|
Beste Lezers,
11 november
Al vele jaren loop ik geregeld langs de slagvelden en begraafplaatsen in de Westhoek, niet alleen omdat het 100 jaar is geleden. Er zijn ondertussen al vele andere oorlogen gevoerd en steeds met hetzelfde resultaat. Geen enkel.
Wel krijg ik tranen in de ogen als ik langs de grafstenen loop en de leeftijden aflees. Zo jong en al verloren of minder jong, vader van een gezin en toch geen toekomst. Het blijft steeds een bijzondere ervaring om deze memorials te betreden en de zinloosheid van oorlog als het ware te proeven. Vieze smaak!
Vele jaren heb ik dan ook de herdenking plechtigheden in Temse of Ieper bijgewoond. (nu Kruibeke) Ieper is zeer indrukwekkend als je onder of in de nabijheid van de Menenpoort kan staan. Ook op een gewone doordeweekse dag, met minder volk blijft dit gebeuren beklijvend.
De fotos geven de negen Belgische begraafplaatsen weer met het aantal graven, waarvan vele bovendien naamloos zijn.
Grjts
Hugo
Fotos: Met enige uitleg:
- Hoogstade - Op de Belgische militaire begraafplaats van Hoogstade liggen 808 Belgische doden begraven. Deze begraafplaats werd tijdens de oorlog aangelegd.
- Oeren - Op de Belgische militaire begraafplaats van Oeren liggen 642 Belgische doden begraven. De begraafplaats werd tijdens de oorlog aangelegd rond het laatgotische kerkje (16de eeuw) in gele baksteen.
De begraafplaats telt nog slechts 5 heldenhuldezerkjes met een Keltisch kruis, een meeuw of Blauwvoet en de letters AVV VVK, ontworpen door frontsoldaat, schilder en tekenaar Joe English.
Ooit stonden er meer van die zerkjes in Oeren, maar in de nacht van 9-10 februari 1918 hebben grafschenners er 38 besmeurd: de letters AVV VVK werden met cement dichtgesmeerd. De Vlamingen reageerden prompt en de nacht erop overschilderden frontsoldaten de gedichte letters met zwarte verf.
Later werd afgesproken elk jaar samen te komen "waar populaire Vlaamse doden begraven lagen":
-1920 - 1ste IJzerbedevaart - Hulde aan Joe English - Steenkerke
1921
- 2de IJzerbedevaart. - Hulde aan de Gebroeders Van Raemdonck - Steenstrate
1922
- 3de IJzerbedevaart. - Hulde aan Renaat De Rudder - Westvleteren
In 1923 vond hier de vierde IJzerbedevaart plaats onder het thema "Eerherstel aan de geschonden graven".
Vanaf het jaar erop vonden alle IJzerbedevaarten te Diksmuide plaats.
- Adinkerke - Op deze begraafplaats liggen Belgische, Britse en Franse doden. De aanleg van de Heldenweg gaf in 1925 aanleiding tot scherp protest. Op bevel van de toenmalige Minister van Landsverdediging werden immers een 130-tal heldenhuldezerkjes verbrijzeld en met rode baksteen vermengd om als ondergrond voor de weg te dienen.
Deze grafschennis zou de rechtstreekse aanleiding zijn voor het oprichten van de IJzertoren te Diksmuide.
Op de begraafplaats staan nu nog 6 heldenhuldezerkjes.
Op de Belgische militaire begraafplaats van Adinkerke liggen 1.717 Belgische doden begraven en 1 Franse militair onder een Belgische grafsteen. Deze begraafplaats werden tijdens de oorlog aangelegd. Heel wat bijzettingen waren overledenen van het militair hospitaal L'Océan in De Panne.
- De Panne - Op de Belgische militaire begraafplaats De Panne liggen 3.152 Belgische doden begraven. Deze begraafplaats is daarmee de grootste Belgische militaire begraafplaats. De aanleg van deze begraafplaats startte tijdens de oorlog. Na de oorlog waren er nog heel wat bijzettingen door ontruiming van kleinere begraafplaatsen in de Westhoek.
- Keiem - De IJzer maakt een bocht ter hoogte van Tervate. Aan de rechteroever ligt Keiem. Daar ligt een Belgische begraafplaats met 628 graven, waarvan meer dan de helft naamloos. Veel van deze soldaten sneuvelden in gevechten op 19 oktober 1914 tijdens een verwarde Belgische terugtocht naar de IJzer. De ijzeren draaibrug werd op 19 oktober 1914 opgeblazen.
In de nacht van 21 op 22 oktober slaagden de Duitsers er toch in om ter hoogte van de huidige brug over de IJzer te komen.
Aan de oude Tervaetebrug (zie de herberg Tervaete en restanten van de kaaimuren) herinnert een naamsteen aan deze gevechten. Deze begraafplaats werd na de oorlog aangelegd.
- Houthulst - Op de Belgische militaire begraafplaats van Houthulst liggen 1.723 Belgische en 81 Italiaanse doden begraven. Deze begraafplaats werd na 1923 (na ruiming van springstoffen en bij het begin van de herbebossing) in een stervorm aangelegd en heeft een oppervlakte van 5 ha 24 a.
De meeste Belgen stierven in de nabije omgeving tijdens het eindoffensief dat begon op 28 september 1918.
De Italianen waren krijgsgevangenen in het Duitse leger. Zij moesten o.a. munitie via de smalspoorlijnen aanvoeren. Velen stierven in die situatie onder het vuur van hun geallieerde bondgenoten. Ze liggen achteraan op de begraafplaats tegen de bosrand begraven.
- Ramskapelle - In Ramskapelle ligt een Belgische militaire begraafplaats met 632 grafstenen, waarvan ongeveer 400 naamloze. Deze begraafplaats werd na de oorlog aangelegd. Achter de indrukwekkende voormuur staan negen boogvormige rijen grafstenen. Ze zijn uit blauwe hardsteen gemaakt, dragen een metalen driekleur en een bronzen identificatieplaat.
- Steenkerke - Op de Belgische militaire begraafplaats van Steenkerke liggen 534 Belgische doden begraven. Deze begraafplaats werd tijdens de oorlog aangelegd. Op deze begraafplaats liggen ook Britten begraven. Negen graven dragen nog het heldenhuldezerkje dat door Joe English ontworpen werd. Deze frontsoldaat die in Vinkem stierf, was oorspronkelijk hier begraven.
De allereerste IJzerbedevaart vond hier in 1920 plaats bij zijn graf. In 1930 werd hij bijgezet in de crypte van de IJzertoren.
- Westvleteren - Op de Belgische militaire begraafplaats van Westvleteren liggen 1.208 Belgische doden begraven. Deze begraafplaats werd tijdens de oorlog aangelegd.
|
