Bron: Website BAM

Forum 2020 presenteert een mooie denkoefening. Haalbaar lijkt die geenszins.
De 'Meccano' realiseren voor 3,3 miljard euro lijkt onmogelijk.

BRUSSEL

Het Forum Mobiliteit Regio Antwerpen 2020, een groep van Antwerpse ondernemers en academici onder leiding van Christian Leysen (Ahlers), heeft gisteren zijn oplossing voor de Antwerpse verkeersknoop voorgesteld. De studie werd uitgevoerd door Manu Claeys en Peter Verhaeghe van Straten-Generaal.

Het belangrijkste nieuwe scenario dat Forum 2020 naar voren schuift heet Meccano (zie figuur). Dat bestaat uit drie verbindingen of 'tangenten'. Die moeten het doorgaande verkeer al een eind voor de Antwerpse Ring aftakken en met een grote noordelijke boog rond de stad leiden. Het grote knelpunt van de aansluiting tussen de Ring en de E313 kan zo ontlast worden.

De Oosttangent leidt via drie tunnels van Wommelgem naar Ekeren. Deze verbinding volgt het traject dat nu al voorbehouden is voor de goederenspoorlijn A102 van TUCRail. Vanuit Ekeren vertrekt dan een Scheldekruising met twee tunnels richting Linkeroever. De Westtangent ten slotte, moet de E34 - ook via een tunnel - verbinden met de E17. Forum 2020 presenteert meteen ook versies waarin als Scheldekruising het Lange Wapper-viaduct van de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel) of de lange tunnel van het studiebureau Arup/Sum gebruikt worden.

De voorstellen houden - net als eerdere voorstellen van de hand van Claeys en Verhaeghe - geen rekening met de randvoorwaarden van de Vlaamse regering: geen vrachtwagens door de Kennedytunnel en geen tol in die tunnel. Maar los daarvan vormen de Meccano's zeker een interessante denkoefening. Want emotioneel voelt het inderdaad verstandig aan om het doorgaande verkeer ver van de stad weg te houden. Behalve een spoorlijn bovendien, of langs de haven en grotendeels onder de grond. Wie kan daar tegen zijn?

Toch heeft dit project te veel manko's om ooit meer te worden dan een denkoefening. Van alle achilleshielen is de kostprijs ongetwijfeld de kwetsbaarste.

Forum 2020 maakt zich sterk dat het zijn Mecanno kan realiseren voor 3,3 miljard euro, maar dat lijkt weinig waarschijnlijk, onmogelijk zelfs. Het Arup/Sum-voorstel dreigde met 4,3 kilometer tunnel al financieel te ontsporen, onder meer door de vele extra veiligheidsmaatregelen. En Forum 2020 heeft het niet over één, maar over zes tunnels, in totaal 12,1 kilometer lang. Het onderhoud van tunnels is ook veel duurder dan bij een brug. Bovendien heeft de Meccano twee knooppunten meer nodig dan het BAM-tracé en de Arup/Sum-tunnel. Ook die zijn niet gratis. Ter vergelijking, de BAM gaat uit van 150 miljoen euro voor het Oosterweelknooppunt op haar tracé.

De financiering is eveneens erg onduidelijk. Forum 2020 denkt aan een 'Spitsheffing', naar analogie met de Londense Congestion charge. Hoe drukker een bepaald traject, hoe duurder.

Opvallend is dat de Mecanno vooral het noordelijke deel van de Antwerpse Ring ontlast, terwijl de grootste problemen zich op het zuidelijke stuk afspelen. Om de verkeersstromen van de A12 en de E19 richting Nederland op te vangen, zou de tangentgedachte dus eigenlijk doorgetrokken moeten worden. Tot een soort Mecanno plus, zo u wil (zie figuur). Voor alle duidelijkheid, dat is geen voorstel van Forum 2020. Zo'n link van de E19 naar de E313, een onderdeel van de zogenaamde Grote Ring, is sinds mensenheugenis fel omstreden.

Als klap op de vuurpijl loopt de Westtangent pal onder het industriegebied van Zwijndrecht. Daar liggen tien Seveso-bedrijven, met aanzienlijke hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Zes daarvan - 3M Belgium, Exxonmobil, Fina Antwerp, Ineos, Lanxess Rubber en Nippon Shokubai Europe - zitten zelfs in de hoogste categorie. Bij de Arup/Sum-tunnel was er maar één Seveso-bedrijf nodig om de geloofwaardigheid te ondergraven.

Een ander stuk tangent loopt dan weer dwars door het industriedok op Rechteroever, tussen de petrochemische bedrijven. Gevaarlijke ADR-transporten zullen vanuit de haven nog steeds langs het bioscoopcomplex Metropolis moeten rijden, iets waar de brandweer zich eerder al fel tegen verzette.

Bezwaren (Het Nieuwsblad - 25/02/2010)

Niemand wil het officieel zeggen, maar de politiek heeft ernstige bezwaren tegen het nieuwe plan dat Straten-Generaal gisteren voorstelde. Daarvoor worden verschillende argumenten aangehaald.

Het eerste argument heeft een sterke politieke kracht. Er werden immers harde randvoorwaarden opgelegd waarbinnen de sluiting van de Antwerpse Ring. Volgens die randvoorwaarden mag er bijvoorbeeld geen tol gehoffen worden in de Kennedytunnel. Nu wil Straten-Generaal geen echte tol heffen, maar Manu Claeys en Peter Verhaeghe stellen voor om een soort spitsheffing te innen, ook voor wie van de Kennedytunnel gebruik wil maken.

Politici wijzen er ook op dat het nieuwe tracé van Straten-Generaal meer noordelijk ligt dan dat van BAM of Arup/Sum. Niet alleen vraagt me zich af of automobilisten of vrachtwagenchauffeurs die lange omweg wel zouden willen doen. Bovendien wordt opgemerkt dat dit Meccano-tracé plots een concurrent voor de Liefkenshoektunnel zou worden, terwijl het net auto's van de Ring moet halen.

Tot slot wordt er met enig leedvermaak op gewezen dat de aanleg van een goederenspoorverbinding tussen Ekeren en Wommelgem, waarnaast Straten-Generaal zijn 'oostelijke bretel' wil laten lopen pas tegen 2020 of zelfs 2025 gepland is. Veel te laat dus voor de Oosterweelverbinding. (lej)