|
Beste Lezers,
Allerheiligen wordt gevierd op 1 november en is een hoogfeest. Hoogfeesten zijn de belangrijkste kerkelijke dagen in de Katholieke Kerk. Ze worden in belangrijkheid gevolgd door feesten en ten slotte gedachtenissen.
Hoogfeesten zijn vaak ook verplichte feestdagen.
Allerheiligen is een nationale feestdag in vele landen, waaronder Andorra, België, Frankrijk, Hongarije, Italië, Kroatië, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Monaco, Oostenrijk, Polen, Portugal, San Marino, Slowakije, Slovenië, Spanje en delen van Duitsland en Zwitserland. In Zweden en Finland wordt Allerheiligen gevierd op de zaterdag tussen 31 oktober en 6 november.
In Nederland werd deze vrije dag door kardinaal Alfrink al in 1968 veranderd in de eerste zondag na 1 november. Op Allerheiligen krioelt het bij onze Noorderburen dus van de Belgen en Duitsers die over de grens gaan shoppen.
Het is aannemelijk dat men tijdens de kerstening van Europa het feest van Allerheiligen is gaan vieren rond de periode van een oorspronkelijk heidens feest, Samhain, dat ter nagedachtenis van de doden werd gehouden. In 837 riep paus Gregorius IV 1 november uit als de katholieke gedenkdag.
Met Allerzielen worden de overledenen herdacht en wordt een requiemmis opgedragen. De nabestaanden plaatsen bloemen op het graf.
Allerzielen stamt uit de benedictijner kloostertraditie van Cluny, waar Odilo van Cluny het in 998 voor het eerst liet vieren. In de 13e eeuw kreeg het de naam Allerzielen.
De laatste jaren is in deze dagen de viering van Halloween, overgewaaid vanuit Amerika, sterk in opmars. Dit is de avond vóór Allerheiligen.
De naam "Halloween" is afgeleid van Hallow-e'en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond). In de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was dan binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische Nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun, dat ook het Ierse woord is geworden voor de maand november).
Samhain was ook nog om een andere reden zeer bijzonder. Op het eiland Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd, die geloofden dat op die dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terugkwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar. De geesten die uit dode mensen op zouden rijzen, werden aangetrokken door voedsel voor hen neer te leggen voor de deuren. Om echter de boze geesten af te weren droegen de Kelten maskers. Toen de Romeinen Britannia binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen en ook het eren van de doden.
In de 9e eeuw stak een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengde zich met het halloweenfeest. Op Allerzielen gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden om zielencake (brood met krenten). Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn bevrijding uit de tijdelijke straffen van het vagevuur te versnellen en zodoende zijn opname in de hemel te bespoedigen. De trick-or-treat tocht vindt wellicht daar zijn oorsprong.
Allerheiligen doet me te veel denken aan iets irreëel. Alsof aan gewone mensen en goddelijke status wordt toegeschreven, zoals vandaag aan sport- of muziek sterren. Als je de heilige verhalen leest kan je niet anders dan heel dikwijls je petje afnemen en zeggen: respect.
Maar soms wordt die titel zomaar toebedeeld enkel en alleen omdat iemand een bepaalde functie had, meestal binnen de Roomse kerk, of omdat een schenking (geld of grond) diezelfde instelling machtiger kon maken. En mirakels doen natuurlijk ook wonderen.
De waarde van dergelijke titels kan dus heel dikwijls in vraag worden gesteld.
Ik heb het dus meer voor het feest van Allerzielen. Dood gaan we allemaal en in de dood zijn we ook allemaal gelijk. Als ik dus op het kerkhof rond ga denk ik, ongeacht de grootte van het graf of de zerk, hier liggen de resten van een mens, niet hier liggen de resten van een godheid.
Het huidige gebruik van een kleine steen als herinnering lijkt me ruim voldoende. Het is vooral in de geest van de achterblijvers dat de geest van de overledene levendig blijft. Al erken ik wel dat het deugd doet als je nog de kans hebt om aan het graf te kunnen verwijlen. En dus heb ik mijn mening over wat er later met mijn lijf moet gebeuren bijgesteld. Verbranden kan nog wel, het uitstrooien zou dan pas vele jaren later mogen gebeuren. (bij opkuis van het kerkhof bijvoorbeeld)
In de lantaarn op de foto brand regelmatig een kaars, en niet om licht te geven in het donker. Sinds mijn tocht naar Compostela heb ik de betekenis van het ontsteken van een kaars, al of niet in een kerk, ervaren.
Het is symbool en ritueel ineen, symbool van verbondenheid met de doden en ritueel om het herdenken.
Sinds 16 juli zijn al vele kaarsen gepasseerd.
Grtjs
Hugo
|
