Bron : DE Morgen

De strategie van het Forum Mobiliteit Regio Antwerpen 2020 is het resultaat van een merkwaardige combine. Een groep van tien prominente Antwerpenaars bundelde haar krachten met een aantal actiegroepen, StRaten-generaal op kop. 'Net die combine maakt het extra moeilijk voor de Vlaamse regering om de plannen straal te negeren', meent journalist Jeroen Verelst, redacteur bij De Morgen en auteur van 'Een brug te ver', over de Oosterweelverbinding.

Het Meccanoscenario. Niet bepaald een geweldige naam om aan een complex mobiliteitsplan te verbinden. Doet iets te veel aan het kinderspeelgoed denken, iets te veel aan een gekunstelde oplossing die met wat vijzen en boutjes in elkaar gevezen werd. Dat is wel de laatste associatie die je na maanden verwoed studeren en tekenen wilt oproepen. De Groep van Tien miste duidelijk nog een marketeer in de rangen.
Maar laat de naam van het kind vooral geen afbreuk doen aan het plan dat de Groep van Tien op tafel gooit. Het is allesbehalve een luchtkasteel geworden. Uiteraard zal de Vlaamse regering niet collectief in zwijm vallen en aan het bouwen slaan. Maar minister-president Kris Peeters (CD&V) en zijn ministers zouden van wel erg veel arrogantie blijk geven mochten ze het voorstel dat de actiegroep StRaten-generaal met engelengeduld uitdokterde zomaar naar de prullenmand verwijzen. Want zelfs al hebben de plannen overduidelijk nog extra studiewerk nodig, ze liggen er tenminste. Een verdienste op zich. Tenzij Peeters in zijn mouw een gigantisch wit konijn verbergt, heeft de Vlaamse regering namelijk helemaal géén plan. Tenzij datgene dat in oktober vorig jaar door een meerderheid van de Antwerpenaars weggestemd werd.
 
Draagkracht
De plannen van het Forum Mobiliteit Regio Antwerpen 2020 zijn het resultaat van een merkwaardige combine. Een groep van tien prominente Antwerpenaars - havenbazen, economen, professoren - sloeg de handen in elkaar met een aantal actiegroepen, StRaten-generaal op kop. Bijna altijd staan beide groepen lijnrecht tegenover elkaar: de ondernemers zijn voor het gecontesteerde bouwwerk, de actiegroepen zijn tegen. Kort door de bocht, maar het gaat wel op voor vlot 99 procent van alle bouwdossiers die aanleiding geven tot maatschappelijke onrust. Bij de Oosterweelverbinding, zowat de moeder der omstreden bouwdossiers, zitten ze uitzonderlijk in hetzelfde kamp.
 
Net die combine maakt het extra moeilijk voor de Vlaamse regering om de plannen straal te negeren, zoals in het verleden al gebeurde met een eerder alternatief plan dat StRaten-generaal uitwerkte. De Groep van Tien geeft de voorstellen van bollebozen Manu Claeys en Peter Verhaeghe een zekere draagkracht in middens die vijftien jaar lang tot de ferventste verdedigers van de verguisde Lange Wapperbrug behoorden. Leysen en co. maken het ook zogoed als onmogelijk voor politici om de actiegroepen in het NIMBY-kamp te klasseren. Dat verwijt uit de kast halen voor een paar 'gewone' burgers, tot daar aan toe. Maar dat ze ook alom gerespecteerde captains of industry zouden afschilderen als verzuurde zeikerds, daar gaat geen enkele politicus zich aan wagen.
 
Voor wie door de technische uitleg heen kan kijken, leest het mobiliteitsplan van het Forum Mobiliteit Regio Antwerpen 2020 als één lange, striemende afrekening met bijna vijftien jaar studeren en plannen voor de Oosterweelverbinding. Op het einde van de uiterst hobbelige rit resulteerde dat in een keuze tussen een brug en een tunnel. In de plannen van de Groep van Tien en StRaten-generaal zitten maar liefst zes tunnels en nog één kort viaduct over de Noorderlaan. 6-1. In het voetbal zul je zelden een duidelijkere score vinden.
 
Historische fout
Los van die 'onder of boven de grond'-discussie is de grote verdienste van het Meccanoscenario dat het durft af te wijken van de platgetreden paden. De grote lijnen van het officiële tracé van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM), met de Lange Wapperbrug, werden eind jaren negentig vastgelegd. Sindsdien werd het tracé jaar na jaar verder gebetonneerd. De uitwijkmogelijkheden werden een na een geëlimineerd. Die strategie van de verschroeide aarde, die politiek van de voldongen feiten zorgde ervoor dat de hele Oosterweelverbinding nu terug bij af staat.
 
Het Meccanoscenario breekt radicaal met de plannen uit het verleden. Ook die uit het verre verleden. Claeys diepte gisteren een plannetje uit het gezegende jaar 1957 op met twee ringwegen rond Antwerpen. Uiteindelijk werd alleen de kleine ring gebouwd, van de grote kwam nooit iets in huis. Gevolg is wel dat die kleine ring vlak bij de stad ook dienst doet als grote ring en compleet oververzadigd is. Die historische fout, een megasnelweg vlak bij de stad (bijna een vijfde van de inwoners van de stad woont op minder dan 500 meter van de ring) werd bestendigd en zelfs versterkt in de plannen van de BAM. Er werd nog een megaviaduct net tegen de stad bijgebouwd. Het Forum wil de historische fout ruim veertig jaar na datum herstellen door het doorgaand verkeer dat helemaal niet in Antwerpen moet zijn netjes te scheiden van het lokaal verkeer. Dat daar nog niemand op was gekomen, mag een klein mirakel heten. Lichtjes onthutsend tegelijkertijd.
 
De Groep van Tien is ervan overtuigd dat de Oosterweelverbinding alleen - de sluiting van de ring rond Antwerpen - geen oplossing vormt voor het dreigende verkeersinfarct. Wel integendeel. Het Meccanoscenario creëert drie nieuwe verbindingen ten oosten, ten westen en ten noorden van Antwerpen, die dan alledrie op elkaar worden aangesloten. Een gecombineerde oplossing, geen ene heilige koe. Ook in die zin is het alternatieve plan een tabula rasa. StRaten-generaal heeft het slim aangepakt. Door de ingrepen ten oosten en ten westen van de stad varen ook de Kempen en het Waasland wel bij de plannen van het Forum. Als de weerstand uit de Antwerpse rand verzwakt, dan verzwakt ook de weerstand van Kris Peeters. Want de Antwerpse rand, dat is CD&V-land.
 
Natuurlijk worstelen de plannen van het Forum met een aantal stevige handicaps. De plannen mogen dan al focussen op 2020, ze zijn misschien een beetje te ver vooruit op hun tijd. Het systeem van rekeningrijden is zo revolutionair dat er al een wonder moet gebeuren wil de Vlaamse regering binnen tien jaar op dezelfde golflengte zitten. Met het berekenen van een kostprijs begeef je je haast per definitie op glad ijs. Grote infrastructuurwerken kosten altijd meer dan geschat. Altijd, zeker in België. Ooit kostte de Oosterweelverbinding 500 miljoen euro, nu is dat al vlotjes vijf tot zeven keer meer. Een eerste prijsraming is een risico, hoe nauwgezet de schatters zich ook van hun taak kwijten. Maar die handicaps wegen niet zwaar genoeg door om de plannen naar de verdoemenis te knallen.
 
Voor de lobbyisten van de Lange Wapper, die ook in de Vlaamse regering in behoorlijk groten getale aanwezig zijn, is het Meccanoscenario dan ook een lelijke streep door hun rekening. Te gewichtig om te negeren, te doordacht om zomaar af te schieten. Missie geslaagd voor de Groep van Tien en voor StRaten-generaal, die het de Vlaamse regering nog wat moeilijker maken om blind te blijven afsturen op de Lange Wapper. Eigen schuld, dan hadden ze maar wat rapper moeten zijn.