Dit is niet het eerste geval van kliermaagdlilatatie dat hier op deze blog te vinden is. Toch is het (gelukkig) al weer een tijdje geleden dat ik de ziekte tegen kwam. 

Het betreft hier een blauwgele ara. De eigenaar belde me op oudejaarsavond dat hij 'van zijn stok gevallen' was, toen hij in de volière binnenkwam. Het duurde een tijdje voordat de vogel terug op zijn zitstok zat, maar uit het gesprek de dag nadien kon ik afleiden dat zijn gedrag niet normaal was en hij coördinatiestoornissen had. De vogel was 2 jaar oud, kreeg een papegaaienmengeling als voeding. Een thrombose of hartprobleem leek me weinig waarschijnlijk. 

In zo'n geval denken we aan zware metaalvergiftiging (lood, zink,...) of kliermaagdilatatie. De vogel had de laatste tijd nogal fanatiek aan de metaaldraad geknaagd, dus met het eerste moesten we zeker rekening houden.

Alleen een röntgenfoto kon uitsluitsel geven. De vogel werd daarvoor kort verdoofd met een mengsel van een verdovingsgas (isofluraan) en zuurstof via een masker. Dit is heel veilig, zelfs voor zieke vogels en wanneer dit mengsel afgekoppeld wordt, is de vogel na 5 tot 10 minuten terug wakker.

Röntgenfoto's brachten uitsluitsel : de ara was ziek door het kliermaagdilatatiesyndroom. Een virusziekte die de zenuwen van hersenen en maag/darmen kan aantasten. In het eerste geval zien we coördinatiestoornissen, flauwtes, abnormale gedragingen (bvb. stereotype bewegingen), in het andere geval krijgen we verlamming van de kliermaag en eventueel ook darmen. Beide vormen kunnen voorkomen, zoals in dit geval. 

Op de foto's zien we een uitzetting van de kliermaag, gevuld met zaden. De maag is verlamd,vult bijna de hele buikholte en er is bijna geen darmtransiet meer.  De vogel werd geëuthanaseerd.

De ziekte wordt beschouwd als een ongeneeslijke ziekte. Een papegaai kan getest worden om te kijken of hij drager is van de ziekte. Jammer genoeg zijn er veel vals negatieve uitslagen. Dat betekent dat de vogel drager is, maar dat de test toch negatief is. Is de test positief, dan is de vogel zeker drager van het virus.

Om het nog ingewikkelder te maken : niet elke vogel die besmet is met het virus, zal ook effectief de ziekte krijgen....

Op de foto's : röntgenfoto's waarbij de kliermaag sterk is uitgezet. Op autopsie zien we ook een fel uitgezette kliermaag (verlamde maag) met opstapeling van zaden.