Van de vele kerken in Pamplona zijn er enkele zeer geliefd bij de pelgrims naar Compostela. Die zijn soms 's morgens even geopend, als de stappers de stad uit gaan, en ook weer even 's avonds. En zo staan we voor het ontbijt al in de Iglesia de Santo Domingo, vroeger aan Sint-Jakob toegewijd. Hij wacht ons daar op op een meer dan levensgroot schilderij.
Natuurlijk bezoeken we de kathedraal en weer staan we bij een gotisch grafmonument van een koning van Navarra, deze keer Carlos III en zijn vrouw Eleanor. Door de oude stad met haar smalle huizen van vijf of zes verdiepingen wandelen we ook nog langs de robuuste Iglesia de San Saturnino.
San Fermin - Firmin si vous voulez - waarnaar de bekende jaarlijkse stierenloop genoemd is, spreekt ons veel minder aan dan een van de dolle stieren zelf, waarmee Marina zich graag laat vereeuwigen.
Nog ruim vooraleer de stieren hier in juli weer gaan rennen, lopen wij - hopelijk- deze stad weer uit, steeds verder naar het westen nu altijd.
En ja, naar Compostela gaan is al eens ervaren hoe weinig je in het leven echt nodig hebt. Maar is het niet ook onbevangen ontmoeten en je graag laten verrassen? We sluiten dit traject maar al te graag op Baskische wijze af: met een avondlijk rondje langs wat cafeetjes van de oude stad, waar we aan de toog telkens een pintxo (Baskische tapa) proeven.
Van Larrasoaña tot Pamplona: bruggen over de Arga
Wat in twee vorige wandeltrajecten niet gelukt is, lukt nu wel: we gaan de voorziene bestemming bereiken! Marina haar nieuwe schoenen met schokabsorberende zolen hebben wonderen verricht. Het is de hele dag wandelen op de hellingen van de Argavallei. Makkelijk stappen, nooit steil en geregeld in de schaduw. Dat mag wel, want zelfs daar wordt het 26 graden.
In Zkerreta tonen het Zuiden én het begin van de herfst zich al wat meer. Even verder, voorbij Irotz, moeten we voor het eerst vandaag over een middeleeuwse pelgrimsbrug. De bogen, vooral de hoge middenste, spiegelen zich prachtig in de Arga.
Het meest indrukwekkende maakt vandaag de Sint-Stefaanskerk in het tegen de helling gelegen Zabaldika. Zusters van het Heilig Hart houden hier een pelgrims herberg open. Ze tonen enthousiast het door hun gerestaureerde kerkje met een hoge altaarwand van waarop drie verdiepingen heiligen naar je kijken. De zuster herhaalt maar dat we zeker de toren moeten beklimmen en een paar keer de klok luiden om de doordringende toon te horen. Kan een mens dan anders?
In Arre volgt weer een middeleeuwse brug, bij het kloosterkerkje van de Trinidad de Arre.
In de namiddag stappen we, zoals Compostelagangers al negen eeuwen doen, de Puente de la Magdalena over. Zo komen we aan de stadsvestingen Van Pamplona met de grimmige Portal de Francia. Het wordt helemaal goedgemaakt door een man die ons een minuut later vriendelijk toeroept: "Peregrina, Peregrino! Bienvenido a Pamplona!
Morgen blijven we nog in de hoofdstad van Navarra om wat te bekomen en zeker wat geliefde pelgrims plaatsen te bezoeken.
We zetten vandaag 24738 stappen, goed voor 17,5 km.
Van Bizkarreta-Gerendiain tot Larrasoaña: buxus en bijgeloof
Onze 75ste wandel- of fietsdag is een stralende dag. We zijn al voor 9 uur de deur uit. Van de Pyreneeën merk je stappend al niet meer zoveel. Langs de smalle en besloten paden zijn het eerder de bessen, andere planten en paddenstoelen die opvallen. Het geboomte verandert naargelang we verder dalen van 800 naar 500 m: eerst kleine eiken, dan Corsicaanse dennen, vervolgens kilometerslang buxus. Wanneer de beruchte buxusmot ooit tot hier geraakt, zal ze het paradijs aantreffen!
Je ziet vaak iets bijzonders bij de wegpaaltjes. Behalve kleine stenen wordt soms bijvoorbeeld een meegebracht babysokje neergelegd. Op de hoogte van Ebro word je zelfs uitgenodigd om je ondergoed achter te laten als je een goede partner zoekt. Gelukkig kunnen wij hier volledig gekleed verder!
Na wat dalen komen we in Zubiri, de "plaats aan de brug". Volgens de traditie moet men hier met een door razernij bevangen persoon of dier drie toertjes rond de brugpijler maken. Hier twijfelen we wat langer, maar we besluiten toch onze voeten droog te houden.
Er zijn veel Compostelagangers en -fietsers, van alle leeftijden en nationaliteiten. Bijna iedereen wenste in het Spaans "Buen Camino!", waarop je in principe hetzelfde antwoordt. Marina doet dat ook al aan een wat bonkige man, donker van haar, klein van stuk, ... een echte Bask dus, die met een brood onder zijn arm door de dorpsstraat loopt. Zou hij zich aangemoedigd voelen zijn rugzak te pakken?
Wat zijn ze mooi en verzorgd, die Baskische dorpen, hier ook door de vele bloemen. Dit verwacht je eerder in Zwitserland. De Compostelaweg zit vol verrassingen...
Van Roncesvalles tot Bizkarreta-Gerendiain: langs bospaden
's Ochtends zie je al dat het weer vandaag wat minder wordt: somber met af en toe motregen. Wat hebben we het gisteren getroffen! Nu blijven we nog even in Roncesvalles, we laten de paar honderd andere Compostelagangers maar verder snellen. De "silo van Karel de Grote" is vooral een ossuarium met de beenderen van Compostelagangers voor wie de oversteek van de Pyreneeën iets minder gunstig afliep. In de kleine, maar zeer mooie abdijkerk blijven we natuurlijk even staan bij het Sint-Jakobsaltaar, al meteen zeer Spaans-barokkerig. De parel van Roncesvalles is de kapel met het graf van koning Sancho el Fuerte onder een glasraam dat zijn overwinning uitbeeldt.
Tegen de middag vervolgen we onze weg, via Auritz en Aurizberri. Aan de kerktoren daar kennen we de prijs toe van de lelijkste die we op onze tocht gezien hebben. De dorpjes zijn klein en zeer stil, maar ongelooflijk verzorgd en je vindt altijd wel een winkel of een cafeetje.
Anders dan in Frans Baskenland treedt het Baskisch hier bijvoorbeeld op de verkeersborden op, zelfs als eerste taal. Het Spaans helpt ons ook niet altijd: waarschuwt men nu voor gevaar, voor pelgrims, of voor gevaarlijke pelgrims?
Verrassend hoe weinig er nog van gebergte te zien is: we slingeren bijna de hele tijd tussen lage beuken en hoge struiken. Niet opzienbarend, maar heel mooi.
In Navarra voorziet men als Compostelaweg echte voetwegen, soms op aarde, soms met wat keien, soms bestraat. Alleen om door een dorp te stappen, stuurt men je even het asfalt op. Of dit zo zal blijven?
We zetten vandaag na ons vertrek tegen de middag 17 178 stappen, goed voor 12 km.
Van Saint-Jean-Pied-de-Port tot Roncesvalles: de Pyreneeën over
Een uil die in de buurt zit, roept nog wanneer Paul het haar uit zijn oren knipt en Marina wat aan haar nagels vijlt: we willen vandaag zo licht mogelijk op stap. Om halfacht zijn we de deur uit. Het gaat langs de Route Napoleon het stadje uit, soms nogal steil, naar Honto. De nevels hangen boven de valleien gestrekt.
Hier komen we op een oeroude weg, die nu weer door Compostelagangers bewandeld wordt. Wandelaars uit de hele wereld zijn hier op stap. Het valt ons op dat we hier als jonge zestiger plots in de 90ste leeftijdspercentil zitten. Nemen sommigen hier de taxi? Het gaat, soms nogal steil, langs de Refuge d'Orisson naar de Vierge de Biakorri. Het weer kon niet beter, het uitzicht is hier prachtig!
Om halfvrijstaande en op precies 1344 m komen we aan de Spaanse grens, een sobere steen met het woord "Navarra" in het Baskisch en het Spaans verwelkomt ons.
Aan het pad ligt de Fontaine de Roland, genoemd naar de leenman van Karel de Grote die met zijn manschappen de achterhoede vormde van het leger. In 778 werden ze hier door Baskische bergbewoners in de pan gehakt. Roland dronk nog van de bron, blies op zijn hoorn en gaf de geest. Zouden wij wel drinken?
De oversteek van dit hooggebergte met zijn heidevelden en karige weiden is onvergetelijk. We zien eerst massa''s schapen, daarna alleen nog paarden, alle van een flinke bel voorzien.
Om 4u zijn we aan het hoogste punt, de Col de Lepoeder. Een kraampje biedt Spaanse watermeloen aan. Tijd om nog even richting Frankrijk te blikken:"Adieu, la France!"
Met de vermoeidheid valt het best mee.Langs een kronkelweggetje dalen we af naar de Puerta de Ibañeta. We komen mooi op tijd in Roncesvalles, eigenlijk een eeuwenoude abdij met reusachtige pelgrimshospitalen. Het Casa de Benificados wacht ons op. Wat is dit een mooie plaats!
