De onderwerpregel laat het niet vermoeden, maar dit weekend was er weer één waar Koen alle frustraties in één keer moest loslaten. Eigenlijk startte het al voor een stuk vorige week : Toen was er zondagnamiddag musical in de school van Ruben. Een opvoering door alle kinderen, dus zeker de moeite waard om te gaan kijken. Koen gaat niet mee, gaat al lang niet meer mee naar dergelijke gelegenheden, en ik maak er geen problemen in. Het vindt het belachelijk, grote zever,… Voor mij allemaal O.K. Ik heb met zijn mening geen problemen.

Alleen… hij heeft wel problemen met het feit dat ik zijn mening niet deel, dat ik ga, niet alleen omwille van Ruben, maar ook omdat ik het wel leuk vind.

Hij heeft ook problemen met het feit dat Ruben zo iets wel leuk vind, en dus helemaal niet zou willen afhaken. Ze zijn er ook een hele tijd mee bezig in de klas. Ook daar heeft Koen problemen mee : school is om te leren, vooral rekenen, lezen en schrijven, en al de rest zou volgens hem niet toegelaten mogen zijn. Eigenlijk zou hij het volgende scenario willen : Ruben die het allemaal belachelijk vind, niet mee wil doen, liefst ook gesteund door mij, zodat er helemaal niet aan zijn weekend geraakt wordt. En nou doet iedereen het net anders dan zoals hij het zou willen… En wij storten ons met vieren in een oord van verderf, waar misschien ook nog ander krapuul (lees mijn ouders en mijn broer, wiens kinderen ook op dezelfde school zitten) rondloopt, en wie weet wat er daar allemaal vertelt zal worden en wat zij allemaal zullen doen om mij en de kinderen op te stoken tegen hem.

Hij begrijpt ook niet dat Thomas eerst niet veel  zin had om mee te gaan (het hoefde van mij niet. Hij mocht kiezen.), en dan toch meegaat (en hem trouwens wel geamuseerd heeft). Dat dat eigenlijk aan hem ligt ziet hij helemaal niet : Thomas ging gewoon veel liever mee, dan thuis te zitten bij een slecht gehumeurde vader.

Enfin, dit kon hij niet te ver drijven, want iedereen in de omgeving (lees zijn familie) vind het normaal dat ik met de kinderen naar het schoolfeest ga. Het lukt me zelfs steeds beter om afstand te nemen, en zijn humeur bij hem te laten en het me gewoonweg niet aan te trekken. Ik beweer hierbij niet dat ik niet af en toe mezelf moet onder handen nemen en mezelf toespreken :

“komaan Sofie, zijn slecht humeur is zijn probleem, niet het jouwe. Denk aan jezelf, en geniet er gewoon van!” Gewoon doen alsof er niets aan de hand is… helpt meestal wel om het niet te laten escaleren.

Enfin, vorige week zondagavond is hij vlot terug bijgedraaid : mijn ouders waren er niet en bij mijn broer zat er blijkbaar een haar in de boter met zijn vriendin, want zij was er niet bij, en hij was qua humeur niet te genieten. Ik heb er nooit naar gevraagd, heb gewoon luchtig enkele woorden gewisseld, en heb dan toch nog leuk gehad met mijn ex-schoonzus en heb ook nog leuk gebabbeld met een neef van Koen, sinds enige jaren ernstig ziek, en zijn vrouw.  Dus in zijn ogen had ik me voorbeeldig gedragen : me afgezet tegen mijn broer, door voor mijn ex-schoonzus te kiezen, en ook nog aandacht voor zijn familie. Niet dat ik daar ooit aan gedacht heb. Ik heb me gewoon geamuseerd, en de mensen er uit gekozen die mij op dat ogenblik het best lagen.

Eén week gaat nog, maar dan was het dit weekend sinterklaas, en dus mocht Ruben een pakje gaan halen bij opa en oma. Sinterklaas is hier een louter kinderfeest, zodat men vaak de grens  voor de pakjes trekt rond 12 jaar. Thomas en Evy vallen er dus buiten, maar krijgen wel chocolade en snoep. Dat maakt echter niet dat ze het minder leuk vinden om mee te gaan. We gaan al niet zoveel naar mijn ouders, en voor hen is dat dan iedere keer feest. Het viel wel wat ongelukkig samen:  Vandaag starten voor Tom de examens. Maar een weekend vroeger Sinterklaas vieren, zoals mijn broer gevraagd had omdat hij dan zijn kinderen had, kon dus niet omwille van de schoolmusical.

En dan komt er nog een gegeven tussen : Sinds Thomas naar school gaat, dus dat is dit jaar het twaalfde jaar, plaatsen we in het weekend van sinterklaas de kerstboom (ter informatie : hier in de streek komt Sintmaarten in plaats van sinterklaas, en die man komt op elf november, dus dat loopt thuis niet door elkaar). Koen was, is eigenlijk al jaren aan het zeuren over het feit dat ik een echte kerstboom wil en dat dat zoveel vuiligheid met zich meebrengt (uitvallende naalden). Ik geef nog steeds de voorkeur aan een echte boom, maar omdat ik inderdaad het gevoel heb dat het elk jaar erger wordt met die uitvallende naalden (en het is tenslotte ik die het moet opkuisen) was ik bereidt tot een consensus. O.K. ik was bereid om een namaak aan te schaffen. Probleem leek opgelost, maar toen het moment naderde begon hij over de grootte (de kinderen waren akkoord, als het een grote boom werd en niet zo’n kleintje als bij mijn schoonouders). Voor Koen moest het steeds kleiner zijn, tot hij vond dat “geen kerstboom” toch nog het beste was. Ik heb er alle begrip voor dat hij het niet leuk vind dat die kerstboom een verandering in huis is, maar het is vier tegen één.

Duidelijkheid voor alles : ik heb hem duidelijk gezegd dat ik vrijdag nadat ik Evy gehaald had op school, binnen zou gaan in de winkel aan Evy's school om een kerstboom. Helaas : In de winke daar hadden ze geen kerstbomen, dus… Om het duidelijk te houden ben ik nergens anders naar toe gereden, maar heb tegen Ruben en Evy, die mee waren, gezegd dat we dan de volgende dag wel ergens anders naar toe zouden gaan. Zaterdagvoormiddag moest ik weg voor mijn werk, en Koen gaf me zelf de tip om in de stock waar ik toch moest voorbijrijden te gaan kijken voor een kerstboom. Geen probleem, alleen bleken de tussenmaten al uitverkocht, en de kinderen en ik wilden zeker geen kleintje, zodat het toch een grote (2m10hoog) geworden is.

Tot dan geen vuiltje aan de lucht. Thomas vroeg of ze over de middag, als Koen op zijn bed ligt te rusten, de boom mochten plaatsen en versieren. Hij had de hele voormiddag gestudeerd, dus waarom niet. Om 13u30 zou hij terug aan de slag gaan. Tegen die tijd was de boom klaar. Koen liet langs zijn neus vallen dat Thomas die namiddag wel mocht helpen aan de maïshoop, waarop Thomas, heel correct antwoordde dat hij daarvoor geen tijd had, want dat hij moest studeren. En dan begon Koen zijn “alleen op de wereld”-spelletje : Hij, met zoveel werk, moederziel alleen gelaten. Iedereen is tegen hem, doet niets dat op iets trekt, en hij moet het maar allemaal alleen klaarspelen. Net nu hij zoveel werk heeft. En helaas kan niemand hem helpen behalve Thomas. Wat hij moeilijk alleen kon, daar heb ik bij geholpen, gewoon gedaan wat er moest gedaan worden, en me helemaal niets aangetrokken van het feit dat hij maar stond te zeuren. Loslaten zeggen ze dan, en dat lukte me perfect. Hij kon mijn goeie humeur niet naar de knoppen helpen.

Toen hij ’s avonds binnen kwam deed ik alsof er niets aan de hand was, alsof hij helemaal niet slecht gehumeurd was, en op dat moment werkte dat, en verliep de avond toch rustig.

Alleen waren we toen nog niet naar oma’s geweest. En tot zijn groot ongenoegen was Ruben zo “stom” om dat leuk te vinden, en niet te zeggen dat hij helemaal niets wou van dat krapuul. Dus nog maar wat verder zijn “alleen-op-de-wereld”-spelletje spelen, waarbij hij mij nog eens duidelijk onder de neus moest wrijven wat voor ellende het feit dat Thomas niet wou helpen aan de maïshoop teweeg gebracht had. Nu zouden de vaarzen in de achterste box allemaal ziek worden, omdat ze nat waren van het zweet, en dat had te maken met het feit dat hij die box niet had kunnen uitmesten, doordat hij zoveel langer werk gehad had aan die maïshoop. Alleen weet ik dat wat hij als oorzaak en gevolg ziet niets met elkaar te maken heeft : het is een probleem dat af en toe de kop opsteekt en vooral te maken heeft met een zeer vochtige lucht en weinig tot geen wind. Niets met al het andere… Enfin, toch maar doordoen, en in plaats van om 12uur te komen eten was hij pas binnen om 13u. Geen probleem, ik verwachtte het al, en we hadden nog tijd genoeg om te eten. Thomas had tot dan aangegeven dat hij niet wist of hij zou meegaan naar oma en opa, omwille van zijn examen, maar hij was klaar met studeren voor maandag en het rothumeur van zijn vader zorgde dus ook al niet voor een goeie studeersfeer, zodat hij toch maar mee zou gaan. Op dat ogenblik was het hek helemaal van de dam, en kreeg hij de volle lading over zijn hoofd :

met wiens voeten dacht hij wel te spelen? Hij had tijd gehad om de kerstboom te versieren (middagpauze), hij had tijd om naar opa en oma mee te gaan, maar tijd om te helpen aan de maïshoop (en ondertussen continue te horen dat je niets goed doet…) had  hij niet gehad. Nog sterker : hij had volgens Koen helemaal niet gestudeerd (als je studeren noemt van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat studeren, en nauwelijks tijd hebben om te eten en te drinken, dan heeft hij inderdaad niet gestudeerd). Hij had dat alleen maar gebruikt als excuus om niet te moeten helpen.

Ik heb hem gezegd dat ik een paar keer naar boven ben geweest en dat Thomas wel degelijk aan het studeren was, maar dat klopte niet, want hij had het van buiten gevolgd en gezien dat Thomas zich alleen maar bezig hield op zijn kamer.

????????????????????????? Thomas slaapt boven en behalve als hij voor zijn venster staat kun je helemaal niet zien wat hij doet in zijn kamer!!!!!!!!!!!!!!!!!! Enfin, we konden niet vlug genoeg weg zijn volgens hem, dus zijn we na de explosie onmiddellijk vertrokken. Dat hij maar in zijn eentje zielig deed. En mij gaf het de ruimte om er met de kinderen over te praten.  Ruben vroeg zich af waar papa zijn helikopter verstopt had. Helikopter? Ja, papa moet dat toch hebben, anders kan hij niet binnengluren in Thomas zijn kamer!

We hebben ons geamuseerd, waren rond 17u terug thuis, en hebben Ivan pas voor het eerst gezien rond 19u toen hij klaar was met zijn werk, aan tafel.

Na enkele korte opmerkingen kreeg Thomas opnieuw de volle lading.  We hebben hem gewoon laten uitrazen. Ik ben er niet tussengekomen, tot op  het ogenblik dat hij wou dat ik bevestigde dat hij gelijk had. Toen heb ik hem gewoon gezegd dat hij wel moest beseffen dat men op 14jaar nog altijd een kind is, en dat het dan doodgewoon is dat men weggaan verkiest boven helpen.

Als ze niet willen werken, dan zou hij daar met Nieuwjaar een mouw aanpassen en dan moeten ze niet denken dat ze nog geld krijgen. Dat veranderde dan in “nog zoveel geld krijgen”. Aangezien hij vorig jaar buitengewoon royaal was, heb ik zo iets van : dat hij maar doet!  Hij beseft ook niet dat hij de kinderen daar nauwelijks mee raakt : Het geld moet toch op hun spaarrekening voor als ze groot zijn, en voor een kind is dat nog zo veraf dat ze echt niet wakker liggen van iets meer of iets min.

De sfeer was wel gebroken voor de rest van de avond. Ik heb continue mezelf moeten voorhouden : “Sofie, het is zijn probleem. Laat het los! Blijf bij jezelf!” Met de examens moesten de kinderen toch vroeg naar boven, en ik heb wel de tijd gehad om nog even met hun erover te praten. Evy bekijkt het sinds ze weet heeft van het autisme van op een afstand (is dit typisch auti?), kon er alleen maar uit concluderen dat het bij papa toch wel veel duidelijker was dan bij haar, en was blij dat ze ’s anderendaags weer voor een week weg zou zijn. We hebben maandagmorgen in de auto nog verder gepraat over het autisme van papa en haar, aan de hand van haar vragen. Ze redt het wel!

Thomas zat er eerst toch wel mee (en dat juist voor de examens. Grrr!). Ik heb hem gezegd dat we daar moeten mee leren leven, dat papa niet zou veranderen, en dat het aan hem de keuze is om te beslissen wat hij ermee doet : Ofwel hem de verwijten van papa aantrekken, én doen wat papa wil. Ofwel zijn eigen leven leiden, maar dan ook de verwijten van papa loslaten. Dat is hem trouwens in therapie ook meermaals gezegd : dat hij voor zichzelf moet uitmaken wat hij met zijn leven wil, en dat dat het belangrijkste is, ook al is het in conflict met wat men thuis wil. Voor het eerst heb ik het gevoel dat hij er ook echt iets mee kan, want hij heeft me gezegd : “wat papa wil, wil ik niet. Zijn verwijten zijn ongegrond, dus trek ik ze me niet aan. Ik concentreer me op wat voor mij belangrijk is : de examens en de vrienden op school. Hij vind toch altijd iets als we naar opa en oma gaan. Het enige waar ik van geschrokken ben is dat het de eerste keer is dat ik alles over me heen krijg en dat ik alleen de slechte ben.”

Dat klopte. Ik vermoed dat het te maken heeft met het feit dat hij toch wel ervaart dat hij op mij duidelijk minder pak heeft. Zijn explosies kan ik steeds beter van me af laten glijden. Ik neem mijn verantwoordelijkheid in het gezin, maar ik ben niet verantwoordelijk voor zijn frustraties. Het was ook de eerste keer dat ik mezelf er niet tussen gegooid heb om Thomas te beschermen. Loslaten, zoals men zei bij Thomas zijn therapie. De relatie tussen Thomas en zijn vader is niet mijn verantwoordelijkheid. En nu het me eindelijk gelukt is om dat ook effectief zo te doen, merk ik dat het voor Thomas eigenlijk op die manier een stuk eenvoudiger wordt : hij kreeg wel zelf de volledige lading op zijn hoofd, maar hoeft zich niet schuldig te voelen omdat ik ook van de brokken deelde omwille van hem. “Mama, het is niet omdat ik me niet kan verdedigen, of omdat ik hem gelijk geef, dat ik niets zeg.

Het is gewoon omdat ik het dan alleen maar erger maak. Hij moet en zal gelijk hebben. Hij snapt het toch niet wat ik bedoel. Dus het simpelste is gewoon zwijgen.”

Ruben had het het moeilijkst met de hele situatie. Ik heb ook bij Thomzd ervaren dat dit de leeftijd (9 a 10jaar) is waarbij papa plots van zijn voetstuk valt en ze beginnen te ervaren dat ze op sociaal-emotioneel vlak hun vader voorbij gestoken zijn. Ze hebben zo’n nood aan een echte vaderfiguur en ontdekken dat die er eigenlijk niet is. Op die leeftijd is de basis gelegd geweest van Thomas zijn depressie. Ik ben alert ten opzichte van Ruben, maar besef ook dat ik ondertussen veel bijgeleerd heb. Waar vijf jaar terug (Koen dronk toen nog) helemaal geen uitweg zag, weet en ervaar ik nu dat ik toch wel mijn eigen leven in handen heb. Hoe belangrijk mijn houding ten opzichte van Koen is voor de kinderen, besef ik NU maar al te goed. Ik kan het groeiproces waar de kinderen door moeten niet tegenhouden. Zij moeten hoe dan ook leren met hun vader om te gaan. Ik kan alleen maar een veilige haven vormen, waar ze zich wel mogen en kunnen uiten, waar hun emoties geen taboe zijn en wel begrepen worden.

Hoe kom ik erbij om na zo’n weekend te schrijven dat ik tevreden ben over mezelf?? Koen kan niet veranderen. Dat wist ik al lang. Ik wel, en ik heb het gevoel dat ik dit weekend belangrijke stappen gezet heb. Ik heb mijn grenzen verlegd, niet zoals zovele jaren een stukje verder, maar een stuk dichter bij mezelf, én die grens was ook effectief een grens. Ik ben er niet over geweest, heb enkel en alleen de verantwoordelijkheid genomen voor mijn eigen emoties. Ik kies of ik kwaad, verdrietig, geërgerd, verbitterd, ontgoocheld,… ben of gewoon blij ben met wat ik wil : de kerstboom die er staat, de blijheid van Ruben met zijn cadeau bij oma en opa, het gesprek met de kinderen,… En ik heb hem niet over de grens laten gaan, en zijn negativiteit niet op mij genomen. Thomas zijn therapeute zei ooit dat zowel ik als hij emotionele sponsen zijn, omdat we gewoon alle stemmingen uit de omgeving opslorpen. Het heeft mij op bepaalde momenten (vooral als hij in de buurt was) moeite en energie gekost, maar het is me gelukt om zijn negativiteit bij hem te laten. Dikke bravo voor mezelf!

Waarom het me nu wel gelukt is en vroeger niet? Het is en blijft een proces om jezelf terug te vinden, je eigen grenzen te hervinden, oude patronen te doorbreken,… Vorige week kwam ik plots tot de vaststelling dat ik me bij elke confrontatie met Koen me schrap zette. Onbewust, maar toch, als ik er op lette, duidelijk merkbaar. Waarom zette ik me schrap? Omdat ik onbewust altijd ervan overtuigd was het onderspit te moeten delven. Toen werd ik me ervan bewust dat dit gevoel altijd het onderspit te moeten delven, één van de belangrijke peilers is van mijn minderwaardigheidscomplexen, en niet alleen in mijn relatie speelt, maar altijd en overal terug keert. Het gevoel altijd het onderspit te moeten delven is afkomstig uit mijn vroege kinderjaren (peutertijd) waar mijn vader hardhandig mijn “koppigheid”

gebroken heeft. Koppigheid sloeg men er vroeger uit, en hij werd bevestigd in zijn “goede” aanpak, want ik heb vlug geleerd dat het geen zin had tegen mijn vader in te gaan, dat ik toch het onderspit moest delven.

Logisch dat een peuter niet opkan tegen een volwassene. Dat was een ongelijke strijd. Dat besef heeft me doen inzien dat dit nu niet meer geldt

: het gaat om een conflict tussen twee volwassenen, dus waarom zou ik er moeten van uit gaan dat IK het onderspit delf? Zonder dat ik het met Thomas over het bovenstaande had, vulde hij het wel voor me aan. “Mama, hij reageert als een klein kind dat zijn zin niet krijgt. Alles wat hij beweert, raakt kant nog wal. Waarom zou ik daar rekening mee moeten houden?”

Wat mij bijkomend sterkt is het gevoel dat de kinderen er ook mee leren omgaan. Koen is gisteren, toen de gewone werkweek terug begon, helemaal teruggedraaid. Zoals altijd, van het ene moment op het andere alsof er niets gebeurt is. En dit keer is er ook geen pak negativiteit bij mij of de kinderen blijven hangen. Iedereen heeft het op de één of andere manier kunnen loslaten, en dat is belangrijk. En uiteindelijk lijk ik eindelijk te beseffen wat men bedoeld met het feit dat de relatie tussen Koen en de kinderen mijn verantwoordelijkheid niet is.

De vloerplaat van onze woning is al enkele weken gegoten. De werken liggen nu stil, en even leek het alsof dit tot rust zou leiden. Geen gezeur of gezaag meer over hoe het dan volgens Koen wel allemaal zou moeten uitgevoerd worden, wat allemaal verkeerd is, en boos omdat ik daar niet tegen optreed.

Het hoogtepunt was dat hij twee dagen na het beëindigen van de werken plots in zijn hoofd haalde dat ik niet gezorgd had voor de nodige waterkeringen in de muren en dat we dus vochtige muren zouden hebben door opstijgend grondvocht. Nou ja, die waterkeringen zitten wel hoger dan de vloerplaat en waren dus nog niet aan de orde. Volgens hem had ik het helemaal verkeerd voor. Met het argument dat hij dan dringend overal orde op zaken moest stellen, en dringend moest gaan les geven in de bouw, want dat de waterkeringen dan in elke bouw verkeerd geplaatst waren, zweeg Koen toch, maar het illustreert wel hoe indringend hij zich met alles moeit.

Het is angst, zegt mijn begeleidster, en hij vraagt in feite om continue gerust gesteld te worden. Alleen vreet dit energie en waar blijf ik?

De angst is er ook verantwoordelijk voor dat hij de laatste weken continue de aannemer afbrak, niet op zijn werk, want dat kon hij niet hard maken, maar wel op zijn persoon. Niet tegenover de aannemer zelf, maar wel tegenover mij. Vanuit zijn optie ziet hij hoe het contact tussen de aannemer en mij vlot, en ervaart hij het feit dat we aan één lijn trekken (de bouw wordt op een normale manier uitgevoerd, dus is er weinig discutie) als samenspannen tegen hem. Want hij ziet het op veel punten net anders.

Dus is hij bang mij kwijt te geraken, zodat ik ook daar heel veel energie moet in stoppen.

Heel veel van die energie is tijdelijk, net zolang tot het huis af is, en dan is ons eilandje weer veilig voor ons alleen en hoeft hij geen rekening te houden met indringers.
Alleen, als ik me realiseer wat het betekent dat ik me volledig moet aanpassen aan hem, dat dat de enige manier is om te leven met hem, dan wordt het koud om m''n hart. Want als ik dan ga kijken naar wat hij waarschijnlijk werkelijk nodig heeft (en wat hij eigenlijk al die jaren al eist), dan betekent dit dat ik wel mag blijven werken omdat dit geld oplevert, maar dat ik buiten mijn werk om niets mag.

Geen vriendschappen, geen uurtjes weg op een zondag of zaterdag om een poosje te wandelen, alleen maar mijn werk, helpen met hem op het bedrijf, het huishouden, en de routinematige contacten met zijn familie. Verder kan voor hem niets. En in dat alles krijg ik de volledige verantwoordelijkheid, zodat hij mij onmiddelijk kan terechtwijzen als het niet is zoals het volgens hem hoort te zijn. En of dat alles zal oplossen? Altijd zal er IETS zijn wat hem onzeker maakt of triggert

Dit doet me beseffen hoe ver ik in dit straatje verzeilt geraakt ben, hoe ik al jaren, zelfs voor ik wist van zijn autisme, mezelf verloochen en me veel te ver aanpas aan hem. Zijn geborgen eilandje is voor mij een gevangenis. Gooi ik de deuren open, dan geraakt Koen zijn houvast kwijt en krijg ik zijn frustraties over me heen.

Ik besef wel, dat Koen op zijn manier zijn best doet. Toen er voor hem even rust was, na het beëindigen van de werken, en ik het druk had met mijn werk, gaf hij aan dat ik gerust om belegde broodjes mocht stoppen voor het middageten, in plaats van een gewone maaltijd klaar te maken. En dat is heel wat voor hem : beseffen dat ik het heel druk heb, en dat het dus wel een extra last is om ook nog te koken. Afstand doen van zijn idee van een normale maaltijd en een alternatief voorstellen. En dat waardeer ik dan ook wel, maar voor dat kan, mag hij wel niets anders aan zijn hoofd hebben, en dan wordt het wel heel zeldzaam.

Ondertussen start zo langzaamaan de winterperiode op het landbouwbedrijf, en dat zorgt ervoor dat de werkdruk terug hoger is. Koen zijn frustraties nemen weer toe, en ik kan voor het ogenblik weinig tot niets goeds doen in zijn ogen.

Het besef groeit (na bijna 17 jaar is dat niets te vroeg) dat dit een patroon is, die zich door de jaren heen steeds zal herhalen : zomermaanden waarin het met mijn partner, als de druk laag is, toch leefbaar is.

Wintermaanden, waar de werkdruk hoger is, en zijn frustraties steeds opnieuw oplopen, wat hij vooral op mij afreageert. Het is onvermogen van hem, geen onwil, dat weet ik maar al te goed, maar emotioneel loop ik er zelf op vast. De vraag is : hoe lang kan ik hier nog mee omgaan, wil ik op deze manier nog verder?

En ondertussen zijn we wel een huis aan het bouwen, een huis waar heel veel van mezelf in zit... Niet onoverkomelijk om afstand van te doen, maar toch...

De rek is er uit en wat ook wel meespeelt is dat ik ontzettend moe ben. Ik val 's avonds om 21 u als een blok in slaap, en moet me 's morgens om 6u uit mijn bed slepen. Als ik over de middag even durf liggen, val ik opnieuw als een blok in slaap. Ik heb het gesignaleerd aan de huisarts. Bloedonderzoek heeft niets uitgewezen : geen bloedarmoede, niets dat wijst op ziekte of ontstekingen,... Wel fijn om te weten, maar mijn moeheid geraakt er niet door opgelost, en Koen is er nu helemaal van overtuigd dat het alleen maar verbeelding is. Pffff.

Vorige week zijn we gestart met de bouw van het nieuwe huis. Het is de bedoeling om nu de werken uit te voeren tot en met de vloerplaat en dan in februari verder te werken. Die onderbreking komt er op wens van Koen, die het maar niets vind dat men aan het huis verder werkt terwijl het vriest. Dat men dan de werken onderbreekt, is te onduidelijk voor hem (onverwachts, niet precies weten wanneer of voor hoelang,...?). Dat het ook eind februari of in maart nog kan vriezen, zoals vorig jaar (ik heb hem daar op gewezen), lijkt niet in zijn "planning" te passen.

Alhoewel ik die onderbreking eigenlijk liever niet had, begin ik langzaamaan toch wel het persoonlijk nut van die "time-out" in te zien, en zou deze periode wel eens vrij nuttig kunnen zijn om zelf terug op te laden. We zijn nog maar een goede week bezig en, vooral door alle extra energie die Ivan mij kost.

Het probleem is dat een bouw enige flexibiliteit vraagt, en dat vaak, zeker in de beginfase, tijdens het bouwen zelf nog beslissingen moeten genomen worden, details gewijzigd,... alsook het feit dat planningen heel vaak in het honderd lopen. Voor mij geen probleem, maar voor Koen gaat het te snel, met alle gevolgen van dien.

Het verwijderen van de bomen, die op de plaats stonden waar ons huis komt, het uitfrezen van de boomgaten,... dat gebeurde op het laatste ogenblik, maar zoals voorzien. De problemen begonnen de zaterdagmorgen toen de aannemer ons de kans gaf nog af te wijken van het voorziene type mazouttank.

Moeilijk om kiezen als er wel verschillende opties zijn, maar geen die duidelijk de beste is. Maandag, toen men de telefoonkabel zou komen verleggen omdat die onder de bouw door liep, en men toe kwam om een binnenlijn te verleggen, en die persoon dus geen buitenlijn "kon" verleggen, waardoor we twee dagen zonder telefoon en bijna een week zonder internetverbinding zaten, was het weer fout. Dinsdag toen men gestart was, en het over de middag één chaos was, doordat de kraanman, die de funderingen trok en die de zoon is van de betonleverancier, zonder medeweten van de aannemer de levering van beton twee uur vervroegd had, zodat men beton begon te storten voor alles klaar was, sloeg hij opnieuw tilt. Hij liet toen ook nog toe dat men die dag zijn maïs zou hakselen, zodat de chaos helemaal compleet werd.

Hij volgt de bouw met argusogen, heeft helemaal geen besef, ondanks het feit dat ik herhaaldelijk getoond heb hoe alles in elkaar zit, hoe de woning in elkaar zit, en zaterdag ging het fout toen het lager gelegen stuk van de woning (er zit door de lichte helling van het terrein een niveauverschil van 70cm in de woning) lager lag dan hij verwacht had, liep het dus nogmaals helemaal fout. Hij begon door te bomen dat dat deel van de woning te laag zou zijn. Dit doet hij tegen mij alleen, op een ogenblik dat niemand het hoort. De bijgaande verwijten zijn niet uit de lucht. Wat dacht ik wel om dat zo uit te voeren??? Alhoewel het allemaal haalbaar was, kon ik erin komen dat dit niveau wel iets hoger mocht. Ik sprak erover met de aannemer en samen bekeken we hoe de woning, mits 10cm meer op te metselen, 10cm hoger kon beginnen. De aannemer had enkele stenen op het ondergronds metselwerk geplaatst en daarop aangeduid waar het afgewerkte vloerniveau zou komen als we de situatie ongewijzigd lieten, én als we de hele bouw 10cm verhoogden.

Toen heb ik Koen erbij gehaald, om de situatie te samen met de aannemer te bekijken. Er werd toen, naar IK MEENDE, gezamenlijk beslist om de woning 10cm te verhogen. Volgens mij was het probleem dus opgelost.

Helaas, toen de aannemer vertrokken was, gingen de poppen aan het dansen.

Hoe haalde ik het in mijn hoofd om hem ten overstaan van iedereen belachelijk te maken! ????? Ik had alleen gevraagd om die niveaus te bekijken, en te zeggen wat hem best leek, waar de aannemer bij was. Achteraf gezien vermoed ik dat ik hem een vraag gesteld had waar hij eigenlijk niet kon op antwoorden en dat hij zich daardoor voor aap gezet voelde. Maar dat was zeker mijn bedoeling niet, en ik kon op dat ogenblik ook niets van zijn onzekerheid merken. Daarna volgde een hele resem verwijten dat niemand kon zeggen hoe de woning zou staan ten opzichte van de huidige hofplaats (voorzien was 20cm lager dan de vloerpas van de huidige stallen, omdat het terrein afhelt) en hoe ik dit ook aantoonde, hoe ik ook probeerde uit te leggen hoe het water bij hevige regenvlagen weg zou moeten van de hofplaats,... ik kreeg alleen maar verwijten dat ik niet antwoordde op zijn vraag, dat ik niet bekwaam ben om hoogteniveaus uit te zetten, dat niemand hem kon duidelijk maken hoe het achteraf zou zijn. Ik begreep wel dat hij een visualisatie van de situatie wou, maar dat is voor het ogenblik onmogelijk gezien de oude woning er pal tussen staat, en hij dus geen beeld kan vormen van iets dat hij niet ziet. Pfff...

Dat het gewoon is dat pas bij het uitzetten van de bouw definitief beslist wordt over het niveau van de vloer, dat klopt volgens hem niet. Niemand doet dit zo! Alleen is hij nog nooit met de bouw van een woning geconfronteerd en heb ik er beroepsmatig "dagelijks" mee te maken. En dan wordt voor de zoveelste keer duidelijk dat hij zich in zijn hoofd een beeld vormt van hoe het ergens anders is, los van de werkelijkheid, maar voor hem is dit de enige realiteit. Wat er van afwijkt is fout.

Ik heb hem gezegd, dat als hij dacht dat de woning te laag stond, het geen probleem was, en we de woning gewoon 10cm hoger konden plaatsen. Maar ook dat viel in slechte aarde : de keuken, die in het hogere deel zit, zou dan ook 10cm hoger zijn, en men zou dan niet meer in de keuken geraken, plus had ik er al aan gedacht hoeveel dit méér zou kosten (ongeveer 800 euro, dus eigenlijk niet zoveel op de totale kostprijs van een huis). Ik had dit allemaal vooraf moeten weten, dan zouden we die meerprijs niet gehad hebben, wat niet klopt, want hoger uit de grond moeten komen kost altijd meer. De meerprijs omdat we nu nog wijzigen is geen 250 euro, dus daar komt het niet op aan. Voor hem wel. Hij begrijpt niet dat het werkelijke verschil niet zo groot is, ondanks alle uitleg van mij ter plaatse. Hij luisterde trouwens gewoon niet. Ik moest niet zwansen, ik kon er toch niets van.

Gisterenmorgen terug dezelfde vragen, waarbij hij dus gewoon niet hoort wat ik zeg, dezelfde verwijten,... Uiteindelijk heeft hij er uit gegooid dat ik maar moest beslissen, dat hij er zich niets meer van aantrok. Ik had twee mogelijkheden : ofwel het niveau laten en heel mijn leven te horen krijgen dat de woning te laag staat (of dit nu wel of niet het geval is) ofwel de woning laten verhogen en NU, voor enkele weken of maanden te horen krijgen dat ik het geld naar buiten gooi. Nou ja, dan is het wel vlug beslist.

De aannemer is gisteren, ook al was het zondag, nog een stuk komen verder werken, en op een bepaald ogenblik zag ik hem naar de aannemer stappen en vragen hoe het nu zat met die niveaus. Net als ik de vorige avond, heeft de aannemer dan nog eens getoond hoe het zat met die niveaus. Ik ben er na enkele minuten gaan bij staan en toen begon Koen tegen mij te vertellen wat de aannemer hem gezegd had, en wat dus wel identiek hetzelfde was wat ik hem al de hele tijd zei.

Ondertussen is de beslissing gevallen en wordt het huis 10cm hoger geplaatst en is de rust weer gekeerd. Er is niets meer aan de hand. Maar ondertussen heeft dit alles wel enorm veel energie gevergd, en bij elk "probleem" of bij elke beslissing die er moet genomen worden, kreeg ik tot nu toe hetzelfde scenario. Ik weet niet wat ik moet doen om dit te vermijden:

- betrek ik hem er niet bij, dan is hij kwaad dat ik over zijn hoofd beslis.

- betrek ik hem er wel bij, dan volgt er een hele scène dat ik dat alles voorzien moest hebben, wordt er gevallen over iedere euro die er volgens hem teveel aan is, wil hij er tenslotte niets meer mee te maken hebben, om zich daarna boos te maken dat ik alleen beslis... En wat ik ook zeg, het komt niet aan, het klopt niet in zijn ogen,...

- zorg ik voor de aanwezigheid van een derde, in de hoop dat het aankomt, dan voelt hij zich voor schut gezet, knikt braaf ja tegenover die persoon, en krijg ik de lading op mijn kop van zodra we alleen zijn.

Uiteindelijk komen we er wel uit, worden mijn beslissingen geaccepteerd, en naar de buitenwereld toe is er geen vuiltje aan de lucht, trekken we als het ware aan dezelfde lijn. Alleen weet ik niet hoe ik dit een hele bouw moet volhouden.

Vandaag was de aannemer er niet. Even rust... en gelukkig niet te veel geen gezeur omwille van het feit dat de werken onderbroken zijn. Hopelijk houdt de aannemer zich aan zijn woord en is hij er morgen terug...

Vandaag ben ik 40 geworden. Jarenlang ging mijn verjaardag als het ware geruisloos voorbij. Oh, ja, hij wenste me wel een gelukkige verjaardag, maar daar stopte het ook mee. Ondertussen weet ik wel, dat een cadeau kiezen, binnenstappen in een winkel,... voor hem een enorme opgave is. Het heeft me er echter niet van weerhouden om zelf steeds een attentie te hebben voor zijn verjaardag.

Vorig jaar is hij over de streep getrokken door de kinderen : Thomas mocht toen om bloemen rijden. Het eerste cadeau van mijn partner (en kinderen) sinds we gehuwd waren! 
 

Eergisteren was mijn partner zijn tevredenheid aan het uiten over de boormachine die hij van mij gekregen heeft voor vaderdag (in de hoop dat hij toch wel enkele klusjes op zich zal nemen bij de afwerking van ons nieuw huis. ) Daarop zegt mijn dochter (die dus evengoed kan doordrammen dan mijn partner ) : Papa, je zult wel je best moeten doen om een groter cadeau te vinden voor mama. Ik corrigeerde nog even dat ik voor papa's zijn verjaardag vorig jaar een portefeuille gaf, om het "groter dan" in de ogen van mijn dochter toch wel iets te verkleinen. Ik moest naar de telefoon maar hoorde mijn man nog zeggen tegen mijn dochter dat hij helemaal niet zo goed was als mama in het weten wat hij als cadeau kon geven...

Gisterennamiddag gaf hij aan nog haakjes nodig te hebben om een deel materiaal aan te hangen en hij zou er om rijden naar de stock (de enige winkel waar hij binnengaat). Ruben was mee. De kinderen hadden net hun computer (mijn oude) terug en konden voor het eerst op internet, dus eisten zij mijn aandacht op. Toen hij terug kwam vroeg ik hem of hij iets gevonden had (hetgeen hij in gedachten heeft dat hij nodig heeft, is niet steeds wat men in de handel heeft en dan loopt het fout.) Ja, hoor, maar hij wist niet of het wel zou lukken met die haakjes. Ik zei hem : toon ze even! En toen reageerde hij, dat dit misschien wel niet zo'n goed idee was. ???? Of, toch, ik mocht ze toch even zien. En toen bleek waarom hij geaarzeld had : in zijn werkplaats stond een groot pak met een kleurrijk papiertje netjes ingepakt.

"Nu heb je het toch gezien!" "Ja, maar ik ben al een flinke meid hoor! Ik kan gewoon wachten tot morgen." Onder zijn aandringen moest ik het meenemen naar binnen. Evy en Thomas waren onmiddellijk nieuwsgierig. En Koen drong aan dat ik het pak toch maar open deed. Ik kon wachten, maar hij blijkbaar niet om mijn reactie te zien. Ik doe het papier er af, en net voor ik de doos wil openen, vlucht hij tot aan de deur. "Wacht even, want misschien gooi je me nu wel buiten!" "Het zal toch wel nooit zo erg zijn wat in dat pak zit?" Ik doe de doos open, nog een keer papier. Ik doe het papier er af. "whahaha"

reageert Thomas "een stomme uil!" "Nee" repliceer ik erop : "een uil is het symbool van de wijsheid" In de doos zat een uil uitgesneden uit massief hout. De uil zelf is zo'n 37cm hoog en zit op een tak, zodat het hele beeld een goede 50cm hoog is. Het is schitterend en krijgt straks, in de nieuwe woning, een ereplaats in mijn bureau!!! Van een fijne verrassing gesproken.

Achteraf bleek dat hij raad gevraagd had aan een verkoopster om te helpen kiezen. Hij had getwijfeld over de uil, omdat hij vreesde dat ik zou zeggen dat het een stom beest was, maar de verkoopster had hem verzekerd dat ik hem met open armen zou ontvangen, want dat een uil het symbool van de wijsheid was. En toen had hij toch maar beslist het risico te nemen. :) 

En zo iets maakt heel veel goed. Vooral omdat ik weet hoe moeilijk dit voor hem is. En het maakt ook de toestand van maandag goed. Toen kregen we bericht dat onze bouwvergunning goedgekeurd is en dat ik deze volgende week mag afhalen. Hij wou dat ik dringend keek om de telefoonverbinding te doen verleggen. De kabel van de straat naar ons huis loopt niet reglementair en dwars door onze te bouwen woning. Anderhalf uur heeft het me gekost, aan de telefoon voor men wist hoe men dit zou oplossen en toen kreeg ik een gratis nieuwe aansluiting naar de oude woning. Voorwaarde is dat wij zorgen voor een sleuf van de straat naar het aansluitpunt in de oude woning. En dat zag Ivan niet zitten. Hij bleef maar doordrammen dat ze dit bovengronds moesten kunnen. Misschien wel, maar dat doen ze nooit. En maar blijven doordrammen er over. We zijn nog niet eens begonnen en het eerste dat niet verloopt zoals hij het in gedachten heeft, zat het al fout. Mijn moed zakte toen wel even in mijn schoenen, want hij heeft dus wel heel veel verkeerde voorstellingen van hoe alles zal verlopen.  

Het is voorzien om in oktober met de grondwerken te starten en dan na de winter verder te werken.

 “Bij alles waarin ik vragernde partij was, was zijn antwoord “nee”. Bang voor nieuwe of onbekende dingen.” “Heb je nooit afgevraagd of het niet aan jou lag? Nee, maar hij speelde daaar wel op in. Hij praatte me de gedachte aan dat ik een slechte moeder was. Hij wist mijn gevoeligheden subtiel te bespelen.”

“Ooit heeft hij eens een vergadering een uur lang onderbrokens omdat de penningmeester een halve frank te weinig had op zijn rekening : “Hier heb je je halve frank!” Maar het mocht niet baten. Die rekening moest kloppen. Nu ik erop terugkijk, weet ik : dat is autisme.” “Gezellige etentjes zaten er bij ons niet in.” “Zijn gierigheid : hij wilde het liefst van al nergens voor betalen. Ook niet voor het huishouden. Ik heb vaak uit eigen zak bijgepast. Bij de aankoop van ons huis berekende hij nauwkeurig wie welk aandeel had : ik “verdiende” niet meer dan eenderde. Dat ik het leeuwendeel van het huishouden voor mijn rekening nam, dat telde hij niet mee. Hij werd zelfs kwaad toen ik er hem durfde op wijzen.” “Ik steek energie in hem. Hij niet in mij. Hij houdt geen rekening met mij. Hij kan zich niet inleven.””Omdat ze zo vreselijk ongenuanceerd is. Alles is zwart of wit bij haar. Geen grijs.” “Ze wilde van ons een soort marionetten maken die ze kon bespelen. Ook de kinderen hebben amper buitenschoolse activiteiten.” “Marian wou haar handtekening niet zetten onder het schoolreglement.”

“Er waren dagen dat ik met schrik naar huis ging : wat zal het nu weer zijn?” “Ik dacht dat het betekende dat ze ook sociaal was.”

“Ik denk heel rechtlijnig. Ik hou altijd vast aan mijn eigen mening. Dat leidt tot conflicten met de baas. Want ik doe nooit iets wat me opgedragen wordt. .... Ik pas me niet aan.””Ik vroeg altijd om dat op een briefje te schrijven. Dat vond ze lastig. Nu weet ze dat ik dat nodig heb.”

“Heeft de diagnose iets veranderd aan hem af aan jullie relatie? Niets. Alleen kan ik hem nu beter verdragen. Het blijft ontzettend moeilijk. Mijn gevoel en verstand botsen de hele tijd. Met mijn gevoel erger ik mij, met mijn verstand weet ik dat hij er niets aan kan doen. Soms gaat het heel goed tussen ons : dat is wanneer ik hem helemaal te dienste sta. Maar als ik voor mezelf opkom, of onverwachts steun nodig heb, gaat het mis.” “Bij mensen met autisme gaan hun eigen behoeften voor, hé. ‘T Is altijd ik-ik-ik.”

“Ik regelde alles, van de uitnodigingen tot de huwelijkslijst en de bedankjes toe. Hij vond dat best. Die hele poespas was niet aan hem besteed.” “Alles liet hij aan mij over : het huis, de kinderen, de vrienden. Lange tijd heb ik wel gehoopt dat hij een stukje van het huishoudelijke werk van me zou overnemen. Zelfs het aanrecht schoonmaken krijgt hij niet voor mekaar : met welke doek moet dat?!””Niet een keer heeft hij mij getroost of een arm om mij heen geslagen. “Sorry”, heb ik hem nog nooit horen zeggen. Hij staat nooit stil bij zijn eigen aandeel. ‘T Is altijd de schuld van een ander.Droevig is dat ik er mij van bewust ben dat hij niet anders kan.” “Hij reageert onvoorspelbaar. De ene keer is hij vriendelijk, de andere keer barst hij in woede uit vanwege een kleinigheidje.”

“Bij de geboorte was hij weer heel erg afwezig. Nu begrijp ik dat. Voor hem is dat een nieuwe, onbekende situatie. Er komt iemand bij, en daar heeft hij het heel erg moeilijk mee.” “Nu begrijp ik dat hij die drank ndig heeft om de alledaagse stress de baas te blijven.” “Hij bedoelt het heel goed. Maar is het van de kinderen soms niet te veel gevraagd? Ze moeten soms veel begrip opbrengen, meer dan je van een kind zou mogen verwachten.” “Wanneer ik de signalen van hem interpreteer, lijkt het meestal af ik niets voor hem beteken. Dat blijft hard. Ik heb geen evenwichtige relatie, en soms wou ik hevig dat het anders was. Het is bijna een fysiek gevoel : ik houd een heel zware baby in mijn handen en die baby groeit niet op. Op de koop toe is hij soms nog stout ook! Maar hij blijft de vader van mijn kinderen.” “De enige oplossing die ik zie, is er te zijn wanneer hij mij nodig heeft. Ik heb het graag als ik er mag zijn, bij hem.”

“Ik moet het niet aan hem overlaten om te beslissen.” “Omdat ik niet op hem kon leunen. Terwijl hij toch een soort dominantie uitstraalt, waarvan je zou verwachten dat ze je kan leiden. Maar die dominantie is slechts oppervlakkig.” “Hij probeert ook krampachtig normaal te zijn. Daar heeft hij drank voor nodig. Niet overdag. Alleen ‘s avonds, thuis. Hij gaat daarin veel te ver naar mijn zin. Maar hijzelf vind natuurlijk van niet.” “Hij wil niet dat ik van haarsnit verander. Mijn haar moet lang blijven.”

“Ik regel het huishouden. Ik vang de kinderen op. Ik regel haar werk” .

En voor mij moet het eventjes bezinken....

Ik voel me ellendig. Of dit van die vervelende verkoudheid of dreigende migraine is is me niet duidelijk, maar voor het ogenblik moet ik me weer scherp zetten om me recht te houden.

Ondertussen is voor mij het verdict gevallen : ik heb het boek waarover ik sprak gevonden : “Dag vreemde man.” Ik heb het deze namiddag in één trek uitgelezen. Het boek waarschuwt wel geen zelfdiagnose te stellen, het niet op de eigen situatie toe te passen, maar het verhaal is op zovele vlakken totaal herkenbaar. Duidelijker kan het niet. Geen enkel verhaal is vergelijkbaar met onze werkelijkheid, maar overal zitten de herkenbare elementen, zaken die te diep gaan om als louter toeval beschouwd te worden.

Enkele fragmenten :

“Hij was zo betuttelend! Nooit deed ik iets goed. Mijn zelfvertrouwen slonk weg.” “De regels die hij aan het hele gezin oplegde en zijn driftbuien.”

“Ik nam alle beslissingen : wat we zouden doen, waar we naartoe zouden gaan”

“Wat de fysiek ke kant van onze relatie betrof : dat kon voor hem niet rap genoeg gaan.” “Hij leek dat incident precies vergeten.” “Geld uitgeven doet hij niet graag. En dat is nog zacht uitgedrukt. ‘T Is geen pretje om samen te leven met iemand die zo op zijn geld zit als hij.”

“Ik heb hem vaak genoeg gezegd dat hij zijn mond moest opendoen! Maar nee, ik moest dat raden. Hij dacht dat ik zijn gedachten kon lezen.” “Wij hadden ook veel grotere problemen. Onder meer op het seksuele vlak. Hij had totaal geen inzicht in mijn emoties en hield enkel rekening met zijn eigen merkwaardige opvattingen.” “Hij wilde meer één ding. Met mij naar bed. Want een echtgenote moest volgzaam zijn. Hij meende dat hij alles met mij mocht doen wat hij wenste.” “Ik leerde snel dat het beter was niet openlijk tegen zijn mening in te gaan. Hij duldt geen tegenspraak en hij kent geen nuance. Alleen goed of slecht. En het is heel eenvoudig : al wie tegen hem is, is slecht.” “Wij deden gewoon wat hij vroeg, ter wille van de lieve vrede. Daar doet een mens enorm veel voor, om die te bewaren.” “Weet je wat het is met zo’n huwelijk? Altijd maar geven, geven, geven, En nooit iets terugkrijgen. Tot je leeggegeven bent. Kijk, ik hoefde geen cadeaus of zo. Maar een beetje meer inleving van zijn kant, een grotere inzet voor mij en de kinderen .... Als huismoeder keek ik altijd erg naar het weekend uit om eens iets bijzonders te kunnen doen. Samen erop uit trekken vond ik als heel wat. Hoefde niet, vond hij. Hij wilde alleen maar languit op de bank liggen. Maar ‘s avonds moest ik voor hém weer klaarstaan.” “Zolang hij bereid was om te leven volgens zijn regels, bleef het draaglijk.”

“De psychische agressie vond ik even erg. Mij vernederen in het bijzijn van de kinderen. Tot ik in tranen uitbarste.” “Hij wilde me het liefst van al opsluiten. Ook met de kinderen probeerde hij dat : er mochten nooit vriendjes komen spelen.”

....

Gisterenmiddag hoorde ik op de radio iets dat mijn oren deed spitsen : Men was bezig over mensen, partners van authistische volwassenen. Mensen die nooit geweten hebben dat er iets aan hun partner mankeerde, tot ze ontdekten dat deze niet in staat waren tot een normale relatie, niet in staat om diepere relaties aan te gaan. “Je moet zoveel energie erin steken, en je krijgt er weinig of niets voor terug.” “Het is een enorm dilemma. Enerzijds kan het nooit lukken een bevredigende relatie met zo iemand op te bouwen, maar anderzijds weet men dat de partner het nooit alleen kan redden.” Dergelijke woorden waren voor mij als een openbaring. Het lijkt zo mooi (?) te kloppen met mijn situatie. Koen deed de radio uit. Was hij ook aan het luisteren? Ik durfde niet te bekennen dat ik daarnaar aan het luisteren was. Ik heb dus niet alles gehoord. Ik heb wel gehoord dat er een boek over verschenen is. Het was trouwens door de publicatie van het boek dat het onderwerp ter sprake kwam. Maar ik weet de titel niet. Ik zou er zo graag meer over weten. Ik had er al gedacht te bellen naar Kortrijk, naar Studio West, en om de titel te vragen, maar het moet er van komen?!?

Misschien zou het lezen van dit boek me op weg helpen, me duidelijkheid verschaffen over wat er hier eigenlijk aan de hand is, en me de steun bieden Koens gedrag als abnormaal te zien, me doen beseffen dat ik niet faal, dat het gewoon niet kan lukken. De situatie zou daardoor misschien niet verbeteren, het begrip en de aanvaarding misschien wel. Het zou me misschien ook kunnen leren met bepaalde situaties om te gaan, te begrijpen hoe het komt dat hij zo of zo reageert.

Er zit een hoop ellende in me verborgen en het is tijd dat het er eens uitgespoeld raakt, want ik nader dicht de grenzen van het aankunnen. Ik had de indruk dat Koens vader het vorige week ook merkte. Van Koen kreeg ik enkel de reaktie dat het te ver ging, dat ik zo vies liep. Het kwam niet in hem op te vragen wat er mankeerde, dat er iets mankeerde en zelfs de verklaring van mijn hoofdpijn nam hij maar half.

Ik moet een uitweg vinden, een weg om terug op mijn eigen poten te staan. Dat ben ik de kinderen, maar ook mezelf verschuldigd. Ik moet eruit!

Sedert gisteren voel ik me, nu mijn hoofdpijn weg is, een stuk beter. Ik voel me wel ontzettend moe. Ik heb weinig kracht om iets te doen, om iets uit te voeren. Voor het ogenblik forceer ik me niet. Ik probeer mijn eigen tempo te volgen, mezelf niet voorbij te hollen en Koen buiten beschouwing te laten.