We verpozen een warme dag lang "pied de port", aan de voet van de pas. Het stadje ligt op niet eens 200 meter hoogte, dus wordt het morgen flink klimmen.
We wandelen naar de pelgrimsbrug over de Nive, nog mysterieus in de nevel. Maar aan de Pont d'Espagne, langs waar we morgen het stadje verlaten, breekt de zon door.Wanneer we aan een winkel Baskenmutsen zien, staan we onszelf een aanval van "het oud zot" toe. En je moet je toch aanpassen aan het land?
De Notre-Damebrug plus -kerk annex -poort is een verplichte stop en ook even een stempeltje halen bij het pelgrimsonthaal moét gewoon. We leren daar dat er zich jaarlijks gemiddeld 900 Belgen aanbieden (tussen Vlamingen en Walen maakt men geen verschil) en 1 Liechtensteiner.
Vanop de citadel boven het gezellige stadje kijken we al Spanjewaarts: links van die heuvel moeten we door, maar uiteindelijk wel hoger dan de hoogste berg die je hier ziet.
Gelukkig biedt de hoteluitbater ons 's avonds voor het tolken met een Koreaanse Compostelaganger een glaasje aan - dat geeft moed!
Van Oyhanartia tot Saint-Jean-Pied-de-Port: tot de Jakobspoort
We vertrekken met regen en met nevel in de bergen. Doe dit bij het landschap met zijn groene, niet al te hoge bergen, let op wat varens bij de weg, posteer de nodige schapen en je bent op en top in Wales of Schotland. Doordat de regen al vlug ophoudt, is het aangenaam stappen. Toevallig komen we een bakker op zijn ronde tegen. Een geluk, anders was het een broodloze dag geworden. Aan een drinkplaats verder onderweg kunnen we ook nog een mooi stuk kaas uit de koelkast halen, als we de centen maar in een bakje deponeren.
Ook in het dorpje Gamarthe draait de kaasproductie en de kaasverkoop. Maar zoiets als een gemeentehuis is er minder belangrijk: het bestaat uit een kleine ruimte die zich in de "état laïque" die Frankrijk is ... in het kerkgebouw bevindt.
In de namiddag vinden we in Saint-Jean-le-Vieux een terrasje - even bekomen! Pas als je stilzit, merk je dat er toch wel wat Compostelagangers onderweg zijn: in een half uurtje zie je er zo een 15-tal aankomen. Aan af en toe een bijzonder type ontbreekt het niet (wie zegt het!). In het gehucht Madalena zien we, zoals ook tevoren al, een bijzonder wegkruis: de wenende vrouwen worden mee uitgebeeld, het lijkt alsof zij met hun hoofd de horizontale kruisbalk ondersteunen.
Tegen 4 uur komen we in Saint-Jean-Pied-de-Port, eindpunt, vertrekpunt, doorgangsplaats en de laatste Franse gemeente. Het is een bijzonder moment als we door de Sint-Jakobspoort het ommuurde stadje binnenstappen. We hebben zo'n 1750 km Frankrijk in de benen en daar komen er maar weinig meer bij.
Maar eerst nemen we hier een dagje rust.
We zetten vandaag 29 066 stappen, goed voor 20 km.
Van Uhart-Mixe tot Oyhanartia: waar wegen samenkomen
In een trekkersherberg is iedereen vroeg uit de veren en zo zijn we iets voor achten al de deur uit. Er hangt hier en daar nog wat nevel en onze schaduwen zij nog lang wanneer we ons noordwaarts naar de Stèle de Gibraltar begeven. Want uiteindelijk willen we daar toch even geweest zijn, waar de drie grote Franse pelgrimswegen samenkomen. Men heeft daar een stèle geplaatst in de vorm van een zonneschijf, zoals er hier veel als gedachtenisteken voorkomen.
Vanaf Hiriburia gaan we de Compostelaweg op, die nu een tijd "Navarraweg" zal heten. Het wordt een schitterende wandeldag met blauwe lucht, eindeloze groene, van de nodige beige koeien voorziene weiden, enkele oude kapellen en vele friswitte boerderijen. Ostabat is het eerste dorp waar Compostelagangers vanop de drie wegen langskomen, maar het is hier heel stil: we ontmoeten alleen weer het Schotse wandelaarspaar van midden de zeventig dat we tevoren al zagen. Ze bevestigen onze indruk dat deze glooiende groene heuvels wel op die van Wales of Schotland lijken. Alleen af en toe eens een pyrenee op de achtergrond maakt het verschil.
In Larceveau bewonderen we weer oude stèles . Hier draaien we enkele kilometers van het Compostelapad weg voor ons verblijf. Het is een soort bergboerderbij met een dadelpalm en bananenbomen ervoor - kan perfect in het Baskenland.
We zetten vandaag 23472 stappen, goed voor 16,5 km.
We wandelen vandaag van chambres d'hôtes Torttua (de schildpad) naar herberg Ostatua (de slak), als daar geen rustig tempo bij past! Ons pad kronkelt langs het kerkje van Olhaiby door almaar groener wordend land met bolle heuvels en verspreide boerderijen met reusachtige schuren en hoge maisdrogers. Zo passeren we Etchebarnia, Jaurriberria, Benta,..... allemaal even strak in de witte verf en met roodbruine luiken. Het lijkt wel alsof de verf in deze Franse regio goedkoper is!
Voor het dorpje Larribar- Sorhapuru worden we voor een moeilijke keuze geplaatst: we wilden eigenlijk de GR 65 - route blijven volgen tot aan het punt waar de pelgrimswegen uit Le Puy (de onze), die uit Vezelay en die uit Tours samenkomen en daar zuidwaarts naar onze bestemming draaien. Maar nu wordt helder opgesomd wat dit betekent: meer klimmen en dus ook dalen en een stuk omweg. We zien dat we dan ook de ongezellige tweevaksweg af kunnen en een romantischer pad op. Klinkt trouwens de "chemin de Navarre " niet wat cultureler dan de "GR65"? Over 2,7 km zijn we zo aan onze bestemming. En daar is er koffie, die we de hele dag nog niet gezien hebben! We zwichten.
Een half uur later zitten we in de schaduw op het terras van Ostatua, een oude herberg in een piepklein dorp, uitgebaat door Isabelle, Compostelagangster. Dat laatste schept misschien enige bezorgdheid, maar onnodig: in dit eenvoudig wandelaarsverblijf kan bij het avondmaal bij afzakkertjes en trekkersverhalen de gezelligheid niet stuk.
We zetten vandaag 23 676 stappen, goed voor 16,5 km.
Van Castetnau-Camblong tot Aroue: Ongi etorri! Welkom in Baskenland!
Na het ontbijt samen met ons gastpaar - meneer plukt ons nog wat vijgen van de boom voor onderweg - vertrekken we bij zonnig wandelweer. Jammer genoeg lopen we driekwart van de tijd op asfalt. De Pyreneeën, waar we evenveel langs als naartoe lopen, verschijnen geregeld in de verte.
We komen plots aan een ambachtelijk conservenfabriekje. Dat biedt zijn producten aan en zo wordt het Baskische paté bij de picknick. Wat verder steken we het riviertje de Saison over en komen we echt in Baskenland.
De mensen zijn hier vriendelijk. Als je even opzij gaat staan voor een zeldzame passerende auto wordt er meestal gezwaaid. In een gehucht staan drankjes klaar voor passerende Compostelagangers, een gift is vrijblijvend. Wanneer we aan een kruising de wegwijzers staan te bekijken, stopt iemand om te vragen of hij soms kan helpen. Enkele km voor onze bestemming stopt weer een auto: "Vous êtes monsieur Paul Sermeus?" Het is onze gastheer, die even weg moet, maar vertelt dat we naar binnen kunnen en er een drankje klaarstaat.
Tegen 4 uur zijn we er. Aan de trap is de Baskische vlag opgehangen. Vanuit het raam zien we de Pyreneeën. Nog even!
We zetten vandaag 21 484 stappen, goed voor 15 km.
Van Bugnein tot Castetnau-Camblong: met droge voeten (bijna) de dag door
De hele tijd wisselen droge momenten en regen mekaar af, het wordt dus een dag regenjas aan - regenjas uit. Marina begint met dat eerste en wel in haar nieuwe all-over poncho. Dat all-over is heel letterlijk op te vatten: wandelaar en rugzak verdwijnen eronder. Het resultaat is een niet te elegant silhouet met een opvallende bochelrug. Gelukkig van die camouflagekleur! Op een vorig traject noemden wij een (overigens heel lieve) wandelaarster die een hele regendag zo voor ons uit sjokte onder mekaar al lachend "de heks van de Gévaudan", willen we die term nu maar opbergen?
Op zo een regendag is het nog een voordeel dat de Fransen de wandelaars aanhoudend het asfalt op sturen, want zo blijven de voeten droog. We houden het stappen vandaag kort om in alle rust de versterking van Navarrenx te kunnen bekijken. De Taverne Saint-Jacques mag er wezen en in de kerk krijgen we de kans om een kaars te branden voor onze beschermheilige op deze tocht, maar verder ziet het stadje eruit alsof er een B-bom gevallen is. Het wordt dus picknicken op een verlaten Place de la Mairie.
De stadsmuren, poedertoren en grote kanonnen zijn indrukwekkend, vooral langs de oever van de Gave d'Oloron, waar zich enkele kilometers verder de onbetrouwbare Basken bevinden. Rond 3 uur stappen we de brug over. We overnachten in het volgende dorp en worden er ontvangen als nog nooit. Terwijl buiten de regen valt, schuift de gastvrouw voor onze neus een drankje (haar persoonlijke mix) en onder onze voeten een voetbadje (ook persoonlijke mix). Gênant voor wandelaars die zo extreem lui zijn geweest!
We zetten vandaag 14 588 stappen, goed voor 10 km.
Van Argagnan-Orthez tot Bugnein: paddenstoelen en palmen
In Argagnan, langs waar we in april Orthez binnenfietsten, nemen we de draad weer op, deze keer in wandeluitrusting. Raquel, het huis-hangbuikzwijn van onze Engelse gastheer, ligt nog lekker te slapen als we vertrekken. Een afscheidspootje of -kusje hoeft dus niet.
Op deze meestal bewolkte en voor het Zuiden toch wel frisse dag steken we in een ruk de rivier de Gave de Pau, de TGV-lijn en de snelweg over en wandelen we de charmante zuidelijke Béarn in. Rond de boerderijen verschijnen meer en meer palmbomen, maar in de weiden zijn de paddenstoelen evengoed aanwezig, zelfs in de vorm van een pingpongbal!
Voorbij Maslacq gaan we nog even op zoek naar het sierlijke kapelletje van de Notre-Dame de Muret, hoog boven de rivier, dan draaien we naar Sauvelade. De kleine abdijkerk daar is gewijd aan Sint-Jacob de Meerdere en kunnen we dus niet overslaan. De goede plaats voor een picknick.
We krijgen de Compostelaknop weer helemaal aan door de vriendelijkheid van andere Compostelagangers (een jongedame stelt vriendelijk voor ons samen te fotograferen, wat we niet weigeren) en door iets als het bezinningsplekje van een jong, alternatief koppel: naast de weg voorzagen ze een rustplek met zitmogelijkheid, rijkelijk voorzien van korte, bezinnende teksten. We gaan aan het "rondlezen ". "Si l'on n'attend rien, tout devient une surprise". Zo gaan we het weer proberen te doen.
We zetten vandaag 25 433 stappen, goed voor 17,5 km.
