Deze tamme edelpapegaai (huiskamerpapegaai zonder partner) werd aangeboden met acute coördinatiestoornissen na het leggen van een ei. Eerst werd gedacht aan calciumdeficiëntie, omdat calciumtekort in het bloed aanleiding kan geven tot spierzwakte (zelfs verlammingen). Bij grijze roodstaarten zien we regelmatig aanvallen van epilepsie door calciumtekort. 

De vogel werd gehospitaliseerd en na observatie bleek de vogel zo goed als volledig blind te zijn op beide ogen. 

Blindheid bij papegaaien kan onder andere veroorzaakt worden door :

-vitamine A-tekort

-een vetembolie : bij de vorming van een ei worden immers grote hoeveelheiden vet afgezet in de dooier. Op dat moment wordt er enorm veel vet gemobiliseerd via het bloed. Als zo'n vetdruppeltje blijft hangen ter hoogte van een klein bloedvaatje in de hersenen, kan dat zuurstoftekort geven in de dat deel van de hersenen. Afhankelijk van het deel van de hersenen met zuurstoftekort kan je verlammingen, oriëntatieproblemen of zelf blindheid krijgen.

-Kliermaagdilatatiesyndroom : een virusziekte die de hersenen kan aantasten.

-trauma : tegen het raam vliegen met hersenschade

-cataract (troebeling van de lens) : meestal niet acuut en vogels kunnen schaduwen nog onderscheiden

-Ontstekingen binnen het oog (meestal beginnend op één oog).

-Erfelijke aandoeningen

..............

Gezien de voorgeschiedenis (kort na het leggen van een ei) is vetembolie hier heel waarschijnlijk.

Behandeling werd opgestart met ontstekingsremmers en bloedverdunners (niet de klassieke die bij de mens worden gegeven).

Ook werd ondersteunend een calciuminjectie en een vitaminepreparaat geïnjecteerd en wordt er dwangvoeding via een kropnaald gegeven.

Hopelijk vind deze edel op termijn zijn voeding als zij in een niet te grote kooi wordt gehuisvest.

Of de edel (een deel van zijn) zicht terug zal krijgen, is afwachten...

Deze tamme edelpapegaai (huiskamerpapegaai zonder partner) werd aangeboden met acute coördinatiestoornissen na het leggen van een ei. Eerst werd gedacht aan calciumdeficiëntie, omdat calciumtekort in het bloed aanleiding kan geven tot spierzwakte (zelfs verlammingen). Bij grijze roodstaarten zien we regelmatig aanvallen van epilepsie door calciumtekort. 

De vogel werd gehospitaliseerd en na observatie bleek de vogel zo goed als volledig blind te zijn op beide ogen. 

Blindheid bij papegaaien kan onder andere veroorzaakt worden door :

-vitamine A-tekort

-een vetembolie : bij de vorming van een ei worden immers grote hoeveelheiden vet afgezet in de dooier. Op dat moment wordt er enorm veel vet gemobiliseerd via het bloed. Als zo'n vetdruppeltje blijft hangen ter hoogte van een klein bloedvaatje in de hersenen, kan dat zuurstoftekort geven in de dat deel van de hersenen. Afhankelijk van het deel van de hersenen met zuurstoftekort kan je verlammingen, oriëntatieproblemen of zelf blindheid krijgen.

-Kliermaagdilatatiesyndroom : een virusziekte die de hersenen kan aantasten.

-trauma : tegen het raam vliegen met hersenschade

-cataract (troebeling van de lens) : meestal niet acuut en vogels kunnen schaduwen nog onderscheiden

-Ontstekingen binnen het oog (meestal beginnend op één oog).

-Erfelijke aandoeningen

..............

Gezien de voorgeschiedenis (kort na het leggen van een ei) is vetembolie hier heel waarschijnlijk.

Behandeling werd opgestart met ontstekingsremmers en bloedverdunners (niet de klassieke die bij de mens worden gegeven).

Ook werd ondersteunend een calciuminjectie en een vitaminepreparaat geïnjecteerd en wordt er dwangvoeding via een kropnaald gegeven.

Hopelijk vind deze edel op termijn zijn voeding als zij in een niet te grote kooi wordt gehuisvest.

Of de edel (een deel van zijn) zicht terug zal krijgen, is afwachten...

HORMONALE PROBLEMEN BIJ HUISKAMERVOGELS

In de natuur gaan vogels beginnen denken aan de voortplanting :

-          Wanneer de dagen langer worden dan 12u

-          Wanneer er voldoende voedsel terug te vinden is

-          Als het warm genoeg is

-          Als er nestgelegenheid aanwezig is

-          Als er een partner aanwezig is

Bij een huiskamerpapegaai zijn bijna alle voorwaarden vervuld om aan de voortplanting te beginnen.

Vogels zitten ’s avonds laat ook veel bij kunstlicht en dagen van 16u of langer zijn geen uitzondering.

Sommige vogels zijn zelfs heel creatief : de eigenaar of zelfs een object uit de kooi kan als partner fungeren.  Een soortgenoot als partner moet zelfs niet direct zichtbaar zijn. Hem horen kan al voldoende zijn om meer geslachtshormonen aan te maken. Ook het spiegelbeeld (spiegel in de kooi, een metalen klokje) kan daar voor zorgen.

Wat nestgelegenheid betreft, kan een kartonnen doos, een donker hoekje al voldoende zijn.

Het voedsel dat we aan onze huiskamerpapegaaien geven, is meestal ook heel calorierijk (te vet, onder andere zonnepitten, pindanoten, mais…ook kleine zaden bevatten veel vet, maar zijn commercieel niet interessant om er olie uit te halen).

Al deze triggers resulteren in sommige gevallen in onaangepast hormonaal gedrag :

-          Agressie :  de vogel zal, niet als in de natuur, zijn territorium verdedigen

-          Destructief gedrag : in de natuur zal de vogel zijn nestgelegenheid (bijvoorbeeld een holte in een boom) ruimer maken door het hout af te bijten van de binnenwanden. In de huiskamer zal hij die drang kanaliseren door alles in huis kapot te bijten. Soms is dat naar zichzelf gericht

(vederplukken, automutilatie…) Het vederplukken kan ook afgeleid zijn van het gedrag in de natuur waarbij vogels eigen veren plukken om het nest in te richten.

-          Schreeuwen : dit kan het roepen naar de partner zijn of om te laten horen dat dit zijn territorium is.

-          Sommige mannelijke vogels kunnen zelfs masturberen op voorwerpen of zelfs op de eigenaar. Uiteindelijk kan dit zelfs leiden tot een prolaps (uitstulpen) van de cloaca

-         Vogels kunnen baltsgedrag vertonen naar de eigenaar, bijvoorbeeld braken. In de natuur gaan vogels hun affectie tegenover elkaar vertonen door voedsel over te geven net zoals ze hun baby’s eten geven. Dan kunnen ze ook doen tegenover spiegels die in de kooi hangen,omdat ze hun spiegelbeeld als partner beschouwen. Ook indien er voorwerpen met felle kleuren in de kooi hangen, kan ook dat een extra seksuele prikkel voor een vogel zijn. Dit braken kan zo erg en frequent worden dat vogels vermageren en verzwakken.

-          Vrouwelijke vogels kunnen beginnen eieren leggen, zelfs zonder aanwezigheid van een soortgenoot. Soms in uitzonderlijke aantallen, met uitputting tot gevolg. Soms resulterend in legnood, verlamming van de poten door de druk van het ei tegen zenuwen of door calciumgebrek. Uitzonderlijk kan dit leiden tot acute sterfte door een vetembolie. (Bij de vorming van de dooier wordt veel vet gemobiliseerd in het bloed, wat kan leiden tot een verstopping van een klein bloedvat in de hersenen door een vetdruppel).

 Redenen genoeg dus om te proberen dit hormonaal gedrag onder controle te houden. Als we de bovenstaande triggers kennen, die hiertoe aanleiding geven, kunnen we al enkele hulpmiddelen bedenken :

-          Voeding : het aantal calorieën beperken, door bijvoorbeeld over te schakelen op pelletvoeding (bijvoorbeeld ‘nutribird’). Aan de hand van een formule kan het aantal calorieën dat papegaai nodig heeft, worden berekend. Fruit en groenten zullen in elk geval het vetgehalte van een zaadmengeling naar beneden halen. Warme voeding kan ook de hormonen stimuleren. Dit heeft wellicht te maken met het baltsgedrag, waarbij vogels voeding uit de krop aan elkaar overgeven ter versteviging van de paarbinding. Grasparkieten, dwergpapegaaien (agaporniden) en valkparkieten zijn echter geen gemakkelijke vogels om over te schakelen naar pellets en overschakelen mag niet gebeuren door de vogels uit te hongeren.

Laat de vogel zoeken achter zijn eten (in de natuur : fourageren) : je kan bijvoorbeeld een lege keukenpapierrol volproppen met krantenpapier en in het midden een pindanoot steken. Hoe meer tijd een vogel moet steken in dagdagelijkse bezigheden zoals in de natuur, hoe minder tijd om met andere dingen bezig te zijn. Dit kan ook een hulpmiddel zijn bij verenplukken.

-          Temperatuur : de vogel in een koudere omgeving plaatsen (bijvoorbeeld 15°C).

-          Geen speelgoed geven dat kan aanzien worden als nestgelegenheid (bijvoorbeeld kartonnen doos). Als een papegaai een doos volledig in stukken scheurt, is dat meestal geen hormonaal gedrag. Kruipt hij erin en gebruikt hij de afgescheurde snippers als bodembedekking, dan is dit meestal wel een teken van hormonaal gedrag. Ook ronde voorwerpen, die kunnen aanzien worden als een ‘ei’, kunnen de hormonen triggeren.

-          Hou rekening met het feit dat een partner niet noodzakelijk moet zichtbaar zijn. Hem of haar horen is soms al voldoende. Een papegaai strelen onder de vleugels of boven de staart stimuleert sterk zijn voortplantingshormonen.

-          De daglengte verkorten tot maximaal 12u (donkere doek op kooi leggen of in donkere ruimte steken

Bij sommige vogels kan het nodig zijn een hormoonimplant te steken, die de hormonen tijdelijk onderdrukt.

Enkele kanarievariëteiten hebben een abnormale plumage. Of ze zijn abnormaal zacht van structuur, of de richting waarin ze groeien is niet wat het normaal zou moeten zijn. Voor veel liefhebbers maakt dit deel uit van hun schoonheid. Maar dit is ook de oorzaak van het onstaan van vedercysten. Hierbij groeit een veer niet recht uit de follikel, maar boort zich door de huid en veroorzaakt daar een ophoping van verkaasde etter, vederrestanten en productie van 'wild vlees'. Dit is te zien als een harde 'verkaasde' massa die we vedercysten noemen.

Deze Norwich kanarie had twee grote vedercysten die werden verwijderd door ze aan de basis af te binden (om bloedingen te voorkomen) en af te knippen. Het afbinden is enorm belangrijk omdat elke druppel bloed die zo'n klein vogeltje verliest, er één te veel kan zijn.

Bij duiven en kippen zien we vooral spoelwormen. Nu en dan zien we een besmetting met lintwormen.

Lintwormen hebben altijd een tussengastheer.

Een duivenliefhebber zond mij een foto door van een worm gevonden op het duivenhok. Hoogst waarschijnlijk gaat het om de lintworm met de gezegende naam :

‘raillietina echinobothrida’

Deze worm heeft als tussengastheer vooral mieren. Bij navraag bleken de duiven uit dit duivenhok regelmatig in het gazon te foerageren. Daarin zaten veel mieren.

De cyclus gaat als volgt :

Als een duif deze lintworm in zijn darm heeft, komen er segmentjes los die in de stoelgang terecht komen. Deze segmentjes zitten vol lintwormeitjes. Mieren eten deze eitjes op. Daaruit komt dan een microscopisch kleine larve die de darmwand van de mier doorboort en zich als kleine cyste in de spieren van de mier inkapselt.

Als een duif een mier opeet, komt uit deze cyste een kleine lintworm die zich nestelt in de darm van de duif en terug segmentjes met eitjes loslaat. De cyclus is rond.

De duif is dan de eindgastheer, de mier de tussengastheer.

Bij kippen zien we nu en dan ook lintwormen waarvan de tussengastheer regenwormen of slakken zijn.

Er is geen specifieke medicatie voor lintwormen voor vogels, dus we moeten gebruik maken van ontwormingsmiddelen voor andere huisdieren en wat creatief zijn. Maar niet alle middelen voor andere huisdieren zijn geschikt voor vogels !!!

Een rose kaketoe werd aangeboden met een roodachtig gezwel dat gemakkelijk bloedde ter hoogte van de cloaca. Eerst werd gedacht aan 'papillomatose', dit zijn wratachtige gezwellen die door een virus worden veroorzaakt en bij krombekken soms uit de cloaca groeien.  Nadat het dier onder anesthesie werd, bleek dat het gezwel net onder de cloaca was gelokaliseerd.  Door middel van een draad rond de basis van de tumor werd de bloedtoevoer afgesnoerd, wat resulteert in het afsterven en uiteindelijk afvallen van het gezwel. 

Er werd een kraag voorzien zodat de vogel met zijn bek het gezwel niet kon aanpikken.

Vroeger (en nog altijd in veel gevallen) was de behandeling van kanarievogels of andere passeriformen (zangvogels) eerder een groepsgeneeskunde. 

Wanneer een kweker sterfte ondervindt in zijn bestand, wordt hem gevraagd één (of meerdere) dode vogels mee te brengen op de praktijk om een autopsie uit te voeren om tot een goede diagnose te komen. Op die manier kunnen we, aan de hand van de bevindingen, de nog aanwezige vogels in zijn bestand preventief behandelen. Belangrijk : de dode vogel moet direct in de frigo (geen diepvries) gelegd worden en binnen de 24u onderzocht worden.

Door het kleine formaat van deze vogels (25 gram) is het immers onmogelijk bloed te trekken of om een röntgenfoto te maken. Toch hebben we de mogelijkheid om via (microscopisch) mestonderzoek, klinisch onderzoek en de anamnese (beschrijving van symptomen en het verloop van de ziekte)  tot een vermoedelijke diagnose te komen.

Toch kan bijvoorbeeld een zieke kanarievogel individueel behandeld worden. De behandelingsmogelijkheden zijn echter beperkter. Een 'baxter' geven aan zo'n klein vogeltje is uiteraard niet mogelijk.

Zieke kleine vogels zoals kanaries die niet of onvoldoende eten, moeten net zoals een papegaai even goed gedwangvoederd worden. Ondanks het geringe gewicht, kan dit ook. Mits het gebruik van veel kleinere hoeveelheden dwangvoeding en met het gebruik van een kleine kropnaald. Dat dit een delicatere onderneming is dan het dwangvoederen van bijvoorbeeld een kip van 2 kg, lijkt me evident.

Deze haan werd aangeboden met een groot abces ter hoogte van een van de tenen. De infectie zat zo diep dat de enige oplossing het amputeren van de teen was. Dit om te vermijden dat het dier een bloedvergiftiging (sepsis) zou ontwikkelen en omwille van de pijn die het dier leed.

Het dier werd onder algemene anesthesie gebracht en er werd een knelband op de poot gezet om te grote bloedingen tijdens de operatie te vermijden.

Foto 4 : insnede

Foto 5 : het abces is verwijderd.

Foto 8 : de haan wordt wakker

Op de laatste foto is de geamputeerde teen met abces te zien.

De wonde werd nadien éénmaal daags door de eigenaar goed gereinigd en er werd honingzalf op de wonde aangebracht.

Aspergillose is een schimmelinfectie die voornamelijk bij vogels voorkomt, door een vermindering van de weerstand. Een belangrijke oorzaak is vitamine A-tekort door een enzijdige zaadmengeling.

Behandelen bestaat uit verschillende componenten zoals injecties van ontstekingsremmers, antibiotica, orale schimmeldodende medicamenten en het vernevelen van schimmeldodende medicatie.

De papegaai wordt in een afgesloten ruimte gezet en via een opening wordt er een nevel van microscopische kleine druppels geblazen, die dan via het ademhalingssysteem van de vogel diep in de longen en luchtzakken kunnen doordringen. Dit wordt dagelijks 1 tot 2x herhaald gedurende 15 minuten.

Bij kortademige patiënten kan ook zuurstof in de vernevelkamer worden geblazen.

Op de foto's :

1) linkse pijl : toevoer zuurstof

    Rechtse pijl : vernevelapparaat : hierin wordt de medicatie gedaan, die dan onder de vorm van een 'mist' in de box                             wordt geblazen.

2) pijl : zuurstofgenerator

          = apparaat dat zuurstof uit de lucht haalt (vervangt de vroeger gebruikte zuurstoffles)

3) vernevelapparaat

4) zuurstofgenerator

Toen ik onlangs op bijscholing was op de faculteit diergeneeskunde in Merelbeke (de orde der dierenartsen verplicht ons op regelmatige basis universitaire bijscholingen te volgen opdat onze kennis up to date zou blijven), had ik de kans het museum daar aanwezig te bewonderen. 

Naast dieren en organen die op formol (sterk water) bewaard werden, was er ook een uitgebreide collectie schedels en skeletten te zien.

Hieronder zie je bijvoorbeeld de schedel van een siberische husky met 'normale' schedel en de schedel van een pekinees.

Toelichting : alle hondenrassen die we kennen zijn eigenlijk afkomstig van de wolf. Gedurende 10 000 jaar heeft de mens de anatomie en het karakter naar zijn hand gezet door selectie en inteelt. 

Daardoor zijn ook de dwergrassen ontstaan, zoals de pekinees....Feitelijk zouden we kunnen spreken van een abnormale 'dwergvorm' met als gevolg abnormaliteiten in de verhouding tussen de beenderen, ook tussen de beenderen in de schedel.

De foto's spreken voor zich......

Deze apagornis (dwergpapegaai) met geschatte leeftijd 8 jaar,werd aangeboden met een gezwel ter hoogte van de linkerflank achter de ribben,  die de normale gang van de vogel hinderde. 

Ondanks het feit dat een operatie voor het verwijderen van deze tumor risico's inhoudt, werd toch tot operatie overgegaan. De tumor groeide immers snel en uitstel van een operatie betekent een nog groter risico. 

Het voornaamste risico bij deze kleine vogels is immers bloedverlies. Een vogel kan op een veilige manier 1% van zijn lichaamsgewicht aan bloed verliezen. Bij een vogel van 50 gr betekent dit 0.5 ml.

Vandaar dat deze operaties meestal nogal stresserend verlopen voor mij.  Gelukkig is alles goed verlopen. De tumor bleek een vetgezwel (lipoma) te zijn. Dit zijn goedaardige ophopingen van vetcellen. Gevaar voor uitzaaiing is er dus niet.

Deze pauw is na een week ziekte gestorven en werd door de eigenaar niet behandeld. Een autopsie maakte duidelijk dat het om histomonas meleagridis (blackhead) ging. Dit is een ziekte veroorzaakt door een eencellige parasiet die de blinde darm en de lever aantast. Een bepaald soort worm in de blinde darm (heterakis) is tussengastheer. De parasiet verbergt zich in de eitjes van deze worm en bij opname van de eitjes uit de omgeving van de pauw, wordt die besmet. 

Als regenwormen of kevers deze eitjes opeten, kunnen deze ook de pauw besmetten, wanneer ze opgegeten worden. Deze regenwormen of kevers noemt men dan 'paratenische tussengastheren'.

De partner van deze pauw vertoonde ondertussen ook al tekenen van ziekte en werd ondertussen behandeld. 

Foto 1 : de mannelijke pauw voor autopsie

Foto 2 en 3 : typische 'oogvormige' letsels op de lever met in het midden een soort 'indeuking' (pijl)

Foto 4 : de blinde darm met reeds een perforatie van de darm (ster). Typisch voor de blinde darm is dat hij 'blind' eindigt (pijl)

Foto 5 : bleke borstspieren ('filet') : wijst op bloedarmoede tengevolge van een chronische ziekte, maar kan bijvoorbeeld ook bloedluizen zijn veroorzaakt.

Foto 6 : opgegesneden blinde darm met etter en stinkende inhoud door de infectie.

Foto 7 : wormei gevonden bij het microscopisch onderzoek van de mest (hier een cappillaria-wormei).

In de eerste en tweede wereldoorlog werden paarden, duiven, honden en andere dieren gebruikt en misbruikt in een oorlog die de hunne niet was.

In de eerste wereldoorlog alleen verloren minstens 8 miljoen paarden en 1 miljoen duiven het leven. Honden werden explosieven op de rug gebonden en getraind om tot bij rijdende tanks te lopen om die op te blazen. Maar talrijke honden zorgden ook voor liefde en gezelschap om de ellende in de loopgraven wat te vergeten. Duiven moesten levensreddende boodschappen tot achter het front brengen en soldaten aan beide kanten stonden klaar om opvliegende boodschapperduiven neer te schieten. Bekend zijn verhalen waarbij duiven halfdood op de duiventil achter het front arriveerden, één poot er af geschoten, op één oog blind en daardoor honderden soldaten die omsingeld waren konden redden. Het meest bekende voorbeeld is dat van 'Cher Ami', de duif uit de eerste wereldoorlog die postuum een onderscheiding kreeg.

In de horror van de eerste wereldoorlog waarbij voor het eerst in Ieper door de Duitsers gas werd gebruikt, wilden beide partijen ook hun paarden (en andere dieren gebruikt in de oorlog) beschermen tegen dit vreselijk wapen. Er werden gasmaskers ontwikkeld voor paarden, honden, mensen en duiven....Hier een blik op één van mijn hobby's : verzamelen helmen wo1/2 en items die te maken hebben met dieren in deze oorlogen.

Op de foto's een Duits gasmasker voor paarden uit de tweede wereldoorlog, gedateerd en gestempeld 1940.

Geneeskunde of diergeneeskunde is niet altijd volgens de 'boekjes' of zoals het wordt voorgesteld door het internet.

Toch komen we nu en dan de typische symptomen tegen bij een bepaalde ziekte, zoals ze beschreven worden in de literatuur of door het internet.

Hier de typische houding van een kip aangetast door Marek, een virusaandoening, die jammer genoeg onbehandelbaar is.  

Euthanasie is dan de enige diervriendelijke oplossing

Pokken bij kippen wordt veroorzaakt door een virus en wordt onder andere overgedragen door muggenbeten.

Vroeger bestond hiervoor een vaccin op de Belgische markt maar dat is reeds jaren jammer genoeg niet meer beschikbaar.

Pokken bij kippen kan zich beperken tot 'pokletsels' op de onbevederde delen van het lichaam en meestal op de kam. Het virus kan echter ook  kaasachtige brokken in de bek veroorzaken en wanneer deze letsels uitgebreid genoeg zijn, kan dit de luchtpijp afsluiten en verstikking veroorzaken.

Door het feit dat deze kip de verstikkingsdood nabij was, volstond een behandeling met ontstekingsremmers en antibiotica niet meer en moesten de grootste letsels uit de bek verwijderd worden. Dit gebeurde onder narcose met inhalatie-anesthesie. Aangezien narcose met een masker de behandeling zou hinderen, werd een gaatje gemaakt achter de laatste ribben en werd een mengsel van zuurstof en een verdovingsgas (isofluraan) via de luchtzakken door de longen gepompt. De zuurstof kwam dan eigenlijk via omgekeerde lucht in de longen terecht, namelijk via de luchtzakken-longen-luchtpijp. Op die manier kon de kip verdoofd worden terwijl we ongehinderd in de bek konden werken om de grootste verkaasde brokken te verwijderen.

De foto van de kip zelf werd genomen na de operatie. Voordien ademde ze met de bek open. Verder werd ze behandeld met antibiotica en onstekingsremmers.

Soms is de schade aan een poot van een vogel zo uitgebreid dat het behoud van de poot eerder een last is voor het dier of zelfs kan leiden tot een levensbedreigende situatie.

Dit kan het geval zijn met een verlamde poot die de vogel met zich mee sleept en hinderlijk blijkt voor de voortbeweging. 

Soms kan een erg geïnfecteerde poot leiden tot 'koudvuur' met de dood tot gevolg.

In dergelijke gevallen is amputatie aangewezen. 

Krombekken hebben het voordeel dat ze een 'derde poot' hebben, namelijk hun snavel.

Maar ook zangvogels kunnen zich perfect behelpen met slechts één poot.

Op de foto's : 

Alexanderparkiet (mannelijk) na amputatie poot na diepe geïnfecteerde wonde met verlamming

Valkparkiet tijdens verdoving (gasanesthesie) voor amputatie poot na necrose (afsterven) poot door afsnoering door ring.

Deze mannelijke toulousegans (gedomesticeerde afstammeling van de wilde grauwe gans) werd aangeboden in slechte algemene toestand met bloederige afhangende vleugel. Het dier had veel bloed verloren. 

De toestand van de vleugel was zo erg dat al gauw werd besloten tot amputatie onder algemene anesthesie en de gans werd gehospitaliseerd. Op de youtube-link in bijlage is te zien hoe ter hoogte van de bijtwonde (?) de vleugel gevuld is met bloederig, gekneust weefsel en etter.  Dit wijst er op dat deze situatie wellicht al een tijdje bezig was.  De vogel was ook redelijk mager. Tijdens de hospitalisatie werden ontstekingsremmers, pijnstillers, vitamines en antibiotica toegediend. Met een plastiek sonde werd vloeibare voeding regelmatig rechtstreeks in de maag toegediend (zoals dit ook voor de productie van 'foie gras' gebeurt, maar nu met een meer diervriendelijke bedoeling).

Het dier had wat tijd nodig om te recupereren van de aandoening, bloedverlies en de operatie. 

Een bijkomend probleem waar ik niet direct een verklaring voor heb, is het feit dat het dier blijkbaar een verlamming van de oogleden van beide ogen had.  Alleen door met de kop te schudden kon deze gans de oogleden even openen en de omgeving verkennen. Bij mensen (en ook huisdieren) kan dit veroorzaakt zijn door een verlamming van de aangezichtszenuw (facialisparalyse), een situatie die mettertijd terug goed kan komen. 

Daarom werd gepoogd de oogleden wat 'op te naaien', zodat de gans wat makkelijker voedsel kon herkennen. 

Het dier werd 2x voor 5 dagen gehospitaliseerd, omdat het na de eerste hospitalisatieperiode blijkbaar nog niet voldoende gerecupereerd was om het zelfstandig te redden.

De gans is ondertussen aan de beterhand en we hopen op een volledige recovery !

Op de 2de foto zie je de gans nadat de linkervleugel werd geamputeerd.

De link waarin ik de geamputeerde vleugel opensnijd (niet voor gevoelige kijkers !) vind je hieronder.

https://youtube.com/shorts/XsuS5NNhlWM?feature=share

UPDATE : 16 dagen na de operatie, beginnen haar hormonen te werken en wil ze paren met haar partner....Een goed teken ! zie onderstaande link.

https://youtube.com/shorts/_uwJwx3DzVc

De ziekte van Marek wordt veroorzaakt door een virus. Wanneer kuikens besmet worden op jonge leeftijd is hun immuunsysteem onvoldoende ontwikkeld om het virus als 'lichaamsvreemd' te herkennen en hun lichaam gaat er niet tegen 'vechten'. 

Sommige van die kippen gaan op latere leeftijd (meestal tussen 6 weken en 6 maand) marek ontwikkelen. Soms ook op latere leeftijd. Maar niet iedere kip die besmet is, zal de ziekte ontwikkelen.

Typisch zijn de verlammingen. Soms lijken die kippen eerst wat mank, dan zien we dat de poot verlamd is. Dan volgt de andere poot, dan de nek, vleugels...

Maar dit verloopt niet altijd via het boekje. Feit is dat een kip met Marek zich niet ziek voelt, alert is en strijdvaardig. Maar de ziekte is ongeneeslijk en uiteindelijk kunnen ze niet meer eten door de verlamming en is euthanasie de enige diervriendelijke optie.

Maar er bestaan wel ziektes die gelijken op Marek en wel behandelbaar zijn. Belangrijk is vlug te reageren en geen 14 dagen te wachten, want dan reageert de kip sowieso niet meer op de behandeling.

Hier in bijlage de voornaamste oorzaken die tot verlammingen kunnen leiden bij kippen en geen Marek zijn. 

Vitamine B en vitamine E-tekort is daar een voorbeeld van. Bij verlamming door deze vitaminetekorten moet dit altijd via injectie toegediend worden. Vitamines in het water doen er te lang over om effect te hebben.

De bijlage is een samenvatting van een filmpje dat je kan terugvinden op internet :

https://www.youtube.com/watch?v=2W0WAEilOqQ

Deze patagonische rotsparkiet werd acuut ziek. Aangezien infectieuze ziektes weinig waarschijnlijk waren (doordat er sedert geruime tijd geen contact met andere vogels was) werd gedacht aan intoxicatie. Naast een voedselgerelateerde intoxicatie moet ook altijd gedacht worden aan een metaalvergiftiging door opname van zink of lood. 

Daarom werd een röntgenfoto gemaakt en er was een metaalpartikel in de maag te zien. Daarop wist de eigenaar zich te herinneren dat de vogel aan de ritsluiting van zijn kleding had geknabbeld en er een stukje uit die ritssluiting verdwenen was.

Enig opzoekingswerk leerde me dat de meeste ritssluitingen zijn gemaakt van messing, nikkel en aluminium. Messing is een legering van koper en zink, dus zinkvergiftiging was hier de vermoedelijke oorzaak.

Eerst werd er vocht toegediend in het beenmerg (een 'intramedullaire' injectie) in plaats van een ader, omdat de aders te klein zijn om op die manier vocht toe te dienen. Dit is nodig omdat zink de nieren kan aantasten en een nierblokkage kan veroorzaken. Er werd dus als het ware een 'baxter' toegediend.

De parkiet werd gehospitaliseerd en kreeg voeding via een maagsonde zolang hij niet zelfstandig at. Er een tegengif 2x per dag via een injectie in de borstspier toegediend (NaCaEDTA), samen met een ontstekingsremmer.

De vogel reageerde snel op de behandeling. Na 5 dagen mocht hij de praktijk verlaten. 

Voor vertrek werd nog een röntgenfoto genomen. Het metaalpartikeltje was reeds uiteen gevallen in de maag, maar door de aanwezigheid van kiezel in de maag was het niet zeker of alles reeds uitgescheiden was. 

Daarom werd aangeraden aan de eigenaar zelf nog 5 dagen tegengif toe te dienen.  Eind goed, al goed voor Rock, de patagonische rotsparkiet....

Eerste röntgenfoto genomen bij aankomst in de praktijk, tweede na 5 dagen.

Dit is niet het eerste geval van kliermaagdlilatatie dat hier op deze blog te vinden is. Toch is het (gelukkig) al weer een tijdje geleden dat ik de ziekte tegen kwam. 

Het betreft hier een blauwgele ara. De eigenaar belde me op oudejaarsavond dat hij 'van zijn stok gevallen' was, toen hij in de volière binnenkwam. Het duurde een tijdje voordat de vogel terug op zijn zitstok zat, maar uit het gesprek de dag nadien kon ik afleiden dat zijn gedrag niet normaal was en hij coördinatiestoornissen had. De vogel was 2 jaar oud, kreeg een papegaaienmengeling als voeding. Een thrombose of hartprobleem leek me weinig waarschijnlijk. 

In zo'n geval denken we aan zware metaalvergiftiging (lood, zink,...) of kliermaagdilatatie. De vogel had de laatste tijd nogal fanatiek aan de metaaldraad geknaagd, dus met het eerste moesten we zeker rekening houden.

Alleen een röntgenfoto kon uitsluitsel geven. De vogel werd daarvoor kort verdoofd met een mengsel van een verdovingsgas (isofluraan) en zuurstof via een masker. Dit is heel veilig, zelfs voor zieke vogels en wanneer dit mengsel afgekoppeld wordt, is de vogel na 5 tot 10 minuten terug wakker.

Röntgenfoto's brachten uitsluitsel : de ara was ziek door het kliermaagdilatatiesyndroom. Een virusziekte die de zenuwen van hersenen en maag/darmen kan aantasten. In het eerste geval zien we coördinatiestoornissen, flauwtes, abnormale gedragingen (bvb. stereotype bewegingen), in het andere geval krijgen we verlamming van de kliermaag en eventueel ook darmen. Beide vormen kunnen voorkomen, zoals in dit geval. 

Op de foto's zien we een uitzetting van de kliermaag, gevuld met zaden. De maag is verlamd,vult bijna de hele buikholte en er is bijna geen darmtransiet meer.  De vogel werd geëuthanaseerd.

De ziekte wordt beschouwd als een ongeneeslijke ziekte. Een papegaai kan getest worden om te kijken of hij drager is van de ziekte. Jammer genoeg zijn er veel vals negatieve uitslagen. Dat betekent dat de vogel drager is, maar dat de test toch negatief is. Is de test positief, dan is de vogel zeker drager van het virus.

Om het nog ingewikkelder te maken : niet elke vogel die besmet is met het virus, zal ook effectief de ziekte krijgen....

Op de foto's : röntgenfoto's waarbij de kliermaag sterk is uitgezet. Op autopsie zien we ook een fel uitgezette kliermaag (verlamde maag) met opstapeling van zaden.

Lange tijd was het voor mij een raadsel waarom huiskamerpapegaaien die al geruime tijd hoofdzakelijk een gezonde pelletvoeding eten, toch een abnormaal laag gehalte aan calcium in het bloed hebben.

Maar eigenlijk is de oorzaak niet zo ver te zoeken....Mensen en dieren maken in hun huid onder invloed van UV-B- licht, afkomstig van zonlicht, het vitamine D aan.

Vitamine D zorgt er voor dat calcium gemakkelijker vanuit de darm wordt opgenomen uit de voeding, en zorgt er tevens voor dat calcium uit het bloed in de botten wordt opgeslagen.

Calciumtekort geeft bij jonge vogels skeletafwijkingen (rachitis), bij volwassen vogels botontkalking (osteoporose) en kan ook zenuwstoornissen geven. Calcium is namelijk nodig voor een normale zenuwprikkeloverdracht. Hierdoor kunnen (vooral grijze papegaaien) aanvallen van epilepsie krijgen. Of ze kunnen, zoals bij een recente patiënt van mij, nu en dan eens van hun stok 'vallen'.  Een papegaai die nu en dan van zijn stok valt, ook al haalt hij akrobatentoeren uit, dat is geen normale situatie.....ook al vinden sommige eigenaars van wel.

Calciumtekort kan ook aanleiding geven tot verenplukken. Een theorie zegt dat de huid dan kan gaan 'tintelen', wat voor de nodige irritatie zorgt.

Calcium kan worden aangeboden onder verschillende vormen. De ene vorm zal echter makkelijker opgenomen worden door de darm dan de andere. De best opneembare vorm is onder de vorm van calciumlactaat, terug te vinden in het produkt calcilux.

Erge vormen van calciumtekort worden best eerst behandeld met calciuminjecties in de borstspieren.  

Houders van reptielen hangen meestal een lamp boven het terrarium dat UV-B licht uitstraalt. Ze worden onder andere verkocht onder de naam 'true light' omdat ze het spectrum van het zonlicht immiteren. Deze lampen kunnen uiteraard ook boven een papegaaiekooi gemonteerd worden.

Op de foto's :

-bloedanalyse van een papegaai met een te laag calciumniveau in het bloed

-een goed opneembare calciumbron : calcilux

-Een mogelijke oorzaak van vederpikken is een te laag calciumgehalte in het bloed

-Verrijking in de kooi van mijn blauwvoorhoofdamazone : het plaatsen van stokken van een wilg. De meeste papegaaien zijn constant bezig met die volledig kapot te bijten. Op die manier fixeren ze zich minder op hun veren. Uiteraard moeten de stokken dan regelmatig vervangen worden.

Een roodstaartraafkaketoe werd binnengebracht met evenwichtsstoornissen. De vogel werd eenzijdig gevoederd met zonnepitten omdat het dier, ondanks verschillende pogingen, alleen  maar deze voeding wilde eten. 

De kaketoe had in het verleden al heel wat eieren gelegd, vandaar dat er in het begin werd gedacht aan zenuwstoornissen door calciumtekort, temeer omdat de vogel bij aankomst nog een ei gelegd had in de transportkist.

Het dier werd gehospitaliseerd en calciuminjecties werden toegediend.  Toen bleek dat de toestand van het dier snel verachterde en het dier eerder mankte op één poot, werden röntgenfoto's genomen.

Het bleek een fractuur van het dijbeen met sterke verplaatsing van de twee delen van het bot. (foto 1 : cijfer 1 in het bovenste fractuurdeel van de femur, cijfer 2 in het onderste fractuurdeel).

Er werd besloten tot een operatieve ingreep met het plaatsen van een intramedullaire pin (in het beenmerg) én een bijkomende pin met schroefdraad in het onderste deel van het dijbeen, waarbij beide pinnen met elkaar werden verbonden met een plastiek buisje gevuld met een snelhardende polymeer. (beschrijving en tekeningen van de procedure : foto's 2 en 3)

De operatie werd sterk gecompliceerd door het fragiele dijbeen doordat het hele skelet gedemineraliseerd was door langdurig calciumtekort in de voeding en door het feit dat het een erg schuine breuk was. Na een zenuwslopende operatie was dit het best mogelijke resultaat (te zien op de foto nr 4). De schuine fractuur zorgt er mede voor dat er voldoende contact is tussen de fractuureinden om aan elkaar te groeien ondanks de niet perfecte stand. Er zal een verkorting van het dijbeen optreden, maar dat zal gecompenseerd worden door het iets meer strekken van het kniegewricht.

Op foto 5 zie je hoe de omgebogen pinnen uit het bot steken. God zij dank was het niet nodig de vogel een kraag om te doen, wat extra stress voor het dier zou hebben teweeg gebracht.

Foto 6 en 7 : gedurende de hospitalisatie werd dagelijks een papje op basis van pelletvoeding (met extra calcium gesupplementeerd) via een kropnaald toegediend. Injecties met onstekingsremmer en een antibioticum werden eveneens toegediend voor pijnbestrijding en het voorkomen van infectie van het bot.

Foto 8 : controlefoto na 3 weken : er is reeds een goede verkalking aanwezig tussen de 2 fractuureinden.

Na 4 weken werden de pinnen verwijderd onder anesthesie.

Foto 9 : röntgenfoto na verwijderen van de pinnen

Foto 10 : de verwijderde pinnen en de brug die de pinnen verbond

Op de laatste foto's zie je dat de vogel de behandelde poot reeds heel goed kan gebruiken. 

Na in totaal 5 weken hospitalisatie mag de vogel naar zijn partner terugkeren.