|
Beste Lezers,
Eens te meer hebben we op onze vrijdagse prachtig weer meegemaakt. Eigenlijk verheugde ik me op een 'vries wandeling, de weergoden brachten echter een mooie herfstdag. Ook al was het wat aan de frisse kant, we liepen onder een stralend zonnetje én bijna windloos doorheen een stukje mooie natuur van de Pallieterstreek.
Is het nu echt de laatste keer in 2019 dat we onder uitzonderlijk mooi weer kunnen stappen op vrijdag?
Pallieter is een streekroman van de Vlaamse schrijver en dichter Felix Timmermans, gepubliceerd in 1916. De roman is vernoemd naar zijn hoofdpersonage Pallieter, een levensgenieter die leeft onder het motto pluk de dag. Het boek vertelt het verhaal van de levenslustige Pallieter die met zijn huishoudster Charlot in het idyllische Lier woont. Dag in dag uit begeeft hij zich in de Netevallei waar hij zorgeloos geniet van het paradijselijke landschap.
Uitzonderlijk zijn we, ikzelf en Jan, met de wagen tot Bazel veer gereden. Aan de overkant stond de Ronny ons op te wachten. Na een ontbijt in Hemiksem reden we via de Ring naar Kessel station. Kessel is samen met Bevel deelgemeente van Nijlen. Verassing voor mij was de Kesselse heide.
De Kesselse Heide is een stuk Kempens landschap zoals het vroeger was. Je ziet er afwisselend struikheidevlakten en naald- en loofbossen, zandvlakten en vennen. Omdat het toch middag was hebben we er onze apo genoten op één van de banken. Lekker genieten in het zonnetje!
De streek van Nijlen/Kessel was historisch de diamantstreek. Vele bewoners leefden van het slijpen van diamanten en hadden in hun achtertuin een atelier. Het diamantmuseum geeft een mooi overzicht en inzicht over deze geschiedenis. De slijperij en de machines van voor de eerste wereldoorlog zijn gerestaureerd en in 2016 opengesteld voor het publiek.
Op het eind van onze tocht passeerden we nog het Fort van Kessel, onderdeel van de fortengordel rond Antwerpen.
Het fort van Kessel is een betonnen pantserfort dat deel uitmaakt van de buitenste fortengordel rond Antwerpen. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog, toen het fort niet eens helemaal afgewerkt was, kwam de versterking zwaar onder vuur te liggen. Duitse en Oostenrijkse artillerie - waaronder het befaamde kanon Dikke Bertha - brachten zware vernielingen toe.
Het fort is gebouwd in 1909-1912 en bestaat uit gebouwen van ongewapend beton op een driehoekig forteiland. Boven de rondboogvormige toegang is het opschrift Fort de Kessel 1909-1912. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog werden er loopgraven gegraven en prikkeldraad gezet van het fort van Kessel tot aan het fort van Lier. Er bleef bijna geen doorgang over, en alle vee werd binnen de ring van de forten gebracht.
De kerktoren van Kessel zou dienen om op de Duitsers te mikken. Men dacht niet dat het fort ingenomen zou kunnen worden. De betonnen muren en koepels zouden bestand zijn tegen kanonskogels. De realiteit bleek echter anders. Op 4 oktober 1914 nam het Duitse leger het fort vanop een afstand van 8,4 kilometer onder vuur met hun zwaarste kanon, Dikke Bertha. De eerste bom kwam terecht in de fortgracht. Een nieuwe bom bewees dat de geschutskoepels niet sterk genoeg waren. Verdere voltreffers hebben het fort helemaal vernield. In het fort zijn er originele Belgische en Duitse opschriften uit de Eerste Wereldoorlog.
In 1939 werd het fort aangepast en, in het kader van de mobilisatie, opnieuw ingeschakeld in de militaire verdediging. Maar het heeft geen belangrijke rol gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nadien werd het een militair oefenterrein.
Na de Tweede Wereldoorlog bewoonde een familie tijdelijk het fort tot 1974. Sedert 1973 is de gemeente Kessel (nu deelgemeente van Nijlen) eigenaar van het fort.
De fortgracht en de gebouwen zijn intact. Het glacis is bewaard. Het forteiland en het gebied buiten de gracht zijn van de meeste bomen ontdaan.Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerktoren opgeblazen door het Belgische leger omdat anders de Duitsers een heel goed overzicht zouden hebben over het dorp. Later werden de kerktoren en de wenteltrap gerestaureerd.
We hebben onze tocht een beetje moeten inkorten. De reden waarom we met de auto zijn gereden was dat onze Jan reeds om zeven uur ergens anders werd verwacht. Ikzelf diende ook niet te laat te zijn want om 20u15 was er de jaarlijkse Gala Projectie van de Waaslandse Videoclub van Temse.
Deze club zorgd al jaren voor het erfgoed via bewegende beelden. Dit jaar was er onder andere een film over tramlijn H van Hamme naar St-Anneke (het Vlaams Hoofd). Voor velen in de zaal pure nostalgie.
Tramlijn H (NMVB)/Oost-Vlaanderen was de tramlijn Hamme - Zwijndrecht (Vlaams Hoofd) en de aftakking Hamme - Moerzeke - Baasrode (Veer). Ze werd geopend in de jaren 1904-1910 en gesloten in de jaren 1937 (Hamme - Moerzeke) en 1959 (Hamme - Antwerpen-Linkeroever).
Vóór de Eerste Wereldoorlog waren er dagelijks vijf ritten heen en terug op het baanvak Hamme - Baasrode (Veer), zes tussen Hamme en Temse en elf tussen Temse en het Vlaamse Hoofd. Tussen 1931 en 1937 waren er tussen Hamme en Baasrode (Veer) drie ritten heen en terug per dag, vanaf de exploitatie met autorails in 1937 zes ritten. Tussen Hamme en Temse waren er zes ritten heen en terug, tussen Temse en Antwerpen L.O. ruim twintig elektrische ritten heen en terug per dag. Vanaf 1937 waren er dagelijks 17 elektrische ritten heen en terug tussen Hamme en Antwerpen, plus nog een aantal extra ritten tussen Temse en Antwerpen (een tiental, op zon- en feestdagen zelfs vijftien). Tijdens de laatste jaren van de exploitatie, in de jaren 1950, reden de trams met een halfuurfrequentie over het hele traject: 34 ritten heen en terug per dag, op zaterdag zelfs 35 ritten.
De tentoonstelling Tramlijn Hamme-Antwerpen 1904-1959 halt houden in het Gemeentemuseum van Temse (05/07-30/09 - 2019), ID+art in Hamme (09/11-18/12 - 2019), Heemkundige Kring Wissekerke in Bazel (08/03-29/03 - 2020), Cultuurcentrum De Koolputten in Waasmunster (17/04 26/04 - 2020), de Sint-Martinuskerk van Burcht (02/05 10/05 - 2020) en de Heemkundige Kring Zwijndrecht-Burcht op Linkeroever (16/05 24/05 - 2020).
In café Torenven zijn we nog even binnen gesprongen. Wat een gezellige ouderwetse kroeg! Maar goed dat we met de auto waren.
Grtjs
Hugo
Foto's: Tramlijn H en de link!
Noot: Bij het aanrijden naar de overzet langs de Lange Gaanweg, de officiële en enige wettelijke route voor autovoertuigen voor privé gebruik, stond ik aan het eind hiervan blok. Twee grote trucks werden er geladen met afval uit de polder. Op mijn vraag of dit lang zou duren antwoordde een van de truckers met een schouder ophalen. De man bleek wel van goede wil want in 'voortreffelijk' schabouwelijk nederlands kon hij, met de nodige bewegingen, duidelijk maken dat ik moest omrijden. Er zat niks anders op, de overzet boot die wacht ook niet. Eerst vijfhonderd meter achterwaarts en dan langs Bazel en de gebods- en verbods- bepalingen aan mijn laars lappend toch nog op tijd het veer bereikt.
Ik heb nergens een bordje gezien dat de weg tijdelijk zou zijn afgesloten. Wellicht weeral een communicatie stoornis tussen overheid en burger.
|
