"Hoe donkerder de nacht, hoe dichter de dageraad."
Een gelezen spreuk, een povere poging om mezelf moed in te spreken, want ik ben op, gewoon op. Ik ben moe, ik voel me ellendig, zowel lichamelijk als emotioneel. Het is vechten tegen de bierkaai en ik heb het gevoel dat ik er helemaal alleen voor sta ... Of heb ik alleen maar die indruk omdat het me gewoon allemaal teveel is voor het ogenblik? Ik weet dat er slechts weinig zijn die invloed kunnen uitoefenen op Koen, naar wie hij luistert, maar misschien is het ook niet zo evident om op hem te reageren. Alleen, als hij geen reactie of opmerkingen krijgt, dan trekt hij de conclusie dat iedereen het met hem eens is, zijn hypocriet gedrag toejuicht. Vroeger trok Koen zijn vader veel recht, ook al zag hij maar het topje van de ijsberg. Uiteindelijk heb ik altijd al geweten dat dit voor ons een ramp zou zijn als zijn vader er niet meer was om op terug te vallen. Het feit dat er niemand meer is die af en toe "halt" toeroept aan zijn irreële gedachtenpatronen, zorgt ervoor dat deze steeds verder gaan en steeds grotere proporties aannemen.
Ik heb zo het gevoel dat wie Koen niet meemaakt tijdens zijn "kuren" of hoe moet ik het noemen, niet beseft hoe het er hier eigenlijk aan toe gaat en hoe zwaar dit doorweegt. De kinderen vluchten weg, aan alle kanten. Vanmiddag zaten ze allemaal op hun kamer. De computer mag daar wel een verleiding op zich zijn, het is toch opvallend dat als ze weten dat Koen er niet is (ook niet buiten), ze van alle kanten opnieuw mijn gezelschap opzoeken.
Voor het ogenblik zijn de vakantiejobs het "hot item". Thomas had vorig jaar een vakantiejob, vooral om niet de hele vakantie geconfronteerd te worden met zijn vader. Vakantiejob op 3km afstand, goed betaald, afwisselend werk,... Dit jaar mag hij er terug gaan. Evy wou dit jaar ook een vakantiejob, vooral ook om weg te zijn van thuis. Ze is 15, dus dat kan, maar aangezien het vermoeden van autisme heeft ze een plaats nodig waar ze in het begin iemand heeft die haar stuurt en begeleid. Ze had de kans mee te gaan met een marktkramer en te helpen bij de verkoop van fruit en groenten. Zijn vrouw begeleidt en helpt de jobstudenten. Ik ben met Evy bij hen langs geweest en ik had er het volle vertrouwen in dat dit de juiste plaats zou zijn voor haar. Het mag niet van Koen : te vroeg beginnen, te weinig betaald, volgens hem. Op mijn argumenten pro reageert hij "Je doet maar je zin!" "Kan ik niet, want dan maak je ons het leven onmogelijk tot jij je zin krijgt" (en dan zijn we allemaal het slachtoffer) "Je weet het toch!" En als hij zijn zin gekregen heeft voor wat betreft Evy, dan stapt hij over op Thomas. Thomas heeft in de paasvakantie twee dagen gewerkt waar hij nu ook zijn vakantiejob doet en is die nog niet betaald geweest. Thomas zit op dat geld niet te wachten. "Ik zou niet meer willen terug gaan om daar te werken. Hoe belachelijk is dat, dat hij nog niet betaald heeft? Wie denkt hij wel dat hij is?" Wat hij daar mee wil bereiken? Dat zijn kindjes altijd tot zijn beschikking staan in de vakantie! Thomas staat sterker dan Evy. In het geval van Evy kan hij naar buiten toe nog altijd acceptabele redenen aanhalen waarom ze niet mag starten. Voor Thomas ligt dat moeilijker. Iedereen weet dat hij een goede vakantiejob had vorig jaar, op alle gebied. Dus gooi je dat niet zomaar weg. En hij moet toch wel de schijn kunnen blijven ophouden naar de buitenwereld.
Ik heb meest schrik hoe Evy die twee maanden moet doorkomen als ze hele dagen thuis is. Ze heeft al niet veel reserve, heeft vorig jaar al op de rand van een depressie gestaan. Thuis zitten is vluchten naar haar kamer, en op haar kamer zitten is de woede van Koen opwekken of ze nu echt niets anders te doen heeft...
We waren er gisterenavond nog niet van af! Dat kon ik vermoeden, want hoe minder zijn uitbarstingen kant nog wal raken, hoe langer ze meestal duren. Hij moet er toch nog iets kunnen bijsleuren, om het allemaal een "reden" te geven.
Na de uitbarsting was hij gisterenavond plots weg. Tractor weg, dierenkar weg, zonder boe of ba. Toch nog weg met die koeien. Nee, die stonden nog in het koestal. ????????????? Dieren gaan halen kon ook al niet, want daarvoor heeft hij hulp nodig, dus... Bleek uiteindelijk dat hij iets gaan ophalen was bij zijn broer. Ruben was ook mee, wat ik niet wist. Ik dacht dat Ruben bij mijn schoonouders was, maar blijkbaar had Koen hem daar opgepikt. Bij hun thuiskomst komt Ruben vragen of zijn jeansbroek van zijn communiefeest gewassen is. Hij heeft maar één broek meer voor school. Van de andere zitten zijn knieën erdoor en hij had die schoolbroek nog aan. Dus die was vuil. Koen ziet Ruben bij mij aan de keukendeur staan. "Wat is er nu weer?" "Niets!" "Wat staan jullie daar dan te fezelen (fluisteren, wat dus niet het geval was. Maar het was wel een stuk stiller dan zijn getier). Mag ik het weer niet horen?" "Die jongen komt juist vragen of hij nog een gewassen broek heeft voor school morgen. Dat is alles!" Koen draait zich om en gaat weg.
Een kwartier later word ik geroepen om de kalveren drinken te geven. En plots is er van zijn boze bui niets meer te merken. Wel een hele vraagstelling over die koeien : wat zou jij doen? Zou je ze naar ginder of naar ginder voeren? En als we dan daar te weinig gras krijgen? En daar doen ze het normaal beter!... Daarom dus terug vriendelijk : hij heeft iemand nodig die voor hem beslist! Niet dat hij aan mij veel gehad heeft. Behalve ja, en neen, en ik weet het ook niet, geantwoord volgens dat wat ik dacht dat hij zou verwachten dat ik antwoordde, heb ik helemaal niets gezegd. Ik was niet in stemming om te luisteren, weet zelfs niet welke koeien hij naar waar zou voeren... Hij kan misschien de knop zo maar omdraaien, maar mij lukt dat niet. Vooral omdat ik weet, dat op het moment dat hij mijn "steun" niet meer als nodig ervaart, hij toch opnieuw gehakt van mij maakt.
En dat liet zoals verwacht, niet lang op zich wachten. Na het geven van de kalveren deed ik verder om het eten te bereiden. Net toen Koen binnen kwam, ging de telefoon : een mogelijke nieuwe klant voor mij. Ik heb een zelfstandig vrij beroep. Binnen mijn beroep is er een overaanbod, zodat een beperkte groep aan de officiële tarieven werkt, de middenmoot, waartoe ik mezelf reken, aan gematigde prijzen, en een resterende groep voor een te laag loon. Het cliché dat wie een vrij beroep uitoefent rijk wordt dat Koen nog steeds voor ogen heeft, klopt al lang niet meer. Ik heb voldoende werk, verdien goed mijn brood (genoeg om het hele gezin te onderhouden, want Koen komt daar niet in tussen. Hij spaart alleen maar.) dus wat wil een mens nog meer? Volgens Koen zou ik hem elk jaar een hectare land moeten kunnen cadeau doen, alle vijf jaar een nieuwe dure wagen kunnen kopen (de aankoop van onze auto was voor hem, het onderhoud en verbruik, de verzekering, autotaks,... is volledig voor mij!), en dan nog een grote som kunnen sparen....
Om terug te komen op het telefoontje : Koen staat woedend gebaren te maken dat ik de luidspreker moet aanleggen. Aangezien hij daarbij kabaal maakt (met de stoelen schuift), kan ik niet anders, wil ik zelf het gesprek ook nog kunnen volgen. Er zou eens iets moeten gezegd worden dat hij niet hoort!!! Op zich zeg ik niets dat niet mag gehoord worden, dus behalve het feit dat het niet hoort dat hij zich in gesprekken moeit die mijn job aan gaan,heb ik daar geen problemen mee. Tot het moment dat die man laat vallen aan de telefoon dat hij al bij een collega van mijn langs geweest is, maar dat hij daarmee niet wil werken omdat ze voor die opdracht XXXX euro vroeg, en dat hij dat toch te veel vond. De collega's die aan een dergelijke tarief werken, lopen zo dik rond, dat ik onmiddelijk weet over wie het gaat. Ik heb daar geen problemen mee : het is een keuze die je maakt : een beperkt aantal opdrachten voor een select kliënteel, of werken voor een doorsnee kliënteel. Het is mijn keuze waar ik me goed in voel. Indien je een select kliënteel wil, dan moet je je ook in die kringen bewegen. Het is een totaal ander milieu en die mensen komen niet vanzelf!
De telefoon lag net neer, of Koen begon : Dat hij het al lang wist dat ik "voor niets" werk, dat de mensen met me lachen omdat ik zo goedkoop ben, dat ik dan nog de uren niet durf te rekenen dat ik gewerkt heb,... Kortom : ik ben zo dom om niets te verdienen!!! "nee hoor, ik verdien niets : we leven van de liefde!!!" Dat mocht ik dus ook al niet zeggen! Zijn opmerkingen die ik hier in enkele zinnen neerschrijf, heb ik dus wel de rest van de avond mogen horen. En al wat ik er op zeg is verkeerd : ik heb hem meerdere keren gezegd dat ik zou informeren hoe die collega rekent, zodat ik ook meer kon aanrekenen, om hem te doen zwijgen. Ik heb er alleen de eerste keer aan toe gevoegd dat ik dan wel heel gemakkelijk zou zijn, want dat ik dan geen werk meer zou hebben, maar dat mocht ik precies ook niet zeggen. Het feit dat ik onlangs uitgerekend heb hoeveel hij per dag verdient de laatste jaren (70 à 80 euro) durf ik zelfs niet te vermelden. Ik besef al langer dat we van wat hij verdient niet kunnen leven, maar hij ziet enkel dat ik niet kan sparen (omdat ik alles betaal!) en dat hij dat wel kan!
En zo is de cirkel bijna rond. Vorig jaar, na het zich dronken drinken, waren de laatste verwijten die ik naar mijn hoofd gegooid kreeg, dat ik niet genoeg verdiende... Veertien dagen later lag hij in het ziekenhuis... en moest ik mijn werk aan de kant schuiven, om het werk op de boerderij op te vangen...
Woedende Koen die op het keukenvenster klopt, tot dat ik open doe. "Met wie was jij nu weer aan het bellen?" Ik val uit de lucht, dacht dat hij de telefoon een kwartier geleden had gehoord. Toen was er een engelstalige man aan het telefoon, die begon met "congratulations...". Ik had toen gewoon dicht gegooid. Maar daar ging het dus niet om. Hij had gebeld op mijn gsm en ik had niet opgenomen. Ik heb hem trouwens zelfs niet gehoord, alhoewel hij in mijn broekzak zit. Dat gebeurt nog wel eens de laatste tijd. Mijn gsm is aan vervanging toe, maar volgens Koen zeg ik dat gewoon omdat deze niet meer goed genoeg zou zijn voor mij. Aangezien ik terug bel als ik een telefoon gemist heb, is het voor mij niet zo urgent. Als Koen niet teveel tevergeefs belt tenminste." "smijt die gsm in de vuilbak als je te leeg bent om hem op te nemen;" "ik heb hem niet gehoord!!!" "waar is hij?" "in mijn broekzak!" en ik toon hem "Je moet daarvoor toch wel een echte domme koe zijn, om dat niet te horen! Zijn die koeien ontwormd?" "Welke koeien?" "Had je opgenomen, dan had je het geweten, maar aangezien je daar te stom voor bent!!!" "Als je zegt welke koeien het zijn, dan kan ik kijken." "Laat maar, als je niets wil doen, dan voer ik ze niet weg!!!" Gaat woedend weg, en klopt twee minuten later terug op het venster. "Je kunt maar zien dat je onmiddelijk in het koestal bent met de boek!"
Ik ga er naar toe. "Ik zou nu wel eens willen weten met wie je aan het bellen was!" "Met niemand" "'t zal met die ouwe trutte uit R. zijn!" (is mijn moeder) "ik heb haar al een hele tijd niet gehoord!" (mijn ouders zijn op reis, wat hij niet weet, ook niet hoeft te weten, want lokt alleen maar negatieve commentaar uit) "over welke koeien gaat het?" "Die daar!!!" "ze zijn niet ontwormd!" "weet jij dat wel zeker? Of ben je daar ook te stom voor?" "ik ben het zeker!" "schrijf op dat ik ze nu ontwormd heb! Dan ga je toch nog iets gedaan hebben vandaag!" "Ik ben al heel de dag aan het werk!" "Niets heb je uitgestoken van de hele dag. Je een beetje beziggehouden en de hele namiddag bij den anderen (is Thomas die aan het studeren is) boven gelegen." "Ik ben van de hele namiddag nog niet boven geweest. "(is dus ook effectief zo. Ik heb Thomas even gezien rond 16u toen hij zelf naar beneden kwam voor tien minuten) "Je moet niet liegen, denk je dat ik het niet weet, stomme trut. Je moet daarvoor een stomme trut zijn. Werken doe je niet en om te rekenen of facturen te maken ben je te dom." Ik ben gewoon weggegaan uit het koestal en werd nog terug geroepen. "Heb je die koeien opgeschreven dat ik ze weggevoerd heb?" "Neen, moet ik ze misschien opschrijven?" "Stomme trut, ze zijn nog niet weg!" "Daarom heb ik ze nog niet opgeschreven!" "Je ben nochtans achterlijk genoeg om het wel te doen!"
En ik die dacht dat het (hij) vandaag eens rustig was...
Ik weet het niet meer... Ik kan niet meer.... Ik heb gewoon zin om te huilen, te slapen,... Niemand beseft hoe sterk de drang is om 's avonds, als Koen nog even naar buiten gaat kijken naar de dieren, gewoon de sleutel om te draaien zodat hij niet meer binnen kan, zodat ik hem niet meer moet horen of zien...
Ik weet wel : ik loop op de toppen van mijn tenen en erger me aan alles, ook zaken die ik anders gewoon kan loslaten. Maar voor het ogenblik is het op... Ik kan er niet tegen dat hij met grote zwier en zwaai zit te vertellen hoe belachelijk het is dat sommige boeren overdrijven in hun voordeel, om er beter uit te komen, terwijl ze daar toch niets aan hebben. Hoe belachelijk is dat nu? En ondertussen doet hij de laatste tijd niets anders. Hij verkoopt een oude dekstier per kilo. De stier woog 1137kg, wat minder was dan hij gedacht had. Dus vertelt hij aan iedereen dat zijn stier meer dan 1200kg woog, en wordt dus verwacht dat ik en de kinderen daar in mee gaan... De koper woont aan de andere kant van het land, dus zal dat ook nooit uitkomen. Hij verkoopt zijn oude tractor, vroeg in het begin veel te veel, wat hij van heel wat mensen te horen kreeg, maar heeft hem toch voor een goede prijs kunnen verkopen, al was die een stuk lager. Die tractor is 140 km ver weg, dus vertelt hij dat hij 1000 euro meer gekregen heeft dan wat hij ontvangen heeft... Hij heeft een verreiker gekocht, die binnenkort geleverd wordt, en ik ben nu al gezegd dat ik niet mag antwoorden op de vraag hoeveel hij gekost heeft, want ik ben toch te dom om dat te weten....
Sinds het communiefeest van Ruben lukt het me niet meer om mezelf op te krikken. Ik ben bekaf, mijn bloeddruk staat te hoog, ik tril inwendig van de zenuwen,... Mijn lichaam wil niet meer mee.. In plaats van het gezin te kunnen ondersteunen, heb ik alle moeite om mezelf recht te houden. En zoals gewoonlijk is het alsof Koen dat ruikt, alsof hij het de gelegenheid vindt om me nog wat dieper te duwen : Ik kan niets goeds doen. Iedere gelegenheid is goed genoeg om me te kleineren en zijn "kunnen" sterk in de verf te zetten. Helaas enkel wanneer er niemand bij is. Bij anderen loopt hij nog regelmatig hoog op met mij. Kwestie van zijn gezinsblazoen te kunnen oppoetsen. Alhoewel hij steeds meer mijn prestaties op zijn rekening schrijft : Ik besef al meer dan een jaar dat het de verkeerde kant uit gaat met mijn schoonmoeder : ze mist te regelmatig, probeert het weg te stoppen, doet soms eigenaardige dingen,... Hoe erg ik dat ook vind, ik zag duidelijk de eerste signalen van dementie, zaken die mij herinnerende aan mijn eigen dement geworden grootmoeder. Koen heeft dat nooit willen accepteren en wanneer ik dan toch hulp probeer te bieden bij mijn schoonouders, kreeg ik van Koen de verwijten dat ik een onmogelijke moeial was, die mezelf opdrong bij mijn schoonouders, en dat ik daar niets te zoeken had... Twee weken geleden is mijn schoonmoeder in het ziekenhuis opgenomen omwille van zware hoofdpijn en hallucinaties. Het verslag van de arts vermeld dat er duidelijke signalen zijn van beginnende dementie... Niet dat dat gelijk zo van belang is. Ik had liever gehad dat het anders was... Koen verkondigt ondertussen dat hij het al lang gezien had dat er daar heel veel niet klopte, dat hij het al lang wist... De dag voor de opname werd ik, in verband met mijn schoonmoeder, nog verweten de air te hebben van een dokter te zijn, het altijd beter te willen weten, me te moeien met zaken waar ik me beter uit zou houden,... Totaal ander verhaal : Koen heeft enkele dagen geleden een dekstier verkocht aan een goede kennis. Het gaat om een topstier, waarvan ik zelf niet zou twijfelen om die aan te kopen. Zelf kunnen we hem als dekstier niet gebruiken omwille van inteelt. Die man wist dat ik die stier heel goed vind, heeft gevraagd aan mij waarom ik niet zou twijfelen om die stier te gebruiken als dekstier, en heeft aangegeven op mijn advies te vertrouwen. Dat hij die stier dus gekocht heeft ligt voor het grootste stuk bij mij. Maar owee, als ik of de kinderen daar durven gewag van te maken. Het is enkel en alleen aan de overtuigingskracht van Koen te danken...
En ik mag blijkbaar alleen nog zwijgen... Gisterenavond kwam er onverwachts een neef langs. Ik was bezig met het eten klaar te maken en Koen zat in de keuken, met het schrift waarin de gewichten van de gewogen dieren vermeld staan, en zijn rekenmachine. Vraag me niet met wat hij bezig was. Die man komt binnen. Koen nodigt hem uit te gaan zitten, en Ruben haalt iets om te drinken. En dan, in plaats van een gesprek aan te knopen, zegt Koen : "een momentje. Ik ben juist bezig. En hij kijkt gewoon verder in dat schrift (waar dus niets speciaals in staat...), tokkelt af en toe op zijn rekenmachine, en zegt niets... Ik knoop een gesprek aan. Je kunt toch zomaar niet iemand laten wachten voor niets... Want ik kan me onmogelijk indenken wat het nut van wat Koen aan het doen was, zou kunnen zijn. Na een tiental minuten, slaat hij het schrift dicht en begint te praten tegen zijn neef. Ik ben ondertussen aan het koken en doe gewoon mee met het gesprek... Op een bepaald ogenblik vraag ik iets aan Koen en krijg een heftige reactie, dat ik niet moet denken dat ik het weet, want dat ik er niets van ken. ???? Ik vroeg gewoon wie een aanpalende akker gebruikte, omdat ik het niet wist. Ik had toch niet gezegd dat HIJ het niet wist???? Enfin, hij draait bij, met zijn neef bij ons.
Zijn neef vertrekt, we eten, en hij vraagt me, na het eten, om melk op te warmen voor twee pasgeboren kalfjes die nog moesten drinken. Dit is altijd mijn job, dus geen probleem. Hij komt ook naar de stallen om mee te helpen en plots krijg ik de volle lading : dat ik me niet te moeien heb als hij aan het praten is, dat ik me in een gesprek niet moet tussen wringen.... Ik viel niet uit de lucht, alleen al omdat dit voor de zoveelste keer is dat ik de laatste weken dergelijke verwijten kreeg. De vorige keren vooral omdat ik "dingen" vertelde die ik volgens hem niet hoorde te vertellen (bvb. dat het om jonge dieren gaat, als hij vertelt aan de veearts voor welke prijs hij zijn koeien verkocht heeft.). Nu wikte en woog ik mijn woorden en toch was het weer niet goed... Wat moet ik dan doen? Gewoon zwijgen?
Er moet iets gebeuren... Waarom niet gewoon weg gaan? Weggaan is geen oplossing. Hij zal me niet loslaten. En zijn fascinatie voor mannen die hun ex-vrouw afstraffen (vermoorden) is enorm groot, ook al laat hij dat enkel aan mij blijken. Enkele weken terug hoorde hij nog iets beters : een vrouw die zelfmoord gepleegd had omwille van het feit dat ze geen uitweg meer zag uit de terreur van haar huwelijk... Heeft ze zelf gezocht... Had ze gedaan wat ze moest doen dat zou ze daar geen reden toe gehad hebben... Doen wat ze moest doen... Ik hoor zo vaak dat ik beter zou doen wat ik moet doen, en méér werken. Nog steeds geen idee wat hij daaronder verstaat... Er moet iets gebeuren, maar ik weet niet wat... Als de nood het hoogst is... Jaren terug, toen ik geen uitweg meer zag, is hij opgenomen voor een open hart operatie. Vorig jaar, na zijn drinkgelag, is hij drie weken later opnieuw opgenomen : 18 dagen ziekenhuis. Opnieuw de borstkast open omwille van een lek aan een kroonslagader. Verdict : beschadigd hart en zwakke aorta, dat totaal geen stress, geen bloeddrukpieken meer mag hebben. En ondertussen briest en raast hij al lang weer de hele dag door, want geen enkele arts die wil geloven hoe het er hier aan toe gaat... Voor de buitenwereld is hij een totaal ander mens...
Ik heb daar geen problemen mee : het is een keuze die je maakt : een beperkt aantal opdrachten voor een select kliënteel, of werken voor een doorsnee kliënteel. Het is mijn keuze waar ik me goed in voel. Indien je een select kliënteel wil, dan moet je je ook in die kringen bewegen. Het is een totaal ander milieu en die mensen komen niet vanzelf! 
