Afgelopen zaterdag werd op de plaats van het voormalige doorgangskamp Westerbork door minister Ab Klink aan de 87-jarige mevrouw Selma Engel-Wijnberg de medaille opgespeld en de oorkonde overhandigd die hoort bij de benoeming tot de Ridderorde van Oranje Nassau.

Toen mevrouw Engel-Wijnberg na de Tweede Wereldoorlog als overlevende uit kamp Sobibor terugkeerde werd ze louter en alleen, omat haar man de Poolse nationaliteit  had als ongewenst uitgewezen. Ze zijn beiden naar Amerika vertrokken om daar een toekomst op te bouwen.

We gaan even terug naar het Poolse Sobibor, een geheim vernietigingskamp,  gelegen in een bosrijke streek  aan de grens van het huidige Belares en  de Oekraïne. Dit kamp werd door SS baas Heinrich Himmler in 1942 geopend. In een kort tijdsbestek van goed anderhalve jaar zijn in Sobibor 250.000 gevangenen vermoord en door vergassing of nekschot om het leven gebracht. Het was een model vernietigingskamp, waarbij gezonde gevangenen, opgedeeld in Sonder Kommando´s allerlei taken met betrekking tot het vernietigingsprogramma moesten uitvoeren. Elke groep stond onder leiding van een paar SS'ers en de bewaking van het kamp was in handen van  een Oekraïense bewakingscompagnie.
De Duitse kampstaf onder leiding van Franz Stangl en nadien Franz Rechleiter gaf hoofdzakelijk bevelen van bovenaf.

Door het hoge tempo waarbij gewerkt moest worden en de onmenselijke onderlinge sfeer, brak er medio 1943 een opstand uit tussen enerzijds de gevangenen en anderzijds  tussen de bewakers en de kampstaf. Hierbij vonden 11 SS'ers de dood en ook enkele kampbewakers.
 
300 Vnl Joodse gevangenen wisten te ontsnappen. Vele gevangenen vonden de dood in de mijnenvelden rondom het kamp, andere vluchters werden later weer opgepakt. Slechts een vijftigtal is het gelukt om uit de greep van de Nazi´s te blijven. Hierbij hoorde ook Selma Wijnberg.

Na al deze schermutselingen werd het kamp op last van Himmler met de grond gelijk gemaakt. Alle graven werden geruimd en eind 1943 was niet meer te merken dat hier ooit eens een concentratiekamp gestaan heeft.
Op 12 mei 2009 schreef ik een uitgebreid stuk over John Demjanjuk, die in Sobibor kampbewaker is geweest, beschuldigd wordt van oorlogsmisdaden, inmiddels veroordeeld is, maar steeds weer bij Hoger Beroep opnieuw  moet voorkomen en zich gedraagt als een zielige schlemiel. Wilt u mijn verhaal hierover lezen, ga dan naar het archief van mei 2009. Ook in vele andere stukken  valt over concentratie-en vernietigingskampen veel te lezen.

Wilt u de uitreiking van de onderscheiding aan mevrouw Selma Engel Wijnberg zien, klik dan op deze link: