Een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen komt Wouter Van Besien met een opmerkelijk voorstel. Op de dag van de verkiezingen wil hij burgers de mogelijkheid geven om zich ook over inhoudelijke thema’s uit te spreken. “De nieuwe politiek is er één samen met de burgers”, meent het Vlaams Parlementslid en de Groen-fractieleider in Antwerpen. “We moeten inwoners meer kansen geven om zich uit te spreken over concrete thema’s. Dat kan onder meer door samen met de gemeenteraadsverkiezingen ook een volksraadpleging te houden.”

Moeten er meer autoloze zondagen komen? Wordt er voldoende op snelheid gecontroleerd in schoolomgevingen en zones 30? Is het nuttig om stedelijke scholen na de schooluren open te stellen voor de buurt? Het zijn stuk voor stuk vragen waar iedere stadsbewoner een duidelijke mening over heeft. Jammer genoeg zijn er nauwelijks kansen voor inwoners om zich hierover uit te spreken.  Van Besien wil dit anders.

“Volgens het huidige kiessysteem krijgen burgers om de zes jaar de kans om politici te verkiezen die hen de komende zes jaar vertegenwoordigen”, legt Van Besien uit. “Dit komt niet langer tegemoet aan de  vraag van steeds meer burgers om rechtstreeks betrokken te worden bij het beleid van hun stad. Er moeten veel meer instrumenten komen om burgers inhoudelijk bij het beleid te betrekken. Ik doe daar nu één simpel nieuw voorstel over: laat de verkiezingen niet enkel gaan over wie er naar de gemeenteraad moet, maar ook over inhoud.”

Van Besien wil dit doen door op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen ook lokale volksraadplegingen te houden over inhoudelijke thema’s. Zo’n volksraadpleging is op dit moment verboden in het jaar voor de verkiezingen. Groen dient daarom in het Vlaams Parlement een decreetsvoorstel in om volksraadplegingen wél mogelijk te maken op de dag van de verkiezingen. “Verzamelen inwoners voldoende handtekeningen, dan kunnen ze een vraag laten opnemen in deze volksraadpleging. Zo krijgen ze de kans om zelf de agenda te bepalen. De dag na de verkiezingen kunnen de opdrachten die voortvloeien uit de volksraadpleging meegenomen worden in de onderhandelingen over het nieuwe bestuursakkoord.”

Van Besien haalde zijn inspiratie voor dit voorstel uit Hamburg, waar hij samen met de leden van Groen Antwerpen op studiereis ging. “In Hamburg werkt het  systeem erg goed. Het is een heel directe vorm van democratie, dicht bij de mensen. Het verhoogt inspraak en participatie, en verkleint de kloof tussen burgers en politici. Zo werd er in Hamburg via een volksraadpleging beslist om het kiesstelsel te hervormen. Inwoners kunnen er sinds kort stemmen voor kandidaten van verschillende partijen. Een ander interessant voorbeeld is de beslissing om de energienetwerken van de stad terug te kopen zodat ze opnieuw onder de bevoegdheid van de stedelijke overheid vallen.”

Ook in klassieke referendumlanden zoals Zwitserland en de VS vinden er courant volksraadplegingen plaats op de dag van de verkiezingen.