In
2014 is het 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Daarom start
Sinfonia Heist, in nauwe samenwerking met de Heistse Academie voor
Muziek-Woord-Dans en CC Zwaneberg, haar nieuw seizoen met een hommage aan de
slachtoffers van de Groote Oorlog. Op het programma de Elégie en het Requiem
van Gabriel Fauré, en het Klarinetconcerto van W.A. Mozart. André Walschaerts
dirigeert het Diamond Symphonic, met solisten Joke Cromheecke (sopraan), Joris
Grouwels (bariton), Leentje Knops (klarinet) en Else Ceuppens ( cello)met medewerking van het Kathedraalkoor
vanMechelen o.l.v. Johan Van Bouwelen ,
het Academiekoor van Heist o/d Berg o.l.v. Lydia Van den Berckt en de
Minnezangers van Zele o.l.v . Johan De Leenheer.
Dit
hommageconcert gaat door op zaterdag 22 november 2014 - 20.00 uurin CC Zwaneberg, Cultuurplein 1, 2220
Heist-op-den-Berg. Tickets en info : tel 015/25.07.70 en on line via
www.zwaneberg.be. Tickets in voorverkoop aan 26 Euro .
Rome, de hoofdstad van 'la dolce Italia', is op wereldvlak een culinaire
stad van topformaat. Je vindt er zowel trattorie, waar je een eerlijke,
eenvoudige maaltijd kan nuttigen, als chique klasserestaurants waar
gerenommeerde chefs een volledig menu voor je bereiden.
Een traditionele Italiaanse maaltijd bestaat uit vier gangen. De voorgerechten
heten antipasti of bruschetta. In het eerste geval gaat het om koude
vleesgerechten zoals worstjes en salami, gebakken visjes of gefrituurde en
gemarineerde groenten. Als je bruschetta vraagt krijg je gegrild stokbrood met
look en olijfolie. De eerste gang il primo bestaat uit pasta, risotto of
minestronesoep. Als hoofdgerecht , il secondo, krijg je vlees of vis, met
eventueel een bijgerecht of contorno die je apart moet bestellen. Meestal zijn
die bijgerechten salades of groenten. Als nagerecht kan je kiezen voor kaas
(formaggio), fruit (frutta) of een zoet dessert (dolce).
De Romeinse keuken is eigenlijk een mix van andere Italiaanse keukens.
Populaire gerechten bij de Romeinen spaghetti alla carbonara, spaghetti alla
vongole, pasta asciutta, pasta in brodo en bucatini alla matriciana. Of
klassiekers zoals: saltimbocca alla Romana (kalfschnitzel) en coda alla
vaccinara (ossenstaart). En natuurlijk moeten we de pizza niet vergeten.
De trattoria is over het algemeen eenvoudiger ingericht en goedkoper dan
een ristorante
of een osteria (daar kan je meestal zien hoe de gerechten bereid worden). De zoetekauwen
gaan naarde gelateria voor een lekker ijsje.
Ben je op zoek naar een snelle hap, dan kan je natuurlijk terecht in een van de
vele fastfoodrestaurants die de Italiaanse hoofdstad rijk is, maar die
natuurlijk niet zo authentiek zijn. In een bar kan je meestal ook terecht voor
een eenvoudige maaltijd zoals bijvoorbeeld paninis (warme broodjes). Pizza a
taglio of pizza rustica geeft aan dat je pizza per stuk kan bestellen.
We hebben het nog niet gehad over de mooiste
suikertaart van Rome (ook wel de bruidstaart of de typemachine in de
volksmond): het monument van Victor-Emanuel II. Officieel heet dit geval het Altare
della Patria. Tegenstanders
vinden het gebouw te kolossaal en totaal niet passen in het historische centrum
van Rome. Het neemt in elk geval een enorme plaats in tussen het forum en het
Capitool. Het is bedoeld als een memoriaal voor de eerste koning van het verenigd
Italië.
Bekijken doe je
het monument vanop de Piazza Venezia. Als je je dan een kwart draait naar
rechts kijk je op het Palazzo Venezia. Het deed een paar eeuwen dienst als
ambassade van de republiek Venetië. In de 19e eeuw werd het dan de
ambassade van Oostenrijk . Maar wat we vooral onthouden is dat Mussolini er
zijn kantoren had en dat hij vanop het balkon de verenigde menigte (al dan niet
fascisten) placht toe te spreken.
Wanneer je op al
dat historisch erfgoed uitgekeken bent, dan is het ogenblik aangebroken om een
ballet te bekijken: nergens ter wereld wordt het verkeer met zoveel elegantie
geregeld als daar. De dienstdoende politieagent is een verrukkelijk schouwspel.
En dan zijn er de musea. Alleen maar met de musea
van Rome te bezoeken, kan je al maanden zoet zijn. Als we een indigestie willen
vermijden zullen we wellicht toch een keuze moeten maken.
Nieuwkomers in Rome die niet bang zijn van een
aanschuivende rij van een kilometer kiezen waarschijnlijk voor de Vaticaanse
musea. Probeer niet alles te zien maar neem ruim de tijd om je te vergapen aan
de bibliotheek, aan de appartementen van de Borgias, en wees niet te
ontgoocheld als je weinig tijd krijgt om de opperste schoonheid van de
Sixtijnse kapel te bewonderen.Fantaseer
ondertussen over deze locatie waar nieuwe pausen gekozen worden. Of denk aan
het Miserere van Allegri dat op pauselijk bevel enkel daar mocht uitgevoerd
worden (waarop Mozart na dit werk gehoord te hebben, uit het hoofd een kopie
opschreef eenmaal dat hij buiten was).
Anderen verkiezen wellicht de Villa Borghese die
veel kleinschaliger prachtige werken herbergt, zowel beelden als
schilderijen. Wie Pauline Bonaparte in haar naakte schoonheid wil bekijken moet
er absoluut heen. Het betekent wel dat je lang op voorhand daarvoor gekozen
hebt, want er moet minstens twee à drie maanden op voorhand gereserveerd worden
voor een bezoek van ongeveer anderhalf uur.
Een andere absolute aanrader zijn de Capitolijnse
musea. Als het enigszins mogelijk is, ga ik hier terug naar toe om nog een maal
te genieten van beelden als de Jongen die
een doorn uittrekt , van het
originele ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius, of van de Capitolijnse wolvin.
Vergeet niet dat ook schilders als Caravaggio, Rubens en Velasquez er een plaats
hebben gekregen.
Voor de fijnproevers behoud ik een bezoek voor aan
de ongekend mooie collectie van het prinsengeslacht Doria Pamphilj. Een stoffig
paleis met een enig mooie schilderij van
paus InnocentiusX, van de hand van
Velasquez. Het allermooiste gedeelte van het palazzo is misschien wel de
spiegelgalerij. Lang niet zo groots als de Spiegelzaal in het Paleis van
Versailles, maar zeker zo mooi. Door de hoge ramen dansen de zonnestralen op de
in de zaal aanwezige beelden, waardoor de sfeer van vroeger bijna tastbaar
wordt. Aangezien dit museum nog geen grote bekendheid heeft verworven onder de
toeristenpopulaties die Rome overspoelen, kun je hier heerlijk in je eentje
ronddwalen. Je kunt de kleinste details van de schilderijen bekijken en je
voelt je bijna een gast in plaats van een betalende bezoeker. Wanneer je je nog
meer thuis wilt voelen, raad ik je aan een audioguide te nemen. Prins Jonathan
Doria Pamphilj heeft in hoogsteigen persoon de geschiedenis van zijn familie
ingesproken. Hij troont je mee over de rode bakstenen vloeren die vroeger met
de hand geboend moesten worden, hij leidt je langs de omvangrijke collectie
schilderijen en verleidt je met anekdotes uit lang vervlogen tijden. Wanneer je
met prins Jonathan Doria Pamphilj door de balzaal, de troonzaal, de
indrukwekkende kapel of over een van de vijf prachtige binnenplaatsen schrijdt,
waan je je even zijn verloofde, die hij voor het eerst door zijn huis leidt en
die steeds kreetjes van verrukking slaat om al het moois dat ze om zich heen
ziet. Gelukkig beschikt het Palazzo Doria Pamphilj over een erg leuke
koffiebar, Caffè Doria, waar je na al die opgedane indrukken even kunt
ontnuchteren voor je weer de hectische Via del Corso instapt. Naast espresso,
cappuccino, latte macchiato en 48 (!) verschillende soorten thee kun je je hier
te goed doen aan een ijskoude cappuccino om de laatste hersenspinsels over de
warme stem van prins Jonathan uit je hoofd te laten verdwijnen
Ottorino Respighi was een Italiaans componist uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Hem
(en zijn symfonisch gedicht Fonteinen van
Rome) houden we in gedachten als wij één van de talloze fonteinen
bewonderen om hun gebeeldhouwde schoonheid of als we hopen op een spoedige
terugkeer naar de Eeuwige Stad door een muntje in de Trevifontein te gooien.
Wanneer men met de rug naar de fontein staat, de
ogen sluit, aan Rome denkt en met de rechterhand over de linkerschouder een
muntje in het water gooit, zal men ooit terugkeren naar Rome. (Vroeger dronken
de mensen ook het water uit de fontein als ze dorst hadden en ook om dezelfde
bijgelovige reden). Een andere zienswijze zegt dat het werpen van de twee
muntjes u in staat moet stellen 'uw geliefde' te ontmoeten in de Eeuwige stad.
Drie muntjes gooien leidt tot huwelijk of scheiding. Er worden veel munten in de
fontein gegooid die de gemeente Rome aan goede doelen besteedt. De Trevifontein
dankt zijn roem natuurlijk niet alleen aan zijn eigen indrukwekkende schoonheid
maar ook aan de film La Dolce Vita van Fellini, waarin Anita Eckberg een bad
neemt in de fontein.
Even mooi, maar nog indrukwekkender is de fontein
van de Piazza Navona andermaal van de hand van Bernini. Zij kreeg de naam
Fontein van de vier stromen. Maar het
meest liefelijk is de fontein van de Bark, die we zullen tegenkomen als we
flaneren in de buurt van de Spaanse Trappen.
Rome kan op zichzelf een synthese bieden van het thema Waterzó
dat Fonteinen van Rome een begrip is geworden dat ook in de beeldende
kunsten, de muziek, de film is binnengehaald. Met enige overdrijving zegt
Cesare d'Onofrio in zijn studie Fontane di Roma dat de fonteinen het meest
karakteristieke element van de stad vormen, méér dan de kerken, de paleizen, de
villa's, de ruïnes. Wel is geen stad zo rijk aan fonteinen. De archeoloog
Rodolfo Lanciani berekende dat het oude Rome 212 fonteinen had, gevoed door elf
aquaducten. Het puin van de machtige aquaducten die men tegen de einders van de
Romeinse campagna ontwaart en de overblijfselen van de thermen die tot in de
verste provincies van het Romeinse rijk worden gevonden, tonen hoe, bij dit
volk, het gebruik van lopend water in de vormen van de bouw- en beeldhouwkunst
tot een volmaakte techniek en de hoogste verfijning was geraakt. Hadden de
praktische Romeinen in de eerste plaats oog voor zijn nuttige functie, zij
kenden ook reeds het water als decoratief en vreugdescheppend fantasie-element
zoals de sierbekkens uit keizerlijke en andere villa's getuigen.
Op zondag luisteren wij de mis op in de
Friezenkerk, die verborgen achter een steile trap, zich koestert in de schaduw
van het Vaticaan. Zij is samen met andere zgn. extraterritoriale bezittingen
van Vaticaanstad opgenomen in de lijst van het Werelderfgoed van de UNESCO.
Een boek hierover werd gepubliceerd door de voormalige bisschop van Breda, Mgr.
Tiny Muskens, en vermeldt o.m. de bijdrage die uw dirigent hieraan geleverd
heeft. Elke zondag wordt voor de mis een korte historische uiteenzetting over
de kerk gegeven door één van de leden van het kerkbestuur.
Na de mis is er traditioneel een aperitief voor
alle aanwezigen, zodat wij goed gelaafd, naar het Sint Pietersplein kunnen
wandelen voor het zondagse Angelus dat door paus Franciscus bij leven en
welzijn wordt voorgebeden.
Van de gelegenheid maken we gebruik om een
eresaluut te brengen aan Mgr. Muskens, jarenlang rector van het Nederlands
College in Rome, die het bestond om als bisschop Nederland op zijn kop te
zetten door te zeggen dat het gerechtvaardigd is dat een arme die honger heeft
een brood steelt.
Mijn eerste kennismaking met Rome was tijdens de traditionele
Romereis op het einde van de humaniora. Niet alleen zag ik daar voor het eerst onze
leraar retorica in een clergypak
verschijnen, hij leerde ons ook de geneugten van de Chianti en de Lacrimae
Christi appreciëren. Bovendien had zijn jarenlange ervaring hem toegelaten de
beste ijsverkopers (gelati) en de smakelijkste capuccino te kunnen vinden.
Dat alles belette hem niet om ons een halve dag te
laten vertoeven op het Forum Romanum waar hij driftig één van Ciceros
Catilinarische redevoeringen ten beste gaf en ons terloops inleidde in het
kuise leven van de Vestaalse maagden. En alhoewel het duizendjarige rijk van Rome nog
steeds levend aanwezig is in de Eeuwige Stad, zullen wij bij ons bezoek dit
Forum in principe links laten liggen. De latinisten onder ons kunnen nog steeds
redelijk vrij als wij zijn tijdens onze Romereis een zijstapje maken en
toch het Forum bezoeken, zich vergapend aan de triomfbogen die er nog vrij
ongeschonden recht staan. De anderen zullen zich wellicht tevreden stellen op
een schitterend uitzicht op dit oude plein vanop het Capitool.
Lezers van Dan Brown kennen ondertussen de basiliek
Santa Maria della Vittoria. De bouw van de kerk werd in 1605
gestart. Oorspronkelijk was haar patroonheilige Sint Paulus. Na de overwinning
van de katholieken in 1620 in de slag van de Witte Berg werd zij ook toegewijd
aan Maria. Wat haar echter tot een must maakt is één van de beroemdste beelden
van Bernini: De extase van de heilige Theresia van Avila.
Het verhaal wil dat tijdens één van haar extases
een engel verschijnt aan Theresia. De
engel doorboort haar hart met een gouden pijl en laat haar achter 'in vuur en
vlam door Gods liefde'. Deze mystieke ontmoeting is een dankbaar onderwerp in
de tijd van de contrareformatie.Bernini
heeft gekozen om het moment vast te leggen waarop de engel zijn pijl heeft
teruggetrokken en Theresia in extase achterlaat. Het beeld wekt de indruk een
sensueel kunstwerk te zijn, waarbij de heilige Theresia op haar rug ligt die ze
gekromd heeft. Haar mond is geopend en boven haar staat een engel met een pijl
van vuur. Het beeld heeft dan ook gezorgd voor heel wat aanstoot. Daarbij komt nog dat de engel die haar met een pijl doorboort
lijkt op een Cupido. Deze sensuele taal is overigens wel in overeenstemming met
de door haar zelf beschreven visioenen.
De rest van de Cornarokapel is gerelateerd aan de vervoering
van Sint Theresia. De familie Cornaro is weergegeven als toeschouwer van het
wonder. Zij zitten in loges in de zijmuren, op dezelfde hoogte als het centrale
beeld. De ruimte met het de extase van Sint-Theresia is echter wel duidelijk
gescheiden van de familie Cornaro door middel van een forse omlijsting. De
Cornaros lijken zich in dezelfde ruimte te bevinden als wij, terwijl de ruimte
waarin Sint Theresia zich bevindt er zich van afscheid. Op deze wijze wordt het
idee van een visioen versterkt.
Op de mozaïekvloer verrijzen de doden uithun graf. De frescos op het gewelf tonen de
hemel, bevolkt met engelen. De indruk wordt gewekt dat de engel uit het
centrale beeld in relatie staat met de engelen op het fresco.De engelen hebben
een rol bij zich waarop staat Als ik de hemel nog niet geschapen had, zou ik
die voor jou alleen scheppen. Dit zijn de woorden die Christus tot Sint
Theresia sprak in haar visioen.
Eén van de mooiste plekken in Rome is zeker voor
christenen de basiliek
Sint-Paulus-buiten-de muren.
De traditie wil dat zij opgericht is boven het graf van de apostel Paulus. Bij
wetenschappelijk onderzoek werden in de graftombe botten en stukjes paars
linnen gevonden die dateren uit de eerste eeuw na Christus. Paus Benedictus
bevestigde dat terecht kon vermoed worden dat het inderdaad om het graf van
Paulus gaat.
Meer dan 17.000 kilometer legde hij af. Zijn missie
was dan ook urgent: de blijde boodschap verkondigen die Jezus in zijn korte
bestaan had gepredikt. Paulus was een tijdgenoot van Jezus maar geraakte pas na
diens dood in de ban van zijn leer. Oorspronkelijk was hij immers opgeleid om
joods schriftgeleerde te worden maar na de steniging van de eerste dissidente,
christelijke martelaar Stefanus rezen er bij de bijna-veertiger Paulus ernstige
twijfels. Onderweg naar het Syrische Damascus kreeg hij zekerheid over de
legitimiteit van een christelijke variant van het jodendom die hij na zijn
bekering even vurig zou verdedigen als hij voordien met zijn joodse
overtuigingen had gedaan.
Er bestaan nogal wat vooroordelen tegenover Paulus.
Tijdens zijn vijfentwintigjarige zendingsleven wordt ook duidelijk dat hij veel
joodser was dan meestal wordt
aangenomen. Het is pas na Paulus' marteldood onder Nero's bewind in 67 of 68 -
Paulus was toen 73 of 74 jaar oud - dat Paulus via de christelijke
propagandamachine een antijoodse reputatie kreeg aangemeten. Paulus werd opgeleid
tot joods priester maar als farizeeër geraakt hij meer en meer in de ban van
het christendom. De apostels van Jezus, met Petrus voorop, interpreteerden de
leer van Jezus in een zeer joods kader en eisten dat nieuwe christenen zich
lieten besnijden, zoals de joden, en zich hielden aan de strenge joodse
spijswetten. Paulus sloot zich aan bij de nieuwlichters die van bekeerlingen
geen joodse uiterlijke tekenen verwachten. Maar dat belette niet dat Paulus
tijdens zijn missie steeds eerst in synagogen ging prediken en vervolgens pas
voor een ruimer, niet-joods publiek. Zeker in steden, zoals Efeze, Athene en
Rome, stootte hij vaak op weerstand vanwege de plaatselijke intellectuelen. Wat
bazelt die praatjesmaker?, zeiden de Griekse omstaanders op de Atheense Grote
Markt toen Paulus in zijn befaamde doordrammerige stijl het christendom
verdedigde en het veelgodendom met de grond gelijk maakte. Zijn sceptische
toehoorders lachten hem weg en meenden zelfs dat hij naast Jezus eveneens
oreerde over een godin die Verrijzenis heette.
Paulus moest onderweg de kost verdienen
als zeilen- en tentenmaker. Terwijl hij het nodige herstelwerk verrichtte en de
klanten bij hem over de vloer kwamen, sprak hij hen dan ook terloops over zijn
christelijke geloofsovertuiging. Daar kweekte hij zijn reputatie van apostel
van de heidenen terwijl hij in het openbaar dikwijls het publiek tegen zich in
het harnas joeg.
Talloze keren werd hij de
stad uitgezet of in de gevangenis gesmeten tot hij in Rome uiteindelijk zou
zijn onthoofd. Maar de (oosterse) kerk was dus geboren: uit de
verkoopsgesprekken met zijn klanten én uit de nazorg die hij aan hen besteedde
door in brieven achteraf de stemming te peilen bij de nieuwe christenen en hun
steevast een hart onder de riem te steken.
Een
hele omslag was het gisteren op de eerste repetitie van het nieuwe werkjaar bij KORILE . Na al die jaren
is de duur met een half uur verlengd waardoor het mogelijk wordt veel meer
aandacht te besteden aan de opwarming en aan de afwerking van de stukken. Dat zou
ongetwijfeld kunnen leiden tot een hogere kwaliteit. Een eerste bewijs werd al
onmiddellijk geleverd. Wat
voor dirigenten geldt, een goede fysieke conditie, is nog veel meer waar voor
zangers. Een goed instrument kan je alleen maar terugvinden in een gezond
lichaam. Problemen genoeg dus in een koor dat niet meerde jeugd in zijn rangen
heeft. En een reden te meer om bij de opwarming stipt aanwezig te zijn en er
niet met je petje naar te gooien.
Na de voorstelling van onze gastsopraan is het maar
logisch dat we ook eventjes Jelle Vasterhaeghe in de kijker zetten.
Jelle (° 1984 Deinze) haalde zijn Master aan het
conservatorium in Gent, waar hij klassieke piano studeerde bij Daan Vandewalle
en Vitali Samoshko. Zijn kunde als klassiek begeleider ontwikkelde hij verder
in de stemklassen van Gidon Saks en Marcus Pujolin Gent en bij Gerda Lootens aan
het Koninklijk Conseratorium in Brussel.
Behalve een bijzonder vaardig begeleider met een
grote stilistische verscheidenheid en uitzonderlijk improvisatietalent, is hij
ook een orchestrator die zich focust op strijkorkest en popmuziek.
En tenslotte dirigeert hij Ter Looveren in
Zelzate waar hij mij opvolgde.
Het kan geen toeval zijn dat ik juist vandaag als
voorbereiding op Europa Cantat heb zitten luisteren naar de Missa Solemnis
van Antonio Salieri. Op 18 augustus 1750 werd hij geboren. Ondanks zijn wat
bekaaide reputatie mede onder invloed van Mozartfanaten was het in zijn
tijd een man van groot gewicht. Hij was o.m. hofkapelmeester van keizer Jozef
II in Wenen. Zijn operas, missen en andere muziekwerken kenden groot succes in
Wenen, Parijs en Milaan.Dat hij een
erezuil kreeg op het Wiener Zentralfriedhof is niet alleen te danken aan zijn
compositorisch oeuvre, maar ook aan het feit dat hij de eerste belangenvereniging
voor musici stichtte.
Met bijzonder veel genoegen kunnen wij aankondigen
dat wij voor de kerstconcerten van KORILE en Musica ad Nives als gastsoliste Valérie
Vervoort hebben kunnen vastleggen.
De
Belgische sopraan Valérie Vervoort-Lawson studeerde klassieke zang aan het
Koninklijk Conservatorium van Antwerpen, aan de Brooklyn Conservatory of
Brooklyn College in NY en aan de Operastudio Vlaanderen in Gent. Daarnaast
volgde ze een heleboel masterclasses en zomercursussen (VoicExperience in
Florida, IIVA in Italië, IVAI in Israël en Lidal North in Oslo).
Ze
behaalde de 1e prijs op de internationale wedstrijd José Augusto Alegria
(november 2007) en is finalist van de Elardo Competition (juli 2008) alsook van
de International Rotary Opera Competition (Lisbon, mei 2010).
Ze
gaf concerten in Europa, de Verenigde Staten, Israël, Hong Kong en Qatar.
Valerie nam op voor de Spaanse Televisie, de Portugese Radio Antena 2, ARTE,
Exqi TV, RTBF en treedt geregeld op met de pianisten Jill Lawson en Nicolas
Callot. In kamermuziek hoorden we haar met Law3on, Hommages en het Enigma
Ensemble. Ze werkte samen met hedendaagse componisten zoals Arne Werkman, Adam
Gorb, Denis Bosse en Hanne Deneire. In november 2010 bracht Beeldenstorm een
nieuwe CD uit met muziek van Hanne Deneire, waarbij Valerie werken zingt voor
sopraan, viool, cello en piano (Katsu en Wolf).
Valérie
geeft les aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen als assistente van
Stephanie Friede.
Wie begin september even tijd heeft, kan zich naar
Utrecht reppen voor het festival Oude Muziek Habsburg 2014. Het
openingsconcert met Fux Te Deum en o.m. de Missa
Divi Xaverii van Zelenka is uitverkocht, maar dezelfde Zelenka is bvb. te
horen in een uitvoering van zijn Paascantates door het Praagse Collegium
Marianum (zondag 31 augustus, 17.00 uur, Geertekerk). Voordien hebben we onze
eigen Paul Van Nevel met het Huelgas Ensemble als gehoord als perfecte
ambassadeur van Jacobus Gallus (zaterdag 30 augustus 20.00 uur,
Tivoli/vredenburg). En als je er toch bent dan ga je de maandagmorgen om 11.00
uur luisteren naar 7 studenten van de Julliardschool met nog meer muziek van
Fux en Tuma.
De Amsterdamse
dirigent Frans Brüggen is thuis op 79-jarige leeftijd overleden. Hij was al
geruime tijd ziek. Brüggens muzikale nalatenschap is immens. Frans Brüggen, in
1934 geboren in Amsterdam, was in de jaren zestig en zeventig de beroemdste
blokfluitist ter wereld. Een charismatische podiumverschijning, die in zijn
recitals een sfeer van onvoorwaardelijke concentratie wist op te roepen.
Hij speelde voornamelijk oude muziek, van Bach en Telemann, en als lid van het
trio met Gustav Leonhardt en Anner Bijlsma ook van Rameau en Couperin, maar ook
eigentijdse componisten liepen met hem weg. Berio componeerde voor hem Gesti.
Al op zijn 21ste werd hij docent aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.
Later werd hij onder meer gastdocent aan de universiteit van Harvard.
Onder invloed van Leonhardt ontwikkelde Brüggen zich als een van de voormannen
van de oudemuziekbeweging, die er een principieel punt van maakten oude muziek
op oude instrumenten te spelen, om dichter bij de klankwereld te komen die de
componisten zich destijds hadden voorgesteld. Mede door zijn toedoen
veroorzaakte die beweging een revolutie die het muzieklandschap blijvend heeft
veranderd en internationaal een stempel heeft gedrukt op het conventionele
symfonische muziekleven.
Hij deed dat met zijn eigen Orkest van de Achttiende
Eeuw, opgericht in 1981 als middel tot verbreiding van het Brüggense evangelie.
Hij was toen inmiddels 'uitgeblokfluit', zoals hij het noemde.
Brüggens grote kracht was dat hij muziek maakte vanuit ontdekking en verbazing.
Door Beethoven vanuit Haydn te benaderen kon hij invoelbaar maken wat er zo waanzinnig
revolutionair aan Beethoven was. De musici speelden op violen met darmsnaren,
niet met stalen snaren. Het gepiep en de onzuiverheid die dat aanvankelijk met
zich meebracht, namen ze voor lief. 'In het begin was het behoorlijk
klungelig,' zei Brüggen, 'maar we zijn zoveel beter gaan spelen.'
Zijn grote kracht was zeker niet zijn
dirigeertechniek. Zelfs zijn orkestleden, die hem in overgrote meerderheid
dertig jaar trouw bleven en met wie hij meer dan honderd tournees maakte en
duizend concerten op vier continenten gaf, keken met kritische blik naar zijn
gestiek. Met kenmerkende stijve vingers (pink rechtop; net als in zijn
blokfluitjaren) was hij geen wonder van helderheid.
'Je kan het geen dirigeren noemen,' zeiden zelfs musici van zijn eigen orkest.
'Soms moet je écht niet kijken.' Maar of ze nou scherp op de dirigent letten of
niet, onder Brüggen had het Orkest van de Achttiende Eeuw een moeilijk onder
woorden te brengen eerlijke, warme, liefdevolle en avontuurlijke klank.
Brüggens muzikale nalatenschap is immens. De muziekwereld erft een ethiek en de
liefhebbers erven de vele prachtopnamen. De symfonieën van Beethoven, in 2011
nog opnieuw vastgelegd op cd. De symfonieën van Haydn. Mozart, Schubert,
Mendelssohn, Bachs Passionen. De lijst is zeer lang en indrukwekkend.
Tijd om je agenda te nemen en te noteren dat op zaterdag 4 oktober (10-17 uur) in de abdij van Drongen een repertoiredag georganiseerd wordt. Een must voor allen die willen kennis maken met (nieuw) repertoire en partituren. Maar ook een buitenkansje om met Florian Heyerick te zingen. Wil je meer weten en inschrijven dan gaat een ervaren zanger of dirigent natuurlijk naar de website van Koor & Stem. Want eigenlijk is mijn aankondiging overbodig als je daar regelmatig eens een kijkje gaat nemen.
Ieder
van ons heeft waarschijnlijk zijn eigen beeld van de hemel: een Eden voor de
tuiniers, een Hof van Cleve voor de rijstpapeters, een Aqualibi in het kwadraat
voor de waterratten. Voor mij kan ik al een voorafspiegeling van het ideale
hiernamaals meemaken in BOZAR op 12-14 september tijdens het Singing Brussels
Celebration Weekend (zie website Koor & Stem). Een hele reeks koren
(gerenommeerde zoals de Tallis Scholars en Voces 8, en het kruim van de
Belgische koorwereld ) treden voor het voetlicht.
Dankzij
een uitnodiging van Erik Demarbaix vind je mij daar terug op zaterdag. Op
zondag kan ik er helaas niet bij zijn en mis ik bvb. Vivente Voce, maar ook het
Manteliusensemble, om er maar enkelen te noemen.
Overal ten lande wordt
alarm geslagen, nu er een Vlaamse regering aangetreden is die zich vooral lijkt
te bekommeren om besparingen. Naast al de zorgen die er zijn rond gezin, zorg
en jeugd, wordt ook he beleidsdomein Cultuur zwaar bedreigd. Nochtans
Cultuur
heeft artistieke, maatschappelijke en economische waarden. Cultuur is
noodzakelijk voor de vorming van onze identiteit, voor de ontplooiing van
mensen en voor de ontwikkeling van creativiteit. Cultuur verbindt, biedt
plezier en draagt bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
Cultuur verbindt en heeft een socialiserende
functie. Met de verbeeldingskracht van cultuur kunnen oude patronen worden
doorbroken en nieuwe relaties worden gesmeed. Door cultuur samen te beleven en
te beoefenen, deel je ervaringen, leer je elkaar kennen en ontwikkel je een
gemeenschappelijk referentiekader. Muziek heeft heel duidelijk die werking,
maar bijvoorbeeld ook film en literatuur. Cultuur houdt ook een spiegel voor en
reflecteert op ontwikkelingen in de samenleving gebeurt. Cultuur speelt een
belangrijke rol in het vormen en ontwikkelen van onze (nationale) identiteit en
imago en kan ook bijdragen aan trots.
Sinds 1928 wordt elke avond om acht uur stipt door
vier leden van de brandweer de Last Post geblazen, als eerbetoon aan de
soldaten die sneuvelden in de Vlaamse velden tijdens WOI. Maar door de
uitvoerige aandacht voor de Groote Oorlog is het bezoekersaantal van de
Menenpoort geëxplodeerd. Met als gevolg daarvan dreigt de dagelijkse ceremonie
in Ieper zn ingetogen karakter te verliezen door luidruchtige toeristen. Dit
schreef de krant Het Laatste Nieuws vandaag. Als er lawaai is, zijn het
- spijtig genoeg - meestal Belgen zegt klaroenier Tonny Desodt.
Na
de huishoudelijke weetjes van gisteren, terug naar de koormuziek. De plannen
voor Europa Cantat krijgen toch al een klein beetje vorm. De laatst nieuwe
suggestie van mijn trouwe medereizigers was om bij het vertrekken een hele dag
uit te trekken om iets van Boedapest te ontdekken en daarna door te rijden naar
Pécs. De duurtijd van ons Hongaars avontuur hangt af van de gekozen ateliers.
Als er voor een combinatie van 2 kleine ateliers gekozen wordt, zijn we 8 dagen zoet in Pécs, de langere ateliers duren
6 of 7 dagen.
Kiezen
wordt nog een moeilijke klus omdat je soms het raden hebt naar de echte inhoud
en omdat in de programmabrochure de voertaal van het atelier niet vermeld
staat. Daarmee wordt deze editie van Europa Cantat een avontuur.
Ik
hoop op toch wat deelnemers en mede-avonturiers.
Coca-Cola
is s werelds bekendste frisdrank, maar heeft ook tal van minder bekende
functies en kwaliteiten. Paul Michael van
Wisebread vroeg zich af of je nog andere zaken kan doen met Cola (of Pepsi),
nadat hij er succesvol een vetvlek op zijn hemd mee had kunnen verwijderen. Een
zoektocht op internet, maar ook in magazines en boeken leverde volgende lange,
maar niet eens volledige lijst op.
1.Vetplekken schoonmaken.
2.Roest verwijderen.
3.Bloedvlekken schoonmaken.
4.Olievlekken verwijderen van je garagevloer.
5.Roestige bouten losmaken.
6.Slakken aantrekken en doden.
7.Je gazon groener maken
8.Astma-aanvallen voorkomen.
9.De voorruit van je wagen ontvriezen.
10.Aangebrande
potten en pannen schoonmaken.
11.Potten
ontkalken.
12.Kwallensteken
neutraliseren.
13.De
accuklem van je auto schoonmaken.
14.Misselijkheid
genezen (een lepel cola die al even openstaat per uur).
15.Het
bovenstaande helpt ook tegen diarree.
16.Een
fontein maken met Mentos en cola.
17.Van
de hik afraken (gorgel met wat ijskoude cola).
18.Je
voorruit schoonmaken (schud een blik cola en giet het erover).
19.Je
bumpers en je motor maak je ook op die manier schoon.
20.Verkoudheden
genezen (breng wat cola aan de kook, laat het even afkoelen en drink het
terwijl het nog warm is).
21.Zoete
barbecuesaus maken (meng cola met ketchup).
22.Je
stoofpot extra karakter geven
23.Muntstukken
opblinken.
24.Krullen
in je haar maken. Doe wat cola op je haar, laat het even inwerken en spoel het
dan.
25.Documenten
en fotos er ouder doen uitzien. Gewoon wat cola op een doek doen, op je foto
wrijven en laten drogen.
26.Keukentegels
schoonmaken
27.Steak
bakken (meng cola met een pak Italiaanse kruiden).
28.Compost
maken.
29.Kauwgom
uit je haar verwijderen.
30.Je
huid hydrateren (meng een lepel cola met lotion).
31.Wespen
en bijen aantrekken zodat ze je niet lastig vallen tijdens je picknick.
32.Porselein
schoonmaken.
33.Roest
uit je zwembad verwijderen.
34.Onaangename
geurtjes elimineren uit je was.
35.Haarkleurmiddelen
verwijderen (gebruik hiervoor cola light).
Voor
de verandering een filmpje van YouTube over de onverwachte effecten van muziek
(in casus een trombonespeler). Doet mij terugdenken aan de lessen pedagogiek
tijdens mijn opleiding waar ik mevrouw Vanderstraeten mateloos kon ergeren door
uit te weiden over de effecten van de muziek van Mozart op de melkproductie van
koeien.
Techniet
eventueel uit te proberen bij het begin van een koorrepetitie.
Met
dank aan Victor en Marie-Louise voor de inspiratie!
Met de herdenkingsdienst in Westminster Abbey
gisterenavond om 22.00 u. werd de dag afgesloten waarop het begin van de Groote
oorlog in herinnering werd gebracht. Britse royals waren uitgezwermd om de dag
op te roepen waarin volgens de toenmalige minister Sir Edward Grey de lichten
in Europa uit gingen.
Met een matte Camilla, hertogin van Cornwall, was
het maar een lauw orgelpunt in Engelands koninklijke abdij. Het muzikaal
gedeelte was nog het meest interessante. Vooral het Kyrie uit de mis in g-klein
van Ralph Vaughan Williams werd op indrukwekkende wijze uitgevoerd door het
koor. Salvator mundi van Tallis werd een tweede smeekbede door de choristers.
Ook Purcells Remember, Lord, no tour offences paste in het geheel.
De Church of Engeland heeft er een handje van weg
om memorabele diensten op te zetten, waarin muziek een belangrijke rol speelt.
Gisteren had zij, mede door het concept van de dienst, een dipje dat wij graag
vergeven omwille van de zo talrijke schitterende momenten.
In Oostenrijk moeten ze met al hun bergen
gedacht hebben: Als Mozes niet naar de berg komt, dan komt de berg naar Mozes.
Wat in Vlaanderen al wat jaren geleden
is, wordt gerealiseerd in het buitenland.
Peter Benoits prachtige Messe solennelle werd de
laatste jaren verschillende keren in het buitenland uitgevoerd. In 2008 kreeg
de Hoogmis een prachtige uitvoering in het Japanse Nagaoka en vorig jaar werd
de mis twee keer met groot succes uitgevoerd in Bregenz en Dornbirn. Die
Oostenrijkse uitvoerders waren zo enthousiast over het werk van Benoit dat ze
zelf voorstelden om de mis ook in Antwerpen uit te voeren.
Dirigent Guntram Simma komt op 4 oktober 2014 met
meer dan 100 koristen en instrumentalisten - een mix van uitstekende amateurs,
semi-professionelen en professionelen - naar Antwerpen. Uitvoerders zijn Peter
Schmitz (tenor), het Vorarlberger Madrigalchor, het Kirchenchor St. Peter und
Paul (Lustenau) en het Collegium Instrumentale.
Zaterdag
4 oktober 20.00 uur Carolus BorromeüskerkApen .
Welke kleur je aanneemt als je je mateloos ergert
zal mij een zorg wezen. Gisteren had ik ze in elk geval bij het lezen van een
interview voor Knack. Onze Antwerpse potentaat, gevraagd naar een figuur waar hij zich aan spiegelt,
verwees naar een Romein van 2500 jaar geleden: Cincinnatus. Ik veronderstel dat
hij wil dat wij maar twee dagen uit die
man zijn leven onthouden hebben.
Cincinnatus was een Romeins politicus uit de partij
van de patriciërs (zeg maar de aristocraten), die in het eerste deel van zijn
carrière zich met alle mogelijke middelen verzette tegen de rechten van het
gewone volk. Als handlanger gebruikte hij zijn zoon, die het zo bont maakte dat
hij moest vluchten naar de Etrusken en door de Romeinen ter dood werd
veroordeeld. Waarop Cincinnatus van miserie zijn landgoederen moest verkopen en
hem niets anders overbleef dan zelf als boer te gaan werken op het enige lapje
grond dat hem nog overbleef.
Dat de patriciërs hem toch nog opvisten was te
danken aan het feit dat Rome een meedogenloos iemand nodig hadden om ten oorlog
te trekken. Cincinnatus werd aangesteld als dictator. Hij klaarde de klus in
enkele weken en trok zich opnieuw terug op zijn boerderijtje. Al wat er voor
kwam schijnt onze Antwerpse mini-Romein vergeten te zijn. Alleen de hoop
dat- zoals bij Cincinnatus- er nog een
tweede keer komt dat hij weer tot het dictatorschap geroepen wordt en
ondertussen heel bescheiden ambteloos blijft, moet in het daglicht gesteld
worden.
Hoe dan ook, Cincinnatus groeide uit tot het
voorbeeld van de Romeinse deugd bij de aristocraten. Zijn gedachtenis leeft
zelfs voort tot in de VSA, waar een stad naar hem genoemd werd (Cincinnati. En
ondertussen mag onze boer voort ploegen in Oosterweel. Maar hoogmoed komt
voor de val. Livius heeft er voorbeelden genoeg van.
Vakantietijd;
dan zit ik weer volop in de begrafenissfeer. Reguliere organisten schijnen ook
op verlof te gaan. Dat is dan anders dan in vorige eeuw. Ik herinner mij niet
dat de koster van de kerk van mijn jeugd ooit afwezig was. Hij mocht dan al
snipverkouden zijn, hij was er. Het verschil kon je overigens niet horen, zijn
gezang klonk altijd even nasaal, een regelrechte aanval op je trommelvliezen. En
ook zijn orgelspel was niet veel soeps. Ik herinner mij geen Bach, geen Händel,
geen Widor. Hooguit komt mij zijn rode neus voor ogen: hij en zijn 2
ongetrouwde zusters hielden een drankwinkel annex rookwaren open, waar ik voor
6 frank om sigaretten ging voor mijn vader (Groene Michel zonder filter).
Maar
als het waar is dat je slechts sterft als iedereen je vergeten is, dan is de
brave borst nog altijd levend.
Ik ben Carlo (Carlo Claes), geboren op 20 september 1944. Als je goed telt weet je hoe oud / jong ik ben. Enkele jaren geleden gaf ik mijn job als resoc-coördinator van Waas en Dender op om met brugpensioen te gaan. Sindsdien kan ik mij aan mijn echte passie wijden: de koormuziek. Ik dirigeer twee koren: Fiori Musicali uit Sint-Niklaas en het Hanswijkkoor in Mechelen. Zo ontmoet ik iedere week een hoop fijne, lieve mensen. Maar hier is de wereld nog veel groter. Dus kom ik nu ook jou tegen.
