maandag 09 augustus 2010
Opiniedoor Frank Roels
Bron : http://www.dewereldmorgen.be

Wist u, lezer, dat u als werkende Belg, 77.360,81 euro schuld heeft? Tenminste, op 't ogenblik dat ik dit opiniestuk schrijf. Want tegen de tijd dat u dit leest, kunnen er alweer tientallen euro's zijn bijgekomen. Hoezo, u heeft geen schulden?

Kijk dan maar eens op De Morgen online. Daar ziet u een permanent lopende 'Schuldklok' van de financiële toestand van ons land - althans van de overheidsfinanciën van het federale koninkrijk. De totale schuld van de staat neemt toe met duizelingwekkende cijfertjes, het is gewoon niet meer te volgen.

Ook de 'sociale uitkeringen' (berekend door VKW Metena), de wedden van de ambtenaren en de pensioenen vliegen door ramen en deuren.

En merkwaardig: het begrotingstekort daalt. Krijgen we niet dagelijks de omgekeerde indruk uit de berichtgeving? Zou het niet interessant zijn ook andere 'klokken' te zien en te horen? Zoals:

1) een klok van de geaccumuleerde winsten van de bedrijven, de Belgische, maar ook de buitenlandse bedrijven die in ons land geld verdienen. Een momentopname van dit jaar geeft een idee: http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/05/16/mensen-moeten-inleveren... ;

2) een klok die de werkgelegenheid toont in diezelfde bedrijven. De globale cijfers zullen dan achteruit lopen;

3) een klok van de bezittingen van de Belgische burgers, spaargelden en onroerende eigendommen in België én in het buitenland. Volgens de Nationale Bank bedraagt het totale financiële nettovermogen in België, dus met de schulden eraf, ongeveer 706 miljard euro. De onroerende particuliere bezittingen liggen daar nog wat boven. Het voorbije jaar is vooral het roerende vermogen gestegen (meer spaargelden, hogere beurskoersen).

De laatste klok zou natuurlijk het onderscheid moeten aantonen tussen de verschillende bevolkingslagen. Want er is een categorie waar het bezit afneemt: onder meer de groep waar de werklozen toe behoren; zeker indien hun stijgende schulden mee worden verrekend. Bij de meeste bevolkingsgroepen verandert er waarschijnlijk weinig. De bezuinigingen zijn nog niet echt begonnen. En ten slotte een groepje waar de altijd groeiende rijkdom zich concentreert.

We zouden al iets kunnen leren uit de modus, het bezit waar de helft van de gezinnen onder zit. In de VS is dat cijfer bekend, en het daalde er gedurende meerdere jaren.

Maar deze drie klokken zeggen nog steeds niets over de kapitalen opgestapeld in de investeringsfondsen, banken, private equity. Deze kapitalen vliegen per seconde heen en weer door de beurzen van Brussel, New York, Hongkong en vele andere. En ook op de internationale grondstoffen- en voedselveiling, waar de prijs wordt bepaald door vraag en aanbod, van olie, koper, coltan, tarwe en rijst. De prijzen gaan op en neer, maar veeleer op dan neer.

De olie- en energieprijzen stijgen weer, en de graanprijs is op korte tijd meer dan verdubbeld (de schuld van de Russen en de Chinezen! http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20100806_012). Daardoor neemt de honger in de wereld toe, terwijl de rijkdom zich opstapelt bij de grote kopers en speculanten.

De aasgierfondsen (vulture funds) nemen de schulden over van bijvoorbeeld een nationale staat, maar achtervolgen iedereen voor de rechtbanken die nog een betaling, zelfs in natura, wil doen aan die staat. Zo kreeg FC Hemisphere gelijk van de rechter: China Railways die in Congo infrastructuur wilde aanleggen, moet eerst 100 miljoen dollar schulden van Mobutu terugbetalen.

Waarom hebben onze financiële bollebozen, quants en tutti quanti deze klokken nog niet opgestart? Die opdracht hebben ze van hun bazen, de financiële wereld, niet gekregen. We zouden dan een heel andere klok horen. Misschien zouden de mensen beginnen denken dat er steeds maar geld wegstroomt van de overheid naar de privébedrijven en de financiële sector: enerzijds stijgt de staatsschuld, anderzijds stijgen de winsten en kapitalen.

Het beeld dat de commerciële media ons per seconde serveren, is dus zeer éénzijdig, om niet te zeggen: partijdig. Maar zij bepalen wel de perceptie die de burgers hebben van de toestand.

Over de evolutie van het aantal arbeidsplaatsen, winsten, internationale geldbewegingen: hierover moeten gegevens worden verzameld, gebundeld en bekendgemaakt. En dan onderling vergeleken en geanaliseerd.

Binnenkort maken we een nieuw lijstje van de halfjaarresultaten van de beursgenoteerde bedrijven. Wie houdt de afdankingen en het resterende aantal jobs regelmatig bij, en wie publiceert die lijst? Iets voor de vakbonden?

Het mooiste zou dan de vergelijking zijn met de winstcijfers per bedrijf.

Frank Roels

Frank Roels is emeritus hoogleraar aan de UGent.