Stad Antwerpen beraadslaging/proces verbaal District Antwerpen Kopie

Samenstelling: mevrouw Chris Anseeuw, voorzitter; De heren Stephan Bogaert, mevrouw Ann Vylders, de heer Joris Giebens, mevrouw Tatjana Scheck, leden van het districtscollege; De heer Mesut Yücel, mevrouwen Mimount Bousakla, Hilde De Lobel, de heren Frank Reniers, Jules Neel, Herman De Bleser, mevrouwen Ilse van Dienderen, Magdalini Kolliopoulou, Ivonne Juliams, de heer Kid Van Thienen, mevrouw Lutgarda Van Nuffel, de heren Philippe Van der Sande, Philip Maes, Nicolas De Wilde, Christophe Wuyts, mevrouwen Melissa Muijs, Paula De Brie, de heren Jan Kruyniers, Walter Dyck, Koen Kennis, mevrouwen Anne Poppe, Ilse Buyst, Lutgardis van Craenenbroeck, Greta Thys, Regina Verstraeten, de heren Dirk Vanlommel, Filip Deckers, Marco Laenens, leden;

de heer Jos Bergmans, districtssecretaris.

Openbare zitting van 26 april 2011

Iedereen aanwezig, behalve: De heren Frank Reniers, Philippe Van der Sande, Christophe Wuyts, mevrouw Mimount Bousakla, mevrouwen Melissa Muijs, Paula De Brie, Ilse Buyst, leden.

Antwerpen A-Punt 3 Masterplan Rozemaai. Voorontwerp. Communicatie. Advies. Goedkeuring. Introductie beleidsrichtlijn (Jaarnummer 399)

Agendapunt, college, gewone zitting, 26/06/2009, jaarnummer 8511; Agendapunt, college, gewone zitting, 25/09/2009, jaarnummer 13573; Agendapunt, college, gewone zitting, 4/03/2011, jaarnummer 2104

Auteur: Ivan Demil

Motivering

Vanaf 1999 werden aanvragen voor nieuwe sociale woningbouwprojecten op Rozemaai geblokkeerd door de Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen en de afdeling Woonbeleid van het Vlaams gewest omwille van gebrek aan visie over de ontwikkeling van de woonwijk. De opmaak van 'de structuurschets Rozemaai' werd opgenomen in het actieplan voor het leefbaarheidsprogramma van de sociale huisvesting in het kader van het Sociaal Impulsfonds (SIF) beleidsplan 1997 - 1999 (goedgekeurd door de gemeenteraad op 25 maart 1997, jaarnummer 416).

De Plannings- en Coördinatieraad Huisvesting erkende in het kader van de meerjarenplanning 'sociale woningbouw' de nood aan een structuurschets voor Rozemaai. Op 29 maart 2000 verzocht ze de planningscel (huidig autonoom gemeentebedrijf (AG) Stadsplanning) om deze structuurschets op te maken.

Deze structuurschets paste in het kader van de meerjarenplanning sociale huisvesting en in het kader van het SIF-leefbaarheidprogramma van sociale woonwijken.

Op 5 maart 2001werd door de planningscel (huidig AG Stadsplanning) het document ‘Ontwerp Structuurschets Rozemaai' opgeleverd.

Met besluit van 21 maart 2001 (jaarnummer 2303) gaf het college opdracht aan de planningscel (huidig AG Stadsplanning) voor het verder uitwerken van de structuurschets voor de wijk Rozemaai. De opdracht bestond uit het aanreiken van een gewenste ruimtelijke ontwikkeling van het gebied.

Vanaf 2005 nam de sociale huisvestingsmaatschappij ‘Onze Woning' op eigen initiatief het dossier weer op en leverde volgende documenten aan:

• ‘Noodzaak tot stedenbouwkundige studie verdere ontwikkeling Rozemaai' (12 januari 2005);
• ‘Voorbereidende vergadering aanvraag stedenbouwkundige studie' (14 maart 2006);

• voorstel ‘Onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking. Betreft: stedenbouwkundige studie voor de wijk Rozemaai' (juli 2006) + bespreking met het bedrijf stadsontwikkeling/ ruimtelijke ordening op 10 juli 2007.

In 2008 viel het project weer stil door de fusie van 4 sociale huisvestingsmaatschappijen (waaronder Onze Woning) tot 1 stedelijke maatschappij Woonhaven Antwerpen.

Het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (s-RSA) werd op 18 september 2006 (jaarnummer 1779) door de gemeenteraad definitief vastgesteld en op 21 december 2006 door de deputatie van de provincie Antwerpen definitief goedgekeurd.

In zitting van 20 juni 2008 (jaarnummer 7631) besliste het college de procedure voor het oprichten van een pool van ontwerpers goed te keuren.

In zitting van 20 oktober 2008 (jaarnummer 1870) besliste de gemeenteraad het bestek 2008/8132 goed te keuren voor een raamovereenkomst voor het aanstellen van een pool ontwerpers voor masterplannen.

In zitting van 30 december 2008 (jaarnummer 17210) besliste het college dertien ontwerpbureaus op te nemen in de pool van ontwerpers voor het bestek 2008/8132.

In zitting van 20 februari 2009 (jaarnummer 2340) besliste het college het initiatief tot opmaak van het masterplan ‘Rozemaai', district Antwerpen, goed te keuren. Het besluit gaf goedkeuring aan een aantal principes die als basis dienen voor verdere onderhandelingen om te komen tot een definitief masterplan.

In zitting van 26 juni 2009 ( jaarnummer 8511) besliste het college de projectdefinitie voor het masterplan Rozemaai goed te keuren en volgende kandidaten aan te duiden om deel te nemen aan de minicompetitie:

1 THV office Kersten Geers David Van Severen & Technum & Tritel;

2 Jan Maenhout & Keppler Consulting & Ontwerpbureau Pauwels;

3 URA & Bas Smets & Mint & Philippe Loomans.

Op 26 augustus 2009 dienden de kandidaten de offertes van de deelopdracht in. Op 10 september 2009 vond de minicompetitie plaats.

Op 25 september 2009 (jaarnummer 13573) besliste het college Jan Maenhout & Keppler Consulting & Ontwerpbureau Pauwels aan te stellen voor het opmaken van het masterplan Rozemaai.

Feiten en context

In de visie voor Rozemaai wordt het landschap centraal geplaatst. Het uitgangspunt voor de ontwikkeling van Rozemaai is het waterrijke landschap. De Oude Landen, Rozemaai en Muisbroek liggen immers in natuurlijke overstromingsgebieden. Deze potentie vormt de grondslag voor het nieuwe stedenbouwkundig ontwerpvoorstel.

Dankzij het opnieuw openleggen van de Donkse beek, het behouden van het overstromingsgebied en het aanleggen van een wadi-structuur zal de waterhuishouding binnen Rozemaai weer optimaal gebeuren.

Rozemaai vormt een unieke kans waar landschaps- en natuurelementen drager zullen zijn voor de uitwerking van een masterplan.

Om van de vallei een visuele, sociale en attractieve pool te maken worden in een parkachtige omgeving meerdere paviljoenen geplaatst. Een clustering van enkele paviljoenen functioneert als scharnierpunt tussen de buurten op Rozemaai.

Duurzaamheid wordt omschreven als een planproces dat maximale kansen en mogelijkheden benut om een hoge ruimtelijke kwaliteit in combinatie met een hoge milieukwaliteit tot stand te brengen, en deze in de tijd weet te handhaven, zodat ook toekomstige generaties daarin delen. In Rozemaai is het de bedoeling dit te bereiken dankzij het gebruik van een duurzaam ruimtelijk concept, typologieën, normen,. die continu gemeten worden aan de hand van een duurzaamheidsmeter (Deze brengt verschillende stedenbouwkundige profielen in beeld zoals mobiliteit, energie, water, inplanting en functie. In de duurzaamheidsmeter kunnen deze profielen beoordeeld worden.). Dankzij een goede verhouding tussen sociale woningen en koopwoningen wordt getracht een gewenste sociale mix te realiseren. Het voorontwerp biedt ook ruimte voor bijkomende (private) woningen. Hierdoor ontstaat ook een interessante mengelmoes van culturen in de wijk. In elk van de bouwvelden ontstaan clusters van architecturale volumes.

Om de doorwaadbaarheid van de bouwvelden te verhogen worden aan de rand van de Donkse beekvallei urban villa's voorzien. Het natuurlijke karakter van Rozemaai wordt versterkt door middel van gebiedseigen beplanting die tot aan de voet van de gebouwen groeit.

Om de woonkwaliteit binnen Rozemaai te optimaliseren worden de interne en omliggende verkeersstructuren aangepakt. Er wordt voorgesteld om de Ekersesteenweg te degraderen in hiërarchie en zone 50 aanduiding. Een nieuwe tramlijn, die Ekeren verbindt met Antwerpen, zal stoppen aan 2 halten ter hoogte van Rozemaai en zal eveneens toegang verschaffen tot het wandelnetwerk van de Oude Landen.

Ten zuiden van Rozemaai loopt de A12. Zowel om ecologische redenen als ook voor het beperken van de geluidsoverlast wordt gepleit voor het behoud van de natuurlijk ontstane vegetatie aan de zuidrand van Rozemaai. Er kan een geluidswal aangelegd worden die de woonkwaliteit in de bouwvelden zal verhogen.

Argumentatie

De essentie van Rozemaai bestaat uit 4 ruimtelijke structuren en een socio-culturele laag.

1. Water

In Rozemaai wordt een natuurlijk landschapspark gerealiseerd dat de Donkse beekvallei verbindt met het district Ekeren. De groene ruimte met grachten en wadi's (waterdrainage en infiltratiezones) wordt een groenblauwe natuurzone doorheen de stedelijke woonzone. Zo wordt de open ruimte voelbaar tot in het hart van de wijk.

De oude beekloop wordt hersteld en doorgetrokken tot aan de noordelijke grens met Ekeren. De oevers worden zacht hellend aangelegd zodat ze bijdragen tot waterbuffering en tegelijk ook veilig blijven. Bomen, struweel, grassen hooiland, wadi's en het zicht op de vallei maken deze landschappelijke ader krachtig leesbaar en verlenen de wijk zijn karakter. Een wandel- en fietspad sluit aan op het pad langs de Donkse beekvallei en verbindt tevens de gebieden ten oosten en ten westen van de vallei.

Via een fietsroute ontstaat een verbinding vanuit het centrum van Antwerpen naar de groene woonwijk Rozemaai en het centrum van Ekeren.

2. Landschap

Het spontaan gegroeide landschap in Rozemaai is de grondlegger voor de ontwikkeling van het ontwerpgebied. De Oude Landen, Rozemaai en Muisbroek liggen immers in natuurlijke overstromingsgebieden.

Door een minimaal aan ingrepen wordt de ontwikkeling van het landschap versterkt en gekarakteriseerd.

De Donkse beekvallei is de ontmoetingsplek voor de bewoners van Rozemaai. Deze plek biedt een gamma aan diverse activiteiten, zoals picknicken, voetballen, vissen, wandelen, kampen bouwen, ...

3. Mobiliteit

Een hiërarchisch systeem van twee evenwaardige verkeerslussen wordt geïntroduceerd langs de Ekersesteenweg en de Ferdinand Verbieststraat.

1 Op het scharnierpunt met de Ekersesteenweg komt een goede aansluiting met de oostelijke verkeerslus van Rozemaai. De goede oversteekbaarheid tussen de wijk en de tramhalte voor voetgangers en fietsers is prioritair. Ook de aansluiting met de Oude Landen wordt hierdoor verzekerd. Echter dit aansluitingspunt tot de wijk mag geen ruimte-inname betekenen op het natuurgebied de Oude Landen.

Het masterplan maakt een suggestie naar de inrichting van dit aansluitingspunt in het kader van Brabo II, maar het masterplan moet onafhankelijk functioneren van de uiteindelijk keuze. De combinatie van tramhalte en oversteekplaats geeft een dynamiek en mogelijkheid voor activiteiten in paviljoenen langs de tramhalte en enkele publieke functies in de sokkels van de aanliggende gebouwen.

2 Een verkeerslus langs de Ferdinand Verbieststraat geeft toegang tot de noordelijke woonvelden van Rozemaai.

3 Het masterplan geeft prioriteit aan de zachte weggebruiker. Een netwerk van fiets- en voetpaden zorgt voor de ontsluiting van de woonvelden, het park, alsook voor de verbinding tussen de gebieden ten oosten en ten westen van het park.

4 Er wordt geparkeerd onder de vorm van langsparkeren of in parkeervelden. De parkeerplaatsen voor de bewoners worden voorzien in de bouwvelden. Het parkeren voor de bewoners wordt geclusterd aan de rand van elk bouwveld. De parkings voor de bezoekers van Rozemaai zijn voorzien buiten de bouwvelden.

4. Bouwvelden

Voor de bouwvelden worden 10 principes voorgesteld:

• hoe individueler de kavelontwikkeling, hoe strenger de regels vastleggen;
• groenstructuur als ruggengraat;
• kwaliteitsbewaking;
• vastleggen van parameters van dichtheid;
• mix van typologieën;
• mix van doelgroepen;
• waterproblematiek;
• parkeren binnen het woonveld integreren;
• ontwikkeling van een woonveld in 1 fase;
• vastleggen van duurzaamheidsrichtlijnen.

5. Socio-culturele laag

Rozemaai uit zijn isolement halen, is een van de doelstellingen voor het masterplan. Momenteel bevinden er zich, naast de apotheker en de Carrefour - Hubo, geen voorzieningen binnen Rozemaai. Ook op het gebied van sociale en attractieve faciliteiten scoort Rozemaai niet zo goed. Dit zorgt ervoor dat er weinig dynamiek is of functionele relatie vanuit Ekeren naar Rozemaai. De inwoners van Rozemaai hebben behoefte aan een aantrekkelijke, lucratieve en comfortabele verblijfplaats.

Dankzij het invoeren van bovenlokale en lokale activiteiten zal de wijk opnieuw leven worden ingeblazen. De relatie tussen Ekeren en Rozemaai zal op deze manier versterkt worden. Enerzijds via de functies ter hoogte van de Ekersesteenweg. Anderzijds via het voorzien van paviljoenen binnen de Donkse beekvallei die voor een visuele, attractieve en sociale dynamiek zullen zorgen. Hierin kunnen lokale activiteiten de wijk weer doen herleven.

Communicatie

Het verdere communicatietraject vanaf het voorontwerp masterplan Rozemaai verloopt als volgt:

• terugkoppeling masterplan met Buurtinformatienetwerk (BIN) op bestuursvergadering van 6 april 2011;
• omstreeks half april wordt huis aan huis een nieuwsbrief stadsontwikkeling (drieluik, full color) verspreidt, waarin alle mogelijke relevante onderwerpen aan bod komen: grote lijnen Masterplan en een aantal concrete projecten;
• ook halfweg april worden alle bewoners uitgenodigd voor een informatiemoment en een wandeling over het masterplan en de inhuldiging van het speelterrein;
• opname masterplan in het katern van de Nieuwe Antwerpenaar, editie half april 2011;
• eind april - begin mei: informatieavond rond het masterplan Rozemaai;
• 7 mei 2011: inhuldiging speelterrein gecombineerd met infotentoonstelling met panelen en wandelingen over het masterplan.

Besluit

De districtsraad keurt met 16 stemmen voor en 10 onthoudingen het volgende besluit goed.

Voor : Vanlommel Dirk, Bogaert Stephan, Vylders Ann, Giebens Joris, Scheck Tatjana, Yücel Mesut, Thys Greta, Van Thienen Kid, Julliams Ivonne, Kruyniers Jan, Dyck Walter, Deckers Filip, Kolliopoulou Magdalini, Anseeuw Chris, Laenens Marco, De Bleser Herman.

Onthouding: Kennis Koen, Van Dienderen Ilse, Poppe Anne, Verstraeten Regina, Neel Jules, De Wilde Nicolas, van Craenenbroeck Lutgardis, Maes Philip, De Lobel Hilde, Van Nuffel Lutgarda.

Artikel 1

De districtsraad verleent gunstig advies over de visie, waarbij het (waterrijke) landschap centraal wordt geplaatst, de nagestreefde duurzaamheid, het optimaliseren van de woonkwaliteit en de beoogde sociale mix. De districtsraad verleent gunstig advies aan het voorontwerp van het masterplan Rozemaai op voorwaarde dat met volgende opmerkingen rekening wordt gehouden bij het opmaken van het definitief masterplan :

1. Het onderscheid tussen parkeerplaatsen voor bewoners binnen het bouwveld versus parkeerplaatsen voor de bezoekers op het openbaar domein zal in geval van het bouwen van sociale woningen mogelijk in conflict komen met de verplichting om infrastructuur, waarvan de aanleg gesubidieerd werd, in te lijven bij het openbaar domein. In dat geval vervalt immers het onderscheid tussen parkeerplaatsen voor bewoners en parkeerplaatsen voor bezoekers.

2. De in het masterplan gehanteerde stedenbouwkundige voorschriften (bijvoorbeeld met betrekking tot uitsprongen van gevels, afsluitingen van tuinen, parkeren in binnengebieden, enzovoort) zijn niet in overeenstemming met de bouwcode (GR 25/10/2010, jaarnummer 1433). De stedenbouwkundige voorschriften moeten daarom, hetzij uit het Masterplan worden weggelaten, hetzij aan de bouwcode worden aangepast.

3. Per woonveld een verschillende combinatie van een Floor Space Index, een Ground Space Index, een Open Space Ratio en het aantal Layers opleggen, resulteert in een te rigide model dat het doel om de nagestreefde dichtheid van 25 wo/ha laten fluctueren - in functie van de aanwezige bebouwing en de locatie binnen het gebied - voorbij schiet.

4. Anderzijds ontbreekt in het huidige voorontwerp masterplan Rozemaai een typologische verdeelsleutel die procentueel het aantal grote wooneenheden (min 3 slk + private buitenruimte), het aantal kleinere wooneenheden (bijvoorbeeld 1 à 2 slk) en het aantal vernieuwende woonvormen (kangoeroewoningen, aanleunflats, ...) vastlegt.

5. In plaats van een tabel met een nagestreefde eigendomstructuur of bouwheerschap - die in feite helemaal niet in een masterplan thuishoort - is het noodzakelijk dat er een verdeelsleutel op het vlak van woningsoorten (% sociale huurwoningen, % sociale koopwoningen, % betaalbare (niet-sociale) woningen, % niet-gecorrigeerd wonen) naar voor wordt geschoven. Dit blijft in het huidige voorontwerp steken bij een forfaitair aantal sociale woningen versus een forfaitair cijfer van koopwoningen.

6. De in het streefbeeld 2040 geplande vitaminetuintjes tussen de A12 en de bouwvelden 13 en 14 zetten de groene corridor tussen het biologische waardevol gebied in het zuiden van Rozemaai enerzijds en het natuurgebied de Oude Landen onder druk.

7. Het mogelijk voorzien van een geluidswal om de geluidsoverlast van de A12 tegen te gaan is te vrijblijvend om de woonkwaliteit van de wijk te garanderen. Het definitief masterplan Rozemaai moet aan de geldende geluidsnormen beantwoorden en de noodzakelijke maatregelen incorporeren.

De districtsraad maakt het college van burgemeester en schepenen er op attent dat een advies met betrekking tot het masterplan Rozemaai nog geen financieel engagement voor wat betreft de aanleg van het openbaar domein impliceert.