We verlaten Los Arcos langs een breed aangelegde landweg. Het weer is somber en fris, maar bijna volledig droog. Stroken wijngaard en jong graan wisselen mekaar af, met geregeld een olijfboomgaard ertussen: bruin, felgroen, zilvergroen. Het pad is geel en we zullen het de hele dag voor en achter ons zien, dikwijls kilometers ver, net als in ' De tovenaar van Oz'. Afwachten of we ook bijzondere figuren zullen ontmoeten. Langs de Camino is dat niet onmogelijk.
Een andere Compostelaganger haalt ons luid zingend in: " Yo soy peregrino, yo soy caminante". Bij een koffie in Sansol toont een wandelaar ons zijn pasje van 'ambassadeur' van de Navarrese Compostelavereniging en geeft ons allebei een zakje met een houten kruisje in T-vorm. Een kleine gift van ons wordt resoluut geweigerd.
Tegen de middag zien we Torres del Rio voor ons. Het is net warm genoeg om te kunnen picknicken, dus doen we dat even verder.
Na de middag gaat het nog een drietal uren over het nu aanhoudend stijgende of dalende gele pad. Toch wel vermoeiend! Kort nadat we de eerste agave op onze tocht hebben gezien, keert het weer. We kunnen Viana, ondanks zijn monumenten een wat verpauperd stadje, in de stralende zon binnenstappen. Buiten het portaal van de Santa Mariakerk ligt Cesare Borgia begraven. Men wou zo een schavuit niet binnen de kerk, naar het schijnt. Wijzelf raken de kerken langs de Spaanse Camino ook maar zelden in, zou dat iets betekenen?
We warmen ons maar op aan de mooie gedachte op het papiertje dat in het zakje van de 'ambassadeur' zit: " Denk eraan dat je, als je deze aarde verlaat, niet zal kunnen meenemen wat je gekregen hebt, maar alleen wat je gegeven hebt."
We zetten vandaag 26 065 stappen, goed voor 19 km.
Van Estella tot Los Arcos: met werkhandschoenen de dag door
Aan het ontbijt vertelt Andre, de Compostelaganger die in hetzelfde verblijf logeert, welk 'ongevalletje' hem overkomen is. Hij had, alle aanbevelingen volgend, het gewicht van zijn rugzak precies afgestemd op 1/10de van zijn eigen gewicht. Zijn vrouw had gehoord van het neerleggen van een steen, symbool van een persoonlijke zorg, op de Cruz de Ferro-pas en bracht hem nog een kleine steen. Dan volgden zijn drie dochters, ook twee pleegkinderen en ook nog 2 nichtjes. En zo ging h8et gewicht met een kilo omhoog. Wat zijn wij gelukkig dat vrienden ons nooit meer vragen dan een kaarsje te branden!
Toch volgen ook voor ons wat ongelukjes. Paul raakt met zijn wandelstick in een grondrooster en direct schuift de rubberen dop eraf. Die blijft, gelukkig, goed zichtbaar liggen in het blijkbaar met vuil volgetorende rooster. Het deksel zit muurvast. Dan maar vissen. Geen verheffende bezigheid, maar het lukt! Marina is dan weer haar handschoenen kwijt. Dus zoeken we er nieuwe, onder meer in de shop van een tankstation. Geen handschoenen, wel ... werkhandschoenen. Dan zo de kou maar mijden!
We hebben inderdaad een heel frisse dag, met in de voormiddag almaar forse regen, later koude wind erbovenop.
Van Estella zijn we al vlug in Irache, waar voor de Compostelagangers een wijnbron voorzien is. Wie ooit krachtig en vitaal in Compostela wil geraken, moet hiervan drinken, zo luidt het. Paul offert zich dan maar op.
We komen aan Villamayor de Monjardin, met zijn indrukwekkende burcht op de bergtop. Hier kunnen we in een bar lekker opwarmen naast de kachel.
Gelukkig blijft het vanaf de middag droog. Nu nog een 12-tal km tot de volgende plaats, Los Arcos. Een breed en tamelijk zacht pad - de Spanjaarden laten je niet over asfalt lopen, zoals de Fransen - leidt ons door een uitgestrekte vallei. Wat eentonig, maar aantrekkelijk, zelfs bij dit weer. Zo groen als dit Spanje is zelfs Ierland niet.
Om half vijf zijn we bij de Santa Mariakerk in Los Arcos. Nu eerst goed opdrogen!
We zetten vandaag 29 268 stappen, goed voor 21 km.
Het stadje Estella is beduidend geworden doordat de Compostelaweg er langs loopt en dus een goede stopplaats.
Op deze zonnig-frisse dag nemen we eerst de tijd om het timpaan van de kerk Santo Sepulcro te bekijkenz: onderaan het Laatste Avondmaal, bovenaan Christus' dood.
Hoewel het stadje in zijn geheel zeker niet ongeschonden is, volgt dan een flinke schep romaanse kunst: het paleis van de koningen van Navarra en de burchtachtige kerken San Pedro de la Rua en San Miguel. Met de vrouwen bij Christus' lege graf, in Michiels gezelschap, blijven we daar nog even in de sfeer van Pasen. Op een ander tafereel doorsteekt hij naar gewoonte de duivelse draak, om daarna de zielen te wegen. Abraham, met de zielen der gelukzaligen in zijn schoot, kijkt toe. Wij ook.
Wanneer we op de kaart zagen hoe onze 79ste dagetappe zich rond de autoweg slingert, en we er vijf keer over of onderdoor zouden fmoeten, verwachtten we niet veel goeds. Zou dit een dagje beton worden met een sausje van autogeraas? Het valt enorm mee. We zien de autoweg telkens maar even en doordat er nauwelijks auto's op rijden hoor je hem niet. We lopen het grootste deel van de dag zelfs door een schitterend landschap: fraaie vergezichten en tinten van grijs, felgroen van het jonge graan en wit van de vele meidoorns, die zich massaal van bloeimaand vergissen.
Meest opvallend is hoe vliegensvlug de stijl en sfeer van de dorpen verandert: bij Cirauqui, het tweede dorp voorbij Puente la Reina, lijkt het bijna alsof je een plaatsje in Puglia of Zuid-Spanje nadert. Ongelooflijk dat het er 15 dorpen en 50 km terug, in Baskenland, nog bijna Zwitsers uitzag!
Even voorbij het dorp stappen we over een praktisch ongewijzigde Romeinse brug, vervolgens enkele km over een pad uit diezelfde tijd. Die Romeinen voorzagen zelfs al een ononderbroken streep op het midden van de rijweg...
Er worden 'buenos vibraciones' aangekondigd en inderdaad: tegen een vrijwillige gift mogen we ons van een drankje en koekje voorzien en in een voor verpozing aangepaste olijfboomgaard een plekje zoeken. We zijn hier niet alleen!
In Villatuerta bekijken we de Verrijzeniskerk, robuust als een fort, zoals bijna alle kerken hier. Niet veel later zijn we in Estella.
Van het thuisfront (ons nichtje Kathleen) hebben we vernomen dat koning Filip zich ook al op het Compostelapad begeven heeft, hij loopt zelfs maar 4 dagetappes voor ons. We gaan toch maar geen inhaalpoging wagen. Erger nog, we permitteren ons een rustdagje in het mooie Estella.
We zetten vandaag 31 795 stappen, goed voor 22 km.
Van Muruzabal tot Puente la Reina: een iconische plek
In onze trekkers-B&B worden we al om half zeven wakker. We horen het ochtendlijk gestommel van de vijf Koreaanse dames die ons bij het avondeten vrolijk met eindeloos geslurp en gesmak hadden verrast. Aan het ontbijt wensen we mekaar 'buen camino'.
Niet lang na achten zijn we de deur uit, voor een heel korte etappe nochtans. Maar we proberen op de middag in ons hotelletje te zijn. We maken een ruime boog om het kleine ronde kerkje van Santa Maria de Eunate te gaan bekijken.
We willen er, zoals velen volgens onze gids, "genotvol twee of drie keer blootvoets en zwijgend rond stappen om de kracht van deze plaats te voelen". De romaanse kerk is echt bijzonder, maar toch valt het wat tegen: kerk en domein kunnen pas vanaf half elf betreden worden. Dat is anderhalf uur wachten - te veel voor ons.
Dan liever de natuur langs het pad bewonderen. Zijn dat nu paddenstoelen of andere planten?? Al snel zien we Obanos liggen. Daar stoppen we even bij het monument waar de Camino Aragones zich, als laatste, bij onze route voegt. Vanaf nu tot Compostela is er maar een enige en echte Camino Frances meer.
De berg aflopend richting Puente la Reina zien we voor het eerst aanplantingen van olijfbomen. Het plaatsje is in de vroege middeleeuwen als pelgrimsstadje ontstaan. Drie parallele straten leiden er naar de 110 m lange brug over de Arga , die het stadje zijn naam gaf. We bewonderen o.m. de Sint-Jakobskerk met het meer dan levensgrote Sint-Jakobsbeeld. Op de brug speelt Paul fotograaf voor een Amerikaans paar dat bereid is voor ons hetzelfde te doen. We denken terug aan Lyon, waar op het Sint-Jakobsmozaiek twee figuurtjrs te zien zijn die de Puente la Reina oversteken. Zijn wij dat nu een beetje?
We zetten vandaag 13 931 stappen, dat is goed voor een kleine 10 km.
Om 9 uur zijn we op stap. Aan het stadhuis maakt Marina de bewijsfoto, van Paul dit keer: ja precies tot hier zijn we in september gestapt.
Na een uurtje langs veel flatgebouwen en veel groen zijn we aan de Universidad de Navarra. Een bordje nodigt ons uit om als Compostelaganger niet minder dan een accreditering van de universiteit te ontvangen.'t Is maar een stempeltje in de pelgrimspas, maar soms ben je vlug verleid ... Doordat de universiteit vakantie heeft, krijgen we de stempel wel vanachter een getralied raam.
Dan begint de geleidelijke stijging naar de Alto de El Perdon. Voor onze landgenoot Frans Koks is die blijkbaar wat te sterk geweest - niet het eerste kruis voor een omgekomen pelgrim langs de weg. Het landschap, met meer en meer uitzichten, bloeiende meidoorn, wilde helleborus en piepkleine narcissen wordt mooier.
Wat ook almaar toeneemt, is de wind, toch wel stevig bij dit grotendeels zonnige weer. Al in Zariquegui bij de middagpicknick, vliegt het broodbeleg de tafel af. Toeval is dat niet: we komen al vlug aan het windpark (parque eolico) waar 40 windmolens een keten vormen op de bergkam.
Tijd om een laatste blik te werpen op de Pyreneeën achter ons.
Een beetje surrealistisch: tussen de generatoren stapt hier een stoet van middeleeuwse pelgrims die zich door de melkweg laten leiden. Waar de weg van de wind en die van de sterren mekaar kruisen, zo zegt men.
Het gaat flink bergaf naar Uterga, waar de eigenaar van een groot historisch dorpshuis ons de huiskapel toont.
Het weer wordt somberder. Niet zo erg: ook met grijze wolken erboven zijn de dorpen in de verte, met het felgroene jonge graan ervoor, mooi om te zien. Pas als we in ons verblijf in Muruzabal zijn, barst er een bui los.
We zetten vandaag 28 548 stappen, goed voor 19,5 km.
