|
Beste Lezers,
Op 26 maart 2017 is het honderd jaar geleden dat de gebroeders Van Raemdonck sneuvelden aan het IJzerfront te Steenstrate.
Edward (Temse, 8 oktober 1895) en Frans Van Raemdonck (Temse, 24 januari 1897) sneuvelden bij een nachtaanval op het Stampkot te Steenstrate. Zij waren toen allebei sergeant van de 6de Compagnie van het 24ste Linieregiment. Hun dood maakte hen in Vlaanderen tot een symbool van broederliefde. De Waalse korporaal Amé Fievez (1891-1917) overleed op dezelfde plaats en tijdstip.
De lichamen lagen in niemandsland en konden niet worden gerepatrieerd. In het leger zou men toen hebben voorgesteld om een halfuur wapenstilstand te vragen zodat de lijken konden worden weggehaald en worden herbegraven in Westvleteren.
Generaal Louis Bernheim zou dit voorstel toen hebben afgewezen en aan generaal Mahieu hebben verklaard:
"Je n'en vois pas la nécessité. D'ailleurs il s'est avéré que le plus jeune des deux était un flamingant (Ik zie er de noodzaak niet van in. Overigens, het is bekend dat de jongste van de twee een flamingant was)."
Waarop generaal Mahieu zou hebben geantwoord:
"En effet (Inderdaad)."
Zo was het ook.
Op 13 april, 19 dagen na hun dood, werden ze in een ondiepe obusput begraven, op een terrein dat was omgeploegd door granaatinslagen. Hun lijken werden bovendien in september 1917 bij een Frans offensief omgewoeld en stukgeschoten.
Uiteindelijk bleken beide broers samen te zijn gesneuveld met de Waalse korporaal Amé Fiévez.
In september 1917 werd het gebied waar ze lagen begraven weer door Belgen veroverd. De stoffelijke overschotten van de drie mannen werden verzameld en opnieuw begraven. Hun makkers plaatsten in september 1918 een stenen kruis op de plaats, waar later een houten omheining rond kwam.
Op 29 oktober 1919 werd het graf opengelegd met de bedoeling de gesneuvelden te repatriëren. Men trof slechts enkele stoffelijke resten aan die niet meer te identificeren waren, waarop men besloot deze te laten rusten en men het graf weer dichtmaakte.
In 1924 werd op bevel van de militaire overheid het graf nogmaals opengemaakt. De resten van de twee broers en van Fiévez werden in één kist gelegd en bijgezet op de Belgische militaire begraafplaats in Westvleteren.
Op 13 augustus 1932 werden de stoffelijke resten van de drie gesneuvelden weer ontgraven, en een week later op de 13de IJzerbedevaart overgebracht naar de crypte van de IJzertoren samen met zes andere gesneuvelden die een symbool waren geworden.
Het IJzerbedevaartcomité liet in 1933 een monument oprichten op de plaats waar de broers Van Raemdonck sneuvelden. Het monument werd ontworpen door kunstschilder Karel De Bondt. Het vijf meter hoge, zeshoekige monument werd opgetrokken met brokken beton van de Duitse stellingen van het Stampkot.
In het werk zitten twee ineengestrengelde kruisen als symbool van broederliefde verwerkt. Het monument werd onthuld op zaterdag 19 augustus 1933, de dag vóór de 14de IJzerbedevaart die aan de broers werd gewijd. De druk bijgewoonde onthulling ging gepaard met een plechtigheid die georganiseerd werd door de vrienden van het 24ste Linieregiment. Frans Van Raemdoncks gedicht 'Lied van de dood' werd er voorgedragen. Op de herinneringsplaat staan de namen van de twee broers vermeld en ook Amé Fiévez.
Op zondag 28 juni 1987 werd aan het monument een gedenkplaat ter ere van Clemens De Landtsheer, neef van de twee broers, onthuld.
Op zondag 12 maart e.k. organiseert, op initiatief van VOS, een overkoepelend comité (met o.a. het Gemeentebestuur van Temse, het OVV, Het GVK en Aan de IJzer) een hulde aan de broers in de feestzaal van het Gemeentehuis. (10u30)
Verder som ik nog enkele initiatieven op:
- van 20 tot 24 maart 2017 een expo over Amé Fiévez en de gebroeders Van Raemdonck te Antoing, Chemin de Saint-Druon 1, in het administratief centrum.
- Op 24 maart een herdenkingsceremonie Ten Velde te Nijlen in het Fort van Kessel.
- Op 25 maart een drietal activiteiten te Diksmuide, Steentrate en Ieper. (verschillende organisaties)
- Diksmuide: 10u bloemenhulde aan de IJzertoren en de IJzercrypte
- Steenstrate: 15u Huldiging
- Ieper: 20u Kransneerlegging bij het Taptoe onder de Menenpoort.
- op 26 maart Eucharistieviering in de dekenale OLV kerk te Temse op 11u.
Vermeld ik nog dat er een tentoonstelling loopt van 8 tot 30 april in het Gemeentemuseum van Temse.
- 11 november 2017 is er een herdenking van de IJzerhelden, in het bijzonder de gebroeders Van Raemdonck, Frans Kusters en Renaat De Rudder + honderd jaar frontbrieven, die zal doorgaan in de IJzertoren te Diksmuide.
- En als laatste vernoem ik nog een organisatie van het OVV en het Gemeentebestuur van Temse. Op 21 mei is er een wandeling geplant in de gemeente waar dan op bepaalde plaatsen een gedicht van Frans Van Raemdonck zal voorgedragen worden. De startplaats is August Wautersstraat 34.
Mijn aanwezigheid is op dit laatste evenement niet zeker, wellicht ben ik dan al een heel eind in Duitsland.
Daarom plaats ik hier al een gedicht.
Lied van de dood
Der zullen geen klokken luien
hun droevig dooden-lied,
als ik zal vallen, dorstig
in 't bloedig Yzergebied...
Mij zal geen wagen voeren
noch volgen een zwarte stoet
van bleeke mannen, gelijk men
bij Kristene menschen doet...
Der zullen geen vrienden komen,
en op mijn graf, noch kruis
noch kronen, noch bloemen strooien,
'k zal sterven zóo ver van huis...
Maar, als die droeve tijden
van dwang en muiterij
voorbij zijn, en 't sedert maanden
gedaan is en uit met mij,
dan zal er een zonne rijzen
van vurige liefde rood...
Dan zullen de klokken luien!
voor hen, die ginds liggen, dood.
Dan zullen de klokken luien
een eeuwig verlossingslied!
Doch zij die ginds liggen,
die zullen
't niet horen in 't Yzergebied!
Grtjs
Hugo
Foto : Gebroeders Van Raemdonck als speler van FC Temsica.
En ere wie ere toekomt, het boek van Luc de Ryck: Terug naar niemandsland,
De geschiedenis van de gebroeders Van Raemdonck: mythe en werkelijkheid is zeker het lezen waard.
|
