Tussen onze beelden van Excelcior uit Oostende ontdekten we een SAVA, welke in eerste instantie niet konden determineren. Met dank aan een lezer opgelost.
SAVA met startnummer 13 Oostende 1911. Wie weet wie er aan het stuur zat, graag melden.
In 7 vorige artikelen beschreven we zeer kort de geschiedenis van het Belgische Merk Excelcior, een parel uit de zee van vaderlandse automobielen, of beter ster aan het firmament der automobielen, want Excelcior betekend 'diamant of ster' in het latijn.
We toonden beelden van wagens die voor personenvervoer dienden, reclame affiches e.a.
Excelcior was ook actief in de racerij, niet echt succesvol, maar het leverde wel mooie beelden op.
Het is NIET toegestaan deze te gebruiken om te publiceren, ook niet digitaal ! Exclusieve rechten op dit blog.
We beginnen met beelden van de Helden van toen.
De meest bekende figuur was Jozef Christiaens, Jef voor de vrienden, waarvan we zowaar een Doodsprentje vonden. Ingenieur, Automobilist en Piloot.
Jef was dus ook een fervent vliegtuigpiloot.
Hij was een van de eerste fabrieksrijders bij Excelcior. Foto bij de Fabriek in Zaventem.
Hier zien we hem aan het werk met een Excelcior met spitse radiator Oostende 1909, waar we laten nog uitgebreid op terugkomen, met vele foto's. Christiaans is een van de weinige Belgen die hun geluk gingen proberen in Amerika. Hier op de Indianapolis (later Indy 500) 1912 Poserend in een Excelcior met Ronde tank, zie mooie taxplaat. 1913 Arthur de Coonink, poseert ook in deze wagen. (zie foto in volgend artikel) Christaans verongelukt in 1919, kort na zijn terugkomt uit de VS. Christiaens met de 6 cilinder 'Indy' Bolide. 1912.
Ook had hij de gewoonte om met gierende banden in de keiheuvelstraat te vertrekken om dan op 2 wielen de hoek om te vliegen in de De sellierstraat en slechts 1 rubberspoor achter te laten.
De raid Brussel - st Petersburg was ook gebaseerd op een weddenschap. Samen met zijn compaan 'Driver/Aviator' Christiaens wedden ze voor een bak bier dat ze sneller dan de exprestrein in St Petersburg zullen aankomen. De trein stond echter reeds 2 uur aan het perron toen ze aankwamen. Achteraf echter bleek dat het Duo door de Russische douane 4 uur aan de grens werd opgehouden. (opzettelijk?) In feite hadden ze dus de weddenschap gewonnen. (later beelden hiervan in dit blog) Hieronder enkele foto's van de 'Zotten Dils'
Andre in de 20er jaren met een type Adex C. Andre in de bloemetjes gezet bij Spa Francorchamps. Hieronder een beeld van Andre en zijn echtgenote, beiden testen ze Excelciors in de Ardennen.
Hieronder nog een Testpiloot bij Excelcior, Roger Darteyre in 1928 En Senechal die voor Excelcior reed op Spa/Malmedy.
Excelcior racing and more. 3 Spitsneus excelcior's
1909 Oostende Christiaens. Coupe Boulogne 1911 Rivierre aan het stuur. Zelfde locatie, andere camera. Boulogne sur mer met startnummer 44 1911 (Hornstead?) Met startnr 5 Paul Rivierre. Nog een opname van startnr 44 Hornstead/Christiaens. Excelcior startnr 9 Rivierre 1911 Le Mans. Excelcior start nr 6 Coupe Williame Oostende 1911. Startnr 7 coupe Willame 1911. Zelfde als hierboven Oostende 1911 Coupe Williame. Excelcior met spitse radiator waarbij geen startnummer zichtbaar is, maar vermoedelijk ook Oostende 1911. Hieronder een hele mooie waar nr 7 over de finisch vliegt, Oostende 1911 Hieronder nog een aantal Excelcior's zonder startnummer maar wel een kenteken Oostende 1910 of 1911.
kenteken 13543 op naam van George Hagemeyer uit Brussel. en 14536 op naam van Henri F.G. Langlois uit Aarschot. Zelfde wagen als hierboven 14536 Pre Race.
Zeer mooie en exclusieve foto van de Excelciors in de pits ! Publiek en pers kunnen zich vergapen aan de wonderen der techniek 1911.
Oostende was in de periode voor WO I een Bruistende badstad waar op het gebied van auto/motoren en vliegtuigen een en ander te doen was. Het was een ontspanningsoord voor het koningshuis, trekpleister voor adel, geld en avonturiers. Reeds enkele beelden uit Oostende kon u zien in vorige rubriek 'spitse Excelcior'. Hier nog een aanvulling met meer moois uit Oostende.
We beginnen het verhaal met een beeld dat u zeker bekend voorkomt als u al eens aan de kust was.
Zo ongeveer moet het er uit gezien hebben als er een evenement plaats vond.
Verboden foto's te kopiëren.
Automobielen konden rustig parkeren aan het strand, en vormden een bijkomende attractie.
Reeds in 1909 werden er course's georganiseerd, met hier aan de start Excelcior 21521. Een jaar later (1910) zien we deze Maurice Coosemans met Excelcior 14479.
Hieronder. Dezelfde wagen hier vertrekkend bij garage Williame Freres, waarnaar een van course's vernoemd werd. Coupe Williame. Daarnaast waren er de Coupe de Liedekerke, en Coupe du Roi.
Wie deze Williame gebroeders waren hebben we (nog) niet kunnen terug vinden. Wie het weet mag het melden. Coupe de Liedekerke was vernoemd naar Baron de Liedekerke, welke het evenement sponsorde. In 1911 te Oostende deze Excelcior die we al eerder toonden. Gebouwen zijn hierbij beter herkenbaar, ergens op de Torhoutse steenweg. Ook onderstaande foto van Excelcior 1912 toonden we reeds eerder, maar hoort dus ook thuis in deze rubriek 'Oostende' Met deze wagen nam Christiaens (ook op deze foto) deel aan de Indy 500. Ook het publiek kwam massaal afgezakt naar Oostende. Sommigen per Excelcior. Hier een mooie opname aan het bekende bruggetje in het park van Oostende. En handelaars profiteerden van de actie om hun waren aan te prijzen. Hieronder een Excelcior Dealer aan het Casino. Nu we toch weer in de handel zitten, hieronder enkel modellen die je destijds bij d'Ieteren kon bestellen. Een Adex C met aluminium motorkap, een modeverschijnsel begin jaren 20. Een sportieve versie. Coupe chauffeur. Limousine Open Phaeton. Nog een coupe chauffeur. En nog een mooie affiche van SKF Lagers voor Excelcior.
Excelcior racing and more. 5 Oostende - Brooklands
Na deze reclame intermezzo nog meer beelden uit Oostende. Het zijn niet allemaal beelden van Belgische wagens, maar te mooi om in de kast te laten liggen.
Hieronder dan nog een opname van Coosemans die dus ook in 1911 nog reed op Excelcior nr 7. Met nr 6 het team Christiaens Dils. Hieronder een Mathis, maar op de achtergrond zie je nog net Excelcior nr 6 Met nr 15 starte ene mr D'Hespell, met gelijknamig merk afgekort DSPL. (een Belgische wagen ?) Onder; Een van de rivalen Peugeot. Met deze foto hebben we een blik op de andere kant van de weg, waar we een glimp opvangen van de bezoekers met hun wagens, en opvallende muurreclame Ook aan de start deze onbekende wagen. PS. We vonden ook een pracht afbeelding van een deelnemende SAVA, later in dit blog te bewonderen. Tenslotte laten we u nog genieten van dit prachtbeeld. Ook Peugeot. Excelcior nr 5 ergens in de straten van Oostende. Een jaar later was Excelcior actief op Brooklands, waarvan hier enkele zelden geziene beelden.
Christiaens aan de startlijn voor de Pre run. Mecanicien Dils controleert een en ander terwijl Christiaens een babbeltje slaat. Zelfde foto hieronder, betere kwalitein Excelcior verliest duidelijk een plasje olie............. Zeldzaam blik op de 6 cilinder Christiaens en de nog jonge Dils op Brooklands. Het startpeloton in 1912. Excelcior rij 2, 5de van rechts.
Dils werkt aan olielekkage. Daarna (of ervoor) een testrit. zonder motorkap en radiatorschelp.
Van Royal Star en SAVA glijden we bijnanaadloos over naar een andervermaardautomerk geproduceerdop slechts een klein
kanonschotnaar het Noorden.Elke Belg is er al eens in de buurt geweest
als hij het vliegtuig nam.Vlak bij het
spoorstation van Zaventem Centrum, destijds nogSaventhemlagen, en liggen nog
steedsde fabrieken waar eens devermaarde Belgisch Bentleygebouwd werd.Als Minerva de Rolls was, dan was Excelcior de Bentley.Het koningshuis was ook hier een trouwe
klant, maar Excelcior was de enige die zijn topmodel ook naar de koning noemde,
namelijk de Albert I. Albert kocht vanaf 1911 dan ook jaarlijks meerdere nieuwe Excelcior's.
1907 was dan rijp voor een ommegooi, en men verhuisde van de
Tervurenlaan naar Rue de Turqui, en er werden 12500 goudfranken aan kapitaal in
het bedrijf gepompt.Hier kwam de eerste
volledig in eigen beheer gebouwde Excelcior naar buiten gerold. Het was een
vierpitter met 14/20 pk zijklepper en had reeds cardanaandrijving. Geleidelijk werden de modellenverbeterd met een hoogtepunt in 1914. Ze
kregen de typebenamingen D, D4, DC, F30 de B Fiacre. Deze laatste was specifiek als
taxi bedoeld. De D6 was een 6 cilinder. Arthur had door dat goede smering een
belangrijk item was enExcelcior werd
vooral geliefd omwille van zijn kwalitatief smeersysteem. Deze wagens eisten
voor die tijd minder onderhoud. Motor had ook al druksmering.
1910 kwam der de D6, een 6 cilinder, welke voordurend werd
verbeterd. Het was een zeer soepele en betrouwbare motor, met superbe
wegligging.
In 1911 was het dan tijd
om te gaan racen.Men nam deel aan de
Franse Grand prix, en ook in 1912 ‘circuit de la sarthe’deden ze mee. Helaas niet erg succesvol, ze
reden nog met hun 4 cilindermodellen.Toen schakelden ze over naar de D6, een 9 liter gevaarte op circuit
Dieppe, en huurden ze een ex piloot Josef Christiaens met de hoop op
beterschap.Hij behaalde een zesde en
derde plaats in verschillende klassementen. Op de meeting van Oostende dat jaar een eerste
en nieuw record.Hun zescilinder haalde
eensnelheid van 180 km/h tijdens de 20
km proef.Ook in Spa waren ze succesvol
door alle records te vergruizelen op de hellingen van Malchamps en
Bethane.Zelfs op het beruchte
Brooklands circuit verbeterden ze het 50 mijl record.
Ze zagen het van dan af volledig zitten, en
schreven zich in voor de rally van Monaco, en begonnen aan de voorbereidingen
voor de legendarische Indianapolis GP, of te wel de Indy 500 van 1914.Christiaans hield lang de leiding met zijn 9
liter gevaarte, maar eindigde uiteindelijk toch op een 5de
plaats.In 1913 reden ze met lichtere
zes cilinders, en de piloten waren Christiaens en de Duitser Hornsted, ex
Mercedes rijder.
Ze wilden ook door
betrouwbaarheid klanten winnen, en volbrachten de rally Brussel – St Petersburg.
Dit met een zeer fraai gemiddelde van 80 km/h.Autosnelwegen toen onbestaande welte verstaan. Lees de anekdote hiervan bij het beeldverhaal in Excelcior racing history. ! Bovendien werden ze aan de grens 4 uur lang opgehouden. (met opzet?)
De productie liep op tot 250 stuks, die door verschillende
koetsenbouwers van de gewenste opbouw werden voorzien. Export vooral naar
Engeland.In 1914 wijzigde met zoals bij
SAVA de radiator vorm, naar meer afgeronde kanten,om in de mode te blijven.Koning Albert schafte zich zoals eerder vermeld, regelmatig een
nieuwe Excelcior aan. In het jaar 1914 werd hij daarmee regelmatig gespot aan
het front, en deed zijn intocht terug in Brussel ook per Excelcior. Want, ja, ook hier kwamen de Duitsters in 1914
huishouden, ze bezetten de fabriek, en op hun vlucht terug namen ze de hele
inboedel maar mee, inclusief de racewagen die op Indianapolis reed. Ze deden zelfs de moeite er een foto van te nemen (zie foto's).
Arthur zat echter tijdens de oorlog niet met zijn duimen te
draaien en ontwierp een totaal nieuw type, de Adex B.Adex stond voor Arthur de Conick en
Excelcior.Tegelijk werden er reeds
plannen gesmeed om na de oorlog terug op te starten. Iets wat andere firmaÂ’s
nalieten,en daardoor aan hun einde
kwamen.De vernieuwingen waren vooral
aanpassingen aan het comfort.Stabieler,
betere remmen op alle wielen, vering, naar het voorbeeld van Isotta
Franschini.Ook Minerva nam dit systeem later
over.
1922 Een nieuwe 6 cilinder met 5,3 liter motor en 3
carburatoren werd tot leven gewekt. Adex C. Met deze mobiel kon men 140 km/h
over de wegen snorren.
1923 neemt men deel met 2 voertuigen aan Le Mans. Deze
getunde exemplaren halen zelfs 160 km/h.Ze behalen echter geen podium plaatsen.Ze worden 5e en 7e. Men moest het met deze zware
en logge machines opnemen tegen de veellichtere en wendbare BugattiÂ’s e.a.Ook nemen ze dat jaar deel aan coupe Boillot.
1925 Ook voor het publiek komt er nu een Super sport om aan
160 Km/h te kunnen vliegen.Het gamma
bevat ook de gewone sport en toerisme.
1926 Excelcior behaalt zijn beste prestatie tot nog toe met
een 2de plaats in de GP van België. Men trok de piloot Pissart van Chenard Walker
aan, welke alle eerderewedstrijden
won.Christiaens was immers eerder dat
jaar verongelukt in Engeland, na zijn avontuur in Indianapolis.Pissard maakte record rondes, maar door
problemen met de carburatie zakte hij naar een 15e positie. Dit werd
opgelost en hij herpakte zich om toch nog een derde podiumplaats te behalen.
1926 na de Adex typen kwam de Albert I in sport en tourisme
versie.
1927 De voorgenoemde Pissart wordt verdeler voor Excelcior
in Waterloo. Men nam voor een laatste keer deel aan de GP van België, waar het
duo Senechal – Caerels overwon. Pissart had zich uit deze race
teruggetrokken omdat een vriend van hem het leven liet in een Rally te
Chimay.Er reden nog 2 andere exelcior
teams in dit jaar, in zeer slechte weersomstandigheden.De ander teams waren Dils – Ledure enCharlier – Thoua.
Ondanks de successen raakte Excelcior in moeilijkheden door
de invoer van beterkope Amerikaanse automobielen. Einde 1927 nam Imperia de boel over. In 1929
verhuisde men alle onderdelen naar Luik, en de laatste Excelcior stond op het
salon van 1930.
De fabrieken in Zaventemwerden gebruikt om de carrossen van Imperia te vervaardigen tot 1933.
Daarna was het definitief afgelopen.De
gebouwen staan er nog steeds en vestigen vandaag een Draadfabrikant.
Dus nog iets in een vergeten hoek liggen van het merk
Excelcior of ander Belgen,, stuur het ons door, en we vullen het verhaal aan
voor iedereen die het lezen wil.
We beginnen het fotoverhaal met de affiches en tekeningen, waaruit het duidelijk wordt waarom we de vergelijking met Bentley kunnen maken.
Affiche uit 1925, met koninklijk alure. Execlcior Coupe chauffeur in de Belgisch kleur; geel.
En Excelcior op sportief vlak, gebruik makend van enkel de beste materialen.
Exelcior voor alle weersomstandigheden
Excelcior aan het strand van Oostende 1910.
Excelcior 'le Mans' 1927 Excelcior 'Indy 500' Hieronder een hele mooie affiche, welke niet enkel Excelcior als sportief Belgisch merk Illustreert.
Vindt ook Minerva, Nagant, Springuel, e.a. Favoriet van de Koning !
Af en toe moest er ook gewerkt worden aan Excelcior.
Een van de oudste teruggevonden reclame affiches's met vermelding van succes 1905/1906
Excelcior phaeton 1913 voor Engelse markt. Jaar van deze onbekend, we schatten 1912 Hieronder een mooie caburator reclame voor Belgisch merken. Ook FAB, Pipe, Nagant, Linon, SAVA,Dasse worden vermeld. 1913
Excelcior werd ook vertegenwoordigd in Nederland.
Volgens onderstaand affiche nam Excelcior ook deel aan de GP Zwitserland, en werd hier eerste in zijn categorie.
Zowel Leopold II als Albert 1 waren autoliefhebbers, en hun favoriet was Excelcior.
Hieronder 2 beelden van aangekocht chassis 1921.
Een van de allereerste Excelciors, gefotografeerd bij paleis Laeken. Het koningshuis beschikte over meerdere modellen, zoals deze coupe chauffeur. Hier Albert in het bijzijn van Arthur Durea. Koningin Elizabeth en Albert met Excelcior 10108 Koninging Elizabeth woont tennismatch bij. 2 beelden van excelcior's, foto 1 nam deel aan Le mans 1927. Hieronder volgen een aantal beelden van Albert op bezoek aan het front 1914, rode kruis. Intrede in Brussel 1918
Bezoek van de Franse president met Renault, gevolgd door Excelcior.
Hieronder een foto die eigenlijk thuis hoort in de rubriek Minerva. We zien 2 Minerva's van de koninklijke vloot, maar ook helemaal rechts een Excelcior. Foto genomen tijdens bezoek aan Leopoldsburg. Mooie opname van koningspaar in Excelcior. Jonge leopold III
Albert zat ook als eens graag achter het stuur.
Hieronder opnamen van Leopold III in burgerkleding. Nog eentje van bezoek aan het front tijdens WO I, met een gehele koninklijke vloot op de achtergrond. We gaan verder met beelden van Excelcior op de salons van weleer.
En tenslotte in dit artikel enkele beelden van en in de Fabriek. In de montagehal. Er liepen slechts een honderden exemplaren van naar buiten. Bij Minerva waren er dat duizenden. Zo kocht men destijds een Excelcior, en dan op naar de carrossier. Exelcior's die klaar staan om getest te worden. Open deurdag bij Excelcior, alle prominenten waren aanwezig. Als laatste in deze rubriek, de fabrieken anno 2018 langs de spoorweg te Zaventem. Hieronder een beeld van tesrijder en vertegenwoordiger voor Excelcior; Leon van Cauter.
Bij het maken van testritten was het ook gebruikelijk passagiers mee te nemen. En ook Mevr. Dils mocht achter het stuur. Daarmee had je ongeveer dit uitzicht. We toonden reeds eerder een van de eerste wagens van Leopold II. Ook dit exemplaar kwam toe aan het koningshuis, Excelcior met caros van D'ieteren. Niet veel later al veel moderner ogend, zoals deze Landaulette. Nog een schitterende opname van een vroege Excelcior. Omstreeks 1911. In datzelfde jaar deed deze dienst als taxivoertuig in Breda. Ook uit 1911 deze overlever in Zwitserland.
Anno 1908 kreeg je ook al veel aandacht. Een schitterend beeld van een sportieve Excelcior 22184 bij een onbekend kerkje. Moest iemand het toevallig herkennen...... Aan het stuur Hornsted. En naast hem staat Jef Christiaens. De man zittend op de achterkant is Andre Dils.
Zie ook foto in racing and more 2. mogelijk dezelfde wagen en locatie. Nog een vroege Excelcior coupe chauffeur. Hieronder nog eens een testrit met nog niet van caros voorziene Excelcior. Familie uitstap per coupe chauffeur. Hieronder een foto van Arthur de Conink op uitstap naar Zwitserland, natuurlijk in zijn persoonlijke Excelcior.
Deze was uitgerust met 2 rijen zitbanken achter de chauffeur, plaats voor de hele familie. Ook de bomma mocht achterin.
Geloof het of niet, maar het Oldtimerseizoen is weeral van start gegaan. Niks nieuws onder de zon, want dat is al zo van in de jaren 50. Toen starten enkele leden van de Royal Veteran Car Club met dit initiatief, een 3 daagse winterrally voor open pre war wagens. De Toon in meteen gezet, en we mogen er fier op zijn dat deze traditie wordt verdergezet. EN; hier enkel echte oldtimers aan de start ! We volgen het evenement al enkele jaren met veel plezier en zelfs het griepvirus kon ons moeilijk in bed houden. We moesten ons wel beperken tot het vertrekpunt en het eerste deel van de rit op Zondag. Een een babbeltje slaan zat er ook niet echt in. De wegen lagen er koud maar open bij, en onze dipstick mat temperaturen tot minus 7 op een van de hoogste punten in de Ardennen. Het gemiddelde lag bij min 4, met een aangenaam snijdende Siberische Noordooster als toetje er bovenop. Niet niks. De laatste jaren zagen we een daling van het aantal deelnemers, maar anno 2018 lijkt het tij gekeerd. Naar schatting een 20tal voertuigen aan de startlijn, zoals gewoonlijk van allerlei pluimage. Hieronder ook weer nieuws........... spek voor onze bek.
Voor een volgende rit moeten we weeral wachten tot eind April.
Foto's J.Jacobs en Bdl.
In alle vroegte de nodige voorbereidingen voor een welgeslaagde dag.
En dan mogen de vogeltjes het kastje verlaten.
Mutsje opzetten.
Een wondermooie Sunbeam, die we al enkele jaren niet meer zagen. Een Belgische FN. En dan ging men de weg op.
Momenteel wordt er gewerkt aan de geschiedenis e.a. van het Merk Excelcior, maar in voorbereiding daarvan nog enkele gevonden beelden van Pipe's. Blijven inloggen dus.
Wie het weet mag het melden. Nog eentje van Baron de Crawhez aan het stuur van een Pipe. Onderstaande foto Pierre de Caters en Mr Vanderbilt samen in een Pipe. Hieronder nog een opname van het ongeval van Hautvast met Pipe op de Kaizerspreiz.
Een hele speciale is deze foto van de persoonlijke 'Pipe' camper van Baron de Crawhez, waarmee hij naar de Race's trok.
Volledig uitklapbaar voor een luxe verblijf. Hij ging er ook graag mee op reis naar de zon. Een mooie inzending uit de Noorderkempen. De linker auto is een Pipe. Rechts Nagant? Nog een model van Pipe Landaulette. Een foto genomen tijdens de coupe Prince Henri 1908. Pipe met afgedekte verlichting. Anno 1915.... En als allerlaatste een zicht van de rally Parijs Madrid 1903 ingekleurd.
We mochten nog enkele mooie Pipe vondsten ontvangen en voegen deze toe aan het Mooie verhaal.
Mogelijk is op foto nr 8 de Pipe 180 pk van prins Heinrich te zien. Extreem zeldzaam en derhalve een fantastische vondst.
Ten slotte nog een heel mooie foto van de eerste auto van Leopold II, we weten niet welk merk het is, maar het zou best een Belgische Auto kunnen zijn.
Wie het weet mag het zeggen. Foto genomen in de stallen van koninklijk paleis.
Wordt vervolgt.
Verboden foto's over te nemen !
Om nog eens te duiden op de determinatie van Pipe Auto's nog eens de herkenbare radiator.
Nog een affiche van Mr Hautvast op de fiets.
De bovenstaande foto is een welbekende verschijning doch hier ingekleurd, en derhalve wilden we hem nog eens tonen. Mr Hauvast.
Hieronder nog eens een mooie foto van een Pipe Phaeton rond 1908. Een Pipe in dienst van het rode kruis. Heel bijzonder deze foto/bewerking van het koninklijk huis. Leopold en Elizabeth met kinderen Stephanie, Louise en Clementine. We weten ook waar de reis naar toe ging, zie volgende foto..... Het restaurant. Hieronder dan het summum van Pipe, de 180 pk van Prins Heinrich? En omdat we toch in de koninklijke sfeer zitten hier de prijsvraag.... De eerste auto van Koning Leopold II...... Wie weet welk merk dit is.
Antwoord ; Germain 1902 . Germain produceerde een bijna gelijkaardig model als taxivoertuig.
Tja, het was nu eenmaal nog de periode dat
alles wat met techniek te maken had in het Frans moest. Om een of andere, maar
waarschijnlijk vooral snobistische reden, kon onderwijs enkel in deze
landstaal. Hierdoor zitten we nu o.a. nog altijd opgescheept met onze
embrayage, vitessen en ander gelijkaardige noodzakelijkheden.
Ze waren nog wel allemaal
te samen begonnen aan het technische avontuur al in 1893.
Dus zowel de
Hollanders De jong, die later Minerva oprichtte, als Dodelinger, een
Luxemburgs zakenman die aan het auto/moto avontuur begon in 1902. Dodelinger
was de initiatiefnemer om in Berchem Sylvain de Jong concurrentie aan te
doen die een jaar eerder begon. In eerste instantie gebeurde dat onder de
naam Royal Star, die net zoals Minerva met gemotoriseerde fietsen begonnen te
experimenteren. Ondernemingen zoals de rederijen Red en White star line waren inspiratiebronnen voor de naamgeving..
Zoals ook de andere merken,
Pipe, Vivinus en alle anderen probeerden ze ook op sportief vlak reclame te
beuren, en ook hier weer duikt Mr Hautvast op. Hij won met een Sava op de
Meeting van Oostende de Beker van de Koning, reed met SAVA de Coupe
Williame en de rally Brussel - San Sebastian. In 1913 Vestigde SAVA
een nieuw snelheidsrecord op de weg met 123,6 km/h tijdens een Antwerpse
meeting. De domper werd op de successen gezet toen tijdens het criterium
van de Maas Baron de Woelmont verongelukte met zijn SAVA. Hij wilde de
Springuel van Klinkhaemers inhalen, maar vloog in de berm en overleefde
het dus niet. De Woelmont was in 1911 nog succesvol in de Coupe de
Boulogne met een Excelcior. Er werden nog enkele andere kleine successen
geboekt met de coureurs Berger en Sauvenière waardoor en waarvoor er in 1914
een nieuwe racewagen ontwikkeld was, met kop/zijkleppen en dubbele
ontsteking. Helaas, het lot werd beschoren door de Duitsers.
Twee aandeelhouders
trachten na de oorlog terug op te starten, maar helaas kon dit avontuur niet
waargemaakt worden en werd de firma opgeslorpt door de concurrent Minerva.
Dit alles maakt dat er
vandaag nog zeer weinig sporen van deze fabrikant overgebleven zijn. Geen
enkele Royal Star overleefde, hoewel we weet hebben van een Chassis met
motor. Van Sava bestaan er 2 exemplaren, mede dankzij hun export naar Engeland.
Beide wagens zijn in handen van Belgische verzamelaars, en wij hadden de eer en
het genoegen ze allebei in levende lijve te ontmoeten. Ook op
fotografische gebied extreem zelden te vinden, maar ook niet altijd makkelijk
de determineren. Sava verving een niet erg opvallende radiator pas in
1913 door een beter te herkennen afgerond exemplaar. Iemand nog meer
fotoÂ’s en/of verslagen in de lade liggenÂ…Â…. Laat maar komen om het verhaal nog
completer te maken.
Het hele avontuur begon dus 1902 met Royal Star, waarvan hier de catalogus.
Een van de eerste producten motorfiets 1902.
In 1903 opgevolgd door dit model.
Een zeer zeldzaam beeld van een Royal Star 2 cilinder 1904.
En ook dit soort constructies waren verkrijgbaar. Forecar
Maar dit kenmerk is niet noodzakelijk zoals blijkt uit de brochure met dit model 1906.
Ook dit model heeft geen schuine louvres.
Nederland was blijkbaar een goede afzetmarkt voor Royal Star. Hieruit blijkt dat ze ook een 6 cilinder op de markt brachten. 1908.
Stand van M van Genderingen in Amsterdam 1907, waarvan hieronder een verdere advertentie.
Hier dan uit dat jaar een coupe chauffeur met de schuine Louvre's. Hieronder weer een zeer zeldzame foto' van een Royal Star. 1907 Hier onder ;Royal Star op naam van Jan van Kampen uit Friesland.1907. Een super fraaie Royal Star, waarbij mevr even voor de foto achter het stuur ging zitten. De luchthaven van Braschaat beschikte over 2 Royal stars voor het vervoer van reizigers. Hieronder een beeld uit 1912. Nog een foto met Militairen per Royal Star 1914. En ten slotte nog een foto van een van de laatste Royal Stars 1922.
In 1910 wijzigde de naam in SAVA, door de concurrentie bestempeld als Slechtste auto van Antwerpen, Maar om het tegendeel te bewijzen ging men de sportieve toer op. Hieronder een paar beelden van Sportieve Sava's die succesvol deelnamen aan Belgische evenementen. 1911 Meeting van Oostende. Hieronder een beeld van Baron de Woelmont welke dodelijk verongelukte tijdens een Manoeuvre om Springuel in te halen. 1913 Ardenne trial Startnummer 11. Hieronder staan zowel de Springuel als een SAVA op de foto. Deze Sava heeft startnummer 7, en is dus niet die van Woelmont. Ook in 1913 met Rene Berger aan het stuur. Winnaar van de GP van België.
Twee Sava's met starnummers 8 en 14 coupe de roi 1913. nr 10317 is niet die van Woelmont. Die had 10311.
Het mooie embleem van SAVA.
Sava werd niet enkel gepromoot in Nederland, maar ook in Spanje.
In het Spaans aangeprezen als winnaar van de beker van de koning op de Grand prix Krantenknipsel uit 1922. Misschien staat ie er nog? Hieronder nog een van de 2 wagens op de luchthaven van Brasschaat. 1912 Onderstaande foto zou een SAVA zijn volgens het kenteken dat ingeschreven stond te s'Gravenvoer als bedrijfsauto van Dhr. Groothuis. Geheel andere radiatorvorm. Hieronder nog een heel mooie opname van SAVA uit 1913. Iets wazigere foto Sava 18/24 pk 1913 coupe chauffeur. Een zeer mooie Torpedo SAVA 1913. Zo ook onderstaande tekening in kleur. 1913
In 1913 kwam men met de afgeronde radiator. Hieronder een mooie foto 1914 Antwerpen mobilisatie.
Trektocht der Pioniers
De meest bekende figuur was Jozef Christiaens, Jef voor de vrienden, waarvan we zowaar een Doodsprentje vonden. Ingenieur, Automobilist en Piloot. 
Jef was dus ook een fervent vliegtuigpiloot.
Hij was een van de eerste fabrieksrijders bij Excelcior. Foto bij de Fabriek in Zaventem.
Christaans verongelukt in 1919, kort na zijn terugkomt uit de VS.
Christiaans op de week van de automobiel te Oostende 1912.
Affiche uit 1925, met koninklijk alure.
Exelcior voor alle weersomstandigheden
Excelcior aan het strand van Oostende 1910.
Excelcior 'le Mans' 1927
Excelcior tourer Adex C 1924 in Amerika, een van de weinig bewaard gebleven Phaetons van dit merk.
Met triple carburator.
Nog een Adex C met roadster boddy 1925.
In alle vroegte de nodige voorbereidingen voor een welgeslaagde dag.
En dan mogen de vogeltjes het kastje verlaten.
Mutsje opzetten.
Een wondermooie Sunbeam, die we al enkele jaren niet meer zagen.
Om nog eens te duiden op de determinatie van Pipe Auto's nog eens de herkenbare radiator. 
Nog een affiche van Mr Hautvast op de fiets.
Het hele avontuur begon dus 1902 met Royal Star, waarvan hier de catalogus.
Een van de eerste producten motorfiets 1902.
In 1903 opgevolgd door dit model.
Een zeer zeldzaam beeld van een Royal Star 2 cilinder 1904.
En ook dit soort constructies waren verkrijgbaar. Forecar
Eén van de eerste automobielen van Royal Star, deze was ingeschreven in Zeeland met kenteken Z336. Een van de kenmerken van Royal star zijn de schuin geplaatste louvres in de motorkap.
Maar dit kenmerk is niet noodzakelijk zoals blijkt uit de brochure met dit model 1906.
Ook dit model heeft geen schuine louvres.
Nederland was blijkbaar een goede afzetmarkt voor Royal Star. Hieruit blijkt dat ze ook een 6 cilinder op de markt brachten. 1908.
Hier dan uit dat jaar een coupe chauffeur met de schuine Louvre's.
1911 Meeting van Oostende.
Twee Sava's met starnummers 8 en 14 coupe de roi 1913. nr 10317 is niet die van Woelmont. Die had 10311.
Het mooie embleem van SAVA.
Sava werd niet enkel gepromoot in Nederland, maar ook in Spanje.
Krantenknipsel uit 1922. Misschien staat ie er nog?
Sportieve SAVA 2 zitter 1914.
Een SAVA te koop bij deze dealer jaren 20 helemaal acheraan.
Close up.
Nog een SAVA beeld uit de oude doos. 
Als 2 druppels water hoewel er toch verschillen op te merken zijn, zoals het ontbreken van het SAVA log op de radiator bij de bovenstaande foto.
Zo werd deze in 2004 gevonden en overgebracht naar België, waar hij vandaag nog steeds verblijft.
Hier op een treffen in Zaventem in 2014.
Nog iemand meer SAVA beelden of verhalen in de schuif liggen ? .................
