DR-Ekeren 24.11.2008 - Mondelinge vraag aan het districtscollege:
bij hoogdringendheid betreft het advies Openbare bibliotheken. Aanpassingen openingsuren. Voorbereiding masterplan district Ekeren bibliotheken.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

van raadslid Luc Van Berlo (VlaamsProgressieven Ekeren).

Hoogdringendheid:

Gelet op het feit dat de nieuwe openingsuren voor de bibliotheken ingaan begin 2009 en omdat slechts op 17/11/2008 in de raadscommissie toelichting werd verstrekt door Mevr. De Donder, directeur van de Antwerpse bibliotheken, wordt dit punt nu bij hoogdringendheid op de DR aangebracht teneinde het CBS toe te laten tijdig en nog in december 2008 zich over de gevraagde aanpassingen te kunnen beraden.

Feiten en context:

In het agendapunt van het CBS, gewone zitting, 27/03/2006, jaarnummer 585, heeft de stad opdracht gegeven tot het onderzoeken van het bibliotheekaanbod in Antwerpen. Doelstelling was om zo tot een betere spreiding te komen van het aanbod. Naar aanleiding van de discussie over de arbeidsregimes bibliotheek, keurde het CBS het uitgangspunt van nieuwe openingsuren op 13 juni 2008 (jaarnummer 7647) principieel goed. De GR van 23 juni 2008 (jaarnummer 1256) keurde deze nieuwe arbeidsregimes goed.

Op 26 september keurde het CBS de aanpassingen van de openingsuren van de bibliotheken goed (jaarnummer 11831).

Argumentatie:

De openingsuren zouden klantvriendelijker moeten worden en aangepast aan het vrijetijdspatroon van de bezoekers. Dit betekent een streven naar meer openingsuren tijdens de middag, ’s avonds en in het weekend. Eenvormigere openingsuren zouden hierbij duidelijker herkenbaar en memoriseerbaar voor de klanten moeten zijn.

Om te bepalen wat klantvriendelijke openingsuren zijn hanteert het college de definitie die de Vlaamse overheid daar aan geeft: nl. de openingsuren van de bibliotheek die samenvallen met de tijdstippen waarop de gebruikers die werken of school lopen normaal vrij zijn. De Vlaamse overheid zegt specifiek dat elke werkdag uitgezonderd woensdag, tussen 12 en 14 uur en na 15.30 uur, elke woensdag vanaf 12 uur en alle openingsuren tijdens het weekend worden beschouwd als klantvriendelijk.

De Europese unie pleit ervoor om - in navolging van het Unesco cultuurbeleidsplan - voor de bibliotheken een wijkgebonden aanbod binnen het bereik van 1 mijl te garanderen.

De stad tracht zowel in de grote als in de kleine filialen met een aanbod op maat de klantvriendelijkheid te verbeteren.

Het auditbureau Möbius berekende dat met de huidige inzet van personeel veel ruimere openingsuren mogelijk zijn.

Gevolgen voor het district Ekeren:

Het totaal aantal openingsuren van de twee vestigingen in Ekeren samen stijgt van 44,5 naar 56 en het aantal klantvriendelijke openingsuren stijgt van 35 naar 42. In het filiaal Driehoek valt wel zoals in alle andere bibliotheken met uitzondering van Permeke de succesvolle maandagopening weg. Veel gebruikers zoals winkeliers hebben immers enkel op maandag hun vrije dag, deze zullen vanaf januari enkel nog centraal in Permeke terecht kunnen. In Mariaburg daalt het aantal klantvriendelijk openingsuren van 11,5 naar 8,5. Hier valt meteen ook de avondopening tot 20 uur op donderdag en de zaterdagochtendopening weg. Mariaburg sluit tijdens kerst- en paasvakantie en van 15 juli tot 15 augustus. Vanaf 2009 zal dit filiaal voor het publiek geopend zijn op woensdag van 10-18u en op donderdag van 14-18u.

Dit is niet te rijmen met de doelstelling van het aanpassingsplan en we citeren uit de persbriefing van het college van 26.09.2008 : “ De bibliotheken zijn vanaf 1 januari 2009 méér open tijdens het weekend en ’s avonds, hetgeen de dienstverlening klantvriendelijker maakt. De stedelijke bibliotheken zullen voortaan meer open zijn na schooltijd en na kantoortijd. Dit is vooral ’s avonds, op woensdagnamiddag en tijdens het weekend. Dit zijn precies de momenten die niet alleen voor scholieren en studenten maar ook voor veel andere bezoekers klantvriendelijk zijn.  …

Een bibliotheek is een lokaal centrum van informatie en cultuur en dus moeten de openingsuren zo goed mogelijk afgestemd zijn op de wensen van de gebruikers.”  (onze onderlijning)

Uit een recente bevraging van Gazet van Antwerpen blijkt dat 71,23% wenst dat de openingsuren van de Antwerpse bibliotheken ruimer moeten worden en tevens dat ze klantvriendelijk moeten zijn (zie GVA 14.10.2008).

Daarenboven vermeldt het beleidsakkoord 2007-2012 van het district Ekeren duidelijk dat het behoud van het Mariaburgs bibliotheekfilialen ons streven is. (actie 3.6.1.)

Het inperken van de openingsuren van filiaal Mariaburg en vooral het niet langer aanbieden van een opening op zaterdagvoormiddag hypothekeert op termijn de werking en het voortbestaan van dit filiaal en is dus onverantwoord en niet compatibel met de tekst en de geest van het bestuursakkoord.

In Mariaburg maakt de groep volwassenen (18 jaar en >) immers 40 % uit van het totaal aantal individuele gebruikers en het schrappen van de avond- en zaterdagvoormiddag opening benadeelt dus die grote gebruikersgroep.

Vandaar dat wij pleiten om de aanpassingen in de openingsuren voor het district Ekeren opnieuw te bekijken en constructief overleg te organiseren tussen de bib-entiteiten.

Zinvol debat in de commissiezitting van 17 november:

In opvolging van mijn verdaagd advies van de districtsraad van oktober werd in de raadszitting van 17 november een extra toelichting gegeven door Marleen De Donder, directeur bibliotheken Antwerpen. Deze uitgebreide toelichting over de totstandkoming van het gevoerde beleid en de kans tot dialoog die hierop volgde werd sterk geapprecieerd. Daar de directeur toch duidelijk liet verstaan dat nog niet alle nieuwe uren definitief verankerd zijn, hopen wij dat de Stedelijke Overheid nog rekening kan houden met enkele lokale wensen en specifieke bib-kenmerken. Daarbij heeft Mevr. De Donder laten verstaan dat ze vanuit Antwerpen nog nooit onderzocht hebben wie de lezers zijn die van het filiaal in Mariaburg gebruik maken. Onze stedelijke overheid gaf anders duidelijk in haar opracht aan dat deze urenaanpassingen moeten opgesteld worden na veldonderzoek (CBS, gewone zitting, 27/03/2006, jaarnummer 585). In tegenstelling met dit is nog nooit enig onderzoek naar welk lezerspotentieel de bib in Mariaburg heeft gedaan. Het verbaasde ons nog meer dat de directeur in haar relaas zich luidop afvroeg of Mariaburg nu 3 of 4 keer per week geopen is. Het nieuwe urenaanbod daar is dus duidelijk niet afgestemd op enig onderzoek. Zo zal het aanbod vanaf begin januari niet meer afgestemd zijn op de gebruikers, wat een zware hypotheek legt op de toekomst van het filiaal.

Er worden zelfs geen synergie gezocht of behouden met het knutselatelier achteraan. Een verandering van het urenaanbod vanaf januari zonder aansluitend alternatief zal klantenverlies betekenen. Als men dan in een latere fase (bv april of zo) naar een nieuw aanbod op zaterdagnamiddag zou gaan zal het zeer moeilijk zijn om de klanten van de voormiddag terug te winnen. Een zaterdagnamiddag blijkt trouwens een zeer moeilijk moment te zijn. Slechts een tiental bibliotheken uit Vlaanderen, plus vanaf januari een 10-tal filialen in Antwerpen, organiseren een opening op zaterdagnamiddag. De voormiddag daartegen is bijna overal gangbaar. Op een namiddag gaan ouders bijvoorbeeld winkelen, op uitstap, de kinderen sporten… Plus geeft ons district enkel in haar advies aan wat ze zelf kan doen, via haar vzw lokaal cultuurbeleid. Ze vraagt de stad niet om bv. leesstimulerende, gebruikerswervende acties te ondernemen. Om zodoende eindelijk ook in Mariaburg deel te nemen aan landelijke initiatieven van het VCOB zoals het de Vlaamse overheid in een decreet vast gelegd is.
Zo loopt men het risico om de nieuwe lokale cultuur VZW een onmogelijke opdracht te geven. Deze heeft immers weinig of geen ervaring met leesbevordende of bibgerelateerde initiatieven. Dit lijkt ons eerder een vraag naar extra ruimte voor de programmatie van het Cultureel Centrum.
De wijkbib moet nog altijd centraal staan. Ook met bijpassende activiteiten.

Onze vragen:

1.       Wie zijn de gebruikers van het filiaal Mariaburg?

2.       Indien geen antwoord op vraag 1: Waarom is dit onderzoek nog nooit gevoerd? Voordat men een proefperiode voor een nieuw openingsmoment opstart moet men deze gegevens weten.

3.       Wat is de onderbouwing voor het opstarten van een proefproject met een zaterdagnamiddagopening?
Dat terwijl een zaterdagvoormiddag al enige openingstraditie heeft.

4.       Welke soort activiteiten bent u van plan om te laten doorgaan op deze nieuwe zaterdagnamiddag? Wat verstaat u onder cultuurgebonden activiteiten?

5.      Welke synergiën zal u uitwerken lokale actoren, zoals het knutselatelier…?

6.      Hoe denkt u de klanten te behouden van donderdagavond en zaterdagvoormiddag in afwachting van een latere opening in 2009 op zaterdagnamiddag.

7.      Hoe komt het dat er in het filiaal Mariabrug sinds 2004 niets meer in het aanbod veranderd of verder uitgebouwd is?

8.      Hoe denkt u de wijk Donk een bibliotheekaanbod te bezorgen nu de wijkbibliotheek Vriesdonk in Sint-Michielscollege Brasschaat niet meer voor het grote publiek toegankelijk is? (cfr. Beleidsnota actie 3.6.1.) Naar verluidt heeft de Mariaburgse bib heel wat bezoekers uit Donk.

9.      Waarom zijn de gebruikers van de bibliotheek in Mariaburg nooit bevraagd? De van het aanbod gebruikmakende scholen VBSM, Annadreef, Sint-Jozef en gemeenschapsbasisschool Donk zijn pas na goedkeuring van de urenaanpassing in het stadscollege op de hoogte gebracht van de nieuwe openingsuren. De twee vlakbij gelegen opvangcentra voor geplaatste jongeren in Brasschaat en Ekeren, beide in hoge mate gebruikers van het filiaal, hebben nog niets officieel vernomen.

_____________