Toen ik 7 jaar oud was brak de Tweede Wereldoorlog uit. In feite was deze al aan de gang, want reeds in 1939 hadden de Duitsers Polen al in genomen en voordat ze het neutrale Nederland introkken, waren andere Europese landen al onder de voet gelopen. Op de eerste dag van de oorlog, dit voordat de strijd aan de Grebbe een aanvang nam, heb ik opgeroepen reservesoldaat Theo Schouten van het Steenbergenveld nog een doosje North State (11 cent) overhandigd. 's Middags was hij al gesneuveld ! De Duitse Vliegtuigen vlogen zo laag dat je de bemanning kon zien zitten. De Focke-Wulf die bij boer Buys is neergestort, zie ik nu nog luidgierend boven ons zakenpand scheren. Vanwege dat er bij ons in de buurt enkele bemande kazematten stonden, en men daar wat schermutselingen verwachtte, moest een groot gedeelte van de Karstraat evacueren. Wij hebben toen een paar dagen bij een collega zakenman in de Driegaardsestraat vertoefd. Na de verloren strijd op de Grebbe en het bombardement op onze Havenstad Rotterdam was Nederland Duits gebied geworden. De eerste jaren van de bezetting vielen voor ons plattelanders best wel mee Hier in Angeren en voormalige woonplaats Huissen werkten veel jonge mannen op het vliegveld Delen, Zandse tuinders voorzagen de Duitse kazernes van groenten en de boeren leverden karrenvol kartoffeln. Heel veel Hollanders waren lid van de NSB, een organisatie die aan de kant van Duitsland stond, verder bestonden er een drietal splinterpartijen die Duitsland ook welgezind waren en wie trok zich in die beginjaren iets aan van weggevoerde joden, Jehova-Getuigen, Zigeuners en communistische verzetstrijders die opgepakt werden? Bij de katholieke bevolking stonden de Joden te boek als woekeraars en moordenaars die Christus gekruisigd hadden, door de hele Nederlandse bevolking uit die tijd werden zigeuners afgeschilderd als onverlaten en dieven. Mijn eigen moeder hoor ik nog zeggen: " Blijf binnen Eef, want er zijn zigeuners in de buurt, die het op kinderen voorzien hebben"! Jehova-Getuigen hebben het niet alleen in de Tweede Wereldoorlog moeilijk gehad maar worden door de meeste mensen in dit katholieke bolwerk ook nu niet geaccepteerd. Door jongensogen bekeken was de oorlog voor ons een sensationele tijd en als er hier of daar een vliegtuig neerstortte waren we er als de kippen bij om te kijken of er iets te halen viel. Het maakte voor ons niets uit of dat een Duits, Engels of Amerikaans toestel was. Al die jongens van toen die nu op de Duitse bevolking lopen te schelden gaan wel naar Duitsland, Oostenrijk, Italië of Spanje op vakantie. Vandaag lopen er nog heel veel mensen rond die niet wisten wat de Duitsers met de gevangenen deden die naar concentratiekampen afgevoerd werden. Toen ik als 10-jarige jongen in 1943 bijna de gehele meimaand voor een operatie in het Elisabeth's-Gasthuis te Arnhem heb doorgebracht had ik van die kampen waar mensen vergast werden al gehoord. Gewonde Duitse frontsoldaten, teruggekeerd van het Russische Front (Barbarossa) en gevochten om en bij Stalingrad, hebben me dit verteld en een groot gedeelte van die mannen hadden het op Adolf Hitler en zijn trawanten net zo min begrepen als de doorsnee weldenkende Hollander uit die tijd. Bombardementen op mijn woonplaats Huissen waren er op 13 mei 1943 (3 slachtoffers), op 17 September(21 doden)-, op 23 september (17 vluchters uit Arnhem-Zuid) en 2 oktober 1944 (132 omgekomen burgers). Vanaf die tijd is het strijdgewoel begonnen en werd de Betuwe Frontgebied met overal rijdende tanks, batterijen Flakgeschut, ratelende mitrailleurs, granaatvuur over en weer en mensen die als angsthazen wegedoken waren in zelfgebouwde schuilkelders in- en rond het huis of op het erf van hun boerderij.
|