Met ons elfde traject, op de 118de reisdag, hebben we ons doel bereikt. Nu ja, het échte doel was altijd de weg zelf, het in eigen pas samen op weg zijn en de tijd hebben om meestal letterlijk bij zoveel en zovelen stil te staan als we wilden.
We zijn verder gestapt en gefietst dan strikt noodzakelijk. Door de grote kronkels naar oost en zuid die we in Frankrijk maakten, doordat we de 118 nachtverblijven vaak een stukje buiten de weg gingen zoeken en doordat we ook in Spanje altijd voor de langere want mooiere wegvariant kozen, zijn we van Bonheiden tot Compostela 1250 km gefietst en 1593 km gestapt. Zo hebben we 2843 km afgelegd. Wie voor de kortste route kiest, doet er ongeveer 2350 km over.
Misschien stappen we over niet te lange tijd nog verder tot Fisterra. Of misschien houden we het bij Compostela. Het laatste stukje, niet eens 100 km, is zo een beetje het facultatief gedeelte. Al in de middeleeuwen stapten sommige pelgrims verder tot wat, zo dacht men, het eind van de wereld was. We zijn blij dat we als alles behalve sportieve mensen tot in Compostela zijn geraakt. De aanmoediging van familieleden en vrienden heeft ons gesteund. Echt bedankt!
We hebben op dit laatste traject vóór Compostela schitterende heidegebieden gezien in Castilië León. Maar we hebben vooral Galicië leren kennen. Een land vol varens en bemoste natuursteen, met heerlijke oude wandelpaden tussen de dorpen. Weinig spectaculairs, maar wel mooi.
Hier volgen nog wat foto's van mooie plekken van de eerste vijf dagen van deze tocht:
* van de 1ste (van dit traject) / 104de (in het totaal) reisdag: baardmossen in de Montes de León
* van de 2de / 105de reisdag: varens en mossen in de Montes de León en na de storm in El Acebo de San Miguel
* van de 3de / 106de reisdag: in de historische kernen heerst verkrotting en staat de helft te koop de vroegere bewoners of hun kinderen huizen nu in de appartementsblokken aan de stadsrand. Hier: Ponferrada.
* van de 4de / 107de reisdag: twee vrije en blije vogels op weg; ook: een even vrij en blij insect op een bloem
* van de 5de / 108ste reisdag: de Bierzo: de kloekste wijnstokken die we ooit zagen: ook: wijngaarden in de bergen
Hier volgen nog wat foto's van mooie plekken van de 6de tot 10de reisdag van deze tocht:
* van de 6de / 109de reisdag: onder een viaduct bij Portela en in het Sint-Pieterskerkje in Ambasmestas
* van 7de / 110de reisdag: in de bedevaartskerk van O Cebreiro: het Christusbeeld boven het altaar en de kelk die de Galicische vlag siert
* van de 8ste / 111de reisdag: een zeer oude, vroeger geknotte eik in Ramil
* van de rustdag in Samos: het klooster vanop de heuvel; ook: aan aan de Rio Sarria
* van de 9e / 112de reisdag: ontmoetingen langs de Galicische camiño: een welgebouwde engel langs het pad, een beginnend hospiteiropaar in Sivil en andere streekbewoners bij Barbadelo
* van de 10de / 113de reisdag: een van die typisch Galicische corredoiras (oude paden tussen de dorpen)
Wat doet een Compostelaganger die de hele weg achter zich gelaten heeft en de stad van Sint-Jakob bereikt? Zeker naar de kathedraal gaan om de crypte te bezoeken en o.m. de botafumeiro te zien, het wierookvat van 54 kg dat in een boog van 65 meter lengte heen en weer gezwierd wordt. Dat gebeurt aan het einde van de pelgrimsviering. Kwatongen beweren dat men dat doet om de reuk van al die ongewassen pelgrims weg te krijgen.
Het valt tegen: de kerkgevels zijn zopas prachtig gerestaureerd, maar het interieur is gevuld met stellingen en plasticfolie. Gelukkig is de crypte te bezoeken en de botafumeiro is tenminste te zien. We kunnen ook, naar eeuwenoud gebruik, onze armen over de schouders van het Sint-Jakobsbeeld op het hoofdaltaar leggen, dank zij een trapje dat daar vernuftig achterdoor loopt. We zijn even met onze gedachten bij een pas overleden kennis en de pijn in ons eigen leven, maar vooral bij de zovelen die we bij deze tocht hebben ontmoet of die ons hebben aangemoedigd of soms gevraagd om hier voor hen of een dierbare te bidden.
Een pelgrimsmis kan in de kathedraal niet, maar is er wel 's avonds in de (te kleine) kerk van San Fiz. Hartverwarmend!
Ook : door de straten van de oude stad lopen, het kathedraalmuseum bezoeken en het klooster van San Martiño Pinario, zo barokkerig barok dat je er bijna gaat van hyperventileren (en we zijn al wat gewoon geraakt in het land van de Sint). Verder: de markt bezoeken en gewoon genieten van de sfeer bij de aankomende pelgrims op het plein voor de kathedraal. Zelf bereiden we onze terugkeer voor.
Vanuit A Labacolla stap je nog 5 km over een heuvelrug en dan heb je plots een uitzicht over Santiago. Dit is de Monte do Gozo, de berg van de vreugde. Aan de beelden van twee pelgrims is te zien hoe zij de kathedraal al in de verte ontwaren.
Beneden gekomen stappen wij nog kilometers door een nietszeggend modern stadsdeel vooraleer we in de oude stad komen. Daar bezoeken we nog de Santa Maria do Camiñokerk, bekijken we een zeer mooie cruzeiro, volgen we almaar de gele pijlen...
En dan sta je, door een lang portaal gekomen, op het brede plein voor de kathedraal, de Praza do Obradoro. Je ziet blijdschap, je ziet tranen, je groet mensen die je onderweg ontmoet hebt, je gaat, zoals bijna iedereen, moe op de grond zitten. We zijn er! We zijn zeer gelukkig over deze tocht. Hij was voor ons de markering van de overgang van drukke en voldoening gevende beroepsjaren naar rustiger tijd. Het was een geregeld thuiskomen in wandelritme, dicht bij de natuur ook. Hij heeft ons nog dankbaarder gemaakt voor alle goede mensen en dingen die we ontmoet hebben.
We halen direct onze Compostelabrief af, het document dat bewijst dat je de bedevaart hebt gedaan. We moeten een flink uur aanschuiven. Maar onze stempelboekjes, juist tot het laatste van de 152 vakjes gevuld, komen geloofwaardig genoeg over.
Vandaag was het een flinke 12 km gaan (16687 stappen), maar vooral: aankomen in een pelgrimsstad die al voor zoveel duizenden belangrijk is geweest. Wijzelf zijn er 118 dagen naartoe gefietst en gestapt.
Hier gewoon maar aankomen is eigenlijk weinig, maar voor ons ook zeer veel.
Aan het echte aanvoelen van deze stad beginnen we morgen.
Koud is het niet, maar op een uurtje of zo na is het de hele dag in de motregen lopen. We stappen wel aangenaam door eiken- en eucalyptusbossen.
Terwijl we pauze nemen, tellen we de voorbijkomende stappers. We tellen er 45 in een kwartier, dat zijn er omgerekend 180 per uur. Veel? Als je zelf wandelt, ga je ongeveer geilijk met de anderen vooruit en is het echt niet zo druk. Als een file of processie, zoals wel eens gezegd wordt, ervaren we dit alleszins niet.
Het regent soms wel eens wat steviger en we zijn blij dat we even in het droge kunnen in een albergue met de naam "Kilometro 15". De weg wordt kort!
In de namiddag komen we aan A Labacolla, waar we zullen verblijven. Een T-shirt bij de wegwijzer herinnert aan de wasgewoontes hier. De middeleeuwse pelgrims schrobden zichzelf en hun kleren hier schoon in de beek vooraleer ze feestelijk Santiago binnentrokken. Wij begeven ons maar onder de douche. We vertrokken twee weken geleden uit Astorga en stapten 268 km, dan mag dat toch wel eens?
Doordat ons verblijf een km van het Compostelapad ligt, liepen we iets verder dan de kilometerpalen doen vermoeden.
Het is nu nog 11,5 km naar Compostela.
We zetten vandaag 28 058 stappen, goed voor 19,5 km.
De statistiek heeft haar rechten: hoe zou men hier aan al die neerslag komen als het niet af en toe regende? Vandaag hebben we prijs: we vertrekken bij zachte regen. Alle wandelaars verdwijnen in regenkledij. Maar eigenlijk mogen regenbroek en -jas het grootste deel van de dag uit. We voelen nog af en toe een stevige Atlantische windstoot. Maar die frist op bij het vele bergop -bergaf, al blijven we altijd wel rond de 400m.
Heerlijk, de geur van die eucalyptusbossen. Eigenaardig genoeg zijn het niet zozeer de bomen die ruiken, maar de eikelachtige zaden op de grond en vooral als erop getrapt wordt. De beste manier: laat andere wandelaars 5 tot 10 m voor je lopen en dan: snuiven! Lijkt op ouderwetse neusontstopper.
Het is 15 ° als we in het stadje Arzúa aankomen. Bij dit weertje volgen we de raad van onze gids: begeef je naar de Praza España, naar de Churreria O Furancho d'Santiso en bestel "churros con chocolate". Wat calorietjes, maar lékker! In te prenten voor wie ooit in Arzúa passeert.
De weg brengt ook opvallend veel stilte - er zijn niet half zoveel stappers als op de zonnige weekenddagen - en daarnaast kool (voor de plaatselijke soep, de caldo galego), koeien (voor de plaatselijke kazen) en eucalyptusbos (voor de plaatselijke geur).
Er zijn ook de vele hydrangea's en nu ook fuchsia's.En dan is er nog de eigen Compostela-esthetiek, met bijvoorbeeld bloemetjes in afgeschreven wandelschoenen.
Tot Compostela is het net geen 30 km meer.
Tot aan ons verblijf wat terzijde van de camino zetten we 27 824 stappen, goed voor 20 km.
Zo flink als gisteren zijn we al niet meer: we nemen het Spaanse ontbijtje in ons verblijf en zijn pas na 8 uur weer op pad.
Idyllisch landelijk gebied en heerlijk wandelweer, wat wil je meer? De bergen worden stilaan heuvels en aan de toenemende grootte van de maïsdrogers te zien wordt het land almaar vruchtbaarder. De corredoiras tussen de vele gehuchten zijn de heerlijkste wandelwegen die we op onze tocht gezien hebben. Vorige dagen zagen we wel eens wat eucalyptusbomen, nu zijn er grote aanplantingen van die reusachtige, uit Australië naar hier gehaalde bomen. Als er met de buxussen uit Korea zoveel motten mee naar België gekomen zijn, dan hier toch misschien een paar koala's? We speuren overal, maar vinden er geen.
In Ponte Campaña krijgen we een hele chique lakzegel: aan het opwarmen van lak en het inplakken van een kleine medaille besteedt men heel veel moeite.
Op de weg blijft de gezellige drukte van een heel divers publiek heersen. Zolang de studenten nog examens afleggen, maken flink wat Spaanse scholieren mee de dienst uit. En opvallend: nooit zagen we een zo groot aandeel van de stappers sukkelen, hinken en manken als hier.
We zien weer heel wat oude dorpskerken. Het bijzonderst is de Santa Mariakerk in Melide, met haar romaanse schilderingen.
We zij pas tegen 17 uur in ons verblijf, want het was weer een flinke trip. We lezen hier dat tot aan de kathedraal in Santiago de Compostela nog 46 km en 701 meter resten. Maar onze Duitse gids, in wie we alle vertrouwen hebben, spreekt van 48,8 km. Een verscheurend probleem natuurlijk: wat doen we met die 2 km en 99 meter??
Eén ding staat vast: we hebben vandaag 28 167 stappen gezet. Dat is goed voor 21 km.
In Spanje onderscheidt men verschillende soorten Compostelagangers. Er zijn de echte peregrinos: geconcentreerd op het doel en dag na dag flink beladen stappend zover ze kunnen. Maar je hebt ook de tourigrinos. Die zijn in alles het omgekeerde. En dat zijn wij zo ongeveer bij benadering wel overwegend een beetje. Maar vandaag - beter laat dan nooit - zetten we een stap. Zodra het in de straat schemert - en dat is vrij laat aan de westrand van onze tijdszone - maken we ons klaar en ruim voor 7 uur zijn we de deur uit.
Eigenlijk is dat wel fijn: het licht neemt toe, de vogels zingen, de koelte van de ochtendnevel maakt dat je goed opschiet. We ontbijten pas na 9 km stappen, in een cafeetje langs de weg in Castromaior. Vlakbij doen we een ontdekking: op de heuvel zijn recent de resten van een versterkt dorp blootgelegd. Ze dateren van enkele eeuwen voor Christus. Het mooist is dat de nevelen des tijds er letterlijk nog rondhangen.
Pas tegen de middag trekt de mist plots op en wordt het zonnig. We ronden voor het eerst de kaap van 20 °. Nu wordt ook pas goed zichtbaar hoe Paul zijn look veranderd is: als serieuzere pelgrim heeft hij zijn baard weggehaald en vooral de wat anarchistische pet geeft hem een jonge uitstraling!
Bijzonder is wel het vele jonge volk dat nu op de camino onderweg is. We spreken met een Spaanse leraar die met 30 geïnteresseerde leerlingen de laatste 100 km stapt. Zo markeren ze het begin van de schoolvakantie. Echt vertassend is de kennismaking met een Duits paar: de man blijkt blind te zijn en zijn vrouw geeft, naast hem lopend, alle nodige aanwijzingen en zo doen ze de camino.
De dorpjes, zoals Lestedo met zijn mooie kerkje, worden er bij dit schitterende weer alleen maar aantrekkelijker op. Een verrassende, maar mooie wandeldag!
We zetten vandaag 34 551 stappen, goed voor 25,5 km.
Van Sabenche tot Portomarin: corredoiras en corredoiras en ...
Het heeft zeker ook met het weekend te maken: het wordt nu echt druk op de corredoiras hier, de dikwijls wat hol liggende oeroude verbindingspaden tussen de vele gehuchten. Er duiken vooral veel meer jonge Spanjaarden op. En ook - wat minder actief - verschijnen er nu overal horreos bij de boerderijen: hoge, opvallende bouwsels waarin de mais gedroogd wordt.
Op die corredoiras lijkt het alsof je eeuwen geleden onderweg bent, de hele dag. En eerlijk gezegd: de mestgeur die maar nooit ut je neus gaat, draagt daar ook toe bij.
Cultureel blijf je wel wat op je honger zitten. De kerkjes en kapelletjes waar die drommen wandelaars langslopen zijn ongenadig gesloten. De stempels die de voettocht moeten bewijzen, haalt iedereen zich in een ander soort kapelletjes, ruim beschikbaar en met druk bevolkte terrasjes. De drukte is ook wel gezellig en de commercialisering heeft ook voordelen. Zo verschijnt er voor het eerst een traditionele doedelzakspeler langs de weg. Doe je ogen toe en je bent in Schotland!
Even na de middag komen we langs de 100,00 km-paal. Fotootje natuurlijk!
We eindigen in het nieuwe, maar aantrekkelijke stadje Portomarin - het oude is in het stuwmeer verdwenen. De romaanse kerk, die er als een fort uitziet, heeft men behoedzaam mee verhuisd, steen voor steen.
We zetten vandaag 24 551 stappen, goed voor een flinke 18 km.
Om half negen zijn we alweer onderweg langs dorpspaden die gehuchten verbinden waar het leven is stilgevallen. Bijna tot de middag blijft er wat nevel hangen tussen de eindeloze eiken en kastanjelaars, die vroeger werden geknot, opdat men betzr aan de vruchten zou kunnen.
Pas na bijna 10 km biedt zich een eerste kans op een kop koffie aan. Een koppel is hier zopas met een albergue begonnen. Mevrouw brengt ons bij de koffie zowel cake als ham als tortilla en laat ons de 4 kamers zien die zopas zijn ingericht. En of we iets in het vandaag begonnen gastenboek willen schrijven? Mooi om te zien hoe de camino kansen brengt op dit doodgebloede platteland!
Als we op het grondgebied van Sarria komen, toont een kaartje dat er nog 7 gemeentes te passeren zijn tussen hier en Compostela. Niet te vroeg gejuicht: fusiegemeentes zijn hier wel groot!
Sarria is voor Spanjaarden een geliefde vertrekstad voor de bedevaart naar Compostela. Er is immers nog meer dan 100 km te gaan en vanaf die afstand kan je bij aankomst een "compostelabrief" krijgen, dus ...
We hadden al geleerd dat er wel degelijk een heilige Marina bestaat. Welnu, hier heeft ze haar kerk: Santa Mariña. Natuurlijk wordt Marina er even voor gekiekt. Vanaf nu mag ook: "Marinja", Paul probeert het zich aan te wennen.
Even voorbij Barbadelo met zijn eigenaardig gevormde romaanse toren - waren de centen op? - en kerkhof met stapelgraven (heel gewoon hier) draaien we naar het gehucht Sabenche. Op het veldweggetje krijgen we een vrolijke bende koeien als tegenliggers, zo enthousiast dat Marina een hoornprik in haar bovenarm voelt. Gelukkig zonder veel erg. Nooit verkeerd om op goede voet te staan met je patroonheilige!
We zetten vandaag 26 301 stappen, goed voor 19 km.
In Galicië regent het langs de camino - pardon: de camiño - kilometerpalen. De afstand tot Compostela wordt erop afgeteld,× tot op de meter nauwkeurig zelfs. Een paal in Samos vertelt dat we nog 129 km en 74 meter voor de boeg hebben. We zijn deze keer op ongeveer 270 km van het eindpunt gestart. We zijn dus over de helft!
Natuurlijk bezoeken we vandaag het Benedictijnerklooster van San Xulian, dat 14 eeuwen oud is. Het is een kloek gebouw met twee kloostertuinen. Na een verschrikkelijke brand in 1951 werden nieuwe wandschilderingen aangebracht. Een ervan toont het "ora et labora" (het ene rechts, het andere links) van de paters, maar ook de brand die ontstaat en die twee mensen nog proberen te blussen.
Zonde dat de gidse ons in 35 minuten door het schitterende gebouw jaagt, ook al omdat in Samos verder niet veel te vinden is. Er is nog de Capilla del Cipres uit de 9de eeuw. En verder: kuieren langs de rio Sarria en ... oneindig veel rust.
Iets plezierigs aan de camino is hoe makkelijk je contact krijgt met andere Compostelagangers. Zo ontmoeten we een Canadees-Nederlands paar dat op de terugweg is en al droomt van een volgende voettocht, misschien naar Rome. Een Duitse Caminofreak vertelt ons hoe zijn vrouw hem na vele jaren huwelijk zei dat hij maar het best kon vertrekken. Na een moeilijke tijd deed hij dat dan maar - naar Compostela. Nu loopt hij ieder jaar 6 weken een of ander stuk van de Camino. Wat is hij haar dankbaar dat ze hem wegstuurde, zegt hij.
We wandelen vandaag door mooi heuvelland. Na zo'n 600 meter dalen krijgen we een stempel in ... de kerk van Santiago in Triacastela. Kunnen we nu stoppen, of lijkt dit alleen maar op waar we naartoe wilden?
In Triacastela kunnen we kiezen tussen twee wegen. En hoe fit we ons ook voelen, we kiezen voor de weg via Samos, die vroeger voor de lepralijders diende. Zij werden er verzorgd, wij willen daar een rustdag nemen.
Zoals bij elke langer uitvallende wegvariant wordt het direct zeer rustig. We genieten van de boerengehuchten die mekaar snel opvolgen en van het idyllische pad dat je van het ene naaar het andere leidt. Vreemd hoe accommodatie en commercialisering plots wegvallen. Maar daarvoor heeft men in Lastres toch wel iets bijzonders ontworpen: originele pelgrims-verkeersborden die we op de meer dan 2000 km Compostelaweg nooit gezien hebben!
Van de vele dorpskerkjes is dat van San Martiño do Real het laatste. Dan komen we in Samos, met zijn Benedictijnerklooster, al in de 7de eeuw gesticht. Een mooie, rustige plek. Hier gunnen we onszelf morgen de enige rustdag van dit laatste wandeltraject.
We zetten vandaag 28 038 stappen, goed voor 20 km.
Van Las Herrerias tot Fonfria: het Galicisch gebergte in
Vandaag lopen we een echt bergtraject, waarbij we aan het begin al 600 m omhoog moeten. De regenjas gaat aan en uit, maar fris blijft het altijd. We gaan nu in Galicië komen en daar valt in de droogste maand (juni!) evenveel neerslag als in de natste bij ons. Aan de grenssteen brengen een naar huis wandelende Galiciër en Paul samen enkele strofen van " Un canto a Galicia" in het Galicisch natuurlijk - wie kent Julio Iglesias nog?
O Cebrero is het eerste Galicische dorp. Door de bouwstijl, de muziek die er klinkt en zelfs het landschap gaan Ierland en Wales hier meer door je hoofd dan Andalusië, en dat blijft de hele dag zo. We zien de eerste ronde pallozas met hun strooien daken en zien in de oeroude preromaanse kerk de miraculeuze kelk die op de Galicische vlag prijkt.
In de namiddag is het telkens weer stijgen naar een volgende hoogte en afdalen naar een boerendorpje met telkens een natuurstenen kerk. Een mooie, heel karaktervolle streek!
Vanop de Alto do San Roque kijkt een reusachtige bronzen pelgrim, die zich door de regen werkt, uit over de bergen. Compostelagangers, het soort mensen waar je alles kan van verwachten, hebben zijn voeten van de nodige blarenpleisters voorzien. De laatste hoogte die we passeren is de Alto do Poio, het hoogste punt van de Galicische camino.
Samen met een vrolijke groep twaalfjarigen - een schoolproject op de camino - dalen we gelijkmatig af tot Fonfria. Door de leraar op kop blijven met een dwaas liedje sfeer en tempo erin. Ook voor ons.
In Fonfria tafelen we 's avonds gezellig met andere pelgrims in een grote palloza. De wandelschoenen rusten braafjes op het rek.
We zetten vandaag 28 091 stappen, goed voor 21,5 km.
Heerlijk wandelweer! Goed dat we gisteren die vermoeiende Camino Duro genomen hebben, want nu we braafjes de kronkelende vallei van de Valcarce volgen, lopen we voortdurend aan de rand van de carretera nacional. Gelukkig is die heel rustig. De Spanjaarden, die al zo lang mooie wandelpaden voorzagen, sturen de Compostelagangers hier veel het asfalt op.
De vallei is mooi, maar we geraken de autoweg moeilijk kwijt. Hoog boven ons zien we geregeld weer andere viaducten verschijnen.
We stappen vandaag niet ver en hebben dus alle tijd. In Ambasmestas gaan we in een geitenmelkerijtje kaas kopen (en zien zo het melken bezig). We bezoeken er het preromaanse kerkje (en krijgen zo van een bejaarde vrijwilligster een kwartier Spaanse uitleg). We observeren andere wandelaars (en stellen zo vast hoe guitig de talrijk aanwezige Zuid-Koreanen kunnen lachen als ze een selfie nemen). Alles stapt hier naar Compostela, zelfs de rode sla wordt als Compostelapijl aangeplant.
We gaan maar vijf mekaar snel opvolgende dorpen ver. Al vóór twee uur zijn we in ons verblijf in Las Herrerias.
Door het raam kijken we al uit op wat we morgen aanpakken: het grensgebergte met Galicië. Dat zal een heel flinke klim vragen. Reden dus om op het terrasje preventief uit te rusten.
We zetten vandaag 15 105 stappen, goed voor 11 km.
Van Cacabelos tot Trabadelo: echt niet ziek genoeg
We stappen flink door temidden van de wijngaarden van de westelijke Bierzo, met hun wijnstokken van soms een kachelpijp dik. Een heel mooi gebied!
Het stadje Villafranca del Bierzo wordt ' het kleine Compostela' genoemd, vooral omwille van de Puerta del Perdon, het portaal van de Santiagokerk dat naar de pelgrimsweg is gericht. Als een pelgrim zwaar ziek was, kon hij hier al een volledige aflaat krijgen en een ruim pelgrimskerkhof stond ook al te zijner beschikking. Nu wordt Marina wel sinds gisteren door buikpijn geplaagd en Paul zijn linkervoet is wat gezwollen, dus wie weet... Maar neen, de poort wordt voor ons niet geopend. We bekijken dan maar het beeldhouwwerk errond. De belevenissen van de Drie Koningen worden uitgebeeld: hun tocht, hun bezoek in Betlehem, ..
We zien hier een Sint- Jozef die apart gaat zitten dubben hoe dat eigenlijk kan: zo een geboorte waar geen vader aan te pas gekomen is.
Onder de religieuze gebouwen hier is zeker de Sint- Nikolaaskerk het bekijken waard. En dan valt er te kiezen: verder langs de gewone weg of de mooiere variante van de 'Camino Duro', die het in de hoogte zoekt? Twee Duitse Compostelagangsters die we na twee biertjes tot de zwaardere route horen besluiten, sterken ons in ons plan. Het wordt flink klimmen - een zwaar dagtraject. En opmerkelijk: op de 12 km Camino Duro zien we verder geen Compostelagangers.
We zetten vandaag 30 672 stappen, goed voor 23 km.
We stappen de oude stad van Ponferrada uit langs de horlogetoren. Hoewel de hoofdstad van de Bierzo minder inwoners heeft dan Mechelen, blijven we nog bijna 10 km op beton of asfalt lopen, door flink bevolkt en even flink verrommeld gebied.
Een bordje langs de weg nodigt uit de streekwijn te komen proeven. Wij houden het, zoals we nu al 107 dagen doen, overdag bij water, koffie of eens een sapje. Vanop een cafeterrasje gaan we aan het tellen: in een kwartier komen er iets meer dan 20 stappers voorbij. Later op de dag tellen we nog eens, met ongeveer hetzelfde resultaat. Zo'n 90 per uur dus! Fietsers zijn er maar half zoveel. Toch wel druk in dit laatste kwart van de Spaanse Camino Frances.
Het valt ook op dat er hier nu veel meer kerken open zijn. Meestal staat er dan een vrijwilliger die een stempeltje in je stempelboekje zet. Wij beginnen nu stempeltjes te ontlopen, want het boekje moet tot Santiago dienen. Een bord in Camponaraya vertelt dat dat nu nog 200 km is. Maar de wat ongemakkelijk afgewende blik van Sint-Jakob maakt ons argwanend. Terecht, zo blijkt: het is nog minstens 205 km, naargelang hoe je precies loopt.
Plots wordt alles veel mooier, eerst het weer. We steken een autoweg over, van waarop de enkele passerende auto's ons aanmoedigend toetoeteren. En dan volgt ook het landschap: weg de lelijkheid, nu alleen nog bergen ver weg en wijnstokken met jong blad dichtbij.
We zijn lekker vroeg in Cacabelos. Nu die wijn toch eens proeven...
We zetten vandaag 21 371 stappen, goed voor een kleine 16 km.
Van El Acebo de San Miguel tot Ponferrada: als een tempelier
In de voormiddag dalen we zo'n 600 m af, langs Molinaseca met zijn Romeinse brug en verder tot Ponferrada. Dat is de laatste echte stad voor Compostela.
De Tempeliers, ridder-monniken die de pelgrims beschermden, bouwden hier in de 12de eeuw een groot fort. Een plaats om een namiddag halt te houden? De gerestaureerde tempeliersburcht lijkt net iets teveel op het Legokasteel waar onze kleinkinderen mee spelen, maar is wel groot en daardoor indrukwekkend.
Zoals wel meer in Spanje ligt de oude stadskern wat leeg terzijde - het leven heeft zich naar de moderne straten verderop verplaatst. Door het koude weer er bovenop is het er toch wel heel stilletjes. Uit verveling dan beginnen te drinken als een tempelier? Toch maar niet, want we willen morgen fit verder.
Een bezoek aan de burcht maakt veel goed. Achteraf kopen we in een souvenirwinkel- de verkoopster staat in een lekker warme jas achter de toog - enkele trotse tempeliers. Voor het Legokasteel, natuurlijk.
We zetten in de voormiddag 20 560 stappen, goed voor 14,5 km.
Van Rabanal del Camino tot El Acebo de San Miguel: langs het ijzeren kruis
We trekken vandaag de Montes de León over bij koude wind. Moet dat echt met kleumende handen in de lussen van onze sticks? We proberen het met een sok over de hand en dat lukt! Waarom zou dit niet de 'new look' voor Compostelagangers worden?
De weg stijgt, eerst naar het sedert 2000 weer tot leven gekomen bergdorp Foncebadon, dan verder tot de hoogste plaats van de Camino Frances, waar zich het Cruz de Ferro bevindt. Hier laten we de grote kei achter met bijna 40 namen erop van mensen die vroegen hem erop te schrijven en 5 andere steentjes. Zo droegen we hen een stukje met ons mee. Onder het ijzeren kruis bovenop een enorme houten paal zie je twee uitersten tegelijk. Esthetisch gezien ligt daar een lelijke steenhoop, menselijk gezien een pakkend monument, door heel veel gewone mensen samengebracht, van wat die mens tot mens maakt: de droom van iets, de hoop erop en het werken ernaartoe.
We lopen de hele dag door het mooiste heidelandschap dat we ooit gezien hebben, langs mixed borders zoals geen enkele tuinarchitect ze kan aanleggen, met boomerica en vele andere kleurige heide- en bremsoorten.
Het is dalen tot de bergnederzetting Manjarin op 1450 m. In een soort hut waar de wind rond fluit, mag je hier voor een donativo (gift) schuilen en je van warme drank bedienen. De grootste bezienswaardigheden zijn Tomas en zijn compagnon zelf, als hedendaagse tempeliers-pelgrimshelpers.
Al afdalend zien we in de donkere verte al de bergketen liggen waarover we over enkele dagen Galicië zullen in trekken.
We zetten vandaag 24 107 stappen, goed voor 17 km.
