de dichtstbijzijnde zeeleeuw
met een high five.
Terug op de
Samba hebben we nog net een uur om in te pakken. Ik ben klaar op 50 minuten
maar de bagageboot is al weg. No problem, ik draag mijn zak wel. We meren aan
in een baai vlakbij de ecoluchthaven van Baltra. Ik kan het nauwelijks bevatten
dat we nu nog in de natuur op de Samba zitten, een aparte wereld van
natuurpracht en een heel eigen ideologie, en binnen twee uur in een airbus de
runway zullen afschieten. We nemen afscheid van Jan en van de rest van de groep.
Het is verbazend hoe goed je deze mensen leert kennen als je een ganse week
alles samen meemaakt op een iets te klein oppervlak. Aan boord rondlopen had
vaak iets weg van levensecht Tetris spelen met je lichaam. Bon, iedereen wil
uitgebreid afscheid nemen, ik vind dat een klein beetje vreemd, we zien elkaar
nog op de bus, aan de incheck, op het vliegtuig, aan de bagageband
Inderdaad, in
de luchthaven zit de ganse Samba terug samen na te keuvelen in de cafetaria
alsof we familie of jarenlange vrienden zijn. Boarden, off we go. Het voelt
vreemd hier weg te vliegen. Alsof we uit het wonderland van Alice via het
konijnenhol met geweld terug naar de realiteit worden geworpen. Niemand gaat ooit
geloven wat wij hier gezien hebben. Ik bedenk nog even de quote van Darwin: It
is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent
that survives. It is the one that is most adaptable to change. Zou dat nog
steeds van toepassing zijn?
We dalen voor
een tussenlanding in Guayaquil. Ik bekijk de grauwe stad met zijn arme wijken
aan de rand vanuit de lucht en het enigste wat mij te binnenschiet: Watson,
what have we done?. Dit is een sluimerende aanslag op het leven in zijn meest algemene
vorm.
Ik zet het uit
mijn gedachte en twee uur later staan we weeral in Quito airport (voor de derde
maal nu). Aan de bagageband volgt dan het definitieve afscheid van het
Samba-ensemble. Geoffrey en Jennifer zijn ook nog een paar dagen in Quito, we
spreken halvelings af om mekaar nog te mailen voor een terraske/diner.
Als
geroutineerde pros wenken we een taxi richting New Town. Zoals de naam doet
vermoeden het nieuwere gedeelte van de stad. We hebben hier een appartementje
gehuurd. Het is een beetje groter dan verwacht, verschillende slaap- en
badkamers, ruime keuken en living, terras, en dat zien we nu wel heel graag:
een wasmachine. We lopen verloren in deze zee van ruimte. Potje koken en bed
in. De rest is voor morgen.
Een standaard dag op de Samba ziet er
ongeveer zo uit:
5u30 wekker 6u ontbijt 6u45 de zodiacs in voor een wandeling 9u terug aan boord 9u30 de zodiacs in voor een snorkeltrip
(te warm om nog te wandelen) 12u lunch 13u-14u30 siësta + navigeren 14u30 snorkelen of kajakken 16u00 terug aan boord 16u30 zodiac in voor een wandeling aan
wal 18u avondeten + briefing volgende dag 19u30 stargazing op het dek + navigeren 21u omvallen in onze bunkbedden
Het ontbijt was
uitgebreid, vers fruit, sap en daarna toast met hesp, kaas, salami en elke dag
een andere ei-bereiding. Kwestie van efkes mee te kunnen. Dat is ook nodig. Lunch
en avondeten waren evengoed verzorgd, uitgebreid en gevarieerd. We hebben ons
allemaal een ongeluk gegeten maar ik denk niet dat er iemand een gram
bijgekomen is. Gelukkig hadden we bijna elke dag een beetje siësta na de lunch,
waarbij iedereen wijselijk wat ging bijslapen in zijn kajuit of op het dek.
De wandelingen
waren ofwel met een wet ofwel met een dry landing. Elk eiland heeft zijn eigen
vegetatie en zijn eigen beestjes. We zien de Galapagos-buizerd, Darwinvink, Galapagos
flamingo, Spotgaaien, Blauwvoetboobies met hun rare geluiden en zotte wandel,
het zijn onze favoriet van de zee-vogels. Hiermee weet ik meteen dat het album
van de Blood Hound Gang Hooray for boobies gewoon verwijst naar deze
Galapagosvogel. De immense fregatvogels met hun prachtige maar in onze ogen zo
onhandige rode opgeblazen hals zijn alom vertegenwoordigd. De landschilpadden
zijn gigantisch. Land- en zee-iguanas in alle mogelijke smaken. Elk eiland heeft
zijn eigen type lava-hagedis geboetseerd (telkens genoemd naar het eiland
waarop ze voorkomen, dus de Santa Cruz lava lizard, de San Bartolomé lava
lizard en ga zo maar door, voor ons zien ze er allemaal hetzelfde uit maar
kenners zijn het niet met ons eens). De Sally lightfoot krab is een grappig
kleurrijk beestje dat je overal ziet. En met overal bedoelen we overal, dus
wijsneus, ja maar niet in de cactussen hé jongens? Toch wel,... overal! Als ze willen groeien moeten ze hun pantser
afgooien. Dit doen ze door schuim aan te maken dat ze over hun hele lijf
uitwrijven. De schelp komt dan helemaal los, ook van de poten, en daaronder zit
een zachte nieuwe schelp. Net dan zijn ze op hun best. Eens ze hun nieuwe
formaat hebben aangenomen, wordt de schelp hard. Heel dit proces duurt 48u. We
zien de beestjes effectief schuim aanmaken en overal liggen afgeworpen oude
schelpen. Onvoorstelbaar die natuur.
En natuurlijk
eindeloos respect voor de zeeleeuw. Ze zijn bijna overal en talrijk aanwezig en
zijn zo schattig, we konden er uren naar kijken. Zo hebben we veel over het
gedrag van deze dieren geleerd, het zijn net honden. Poseren voor een camera,
antwoorden als je iets vraagt, je bewegingen nadoen, de discriminant berekenen
van 14x²+7/3x+5, we hebben ons er goed mee geamuseerd, zowel op land als
tijdens het snorkelen. Ze zijn heel speels. Na veel collectieve oefensessies in
de Samba zelfhulpgroep konden we hun geluiden perfect imiteren.
Na de
wandelingen zijn de snorkelsessies noodzakelijk. Het water is dankzij de 3mm wetsuites
altijd aangenaam. Ook de onderwaterwereld is absoluut fantastisch. Tropische
vissen in alle variaties, we hebben zelfs het geluk een hamerhaaien tegen te
komen, wat een indrukwekkend beest, je adem stokt als deze op je afkomt. Onze
laatste snorkeltrip overtreft alles wanneer een gigantische mantaray onder ons
doorzweeft. De spanwijdte tip tot tip, 7m. Prachtig, zo sierlijk als ballet
vliegt deze door het water. Zeeschildpadden zien we zo vaak dat we er bijna
geen aandacht meer aan besteden. Soms kan je hen bijna aanraken, zo dichtbij
zijn ze. Met hun slome bewegingen lijken ze het meest zen-dier op aarde te
zijn. We krijgen ook een aantal Galapagos-pinguins te zien. Dit is ongetwijfeld
één van de weinig plekken op deze planeet waar je comfortabel kan snorkelen met
pinguins. De crew in de zodiacs zat maar naar ons te roepen waar ze zaten,
iedereen als zotten van hot naar haar snorkelen om die beestjes, die natuurlijk
stukken sneller zijn dan wij, te kunnen zien. Uitgeput waren we. Onze lichamen
evolueren langzaam maar zeker tot een tempel waar Michael Phelps ronduit
jaloers op kan zijn. Als we op een bepaald moment rustig onder het oppervlak wat
hangen te staren naar een school exoten schiet er vanuit het troebele niets een
witpunthaai van zeker 3,5m lang voorbij. Dan ben je meteen weer bij de les en
voel je wat adrenaline met je doet. Is me dat even verschieten.
De namiddagen
waren een beetje een kopie van de voormiddagen, maar wel telkens op andere
locaties en dus andere beestjes.
Tijdens de
briefing na het avondeten vielen iedereen zijn ogen al dicht. De talksessie van
1,5u over Darwin heeft dan ook 2 avonden in beslag genomen. Daarna gingen we
meestal nog even op het dek naar de fantastische sterrenhemel kijken, er was
net geen maan. Kun je nagaan wat je dan te zien krijgt als het schip alle
lichten dooft en je vanop de oceaan de hemel in tuurt. Rond 21u was bij
iedereen letterlijk het licht uit.
De eerste en laatste
avond kregen we een cocktail. De eerste een pisco sour. Sara van Peru legt aan
iedereen uit dat dit de nationale drank is van haar land. Ik vermeld er even
bij dat ze dat in Chili ook drinken en dat ook beschouwen als hun nationale
drank. Foutje, Sara is er niet mee gediend en schiet direct in de verdediging
(zouden wij ook doen als onze Belgische friet als french fries gelabeld werd).
We gaan er niet verder op in maar het is hilariteit alom als uiteindelijk
blijkt dat de pisco die aan boord gebruikt is Chileense pisco is. Gelukkig
kan Sara er dan ook terug mee lachen.
Onze gids en
tevens zoöloog Jan begeleidde elke uitstap met een overvloed aan informatie en
een passie voor de natuur, het was een plezier om naar hem te luisteren. Een
ware wandelende Galapagos-encyclopedie, respect. Ook voor de sterrenhemel bleek
hij talent te hebben, met zijn laserpen kon hij de meeste sterrenbeelden
moeiteloos aanwijzen. Het was heel leerrijk of hij had een rijke fantasie, dat
kan ook.
De eerste dagen
is het bewolkt, abnormaal weer volgens onze gids, meer iets voor juli. Ok, het
levert minder mooie fotos op maar zelfs zonder zon is het echt meer dan warm
genoeg. Nacht 2 was hels. Uitlopers van Cycloon Pam kwamen even roet in het
eten strooien en ons klein bootje was een speelbal voor de golven. Het wordt
een slapeloze nacht voor de meeste mensen aan boord, met zelfs 3 zware
zeezieken. Eéntje ervan is eigenlijk nooit echt volledig gerecupereerd, spijtig
voor haar. Gelukkig lag in onze kajuit alles vast, maar het pasgetrouwde koppel
Jennifer en Geoffrey vertellen de dag erna dat de cycloon letterlijk door hun
cabine is geraasd. Alles lag verspreid door de ruimte, tot de inhoud van hun
wc-afvalemmer. Daar hebben we nog wel even mee gelachen, lekker romantisch (zij
hadden gezien de reden van hun reis de enige kamer met dubbel bed, maar die lag
wel op het hoogste dek). Ze hebben op zijn minst wilde nachten gehad op hun
huwelijksreis.
De dagen erna
is de zon trouw van de partij en is het niet meer te houden. Het lava-eiland
Santiago bezoeken we nog voor het ontbijt en dan nog smelten we ter plekke weg
zodra de zon opkomt. De wandeling wordt dan ook met een half uur ingekort omdat
iedereen geroosterd is. Er is veel zonnecrème gevloeid. Kledij werd na elke
wandeling uitgespoeld en te drogen gehangen, in de hoop van het nog een dag te
kunnen aandoen. Ja, hier trek je extra kleren aan om je te beschermen tegen de
zon. Die staat s middags trouwens pal loodrecht boven ons bootje. De grenzen
van properheid zijn tijdens deze week opnieuw verlegd. Alles geraakt doordrongen
van het zout, zelfs de schoenen.
De schoonheid,
alle dieren, planten, geologische historiek. Het is niet mogelijk om deze
unieke plek in enkele regels te beschrijven en vooral hoe we dit allemaal ervaren
hebben. Het heeft een diepe indruk op ons achtergelaten, een trip om nooit te vergeten,
een aanrader. Zulke mooie maar voornamelijk zulke tamme dieren. Je moest opletten
om niet op de zeeleeuwen, iguanas of de krabben te stappen. Vogels voederen
hun jongen op een halve meter afstand zonder zich iets van je aanwezigheid aan
te trekken. De dieren hebben eeuwenlang geen natuurlijke vijanden gehad en zijn
dus nergens bang voor. Alleen dat maakt het al uniek.
Als je naar de
Galapagos vliegt wordt je bagage extra gecontroleerd en speciaal verzegeld.
Meer dan ooit tevoren moet je plechtig beloven niets biologisch bij te hebben
in woord en ondertekend schrijven. De gates richting Galapagos in de luchthaven
van Quito zijn volledig in thema uitgewerkt, alle muren zijn versierd met
gigantische wandtekeningen van de vreemde dieren die daar het straatbeeld
bepalen. Ik ben uitgelaten enthousiast als een vrolijk kind dat op schoolreis
vertrekt, ik scan alle mensen zorgvuldig, benieuwd naar met wie we de volgende
week de Samba gaan delen.
Hoewel we zelf
onze vliegtuigtickets richting Galapagos geboekt hebben, is de reisorganisatie
er toch in geslaagd om ons in te checken en hebben zij onze boarding passes al
in hun handen. Dat vinden wij bijzonder vreemd, niet? We geraken dus razendsnel
overal door en voor we het weten zitten we neuriënd op rij 1 in het vliegtuig.
In een hinkstapspringvlucht via Guayaquil landen we in Baltra. Te voet over de tarmac,
slalommend tussen verdroogde cactussen onder een zinderende hitte naar het eco-luchthavengebouw.
Hier is geen airco, geen bagageband, alles is hier eco, voor zover dat in één
adem mee uit te spreken valt met luchthaven. We vinden onze bagage tussen de
uitgestalde hoopjes, bewijzen dat we hier niet gaan blijven, betalen de
national park entrance fees en zeggen ons gedichtje op aan de douanier. Daarna
staan we meteen zo goed als buiten het gebouw.
Een grote man
met bordje Samba staat kwispelend Samba-Samba te roepen alsof het bordje niet
voor zich sprak. Hij heeft wat weg van Harrison Ford als Indiana Jones vermomd in
safari outfit met bijpassende hoed. Tot de vriendelijke man ons aanspreekt het
duurt even voor we onze talen geherprogrammeerd krijgen maar deze man spreekt
Nederlands, zij het overgoten met een Spengels accent. Onze gids, Jan, blijkt
een Amsterdammer te zijn van origine die aan de haal is gegaan met een Galapogese
en zich hier heeft gevestigd. Wij zijn de eerste van de groep, wat had je gedacht?,
uitgezonderd Ryan, die zich bij Hello Mate al laat bestempelen als Australiër
maar een Nieuw-Zeelander blijkt te zijn. Iedereen van de groep komt toe en maakt
dezelfde voor de hand liggende fout. Hij was met een eerdere vlucht toegekomen.
De groep verzamelt
zich, een allegaartje van overal, iedereen stelt zich voor.
De leeftijden
zijn geschat maar het geeft je een idee.
Ryan New Zeeland (35) Gem (27) Uk London Patrick & Sarah (48) Malta Ricardo & Kathy (68) Alaska Weij (30), Signapore Sally(50) & Emelia (13) Los Angeles Sarah (41) Peru Jennifer & Geoffrey (32)
Al bij al nog een vrij jong gezelschap
voor een Galapagos-cruise, lijkt ons.
Met ons erbij 14 in totaal + Jan +
capitan + 5 crew
Met 21 op een boot van 27 meter, dat
voor flinke week, dag en nacht. Niet 100% mijn ding, dat weet ik, ik zal mijn
meest filantropische eigenschappen moeten aanboren en het aangeboren sarcasme even
trachten te verbijten op mijn wang. Moet lukken.
We worden een bus ingeleid die ons naar
een dichtbijgelegen ferry brengt. Allemaal de ferry op, en een dollar ophoesten
voor de overzet. Onze gids was zijn geld vergeten maar belooft iedereen later
zijn dollar terug te betalen. Gezien zijn achtergrond bijt ik even op mijn
wang. Terecht zal blijken.
10 Minuten en we zijn aan de overkant, een
andere bus in die ons naar de andere kant van het eiland brengt voor een bezoek
aan een schildpaddenfarm en een welgekome lunch.
Dan richting haven, tegen 18h boarden we.
Onze kajuit is klein maar doordacht. De leef- en slaapruimte bestaat uit 4m²,
waarvan de helft wordt ingenomen door een op maat gemaakt houten stapelbed
waaronder twee grote schuiven dienst doen als opslagruimte, de aansluitende private
bathroom is 2m², dat volstaat net om er een douche, toilet en wastafel in te
wringen.
We eten smakelijk, en gaan vroeg naar bed.
Nodig want Jan wil ons om 6h fris en monter aan de ontbijttafel hebben. Het
wordt een bewogen nacht, ik slaap vanboven, Ruth beneden. Eens op de open zee
krijgen we serieuze golven. Het bed wordt naar boven geworpen, heel even heb je
het gevoel gewichtloos te zijn, waarna je diep in de matras wordt gedrukt.
Ondertussen rolt het schip ook over zijn as dus je komt niet altijd op dezelfde
plek terecht in de matras. Armen en benen spreiden zodat we niet rollen en ongewild
op de rand van de iets bredere beddenbak, een verdiep lager, van Ruth belanden.
Vanaf nu af aan zullen onze dagen zo
gevuld zijn dat het onmogelijk wordt een blog voor elke dag te schrijven. Dat
gaat bijna net zolang duren dan hem te beleven. We houden het op een standaard
dag aan boord van de Samba.
Ruth heeft
nauwelijks een oog dicht gedaan, hoogteziek, verkouden of grieperig? Of een mix
van een beetje vanalles, kan ook. Het is voorlopig onze laatste dag hier en we
moeten vandaag nog wat zaken regelen. We zijn immers niet toevallig in Quito
beland, het is onze gateway naar de Galapagos eilanden. Vreemd genoeg zitten we
nu 6000 km noordelijker dan enkele dagen geleden in Ushuaia en nog steeds op de
route van de Beagle, het legendarische schip van waarop Darwin zich de geschiedenis
in schreef. We hebben om half 10 een afspraak met de touroperator Cris waarbij
we onze galapagos trip boekten voor de transfer van de documenten. Toevallig is
dat ook de operator die Mark Dillen gedurende een maand onder de arm nam tijdens
zijn reis in Ecuador enkele jaren geleden. Mark moet een behoorlijke indruk
nagelaten hebben want de dame herinnert zich hem nog heel levendig. Echter,
voor het zover is willen we onze was nog binnendoen. Gisteren geïnformeerd,
vanaf 9u zijn ze open. Na het ontbijt dus nog snel naar de wasserij, die
natuurlijk pas om 9u15 opengaat. Tegen dat ze ook nog wisselgeld bij elkaar
gesprokkeld hebben is het 9u25 en lopen we in 7 haasten terug naar ons hotel om
Cris te ontmoeten. Hoewel, haasten is gewoon onmogelijk, na 5 passen bergop
zijn we volledig buiten adem en tegen dat we onze kamer op de 2e
verdieping bereikt hebben, kunnen we alleen nog maar neerploffen op ons bed.
Gelukkig is Cris meer dan een half uur te laat (stond aan het verkeerde hotel)
en zijn we al terug wat mens tegen dat onze ontmoeting begint. Toch maar iets
vreemds, dat hoogteverschil.
We kopen nog industriële
hoeveelheden zonnecrème en maken de rest van de stadswandeling af waar we
gisteren afhaakten. Ecuador heeft een vreemde mix van mensen, gebouwen en
gewoontes die we niet direct in een hokje kunnen plaatsen. Het lijkt
authentieker en voelt op zn minst veel minder Europees dan Patagonië. We doen
nog een terrasje aan de kant van Plaza San Francisco. Das meteen ook het enige
terras dat we hier tegenkwamen. We kuieren door het park, halen de versgewaste
op en keren terug naar ons hotel, inpakken en dan op zoek naar avondeten.
Morgen onze vlucht van 9h25 naar Baltra. Daar zullen we aan boord gaan van de
Samba. Een schuit van 25m waar slechts 14 toeristen in passen voor een 8 daagse
rondvaart door de Galapagos Archipel. Hopelijk hebben we hier beter weer dan
rond de Kaap.
De kans is meer
dan waarschijnlijk dat er gedurende 8 dagen geen updates op de blog kunnen
gezet worden, maar niet getreurd, de kans is ook groot dat we binnen 8 dagen
weer heel wat te vertellen hebben. Dan zijn we terug in Quito, zij het een
andere wijk dan de oude binnenstad.
Het kaartje
links in de marge is aangepast aan onze bestemmingen die de Samba gaat aandoen (Als
het weer dat toelaat tenminste).
Bon, we zijn snorkelklaar
en duiken voor een weekje onder.
Na 1,5 komt
Ruth komt vruchteloos terug van walkabout, nog steeds met een handvol pesos. Ondertussen
mogen we ons aanmelden bij de check-in. Het moment van de waarheid. Onze
paspoorten worden gecontroleerd en onze namen opgezocht op de passagierslijsten.
We worden niet onmiddellijk gevonden maar we kunnen over zijn schouder
meekijken, proberen zelf te zoeken op Ruth ipv Dillen en wijzen uiteindelijk
de juiste lijn aan, er wordt geen woord gerept over de onfortuinlijke
omwisseling. Yes, denk ik, ik kan me niet inbeelden dat ze ergens bij de
volgende loketjes moeilijk gaan doen. Nog even heel eerlijk over een
terugvlucht die we niet gaan doen. Ahja juist edreams had voor ons beslist dat
de heenreis ook een terugreis hoort te hebben en dus ook een retourtje geboekt.
Kans is groot dat heen en weer ook gewoon goedkoper is dan enkel heen. We
kunnen bewijzen dat we niet terugvliegen maar wel outbound tickets hebben voor Ecuador
en krijgen boarding passes. Hebbes. We boarden en krijgen de minst comfortabele
zetels één rij voor de nooduitgang. Die zijn gebetonneerd en kunnen geen cm
naar achter. Erg krap als de rest dat wel kan, al chance hebben we niet de pech
groot te zijn.
Het is een
humpybumpy-ride en vliegen tot in Quito. Landen doen we niet echt. Quito is bijna
3000m boven de zeespiegel, dat maakt dat je gewoon op het moment dat je normaal
gezien de wolken doorgaat ineens ergens op een stukje tarmac stilstaat.
Papieren, bagage, Chileense pesos verkopen, dollars kopen, taxi vangen, alles
gaat supervlot, een uurtje later staan we in het oude stadsgedeelte in ons
hotel in onze mega-hotelkamer met een bed van 2m10 breed. Promoke meegepikt op
Booking.com. Ziet er heel uitnodigend uit na de krappe reis van zonet. We zijn
moe, het is hier nog niet zo ontzettend laat, 01h00, maar ze hebben wel twee
uur gestolen tijdens de vlucht. In Ecuador is het dus nog 2 uur vroeger dan in Argentinië.
Tijdsverschil met ons thuisland is nu 6u. Als we wakker worden zijn we een
beetje versuft. Voel ik daar ook geen keelpijn en een verstopte neus? Juist,
vliegtuigreis, beste plek om een verkoudheid op te doen. Het lijkt ook of ik
nog op een boot zit. Na een tijdje beseffen we dat we waarschijnlijk wat last
hebben van het hoogteverschil. We zijn gisteren aan boord gegaan op zeeniveau
en terug uitgestapt op 2850 m. Niet echt geleidelijk te noemen. t Zal wel
beteren, beetje rustig aandoen vandaag.
Das buiten de
waard gerekend. We ontbijten op de hoogste verdieping met zicht op de stad en
dan heeft Ruth de reisgids met uitgestippelde stadswandeling al in de aanslag. Start.
De smalle
straten in het oude stadscentrum zien zwart van het volk. Het is duidelijk dat zondag
flaneerdag is. We doen een stukje van de stadswandeling, drinken op een terras
een tas té de coca terwijl we de lokale bevolking observeren. Dit komt meer
overeen met het Zuid-Amerika zoals wij dat uit de boekjes kennen, donkere huid,
typische indiaans uiterlijk, kleurrijke klederdracht. Maf klimaat ook, zo hoog
in de bergen en er groeien palmbomen, exotische planten en cactussen die in
bloei staan. De temperatuur is zon aangename 20°. Heel wat koeler dan Buenos
Aires, niet gedacht, we zitten ongeveer óp de evenaar nu.
Op de pleinen
worden traditionele spektakelshows opgevoerd begeleid met live muziek. Er lopen
ijsventers, limonadeleurders en textielhandelaars je aan te spreken. Ook is er
veel politie op de straat. Die herken je meteen aan hun hesje. Al worden de
meeste hier nuttiger ingeschakeld als bij ons. Ze hebben allemaal een
instrument vast en vormen een soort Police brass band. Iedereen van kind tot
bejaard danst mee op de politiedeuntjes. Een prima ideetje dat ik meeneem en
waar ik Koen toch eens over ga aanspreken. Als we al onze agenten hun fluitje
nu eens laten inruilen voor een echt instrument. Wat koperblazers, enkele
slaginstrumenten, een verdwaalde doedelzak en we zijn vertrokken. Het bewijs
dat het kan zie je op de fotos. Met zon politiek programma rijf je gegarandeerd
de verkiezingswinst zo binnen. Ik zie het al helemaal voor me, Boechout zingt & swingt met de live Magic Minos Music band.
Ik dwaal af, t is waarschijnlijk
de hoogte die me parten speelt.
Als ik s morgens
de mail check verneem ik dat mijn voornaam en achternaam gewisseld zijn in de e-tickets
voor onze vlucht vandaag naar Quito. Zover was ik al. Ik kon immers pas
inloggen op hun site als ik bij surname Mike typte. Ik was het notabene zelf
die hen er attent op heeft gemaakt dat er ergens verkeerde links zitten in de Engelse
versie van hun site. Soit. De mail is niet bepaald geruststellend. Ze raden me
aan telefonisch contact te nemen met hun klantendienst om na te gaan of
naamsveranderingen kunnen doorgevoerd worden. De kans bestaat immers dat de
luchtvaartmaatschappij TAME ons niet mee wil nemen als de namen niet correct
zijn. Ze kunnen het ne mens nogal eens moeilijk maken, rechtsreeks bij de TAME
boeken gaat hier niet als Europeaan en via third party bookers zoals E-dreams
kom je dus in deze problemen. Ik begin me nu ook te realiseren waar E-dreams
voor staat: E-n your dreams, ja. Soit ik besluit de mail te negeren. Ik schat
mijn kansen hoger in door op tijd naar de luchthaven te gaan en daar te doen
alsof mijn neus bloedt, eventueel suggereren dat ze is op voornaam moeten
zoeken dan de E-klantendienst in Timboektoe telefonisch trachten te
contacteren met mijn low budget lokaal Argentijns simkaartje, en daar in het Tchengelaans
proberen naam en voornaam gewisseld te krijgen en nieuwe documenten te bekomen.
Dat lukt heel misschien nog voor Ruth Dillen maar loopt gegarandeerd mis voor
de eerste y in Vanoystaeyen.
Voor we naar de
luchthaven gaan nog even iets in onze maag stoppen. Gezien het cash geld enkel
nog volstaat voor een taxirit naar de luchthaven, gokken we op de meest
internationaal verspreide keten McDonalds zodat we de credit card kunnen
gebruiken. Maar dat lijkt niet te lukken. De Mcdomanager wordt erbij gehaald en
die vertelt dat ze geen kaarten met chip aanvaarden. Of we geen kaarten zonder
chip bijhebben? Een ganse bibliotheek aan kaarten sleuren wij mee, en dan nog
kan een mens niet eens zijn burger betaald krijgen. Om zot, en ook een beetje
hongerig, van te worden. Bestelling wordt geannuleerd en de maag blijft leeg. We
vervloeken de verkopers die niet weten hoe ze met een chipkaart moeten omgaan.
Een paar blokken verder proberen we ons geluk bij een ander filiaal. Vant
zelfde. Dus in heel Argentina is er geen enkele McDo waar ge met een credit
card met chip kunt betalen. Zou de McdoCFO dat weten? Bij de afrekening van ons hotel dreigt het ook
al mis te lopen, gelukkig kunnen we daar zien wat ze allemaal uitsteekt op het
machientje en kunnen we tijdig ingrijpen. In remote Patagonië ging dit toch wel
stukken vlotter, daar deden ze niet half zo moeilijk als je wilde betalen.
Terwijl ik twee
dagen blog type is Ruth heel even de overschot van de Chileense pesos gaan
wisselen, ze is al een uur weg. Opgepakt wegens smokkel?
Dus, of vannacht
in Ecuador Quito, of terug in BA voor een extra tangosessie, of bij een
advocaat proberen Ruth terug vrij te krijgen.
Lifes a box of
Chocolats, you never know what youre gonna get (F.G.)
We hebben het
met de eigenaar op een akkoordje kunnen gooien dat we mogen blijven tot 13h.
Dat geeft ons in de voormiddag de kans om onze online check-in boardingpasses
te gaan afdrukken en allerhande andere e-tickets bevestigingen voor de
aankomende reizen en verblijven. Om 12h30 krijg ik van de
luchtvaartmaatschappij bericht dat de vlucht 1,5h verlaat wordt tot 17h. We
vertrekken toch maar al naar de luchthaven. We kunnen evengoed daar wachten.
Eens daar wordt de vlucht nog eens verlaat. Blijkbaar heeft de inkomende
vlucht problemen gehad en is die wederom
moeten keren en is alles overgeladen op een ander vliegtuig. Bemoedigend. Ondertussen
begint het te sneeuwen verdorie, dat zou hier nog wel efkes kunnen duren.
Uiteindelijk
valt het beter mee dan gedacht, de vlucht wordt niet verder verlaat of
uitgesteld, om 18h zijn we weg. Toch maar geluk dat we niet gekozen hebben voor
een aansluitende vlucht in Buenos Aires. Voor onze overnachting dreigen we ook
in de problemen te komen, als dit klein hotel geen late check-in heeft. We
landen en 20 minuten later zitten we al in onze taxi. Probeer dat maar eens in
Bruselas. Als het een beetje meezit halen we ons hotel nog voor 22h en lopen we
niet het risico voor een gesloten deur te staan. As if, een geslaagde cocktail
van wegenwerken, ongevallen en onruststokers die puin in brand steken op de
verbindingswegen maakt dat de hele stad stilstaat. Het is voorbij 23h als we
ons hotel bereiken. Chance, het blijkt ook een restaurant te zijn, en gezien ze
in BA laat eten is de tent nog in volle actie. We droppen onze last en lopen
blokje om naar ons favoriet Tango-plein
om te dineren. Niemand kijkt hier raar op als je tegen middernacht aan
je diner begint. Tegen 2h30 zijn ze hier nog lang niet uitgedanst maar onze
pijp is uit, blokje om, den blok erop.
Mike herinnert
zich de TV reclame van de Ushuaia producten maar die lijken zeker niet in deze
stad te zijn opgenomen. Dan maar met de fourwheeldrive op prospectie in de
outback. Dus deze keer geen witte minibus die ons oppikt, maar een uit de
kluiten gewassen 4X4. Onze bestuurder en gids stelt zich voor als Fackyou, opmerkelijke
naam, Ik kan me niet inbeelden dat de ouders hem graag zagen komen. Later
blijkt dat hij Fagu heet. Voor de lol houden wij het toch op Fackyou, veel
leuker. We zijn met 6 in de auto, en er volgt nog 1 extra 4x4. Een kleine groep
dus, dat vinden wij niet erg. De bestuurders communiceren met elkaar via CB, al
gauw blijkt dat het meer gezwans is dan concrete informatie. Amusant is het
wel.
Het is weer een
leerrijke dag. Eerst passeren we een aantal skiliften. Ushuaia is de trotse
bezitter van het meest zuidelijke skigebied ter wereld. Ze zijn hier ook heel
trots op hun meest zuidelijk bos, hun meest zuidelijke BBQ, ga zo maar door. De
meest zuidelijke bar hebben ze echter niet op hun naam staan, die bevindt zich
in een Oekraïens onderzoeksstation ergens op Antarctica (dit laatste weten we
uit Lonely Planet, daarover zwijgen de Argentijnen in alle talen).
We krijgen ook
weer het verhaal van de alles vernietigende geïmporteerde Canadese bever te
horen, zij het wat anders ingekleurd. In vervlogen tijden kwam je bij ons op
een Hoegaerden-bierviltje de spreuk Red het bos, eet meer bever al eens tegen.
Daar wordt hier niet mee gelachen. Onze gids eet graag bever zegt hij, hij
noemt het beefver. Als hij dit moet vertalen voor de 2 Argentijnen aan boord
komt hij in de problemen.
Na een tijdje
rijden gaan we off road. We rijden door een meer, door het bos, soms bijna
ondersteboven, we worden stevig geklutst maar t is plezant en we lachen wat af.
Een mens moet er zijn aandacht wel bijhouden of bij de volgende bult knal je met
je hoofd tegen het raam of het dak. De Argentijnse dame naast mij is duidelijk
enkel meegekomen voor de lunch onderweg en vindt het maar niks. Het bovenbeen
van haar man moet het ontzien en wordt systematisch blauw geknepen terwijl ze met
haar hoofd meer onder de stoel zit dan iets anders. Onze Fackyou doet er met
plezier nog een schepje bovenop door allerhande onheilspellende berichten door
zijn CB te roepen, we liggen dikwijls plat.
Tegen de middag
komen we aan een schuilhut en daar brandt de BBQ al. Ook de lokale vos loopt al
rond, die weet duidelijk dat er wat te rapen valt. We zetten ons tussen de
andere passagiers. Twee zijn afkomstig uit de UK, maar na wat praten blijken ze
eigenlijk Indische roots te hebben en eentje woont sinds 5 jaar in Australië. Ok,
we volgen nog. We stellen ons voor, hebben die even geluk met onze namen. Voor
ons is de uitdaging groter. Zij heten Ruchi en Payel. En ik hoop dat het juist
is want ze hebben onze blog, Fackyou niet. Ruchi blijkt op 10 minuten van
Horsham te wonen. Dan hebben wij elkaar hoogst waarschijnlijk al eens eerder
ontmoet grapt Mike. Pffft nauwelijks orgineler dan kennen wij elkaar niet van
ergens?. De wereld is klein, dat wel. Het wordt een gezellige babbel,
aangevuld met hapjes, choripan (broodje met worst) en als dessert een volwassen
stuk Argentijnse steak. Wij delen 1 stuk en zoals steeds is zelfs dat een
uitdaging. Maar het vlees is van uitstekende kwaliteit en perfect gegrilld. We
herkennen in het gezelschap ook 3 Braziliaanse dames die op onze cruise zaten.
Op een traag tempo slagen we erin een Portugees-Spaanse conversatie tot stand
te brengen. We horen ook nog van de gidsen dat er sinds de storm van dinsdag
een wandelaar vermist is die de nabijgelegen gletsjer ging bewandelen. Er wordt
nog steeds gezocht.
Na het eten
gaat Fackyou kunstjes doen. Wat is dat toch met die dreadsmannen en hun kegels
en jongleerballen? Je kan er gif op innemen, zie je hier dreads, dan zie je binnen
de vijf tellen hun ballen. Zijn show wordt wel beter als hij lege flessen wijn
begint te stapelen en die in evenwicht houdt op zijn kin. Hij komt aan 6.
Als we s
avonds terug naar ons appartement wandelen, bedenken we wat een heldere, warme
en windvrije dag het vandaag opnieuw was. Wat hebben wij toch een ongelofelijke
chance met dat weer hier in Patagonië.
Ah ja, die
Ushuaia-meiden uit de documentaire hebben we dus niet gevonden (zie link onder
de fotos). Achteraf gezien lijkt het ons redelijk onwaarschijnlijk gezien de klimatologische
situering van Ushuaia. Het was het proberen waard. Bevers daarentegen
En hier eindigt
het. Chili en Argentinië zijn opgereisd. Ongewoon prachtig, grillig, desolaat,
soms ook een uitdaging. We hebben er ten volle van genoten en zijn blij dat we
de tijd hebben genomen om dit gebied, de mensen en de gewoonten te leren kennen
en niet in snel tempo de highlights hebben afgehaspeld. En dan blijft er nog zoveel
over dat we niet gedaan hebben in deze gigantische landen.
Morgennamiddag
vliegen we naar Buenos Aires en overmorgen naar Quito (Ecuador) waar we tegen
middernacht lokale tijd zullen landen. Een nieuw land, spannend. Well be back.
Foto's: Ik heb de waterval wel gevonden maar de Ushuaia deerne is gaan lopen.
We ontbijten en
gaan van boord. Windstil, het wateroppervlak is een spiegel. 10°C en de zon
schijnt voluit, dit moet de definitie van ironie zijn. Enkel in een T-shirt
gekleed gaan we de stad in. We vangen ergens wifi en spreken af dat de uitbater
van de geboekte B&B ons ophaalt in het centrum. Beetje vreemd, ik was
overtuigd dat we in het centrum logeerden. Toni is vrij stipt en pikt ons om
10h op. We vertellen hem van de bijna-Kaap en hij pikt meteen in. Het
verwondert hem niets dat we niet naar de kaap zijn gegaan. Gisteren was het
noodweer hier. Ohja? Ja, alle scholen werden gesloten wegens te veel wind en
kans op rondvliegend vanalles. De hoogste waarschuwing voor de scheepvaart was
sinds 6h gisterenochtend al van kracht en pas laat in de namiddag afgevlagd. Er
zijn boten in de problemen geraakt rond de kaap. Misschien moet ik onze kapitein
wat krediet geven en maar voor halve Janet laten doorgaan, bedenk ik. In elk
geval, de cruise was absoluut de moeite, we hebben ervan genoten ondanks de
anti-climax en voelden ons bevoorrecht om in zon unieke omgeving te kunnen
rondvaren. Minder Kaap dan we gehoopt hadden maar des te meer avontuur en om
nooit te vergeten. Het blijft een mooie afsluiter van onze Patagonië-reis.
Het
appartementje dat we hier huren lijkt netjes, niet eens zover uit het centrum.
Onze verzilte kledij wordt gedropt en we kuieren Ushuaia in op deze zomerse
dag. Niet te geloven dat er hier gisteren stormweer was. We zoeken een
activiteit voor morgen. Er zijn boottochtjes bij het dozijn maar daar hebben we
even geen zin. We kiezen ervoor om morgen met een 4X4 de ruime omgeving op on-ecologische
wijze te gaan verkennen. We kunnen niet altijd de planeet blijven redden. We
lopen voor het obligate kiekje langs het einde van de wereld en proberen nog
wat administratie verder af te ronden.
8h s morgens
en we staan helemaal zodiac-klaar op het achtersteven. We kiezen opnieuw voor
de mega high difficulty wandeling. Das goed voor het zelfvertrouwen. Waar we
in El Chalten fluitend werden voorbijgestoken door een paar arrogante pubers
tijdens onze beklimming naar Mount Fitz Roy, of toch het uitkijkpunt daarop,
kunnen we nu met één enkele welgemikte hipshake af en toe wat bejaarden in de
Patagonische laagbegroeiing doen verdwijnen als we die voorbijschieten. 5km en
280m naar boven. A walk in the (natural) park. Op onze zodiacvaart naar de oever
worden we begeleid door een 4-tal dolfijnen die synchroon naast de boot blijven
springen. Alsof we haasje-over aant spelen zijn. We draaien nog een extra
rondje en de dolfijnen volgen feilloos. Als we onze handen in het water steken
kunnen we ze bijna aanraken. Nieuwsgierig zijn ze wel.
We landen als
eerste groep samen met een 50-tal superbinken die het aangedurfd hebben de wandeling
de máxima dificultad aan te vatten. We lopen een verlaten hacienda voorbij en
beginnen aan onze klim. Bij een dam komen we alles te weten over losgelaten
Canadese bevers die heel wat verwoesting in deze bossen aanrichten. Door het
gebrek aan beren zijn ze ondertussen met veel. Een ecologisch verantwoorde
oplossing is er niet direct.
Een uurtje
later zijn we het bos door en beginnen we onze uiteindelijke klim naar het
hoogste uitzichtpunt van de wandeling. Het moet gezegd zijn, mooi, wat een
uitzicht, maar ook, wat een wind. Waar komt die zo plotseling vandaan? Nog geen
5 minuten later staan we kunstjes te doen, door schuin tegen de wind aan te
leunen. De wind wakkert nog verder aan en snoert ons de adem, we moeten gaan
zitten om ons evenwicht te bewaren. Dit is niet meer prettig en de daling wordt
meteen ingezet. Tegen dat we terug aan het bos zijn probeert iedereen zijn
hoofd te beschermen tegen vallende takken of opwaaiend kreupelhout. Als we naar
beneden kijken, zien we dat onze cruiseboot los is van zijn anker en wegvaart. Wat
moeten we daar van denken? Over het wateroppervlak zien we de windvlagen het
water de hoogte inblazen. Heel erg vreemd. Ik ben er nu van overtuigd dat we
niet eenvoudig terug aan boord gaan geraken. Draai of keer het hoe je wil, een
zodiac blijft een opblaasbootje.
Aan de oever
worden we allemaal de hacienda ingeleid, de plaats is opgekocht door de
operator en voor de gelegenheid tot museum omgebouwd. Onze gidsen hebben
contact met het moederschip en blijkbaar zijn de condities momenteel te slecht
om terug te kunnen boarden. Op het schip worden momenteel windsnelheden gemeten
van 60 knopen met vlagen tot 80 knopen. We wachten op betere
weersomstandigheden, blij dat we in het museum beschut zitten voor de wind. We
wachten in luxe, dat wel, de whiskey hot choco combinatie is wel tijdig tot
hier geraakt. Hoelang gaat dit duren? Een uur? Een dag? Ze gaan nooit genoeg
whc bij hebben. Dit is waarschijnlijk de enige dag op heel onze reis dat we
oprecht blij zijn met het thermisch ondergoed dat we meezeulen.
Na flink een
uurtje lijkt de wind even minder te zijn en de beslissing wordt genomen om de
zodiacs los te laten. Dat gaat even duren, heel de boot (170 passagiers) zit op
het eiland en er zijn 5 zodiacs die telkens een 15 man kunnen opladen. Maar nu komt
het huzarenstukje. Mothership ligt niet voor anker maar vaart op eigen kracht
rond in de kleine baai. Ze heeft zich verlegd zodat de zodiacs de wind, en dus
ook de golven, niet op kop moeten nemen. Maar de zodiacs dokken vanachter aan.
Op dat moment kan het schip zijn motoren dus niet gebruiken.
We hebben op
ons gemak onze laatste whc smaakvol genuttigd en dat maakt dat we als laatste
in de rij staan om te boarden. Dat duurt zeker een half uurtje. De wind trekt
opnieuw aan maar er wordt niet op de beslissing teruggekomen. Hier zitten we
nog ietwat beschut door het eilandje vlak voor, maar we moeten met de zodiac
het open water op, naast het eiland. We boarden en we vertrekken, we knallen
over de golven en slaan soms hard op het water. Goed vasthouden nu, al ligt dat
niet voor de hand op een zodiac, zoveel grijpbare dingen zijn er niet. Het
water wordt continu van de overslaande golven weggeblazen en we zien haast niets.
Ik ben razend benieuwd wat dat gaat geven eens we achter het eiland uit zijn. En
zoals te verwachten, de golven zijn nu groter dan onze zodiac lang is. Man, ik
hoop dat die mannen weten wat ze doen. Overal om ons heen slaan de golven over.
Onze bestuurder slaagt erin de schuimende koppen te ontwijken door op het
juiste moment gas bij te geven en weg te draaien. Zo komen we spectaculair maar
langzaam dichterbij het schip. Wij vinden het voorlopig allemaal nog wel spannend.
We halen het tot achter de boot en proberen onze positie te bewaren, voor ons
is al een andere zodiac aan het lossen en dat loopt moeizaam. Zij zijn klaar,
nu is het aan ons. Niet dus, ook de grote boot heeft behoorlijke last van de
storm en drijft pijlsnel af richting land terwijl de zodiacs gelost worden.
Remember dat die zijn motoren niet kan gebruiken op het moment dat er een
zodiac achter hangt We nemen afstand en het schip start de motoren voluit om
zich opnieuw in de wind te herpositioneren. Terwijl het wegvaart voelen we ons
als weeskinderen te vondeling gelegd ergens in een woelige zee voorbij het
einde van de wereld. De dame naast me is het schreien nabij. We proberen te
volgen op een veilige afstand, de golven lijken nog groter te worden, langs
opzij te komen en de bestuurder heeft alle moeite de zodiac op koers te houden
en de overslaande golven te ontwijken. Na 10 minuten heeft het schip de motoren
stilgelegd en moeten we snelsnel naar het achtersteven om te docken. Dat is
niet zo eenvoudig. Onze zodiac danst drie meter op en neer ten opzichte van het
schip. Er wordt een stabiel moment afgewacht en iedereen wordt zo snel als
mogelijk aan boord gehesen. Fjiew, doorweekt maar veilig. Na ons is nog één
zodiac en die passagiers worden ongeveer de boot in getrokken. Nodig blijkbaar
want een nieuwe windstoot komt eraan en alle zodiacs moeten lossen van de boot.
We blijven nog even kijken maar verkleumd als we zijn, haasten we ons naar onze
cabine voor een douche en droge kledij.
Tijdens de
lunch wakkert de wind nog aan en bij momenten lijkt het of we onder water aan
het eten zijn. Het verbaast ons dat de glazen op tafel blijven staan, soms helt
het schip zo fel over . Beangstigend en tegelijkertijd fascinerend.
Na de lunch
worden we gebriefd dat we nog steeds in dezelfde baai rondjes draaien. Twee
zodiac-bestuurders zijn nog steeds niet kunnen terugkeren en zitten nog vast op
het eiland. Ik vermoed dat een lege rubberboot nog veel vatbaarder is voor de
felle stormwinden en gemakkelijk gelift kan worden door de wind. Een uurtje
later lijkt de klus dan toch geklaard en kan er koers gezet worden naar de
kaap, slechts 50 km verder.
Vreemd, we
varen richting zon, noord dus. We
voelen nattigheid onze euro is aant vallen we varen niet de juiste richting
uit. Helemaal niet. Twee uur later wordt ons vermoeden bevestigd door de
kapitein. De weersomstandigheden zijn te slecht. Aan boord zouden al windstoten
gemeten zijn van 96 knopen ( = 178km/h) en dan zijn we de fjorden nog niet uit.
Dit heeft de kapitein in zijn 10-jarig commando over dit schip nog niet
meegemaakt. Rond de Kaap Hoorn zouden de golven de 10 meter overschrijden.
Janet! besluit ik, het is verdorie een schip van 100meter en we zouden maar
twee uurtjes de open zee op zijn. Niks aan te doen. De sfeer op het schip is minder.
De crew doet echter alsof er niets gebeurd is en gaat gewoon verder alsof dit
de meest fantastische cruise ooit was. Spijtig dat er niet rechtvaardiger
gecommuniceerd wordt, dan hadden ze vast op meer begrip van de passagiers
kunnen rekenen. Tijdens de afscheidsdrink wordt de navigatiekaart van de brug
voor een astronomisch bedrag geveild aan een Japanner die absoluut wil bewijzen
hoe de bestemming van de cruise niet gehaald werd.
We zetten koers naar
Ushuaïa waar we om middernacht al aanmeren. Geen Kaap voor ons.
In de
voormiddag is er een informatie-toespraak over gletsjers. We laten die voor wat
het is, we kunnen dat ondertussen zelf gedetailleerder vertellen. We zetten ons
in één van de lounge-ruimtes met de bedoeling rustig een boek te lezen. Rustig
is het, maar al gauw varen we het Beagle-kanaal binnen en dat maakt dat het
boek niet meer zo interessant is. De vaargeulen zijn smal, de fjorden zijn
impressionant en de wildlife . is overal. De dolfijnen, die kennen we al. Dan
verschijnen de zeehonden, en masse, dartel en geïnteresseerd. Op de duur is het
zoals de regenbogen, probeer maar eens een foto te nemen zonder.
In de namiddag
gaan we aan wal voor de Phia-gletsjer en een wandeling. De wandeling die we
gaan doen is vol modder, tot aan de enkels of erboven zegt het animatieteam.
Maar so much fun!!! En ze hebben gelijk, wat de modder betreft althans.
Blijven stilstaan is nauwelijks een optie, de modder zuigt je vast. Naargelang
waar je je voeten neerzet, is het eerder tot aan de knieën. Maar goed, helemaal
bovenaan worden we beloond met een mooi uitzicht op de gletser.
Tijdens de
afdaling wordt het weer slechter en tegen we terug op het strandje zijn, hagelt
en stormt het. Maar, de whiskey-choco is aanwezig en verwarmt de innerlijke
mens.
Tussen de
ijsschotsen van de gletsjer door snellen we terug naar onze boot. Daar worden
we vakkundig ontmodderd met de tuinslang. Het vervolg van de route vandaag gaat
door Glaciar Alley, waar je oa de Holanda, Italia, Germania en Francia-gletsjer
te zien krijgt. Per gletsjer worden muziek en hapjes voorgeschoteld
overeenkomstig de nationaliteit van de voorbijglijdende gletsjer. Het leven kan
schoon zijn. Er is echter 1 stoorzender, een stevige bries. Die maakt dat de
boot soms danig scheef gaat en de glazen en flessen tegen de grond kletteren.
Je ziet de windstoten van ver afkomen door het water dat de lucht in geblazen
wordt. Zo weten wij wanneer we de barman ter hulp moeten schieten om zijn
drankvoorraad te redden. Eigenbelang natuurlijk.
We doen s
avonds nog mee met de bingo, maar winnen doen we niet, zelfs niet als de prijs
voor grootste verliezer wordt uitgereikt.
We worden
wakker van de opkomende zon en zitten midden tussen de fjorden. Wauw.
Onbeschrijfelijk. Onvergetelijk. En terwijl we dat denken, flitsen er dolfijnen
in het water voorbij. Onze mond valt nog meer open. Ook al is het nog vroeg, we
blijven voor het raam naar buiten kijken, zo mooi is het.
Na het
uitgebreide ontbijt moeten we om 9u verzamelen voor de eerste activiteit. We
kozen om de zware trekking mee te doen. We zijn goed ingepakt, bottinnen aan,
muts en kap op en daarover de reddingsvest. En dan gaan we aan boord van de
zodiacs die ons naar een eilandje zullen brengen. We zijn nog geen 2 minuten
weg en vlak voor onze zodiac duikt een gigantische zee-olifant op. We zijn
natuurlijk veel te laat voor een foto maar het beeld staat in ons geheugen
gegrift.
Het doet ons ook even stilstaan bij waar we ons eigenlijk bevinden, op
het einde van de wereld, in een rubberboot tussen de ijsschotsen. Hier geraak
je niet zomaar, hier zijn geen wegen, geen afval, geen hutjes, geen andere
boten of vuurtorens of boeien, geen enkel spoor van de mens op deze planeet.
Tijd wordt hier anders berekend. Hier is geen
technische evolutie, geen bouwstijlen, geen cultuur. De laatste keer dat er
hier iets veranderde is 12.000 jaar geleden. Toen de laatste ijstijd op zijn
einde liep en de toenmalige gletsjers fjorden werden. Je wordt er stil van. In de verte zien we
talrijke gletsjers. De wandeltocht zelf is niet zo zwaar op zich maar het steile
pad is modderig, slibberig en ligt vol met wortels waarover je uitschuift.
Ongeveer iedereen gaat ergens wel tegen de vlakte. Om sommige plaatsen hangen
koorden om jezelf recht te houden. Gedurende de hele trip worden we vergezeld
van condors die ons overcirkelen, wachtend op een hapje?
Na de wandeling
keren we met de zodiacs terug naar de grote boot. Maar er moet onderweg nog ge-aperitiefd
worden. Op een ander eilandje gaan we aan wal en daar staat zowaar een geïmproviseerde
bar waar je chocomelk met een scheut whiskey en gletjserijsblokken kan krijgen.
Hoe zot is dat. Wij laten de chocomelk echter achterwege, teveel calorieën.
Terwijl we van de whiskey genieten ontmoeten we een Brusselaar. Ha, die hebben
we gisterenavond niet zien wapperen tijdens het eten, betrapt! De man is
reisleider van beroep. Als we vragen wat hij tot hiertoe van de cruise vindt,
antwoordt hij dat het ok is maar toch niet zo sjiek, en zeker niet voor hetgeen
het kost. Moeilijk moment verklappen dat we de helft hebben betaald nee, we
laten dat voorlopig maar zo. Das zo leuk aan een last minute, de service is
hetzelfde voor iedereen en wij genieten dubbel.
Vanmiddag staat
dan een bezoek aan een pinguïnkolonie op het programma. Eerst even siësta na
dat Italiaanse lunchbuffet.
Na de siësta
terug heel de resem kleding aan, met nog een paar extra lagen want we zitten
gedurende een uur stil in de zodiacs, en dit is de Middellandse zee niet. De
wateren zijn nu een stuk ruiger dan bij de uitstap van vanmorgen, het duurt dan
ook niet lang of iedereen is doorweekt en compleet verzilt. Regelmatig slaat
een golf de boot binnen. Voeg daarbij nog een stevige ijswind en regelmatig een
regenvlaag, het was opvallend stil in de bootjes. Kan ook komen door het alweer
indrukwekkende schouwspel van water, zon en wind. Het is een uitdaging om een
foto te nemen waar geen regenboog opstaat. En de regenbogen hebben alle plaats
om zich in hun volledige pracht te laten zien. Opmerkelijk is dat ze veel
platter zijn dan bij ons, heeft dit te maken met de stand van de zon of de
kromming van de aarde die hier anders is? We hebben geen internet dus kunnen
het niet opzoeken.
We krijgen een
hoop vogels te zien en bijhorende uitleg te horen. Als laatste gaan we naar een
pinguïnbaai, en daar zitten er massas. Leuk om hen eens in een natuurlijke
omgeving te zien. Het is moeilijk fotos nemen, de zodiacs liggen niet bepaald
stil en je moet uitkijken voor overslaande golven of je camera is naar de
haaien. Na een uur is iedereen verkleumd en keren we terug. Een zalige warme
douche en we zijn weer helemaal bij de levenden.
Om 13u kunnen we
inchecken voor onze boottrip. Dat loopt vlot, hoewel we een beetje uit de toon
vallen met onze twee grote rugzakken en onze jeugdige leeftijd. Tussen dit
publiek is dat geen ironie. We hangen nog wat rond in Punta Arenas tot we
uiteindelijk aan boord mogen. De boot zelf is netjes, modern, niet te groot (5
verdiepingen). Benieuwd wat voor kajuit we zullen krijgen, met zon last minute
weet je nooit. En we treffen het lang niet slecht, helemaal vooraan in de boot,
ver weg van trappen, motoren etc. Met een mooi uitzicht door een immens raam en
meer dan voldoende ruimte. Mike kan het weer niet laten en staat 3 minuten
later de douche al te testen, terwijl de helft van de passagiers nog niet eens
aan boord is. De beste douche sinds lang, volgens de expert.
Om 19u is het
bijeenkomen geblazen voor de welkomstdrink, safety instructions, voorstelling
van de crew en informatie over de trip. De slides voor deze laatste presentatie
lijken een beetje door elkaar gelopen te zijn. Het eindigt met ons favoriete
gedeelte: de vragenronde. Altijd een hilarisch moment. Iemand vraagt of we ook
op open zee varen. De presentatrice antwoordt dat we de 2e nacht
gedurende een paar uur inderdaad op open zee zullen zijn en dat het aan te
raden is om die nacht met je reddingsvest aan te slapen. De stilte die volgt in
de ruimte is prachtig. En de presentatrice speelt het goed. Ze wachten minstens
een halve minuut voor ze eraan toevoegt dat het een grap is. De opluchting
verspreidt zich hoorbaar door de zaal. Zalig.
En om 20u zijn
we weg, vergezeld van een prachtig avondlicht. De boot vaart opvallend stil, je
voelt of hoort de motoren niet.
Iedereen heeft
een vaste tafel voor de maaltijden, dat kan meevallen of tegenvallen. Wij
krijgen een tafel van 4 toegewezen waar al 2 mensen aanzitten, een vrouw uit
Washington en een man uit Canberra (Australië). Het zijn leuke mensen en er is
veel te vertellen. De man is 2 dagen voor de afvaart van de cruise in zijn
hostel van de trap gevallen, en zijn voet zit in het gips. Maar met behulp van
krukken en de gedienstige crew komt hij overal. Alleen de excursies zullen niet
lukken, zegt hij met spijt in zijn hart. Dat kan ik me inbeelden. Helemaal tot
hier reizen en dan niet uit de voeten kunnen, lijkt me frustrerend. Het is een
voortreffelijke en gezellige maaltijd. Achteraf horen we van een ander koppel
die een tafel delen met een koppel Chinezen die geen letter Engels spreken. De
conversaties zijn daar beperkt. Er wordt nog een toespraak gehouden waarbij we
te weten komen dat er 19 verschillende nationaliteiten aan boord zijn. Als ze
afroepen waar de Belgen zijn, steken we even enthousiast als al de rest onze
handen in de lucht. Part of the show.
Na het eten
drinken we nog een afsluiter in de bar, daar kan je alles krijgen, tot de
zotste combinaties, wat je maar wil. Zo zien we een Amerikaan die ongeveer alle
drank laat mixen met Baileys, zoals bijvoorbeeld een muntlikeur. De kleur
alleen al benieuwd hoe die zich morgen gaat voelen. Zijn vrouw waarschuwt hem
nog dat ze hem om 7u uit zijn bed zal sleuren om naar de gym te gaan (want ja,
dat is hier ook aan boord, op het bovenste dek met ramen rondom rond). Zon
mooie workout had je nog nooit.
De lichte
golfslag wiegt ons in slaap en bezorgt ons een heerlijke nachtrust.
Voor dag en
dauw staan we op om, indien nodig, KBC nog bij hun nekvel te grijpen voor ze in
middagpauze gaan. Een vlugge check op de computer en dan kunnen we vaststellen
dat de betaling eindelijk aan zijn overtocht is begonnen. Toch eens heel
benieuwd wanneer dat op die US rekening gaat terechtkomen.
We hebben ook
antwoord van een aantal camperbedrijven. 1 Steekt er ver bovenuit, met mooi
uitgewerkte voorstellen en een pak nuttige informatie. Echter ook met de
melding dat beschikbaarheid zeer beperkt is en het dus snel moet gaan. Hun
voorstellen bevallen ons wel, zij hebben een soort van Run-off Fleet optie,
waarbij zij verzekeren dat je 1 van de 3 voorgestelde campers hebt, alleen weet
je op voorhand niet dewelke. Gezien ze ons alle 3 praktisch lijken, vragen we
hen dan ook om daarmee een concreet voorstel uit te werken.
Dan terug naar
de vluchten. Hetzelfde verhaal als eergisteren, de lokale websites willen voor
geen meter mee en dat zorgt voor de nodige frustraties want wachten doet de
prijzen stijgen. Soms ogenblikkelijk. Het is dan ook al ver in de namiddag als
we eindelijk alles geboekt hebben, zij het weer via allerlei tussenwebsites. Wat
een administratie dat een mens daarvan moet bijhouden, jongens toch. We voelen
ons op dit moment meer reisbureau dan reizigers.
En dan komt er
nog een verrassing uit de mouw, euh de mailbox, de betaling voor de
Galapagos-trip is toegekomen op de rekening in Amerika! HUUUH? Dat is vanmorgen
pas vertrokken in België?? Zelfs tussen 2 Belgische banken lukt dat zo snel
niet. Maar, dat maakt dat wij morgen met een gerust hart aan onze Beagle-kanaal
trip kunnen beginnen.
Of we op het
water internet gaan hebben is zeer twijfelachtig, dus waarschijnlijk horen jullie
ons pas terug op 11e maart!!
Punta Arenas is
niet de moeite om fotos van te posten. Ik maak dat achteraf wel goed.
Eerste check s
morgens, is de betaling voor de Galapagos-tour uitgevoerd? Nee, zo blijkt, KBC
mist nog een adres. Verdorie. Met het tijdverschil tussen België-Chili-Ecuador
lukt het ons pas die informatie door te geven tegen 16u30 Belgische tijd. Te
laat om vandaag nog te verwerken zegt KBC, internationale betalingen worden
voor 16u ingegeven. Lap, weer 24u kwijt en er is nog geen dollarcent over de
oceaan gevlogen. Maar ze beloven ons plechtig om dit als eerste vrijdagochtend
uit te voeren. Wij zetten alvast de wekker.
Het boeken van
de vluchten verloopt zo moeizaam, dat we even denken om Peru te laten voor wat
het is en vanuit Costa Rica verder naar boven te vliegen en een stuk Amerika te
doen. We laten het even rusten en gaan als ontspanning naar de kapper. t Is
dringend nodig. Hoe kan je langs de buitenkant zien of het een betrouwbaar
kapsalon is? Gezien onze coupes niet zo uitdagend zijn, vertrouwen we maar het
enige salon dat niet aan de siësta meedoet.
Ik leg uit dat
Mike geen Spaans spreekt en even zal tolken. De kapster kijkt Mike
ongeloofwaardig aan, geen Spaans? Wat is er mis met die jongen? Vanaf dan wordt
Mike geknipt en behandeld alsof hij een doofstomme kleuter is. Op het einde van
de beurt wordt de tondeuse bovengehaald. Mike herinnert zich de militaire snit
die hem ongewild in Laos is aangemeten blijkbaar nog vers want ik moet
tussenbeide komen. Pas als er uitgelegd is dat het maar om een beetje afwerking
gaat zijn de gemoederen bedaard en kan de knipbeurt verder worden gezet.
Ook bij mij
verloopt alles vlot en een uurtje later staan we fris en proper terug buiten.
Amai, was die wind daarvoor ook al zo friskes? Even wennen. Toch een paar
opmerkelijke verschillen met België: mannenhaar wordt niet gewassen voor het knippen,
dat van vrouwen wel. En de sociale bestaansreden van een kapper is nog belangrijker
dan bij ons. Naast ons werd het haar van een jong meisje terug in model gelegd.
Meer niet. Er werd vnl veel lawaai gemaakt en met een stijltang gezwaaid, maar
na haar kapbeurt zag ze er in onze ogen exact hetzelfde uit.
s Avonds stuur
ik uit nieuwsgierigheid een mail naar een aantal Nederlandse
camperverhuurbedrijven die gespecialiseerd zijn in Canada, om eens een idee te
krijgen van wat ze te bieden hebben. Blijkt dat voor de periode mei tot half
juli de beschikbaarheid zienderogen slinkt en we snel gaan moeten beslissen.
Ok, weer een taak bij voor morgen.
Naar Punta
Arenas kom je om een boottocht naar pinguïn-kolonies te maken. Gezien wij dat al
op onze cruise gaan doen, komen wij hier voor de goeie internet en om vluchten
etc te boeken helemaal tot in Costa Rica. Het regent toch weer pijpenstelen,
dus geen weer om buiten te komen.
Eerste
opdracht: onze cruise op de Galapagos betalen. Blijkt niet zo voor de hand
liggend te zijn als je enkel online banking ter beschikking hebt en de
tegenpartij niet via Credit Cards werkt. Even skypen met KBC en zij zouden dit
voor ons wel kunnen regelen, al kost het tijd om geld van België naar een
US-rekening door te sturen, tot meer dan een week. Maar goed, dat laten we dan
verder aan hun deskundigheid over.
En dan de vluchten. We
houden het vandaag beperkt, van Ushuaia tot op de Galapagos, en van daaruit
terug naar mainland Ecuador. Kwestie van nog een beetje te weten wat we doen.
Kleinigheidje? Dat had je gedacht. De officiële websites van de leading
airlines zijnde Lan&Tam en Aerolineas Argentinas lopen langs alle kanten vast.
Ze zijn duidelijk niet getest in de Engelse versie, voor Europese
betaalkaarten, of voor buitenlandse paspoorten. Combinaties blijven uiteraard
mogelijk. We proberen via verschillende platforms, verschillende talen en
verschillenden betalingswijzen. We geraken er niet door dus zijn we aangewezen
op 2 iets of wat dubieuze third party internetbookingsites. Soit, 5u later
hebben we een officieel ogend ticket van Ushuaïa naar Buenos Aires en dus 2
minder officiële bewijzen tot in Ecuador. Maar goed, hope for the best, het
ziet er naar uit dat dit stuk in orde is. Even uitblazen, we zien al redelijk
scheel op de invulformulieren, morgen volgt dan sessie Quito (Ecuador) naar
Costa Rica naar Peru. Ok, we geven toe, we hadden er meer logica kunnen
insteken. Wie van plan is ooit tot hier te komen, onthoud, de goedkoopste
vlucht die je zal boeken is die van Europa tot hier.