Echinacea

Zonnehoed

Botanische naam  : Echinacea purpurea
Nederlandse naam : Zonnehoed
Herkomst         : Zuidoost-U.S.A.
Bijzonderheden   : rozerood/donkerbruin hart
Grondsoort       : alle, humeus, zand, veen
Vochtbehoefte    : normaal
Licht            : half schaduw, zon
Wind             : zeewind bestendig
Gebruik          : groepen/vakken, borders, kust/zeewind, snijbloem, insecten
Hoogte           : 0.60-0.80 m
Bloeikleur/vorm  : rood/bruin, roze, hoofdje
Bloeitijd        : juli, augustus, september
Blad             : groen

Standplaats:
De zonnehoed vraagt in de tuin een lichte, goed doorlatende bodem en een plekje in de volle zon. In combinatie met grijze Artemisia, Monarda, Phlox en hoge siergrassen kan deze plant niet misstaan.

Kenmerken:
Echinacea purpurea of rode zonnehoed is een rijk bloeiende en gemakkelijke vaste plant die door de indianen tegen insectenbeten en als pijnstiller gebruikt werd. Tegenwoordig wordt een extract graag gebruikt om de weerstand tegen infecties te verhogen.

Bloemen :
In de tuin wordt Echinacea purpurea ongeveer 1 meter hoog en bloeit met grote purperrode bloemen in augustus en september. Na de bloei blijven de bloemhoofdjes nog lange tijd mooi en zijn zowel in de tuin als in boeketten een verassende verschijning.
De rode zonnehoed bloeit in juli en augustus met ongeveer 10 cm grote bloemen, die een roestbruin bloemhoofd en een stralenkrans van purperkleurige lintbloemen heeft.

Planten :
Echinacea heeft een voorkeur voor een rijke, doch goed doorlatende grond. Vooral de E. purpurea is erg gemakkelijk te kweken. Het is een plant die perfect op haar plaats is in een siertuin.

Gebruikte delen:
De bovengrondse delen worden verzameld bij het begin van de bloei, en de wortelstokken worden in de herfst geoogst.

Werkzame bestanddelen:
Echinacea wordt al zeer lang gebruikt, en met bewezen effect, om infecties te behandelen en te voorkomen. Onderzoek heeft aangetoond dat Echinacea effectief is bij griep, verkoudheid, infecties van ademhalingswegen en urinewegen en andere infecties. Hierbij speelt zowel een rechtstreeks effect op het infectieus agens als een stimulering van het immuunsysteem een rol. Dit geld ook voor het gebruik bij wondbehandeling.

Eigenschappen:
De rode zonnehoed (Echinacea purpurea) is een vaste plant. De plant is afkomstig uit Noord-Amerika en behoort tot de familie Asteraceae.

Op een plek in de zon wordt de plant 70 tot 120 cm hoog en vormt wortelstokken. Het blad is licht behaard. De onderste bladeren zijn eirond.

Echinacea is vooral bekend omwille van zijn immuunregulerende eigenschappen. Zonder in detail te treden kan gesteld worden dat Echinacea op talrijke onderdelen van het immuunsysteem een positief effect uitoefend.

Behalve de weerstandsverhogende eigenschappen van het kruid, zijn nog enkele andere eigenschappen het vermelden waard: bevorderen van weefselregeneratie, ontstekingswerende, antivirale en antibacteriële eigenschappen. De activiteit tegen kanker die soms vermeld wordt is waarschijnlijk een gevolg van de stimulering van het immuunsysteem.

Vermeerderen :
Vermeerdering: door zaaien of delen
Echinacea kan door middel van scheuren in het voor- of najaar worden vermeerderd. Of door wortelstekken in het najaar.

Soorten :
De belangrijkste variëteiten van Echinacea purpurea zijn:
* 'Alba' met witte lintbloemen
* 'White Swan' met witte vlekken op het blad.

Van de negen Echinacea-soorten zijn er drie die voor medicinaal gebruik worden gekweekt, nl de E. purpurea, de E. angustifolia en de E. pallida.
Ze zijn vooral van elkaar te onderscheiden door hun hoogte en de kleur van hun pollen:
De E. pallida en de E. purpurea zijn duidelijk groter dan de E. angustifolia, die niet hoger wordt dan een halve meter.
De E. purpurea en de E. angustifolia hebben geel stuifmeel, terwijl dat van
de E. pallida wit is (vandaar trouwens ‘pallida’ = ‘bleek’).
De combinatie van beide kenmerken laat dus toe de soorten van elkaar te onderscheiden.

Weetjes :
De plant werd in Nederland verkozen tot vaste plant van het jaar 2004. Er zijn verschillende cultivars in cultuur.

De vrucht is een nootje.

Echinacea is een in onze streken winterharde vaste plant. De plant wordt zowel gekweekt om haar sierwaarde als om haar medicinale kwaliteiten, en is oorspronkelijk inheems in het Midwesten van Noord-Amerika.

Gebruik
De Noord-Amerikaanse indianenstammen passen het kruid ook toe bij slangenbeten, en met succes: Echinacea werkt hyaluronidase, een
bestanddeel van veel soorten slangengif, tegen. (Hyaluronidase breekt het bindweefsel tussen cellen af.)

Eén van de nadelige effecten van bestraling en chemotherapie bij kanker, is dat ze de aantallen witte bloedcellen verlagen. Echinacea zou dit effect wellicht kunnen tegengaan, en inderdaad zijn er de laatste jaren al meerdere studies verschenen die het vermoeden ondersteunen dat Echinacea een gunstige ondersteunende rol kan spelen in combinatie met klassieke kankertherapieën.

Waarschuwing
Hoewel Echinacea gewoonlijk beschouwd wordt als een veilig kruid, is voorzichtigheid echt wel geboden in een aantal omstandigheden waarin de immuniteit onderdrukt of anderszins aangetast is.

Echinacea zou verkoudheid voorkomen
Kruidenpreparaten op basis van Echinacea kunnen het risico op het oplopen van een verkoudheid halveren. Dat hebben Amerikaanse onderzoekers bekendgemaakt (The Lancet Infectious Diseases, juli 2007). In dit onderzoek werden veertien studies naar de effecten van echinacea vergeleken.

Wie het middel inneemt, heeft 58 procent meer kans niet verkouden te worden. De kans op een natuurlijke infectie zou dalen met 65%. Wanneer de proefpersonen het rhinovirus toegediend kregen, verminderde echinacea de kans op ziekte met 35%. Eén studie onderzocht het gecombineerde effect van vitamine C met echinacea en kwam tot het besluit dat deze combinatie de kans op een verkoudheid met 86% doet dalen. Ook wordt de duur van de verkoudheid verminderd met gemiddeld 1,5 dag.

Volgens de onderzoekers is het beter om geen echinacea continu in te nemen, maar slechts om de week. Het effect zou namelijk het grootst zijn gedurende één tot twee weken na inname.

Zij waarschuwen dat er nog meer onderzoek nodig is naar de veiligheid van het produkt voor artsen het kunnen voorschrijven als een standaardmiddel om verkoudheid te voorkomen of te behandelen.

De zonnehoed werd in 1871 door een in Nebraska werkende arts als geneeskruid in de Westelijke geneeskunde geïntroduceerd en tegen tal van aandoeningen gebruikt (bloedreinigend middel, reuma, migraine, difterie, tumoren,. enz.). Van 1885 tot 1935 werd Echinacea hoofdzakelijk ter behandeling van infectieziekten gebruikt, voornamelijk in de USA. Het raakte daarna door de ontdekking van de moderne antibiotica (sulfonamiden) tijdelijk in de vergetelheid.

Er werd veel wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd op Echinacea maar dan vooral in Duitsland waar ze zeer populair is van in het begin van de twintigste eeuw. De zonnehoed werd voor het eerst aan een analyse onderworpen en getest voor homeopathische doeleinden in Duitsland en het medicinale gebruik ervan werd later onderzocht door Dr. Gerhard Madaus in 1938.

Caesalpinia gilliessie

paradijsvogelstruik / gele paradijsvogelbloem

Familie        : Caesalpiniaceae
Bloeikleur     : geel
Bloeimaand     : juli, augustus, september
Bladkleur      : Groen
Hoogte         : 2 - 4 m
Wintergroen    : Bladhoudend / wintergroen
Winterhardheid : Matig winterhard
Standplaats    : Zon
Soort gewas    : Heester / struik
Habitat        : Droge bodem, Normale bodem
Vroeger        : Poinciana gilliesii
Geslacht       : Caesalpinia
Familie        : Vlinderbloemingen
Onderfamilie   : Caesalpiniaceae

Standplaats:

Deze kuipplanten staan het liefst in de volle zon en hebben tijdens de bloeiperiode heel veel water en regelmatig wat mest nodig.
Het is mogelijk deze planten buiten in de volle grond te overwinteren. Toch is de winterhardheid volgens vakliteratuur beperkt en matig winterhard tot min 6°C en is het aangeraden de planten als kuipplanten te houden en ze 's winters binnen te brengen bij ongeveer 10 °C.

Kenmerken:
Speciale kenmerken : Kuipplant, Opvallende bloemen, Solitairplant
Caesalpinia zijn tropische struiken of bomen die hun oorsprong vinden in Zuid-Amerika. In de land van herkomst groeien deze exotische planten vaak bijna als onkruid. In Europa gedijt Caesalpinia vrij goed als die in plantenborders wordt aangeplant in de zuidelijke mediterrane landen.

Bloemen :
De tropische gele bloemen vallen op door de lange, rode meeldraden. Caesalpinia hoort bij de Caesalpiniaceae – mimosafamilie (onderfamilie van de Leguminosae - vlinderbloemigen). Bij deze familie worden ook de Cercis (Judasboom) en Gleditsia gerekend.
De prachtige bloemen kunnen heel slecht tegen dagen lang regenweer. Ze blijven dicht en rotten dan weg nog voor ze gebloeid hebben. Na de bloeiperiode verschijnen 10 cm lange afgeplatte, bruine peulen. Hoe warmer de zomer hoe langer de peulen kunnen worden. In Zuid-Amerika worden de peulen wel tot 20 cm lang.

Planten :
Vooraleer de paradijsvogelstruik in het najaar terug naar binnen te brengen, mag je de struik gerust een stuk insnoeien of zelfs knotten als een knotwilg. Aangezien de plant wintergroen is zal je ze wel nog af en toe een scheut water mogen geven tegen het uitdrogen.
Deze struik krijgt tijdens het groeiseizoen koemestkorrels afgewisseld met 2 x blauwe korrel

Eigenschappen:
De paradijsvogelstruik zal zijn bladeren in de winter behouden bij temperaturen van boven de 5 °C. Daalt de overwinteringstemperatuur tot aan het vriespunt, dan laat de plant alle blad vallen en mag je ze op een donkere standplaats overwinteren.

Vermeerderen :
Door zaad te vermeerderen. De ruwe zaadhuid kun je best even aanvijlen. Daarna de zaden weken in heet water om de kieming te bevorderen.

Soorten :
Caesalpinia christa: klimplant met doornige stengels. De uit tien blaadjes samengestelde bladeren kunnen wel één meter lang zijn. Verdraagt geen vorst.

Caesalpinia decapetala: doornachtige struik uit Australië die ongeveer drie meter hoog wordt. Gele bloemen verschijnen in juni - juli.

Caesalpinia decapetala var. japonica: komt uit Japan / China en is iets minder vorstgevoelig.

Caesalpinia ferrea (= ijzerboom): Naast de bloemen ook een zeer mooie schilferende, grijs gevleke boomstam en een parapluvormig bladerdek. Snelgroeiende soort uit het oosten van Brazilië waar de ijzerboom ruim tien tot twaalf meter hoog wordt. Door ze als kuipplant te houden en goed in te snoeien is de groei in bedwang te houden. De temperaturen moeten wel hoog zijn om tot bloei te komen.

Caesalpinia gilliesii: meest winterhard, bloeit vanaf een hoogte vanaf één meter.

Caesalpinia pulcherrima: (= pauwenbloem) een struik die meestal maar enkele meter hoog wordt met doornige bladeren en takken. De bloemen verschijnen aan het uiteinde van de takken, waarna de peulen verschijnen.

Caesalpinia mexicana: (= Mexicaanse paradijsvogelbloem) Het is een tot drie meter hoge bladhoudende struik met sterk geurende, gele bloemen.

Caesalpinia spinosa: Bladhoudende struik die max. 3 meter hoog wordt met doornige schors

Weetjes :
Het is veiliger de paradijsvogelstruik in kuipen aan te planten zodat je die in de winter naar binnen kan brengen.
Als kuipplant blijft Caesalpinia wel een stuk kleiner dan de soortgenoten in de volle grond.
Met de prachtige bladeren en bloemen is een schitterende exotisch ogende kuipplant voor op een terras of balkon.

Caesalpinia wordt bij ons 1 tot 3 meter hoog. De vorm van de struik of boom is opgaand. De takken staan onder een lichte hoek ten opzichte van de basis.

De bladen zijn dubbel geveerd en staan langs lange stengels. Alleen al het blad is Aan het eind van de zomer ontwikkelen zich peulen de moeite waard om te zien. Het lijkt op Mimosa of kruidje-roer-mij-niet. In de avond vouwen de bladen zich samen in een slaapstand. Caesalpinia bloeit de hele zomer met een hoogtepunt in juli en augustus. Een zonnige en warme standplaats is vereist. Aan de grond worden geen bijzondere eisen gesteld. Een goed doorlatende, zandige grond met een beetje humus is voldoende om de struik te laten groeien. Vanwege de vorstgevoeligheid is het houden van de struik/boom in een kuip verkieselijk. Zorg er wel voor, dat de grond permanent licht vochtig is.

De Caesalpinia Gilliesii of Paradijsvogelstruik is eigenlijk een tropisch/subtropisch peulgewas. Deze Caesalpinia Gilliesii is een exotische struik/boom.
De Paradijsvogelstruik is blad houdend als hij bij +5 graden de winter doorkomt.
Als het rond het vriespunt is dan verliest hij zijn blad.
Het blad lijkt op dat van de slaapboom en is ook dubbel geveerd, ook deze bladeren vouwen zich ‘s-avonds samen in de slaapstand.

De bloeiwijze zijn heel fraai en doet tropisch aan. Het is een ideale kuipplant voor op een terras of balkon. In de volle grond planten kan, mits zeer goed beschermd tegen matige en strenge vorst.

Aan het einde van de bloeiperiode die de hele zomer duurt, verschijnen peulen uit de uitgebloeide bloemen. Deze worden 10/15 cm lang. Het zaad in deze peulen kiemt in ons klimaat moeilijk.

Is een echte aanrader vanwege zijn prachtige bladeren en bloemen die de hele zomer tot bloei komen en voor wie iets bijzonders in zijn tuin/terras wil hebben.

Winterhardheid zone 9a (-6ºC)

Botanische naam  : Calluna vulgaris
Nederlandse naam : Struikheide
Herkomst         :
Bijzonderheden   : geen kalk, 50 cm hoog
Grondsoort       : humeus, zand, veen
Vochtbehoefte    : droog, normaal
Licht            : zon
Wind             : weinig gevoelig
Groep            : (sier)heesters
Gebruik          : insecten, heidetuinen
Hoogte           : 0.20-0.50 m
Vorm             : opgaand
Bloeikleur/vorm  : wit/créme
Bloeitijd        : augustus, september
Blad             : wintergroen

 

Dahlia

Botanische naam  : Dahlia
Nederlandse naam : Dahlia (decoratief)
Herkomst         : Mexico
Bijzonderheden   :
Grondsoort       : alle, lichte klei
Vochtbehoefte    : normaal
Licht            : zon
Wind             : gevoelig
Groep            : knol
Gebruik          : borders, snijbloem, vakken
Hoogte           : 0.30-0.60 m
Bloeikleur/vorm  :
Bloeitijd        : juli, augustus, september, oktober
Plantdiepte      : > 0.15 m

Standplaats:

Zorgt voor een goede en voedzame tuingrond. Gebruik wat klei en licht zuur en zorg dat de Dahlia niet te droog komt te staan.

Kenmerken:

Laat Dahlia’s overwinteren op koele, niet te koude luchtige vorstvrije plaats (rond de 10°C) in kist met droge turf, dek ze af met stro, krantenpapier of plastiekdoek. Bewaar de dahliaknollen zeker niet in een warme ruimte, daar zouden de gave knollen verschrompelen en waardeloos worden.

In maart kan je de knollen in vochtige turf laten voorkiemen in huis of serre, later kunnen ze dan uitgeplant worden, vanaf half mei (na het vorstgevaar!) ofwel eind april-begin mei direct ter plaatse.

Bloemen :

Als de bloeitijd komt, moeten de dahlia's voldoende water krijgen.

Naarmate de planten opgroeien hebben ze steun nodig: stokken en koord of middels een dahlia-ring die men optrekt naarmate de dahlia's hoger groeien.

Om vele zijscheuten te bekomen mogen de jonge planten ingeknepen worden (groeitop wegnemen) enkele weken na het planten (mei-juni); dit wordt gedaan voor de bloeirijke tuinversiering.

Als men grote bloemen wenst in de top, dan worden de scheuten, en zijknoppen die op de stengel van de hoofdbloemen ontstaan weggenomen.

Planten :

Dahlia's hebben voeding nodig om stevig te ontwikkelen; in het najaar ruim stalnest (3 kg/m2) of compost in de grond mengen. Na het spitten de grond row laten liggen zodat hij volledig kan opvriezen en in het voorjaar een goede fijne structuur krijgt. De knollen rooien na eerste vorst. De stengel op 15cm boven de knollen insnijden, van aanklevende grond ontdoen en goed laten opdrogen. Let op! Kwets de knollen niet. De gewenste plantenafstand is 40 cm voor laaggroeiende dahlia’s en 70 cm voor de hoge variëteiten.

Eigenschappen:

Dahlia's zijn half-winterhard maar in onze streken worden ze toch elk jaar herplant na een winterrust op een koele droge plaats.

Vermeerderen :

De scheuten die zich ontwikkelen op de knollen kunnen ook als stek gesneden worden (juist boven de wortelhals) met lengte van 10cm. De stek in turf of potgrond en zand steken (b.v. vier stekken in pot van 8 cm 0 of in turfpotjes stuk per stuk). Het gebruik van een groeimiddel ter bevordering van de wortelvorming (b.v. Rhizopon) is aanbevolen.

Ook knollen kan men verdelen, daarbij moeten we zorgen dat elke afgenomen knot ecu stuk van de oude stengel met een oog bezit waaruit de nieuwe plant kan groeien. Dit werkje gebeurt in april, daarna kan de dahlia uitgeplant worden.

Soorten :

Dahlia is een plantengeslacht uit de composietenfamilie (Asteraceae). Het geslacht omvat een tiental soorten, die wild voorkomen in Mexico.

Voornaamste cultivargroepen zijn :
enkelvoudige (mignon)
anemoonbloemige
halskraagdahlia
waterleliedahlia
decoratieve dahlia
pompondahlia
cactusdahlia
semi-cactusdahlia
en diverse kleinere groepen zoals:
de orchideebloemige dahlia
pioenbloemige dahlia
sterdahlia

Weetjes :

--De oorspronkelijke dahlia's zijn kale, opgaande, overblijvende planten met langwerpige, knolachtige wortels. De bladeren zijn zeer verschillend van soort tot soort.

--De gekweekte dahlia's zoals wij die kennen zijn vrijwel zonder uitzondering hybriden. De dahlia's werden in 1872 in Nederland geïntroduceerd. In 1954 wordt 'Klankstad Kerkrade' gekweekt, genoemd naar het muziekfestival in de stad Kerkrade.

--De botanische naam Dahlia is ontleend aan de Zweedse botanicus Andreas Dahl, een leerling van Carl Linnaeus. Het Bloemencorso Zundert is het grootste dahlia-bloemencorso ter wereld.

--Deze latijns amerikaanse plant (Mexico) kent zijn bekendheid dankij de verdikte wortels die als voeding dienden. De knollen werden onder andere door de Tunebo-Indianen opgegraven en opgegeten.

Notabene: de smaak van de knollen schijnt niet lekker te zijn.

Pas later werd deze plant “herontdekt” als sierplant.

Er bestaat een zeer ruime keuzemogelijkheid aan Dahlia-hybriden, dit in vele kleurentypes en verschillende soorten en met varierende bloemdiameter van 5 tot 30 cm.

--De dahlia heeft nood aan voedsel; als er een goede basisbemesting (stalmest, koemest, compost) aan de grond gegeven werd zal er geen extra nood aan meststoffen zijn. Maar rond de tijd dat de bloemknoppen ontstaan, mag wel een handvol samengestelde korrelmeststof toegediend worden per plant, niet te stikstofrijk want dan krijgen we overvloedige bladgroei (neem b.v. een NPK Stikstof-Fosfor-Kali) verhouding met minder N (Stikstof) en in orde van grootte kunt u kiezen in de 8-8-12 (NPK) of dergelijke.

Laagblijvende dahlia-typen en variëteiten (Mignon en Topmix) kunnen goed in bakken en schalen geteeld worden, voortuin en balkon.

Oorwormen tasten jonge scheuten aan. Ze moeten gevangen worden. Ecu bloempot met stro of papier omgekeerd op stok plaatsen (50 cm boven de grond), de oorwormen kruipen `s nachts in deze potten en `s morgens zijn ze te vangen.

Enkele dahlia's samen; kan zeer decoratief zijn als solitair-groep, b.v. in een grote gazonruimte.

Bij de dahlia's zijn vele typen en variëteiten die als snijbloemen waardevol zijn.

Afgesneden bloemen voor de vaas worden diep in water gezet, met een snijbloemenvoedsel (b.v. Chrysal). Zorg ervoor dat er geen bladeren in het water staan! Het blad van de dahliaplant heeft een doordringende geur; daarom heeft niet iedereen graag een dahliaboeket op tafel of een eettafelversiering met dahlia's.

Het uitknippen van de uitgebloeide bloemen stimuleert de vorming van nieuwe knoppen. Omdat de genoemde soorten niet erg groot worden en geen zware gevulde bloemen hebben, is het doorgaans niet nodig om ze te steunen. De Dahlia stelt geen hoge eisen. Ze wil graag normale, voedzame tuingrond en een plekje in de zon.

De knollen kunnen in huis of in de kas worden voorgetrokken. In dat geval zullen ze eerder bloeien, al in juni. Wanneer de knol rechtstreeks in de grond wordt geplant, zo half mei, zullen de eerste bloemen uiteraard pas later verschijnen, meestal in augustus. In beide gevallen gaat de bloei door tot de vorst invalt. Dan worden de knollen gerooid, gedroogd en opgeborgen tot het volgende voorjaar.

Dahliaknollen bewaren :

Belangrijk: De bewaarruimte moet vorstvrij zijn. Bepalend is de temperatuur. De meeste huidige kelders zijn sterk verwarmd en te warm (uitdroging der knollen). Een temperatuur van 5 tot 7 graden is aanbevolen.

Is het warmer, dan kan men de knollen in turf, zaagmeel of zand leggen, die men van tijd tot tijd wat bevochtigt. In de winter de knollen enkele keren verleggen en kuisen (controle op vuilnis en schimmelvorming die aanstekend werkt.

Men kan ze ook op houten rekken in opgehangen plastiek zakken met grote luchtgaten, of in houten kisten met gazetten-papier of ook nog op draad leggen. De knollen zeker niet in plastieken kisten plaatsen.(door afsluiten van de lucht kunnen ze wegrotten). Bij het uithalen in de herfst de knollen op de bodem enige uren laten drogen (natuurlijk niet bij vorst).

Niet alle aarde van de knollen verwijderen of gans afwassen. De aarde beschermt ze van uitdrogen en geeft ze wat vochtigheid.

Dahliaknollen delen ;

Waarom zou men knollen eigenlijk delen:
1) Met de deling kunt U de soorten goedkoop vermeerderen.
2) Te veel knoldelen verhinderen zich wederzijds bij de aanmaak van nieuwe, jonge knollen.

Ook worden te veel scheuten gevormd die dan dikwijls te klein en te zwak zijn.

Wanneer zal men knollen delen?
Splitsen ze eerst voor het planten. Anders kunnen ze uitdrogen. Ook ziet U eerst in de lente als er scheuten komen. Aan de wortelhals moet minstens een oog zichtbaar zijn.

Met wat kan men knollen delen?
knollen kan men gemakkelijk met de hand splitsen. Eenvoudiger gaat het met een proper scherp mes. Zet de knollen in de lente enkele dagen in het licht en warmte, dan zal men zien aan welke wortelhalzen ogen te voorschijn komen.

Dahlia’s kunnen ook gekweekt worden uit zaden.

Dahlia-stekken :

Deze methode wordt gebruikt in de dahliakwekerij, maar kan ook door tuinliefhebbers gedaan worden.
Zo kan men een hogere plantvermeerdering bekomen, afhangend van de soort en de knolouderdom.

Na het plaatsen van de knollen in februari op een plantsubstraat wordt de temperatuur in de kweekserre op 20° gebracht en begoten. Na ongeveer 3 weken hebben de eerste stekken met 2 goed ontwikkelde bladparen de juiste pluktoestand.

De stekken worden dan afgetrokken of uitgesneden en in een groeisubstraat gestoken en geplant. Na 1 tot 2 weken komen de eerste wortels en na 4 weken kunnen de stekken gepot worden.

Na de wortelgroei in de pot wordt de temperatuur stilaan verlaagd om ze hard te maken en na de ijsheiligen in open lucht te laten groeien. Nadat ze een paar weken zijn uitgeplant worden ze gepinseerd om de zijscheutengroei te bevorderen.

Dahlia’s planten :

Welke grond verlangen dahlia’s?
Ideaal is een zandige, licht zure grond. Leembodem is niet aan te bevelen, omdat hier gevaar bestaat voor teveel vochtigheid.

Welke standplaats verkiezen dahlia’s? Belangrijk is een zonnige plaats.
Hoe diep zal men de knollen planten? Ongeveer een spade diepte, zodat ze met een paar centimeter aarde bedekt zijn. In geen geval te diep, anders moeten de scheuten zich moeizaam naar boven werken.

Wanneer zal men dahlia’s planten? Daar maakt men onderscheid tussen knollen en stekken. Wij planten onze knollen einde april/begin mei. De laatste vorst dringt niet meer in de bodem. De stekken brengt men eerst na de IJsheiligen in de aarde, als het vorstgevaar practisch onbestaande is. Aangezien stekken in het begin enkel wortels hebben, zouden ze de vorst niet overleven.

Zou men knollen voor het planten een paar uur in water leggen? Dat doen vele daar na de lange bewaarperiode de knollen dikwijls zeer droog zijn. Wij raden dit nochtans af, omdat er rottingsgevaar bestaat in de nog koude april-aarde.Welke dahlia-steun zal men aanwenden? Ieder dahliavriend heeft daar zijn voorliefde. Van bamboe tot ijzeren palen, of stevige houten palen.

Tip: eerst de paal inkloppen en dan de knol planten. Omgekeerd kunnen ze de knol licht kwetsen. En niet te hard vastbinden; een beetje speelruimte laten, en naargelang de hoogte meerdere bevestigingen plaatsen.

Dahlia’s bemesten :

De meststof bij het planten in het plantgat bijgeven of in het voorjaar in de grond inwerken.

Tips: Aanbevolen wordt gewone natuurlijke rundermest of gedroogde koemest. Geen paardenmest gebruiken (Ammoniak verhit de knollen te veel). Een lepel beendermeel per plantgat bijgeven. Het bevordert de groei.

Van kunstmest zij we geen voorstander want te veel stikstof duwt de dahlia in de hoogte, met lange en dunne uitlopers. Anderzijds ontwikkelt zich teveel blad.

Bescherming van dahlia’s tegen ziekten en ongedierte

Voorkomen is beter dan genezen; zorg daarom voor optimale omstandigheden:
- Zonnige standplaats (zeer belangrijk)
- Humusrijke en losse grond (geen wateroverlast)
- Goede voeding (koemest, Hornspäne = organische meststof)
- Ideale plantafstanden (30 cm bij lage soorten tot 80 cm voor hoge en breedgroeiende dahlia’s)
- Voldoende bewatering
- De grond om en onder de dahlia’s zo net mogelijk houden

De meest voorkomende dierlijke beschadigingen zijn veroorzaakt door:
slakken, bladluis,oorkevers, bladkevers, rode spinnen, rupsen, kleine en schuimzikaden.
Een goed middel voor ongedierte zoals bladluis enz. is de dahlia’s besproeien met bruine zeep (zeepsopje)
of met plantaardige afbouwbare gift zoals Pyrethrum (in elk tuincenter te koop).

Dan zijn er nog ziekten veroorzaakt door virussen, zwammen of bacteriën bvb. Meeldauw, bladgroenziekte,grauwschimmel.
Door te zorgen voor optimale omstandigheden zoals hoger aangeduid kan veel onheil vermeden worden

Vermeerderen

Dahlia's kunnen worden gezaaid. Dit is echter een lange weg en wat risicovol. Beter is het om ze te stekken of de knollen te scheuren. De meest toegepaste vermenigvuldiging is die van stekken. Is u dit te veel, dan kunt u beter planten of knollen kopen. Om stek te kunnen maken worden de knollen vanaf begin januari in een mengsel van 1/3 deel zand, 1/3 deel humusgrond en 1/3 deel turfmolm gelegd. In zuivere turfmolm kan ook. De knollen moeten ziektevrij en gaaf zijn. De juiste temperatuur moet wel 20 - 23 graden Celcius zijn om enig resultaat te krijgen. Na circa drie weken kunnen de eerste stekken gesneden worden.

De dahliakwekers verwijderen meestal deze eerste uitlopers, omdat ze moeilijk schijnen te wortelen. De tweede serie stekken is blijkbaar beter bewortelbaar. De stek wordt met een scherp mes vlak boven de knol afgesneden of wordt van de knol afgescheurd: 'een stek met hieltje'. Met dat afscheuren gaat dan een deel van de knolhuid mee. Deze laatste methode zorgt voor het beste bewortelingsresultaat. Hoewel dahlia's van stikstof houden, is het geven van een stikstofrijke kunstmestgift niet goed. Bij een teveel aan stikstof wordt er door de plant meer aan bladvorming gedaan in plaats van aan bloemvorming.

Gedurende de winter kunnen de knollen overwinteren op een koele (5 °Celcius) plaats, absoluut vorstvrij en wat toegedekt met vochtig turfmolm.

Polygala

Standplaats:

De gewone vleugeltjesbloem komt voor in vochtige tot droge, vrij voedselarme graslanden, op lichte bosplekken, in de duinen en op kalkrijke graslanden zoals in Zuid-Limburg.

Kenmerken:

De Polygala Myrtifolia wordt ook wel de Vleugeltjesbloem genoemd komt van oorsprong uit Zuid-Afrika. Deze groenblijvende exotische struik heeft rond tot licht ovale bladeren die dof groen van kleur zijn.

De plant wordt 5-30 cm hoog en heeft verspreid staande bladeren. De gewone vleugeltjesbloem bloeit van mei tot juli met blauwe, roze of witachtige bloemen. De bloemen hebben drie kroonbladen. De schutbladen zijn 1-2 mm lang en evenlang of iets korter dan het bloemsteeltje. Twee van de vijf kelkbladen zijn groter, hebben dezelfde kleur als de drie ontwikkelde kroonblaadjes en vormen de vleugels. De bloeiwijze is vrij los.

Bloemen :

De Vleugeltjesbloem bloeit de gehele zomer zeer uitbundig vanaf begin mei tot de eerste vorst. De kleur van de bloemen is mintgroene vlekken met paars als hoofdkleur. De bloemen sluiten ‘s-avonds en in het ochtend zonnetje openen ze zich weer.
Dit is een zeer dankbare bloeier en makkelijke plant.

Planten :

Standplaats lichtbehoefte: zon
deze plant is wintergroen (groenblijvend)
geschikt voor een solitaire positie in een beplantingsschema  

 Eigenschappen:

Tijdens de bloei mag de plant extra water en om de 2 a 3 weken een gift mest krijgen.
Snoeien van de plant in het voorjaar (maart), op deze manier houdt u de plant indien gewenst compact.

Vermeerderen :

door zaad

Soorten :

-Polygala Myrtifolia

De winterhardheid van de Polygala Myrtifolia is prima, kan dus in de volle grond geplant worden en indien strenge vorst afgedekt worden. Ook in de winter terughoudend zijn met water geven en zeker geen mest geven.
Winterhardheid zone 8a (-10/-12ºC).

-Polygala Myrtifolia

De winterhardheid van de Polygala Myrtifolia is prima, kan dus in de volle grond geplant worden en indien strenge vorst afgedekt worden.
Ook in de winter terughoudend zijn met water geven en zeker geen mest geven.
Winterhardheid zone 8a (-10/-12ºC).

-Polygala chamaebuxus 'Grandiflora'

De Polygala chamaebuxus 'Grandiflora' (Vleugeltjesbloem) heeft een groen blad en zijn bloem is geelpurper van kleur.Deze plant bloeit van mei tot september en wordt ongeveer 10 cm hoog.
Waardevolle plant voor rots- en heidetuinen.Voor een humusrijke grond.

- Polygala vulgaris

Gewone vleugeltjesbloem - Polygala vulgarisDe gewone vleugeltjesbloem (Polygala vulgaris) is een plant uit de vleugeltjesbloemfamilie (Polygalaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst (planten) als algemeen voorkomend maar sterk afgenomen. De plant heeft de naam te danken aan het feit dat twee van de vijf kelkblaadjes groter zijn.

Weetjes :

Bestuiving

De stijl heeft vlak onder de stempel een lepelvormig aanhangsel. Hierboven zitten de helmknoppen, waardoor het rijpe stuifmeel door het lepeltje opgevangen wordt. Als een insect de bloem bezoekt kleeft het op het lepeltje liggende stuifmeel aan het insect. Als geen kruisbestuiving optreedt zorgt de plant voor zelfbestuiving doordat aan het eind van de bloei de stamper naar beneden in het lepeltje buigt.

De vrucht is een doosvrucht met niet afvallende vleugels, waardoor deze door de wind verspreid wordt. De doosjes worden ook wel door mieren versleept doordat ze een klein mierenbroodje hebben. De zaden zijn behaard.

De vleugeltjesbloem is afkomstig uit Zuid-Afrika en het is een plant die vlug tevreden is.

Chaenomeles

Botanische naam  :  Chaenomeles japonica    

Nederlandse naam :  Dwergkwee, Japanse sierkwee          

Herkomst         :  Japan                                     

Bijzonderheden   :  veel worteluitlopers                 

Grondsoort       :  humeus, zand, kalkrijk

Vochtbehoefte    :  droog, normaal

Licht            :  half schaduw, zon

Wind             :  ongevoelig, zeewind bestendig

Groep            :  (sier)heesters

Gebruik          :  groepen/vakken, bodembedekker, kust/zeewind, landschap

                    , tuinen, insecten

Hoogte           :  0.50-1.00 m

Vorm             :  spreidend

Bloeikleur/vorm  :  oranje, rood/bruin

Bloeitijd        :  maart, april

Blad             :  bladverliezend

Vrucht           :  geel, opvallend

Standplaats:

Vruchtbare en goed doorlatende grond.

Het blad vergeelt op kalkrijke grond.

Zonnig tot halfschaduw.

Dwergkwee groeit op alle gronden zolang die maar niet blijvend nat zijn. Een zandig humeuze grond, die licht kalkrijk is, biedt de gunstigste uitgangspositie.

Kenmerken:

Heesters met gedoornde twijgen die vooral opvallen door de vroege bloei en de opvallende, geurende vruchten.

Sommige soorten zijn goede bodembedekkers andere zijn te gebruiken als leiplant of in vakbeplanting en hagen.

Bloemen :

De struik bloeit normaal gezien op takken die nog geen bladeren hebben. Dus eerst de bloei, later de bladgroei.

Bloeit in maart - april afhankelijk van het weer, met rode,oranje en soms witte bloemen. De bloemblaadjes van deze heester zijn zelfs eetbaar.

Chaenomeles bevat ook takdoorns die in  overvloed aanwezig zijn maar niet schadelijk. Na de bloei komen de geel - groene appeltjes natuurlijk,en die ruiken heerlijk!

Planten :

Als de struik in een goede bodemstructuur staat en hij voelt er zich goed bij, kan die wel anderhalve meter hoog worden. Sterk groeiende cultivars zelfs 2 meter! Dus hou er rekening mee als je deze struik aankoopt (meestal klein) dat ze kan uitgroeien tot een kolossale heester.

Gebruikte delen:

Deze heester afkomstig uit China staat bekend om zijn vroeg  bloeiende bloemen en lekker geurende appeltjes.

Die kan je gebruiken om jam en siroop van te maken. De struik word veel aangeplant in parken en plantsoenen, omdat ze vroeg bloeit en bijna niet gesnoeid moet worden.

Eigenschappen:

Sierkwee groeit het best op een bodem met een goede afwatering,maar vochthoudende humusrijke bodem.

Ze zijn absoluut niet gevoelig voor schimmels.

Een zonnige standplaats is gewenst.

Vermeerderen :

Winterstekken, wortelstek, zomerstek.

Soorten :

Japanse sierkwee, is een geslacht van enkele soorten die afkomstig zijn uit China en Japan.

***C.japonica is een doornige soort met een spreidende groei:1mx 2m.Vanaf maart vormt deze soort 4 cm grote oranjerode bloemen en later gele aromatische vruchten.

***C.speciosa is een Chinese soort met 2-3m grote en 4-6m brede struiken die met stevige doornen bezet zijn.Vroegbloeiend met 5 cm grote bloedrode bloemen.De vruchten zijn geurend en groengeel met spikkels.

***Uit deze 2 soorten heeft men C.x superba gekruist die de meeste interessante tuinhybriden heeft voortgebracht

***Er zijn nog een aantal minder interessante soorten:C.cathayensi, C.x californica, C.x vilmoriana.

Snoeien

Snoeien na de bloei (eind april).

Te lange takken inkorten. Kruisende takken wegsnoeien of inkorten.

Te groot geworden planten kunnen eventueel begin maar flink worden teruggesnoeid.

Gesnoeide struiken zullen minder bloei geven.

De sierkwee wordt het best niet gesnoeid, indien nodig doe je dit in het vroege voorjaar of juist na de bloei. Als het dan echt nodig is haal je de grote en oude takken weg. Dit noemt men uitdunnen.

Vermeerderen:

Dit kan je het best doen door zomer en of winterstekken te nemen. Afleggen en zaaien gaat ook.

Bij zaaien gaan dan wel de raseigenschappen voor een groot deel verloren.

Weetjes :

Verjongingssnoei na een aantal jaren kan geen kwaad. Een tak ertussenuit snoeien is onbegonnen werk. De takken zijn dermate met elkaar verstrengeld, dat je ze in kleine mootjes moet knippen om ze eruit te krijgen.

Chaenomeles bloeit op overjarig/ meerjarig hout.

Sierkwee is te vermeerderen door stekken en afleggen.

De grootvruchtige sierkwee is bijzonder geschikt om te verwerken tot gelei of jam. Ze bevatten veel pectine en voldoende zuur.

Calamagrostis

Struisriet

Familie           :  Poaceae

Bloeimaand        :  juli, augustus, september

Bladkleur         :  Groen, Geel, Bont / gevlekt / gestreept

Hoogte            :  120 - 150 cm

Wintergroen       :  Bladverliezend

Winterhardheid    :  Goed winterhard

Standplaats       :  Zon, Halfschaduw

Soort gewas       :  Siergras

kenmerken         :  Snijbloem

Habitat           :  Droge bodem, Normale bodem

Standplaats:

Verdraagt wel wat schaduw maar je plant ze toch best in de volle zon.

De halmen blijven ook beter rechtop staan bij de in de zon geplante grassen.

Pluimstruisriet vraagt een zonnige standplaats of gedeeltelijke schaduw.

Kenmerken:

Pluimstruisriet is een van de vroegst uitlopende grassen. Zijn voorjaarsopsmuk dient dan ook vroeg genoeg te beginnen. Deze grassoort is het ganse jaar door erg decoratief en kan op velerlei wijzen aangewend worden: op openbare plaatsen, voor houtbestanden en in borders.

Bloemen :

Vanaf juni-juli begint de bloei.

De mooie halmen blijven tot diep in de winter mooi geel.

Daarom nooit snoeien voor de winter.

Planten :

Plant struisriet in de volle zon; op een plaats in de halfschaduw groeien de stengels te slap. Als de pluimen op de halmen staan, kiepen ze daardoor om.

Gebruikte :

Mooi in combinatie met vaste planten en met houtachtige heesters.

Eigenschappen:

Struisriet koop je om de sierlijk vertakte pluimen, die in het najaar net als de halmen prachtig goudbruin worden. De pluim wordt gevormd door honderden zaadhoofdjes op een lange stengel, een decoratief geheel. De bladen van struisriet zijn tot een meter lang en hangen sierlijk gebogen van de stengel af.

Vermeerderen :

Aan het begin van de lente kan struisriet door delen van de pol worden vermeerderd. In de winter worden de halmen bij de grond afgeknipt. Ze lopen in het voorjaar vanzelf weer met nieuwe stengels uit. Deel de pollen regelmatig om de groei binnen de perken te houden. U bent dan tevens verzekerd van een gezonde groei en bloei.

Soorten :

Struisriet (Calamagrostis) is een omvangrijk geslacht met meer dan tweehonderd soorten. Omdat siergras steeds meer in de belangstelling staat , komen er ook goede variëteiten bij.

Weetjes :

Calamagrostis acutiflora ´Karl Foerster´ is genoemd naar de gelijknamige veredelaar.

Ballota

Ballota pseudodictamnus

Familie         : Lamiaceae

Bloeimaand      : juli, augustus, september

Bladkleur       : Grijs / zilver

Hoogte          : 40 - 50 cm

Wintergroen     : Bladhoudend / wintergroen

Winterhardheid  : Matig winterhard

Standplaats     : Zon

Soort gewas     : Vaste plant

PH bodem        : Kalkminnend

Habitat         : Droge bodem, Normale bodem

Standplaats:

De plant verdraagt in goed doorlatende grond tien graden vorst, maar kan als potplant toch het beste bij vorst binnen worden gezet op een lichte en koele plaats.

Kenmerken:

Alles is zacht aan dit lage struikje dat afkomstig is van de Griekse kusten - de stengels, het blad. Ook het schoteivormige omhulsel waarin de kleine, witpurperen bloempjes bloeien, zijn van wit fluweel.

Het witte fluweel blijft het mooist wanneer er geen water op komt.

Bloemen :

Bloemkleur: lila met wit

Bloeit in juli en augustus.

Gebruikte delen:

De planten worden vooral gebruikt voor hun grijze blad.

Eigenschappen:

Dit is een prima potplant, die in zanderige grond in de volle zon mag staan en zelfs daar betrekkelijk weinig water nodig heeft.

Vermeerderen :

U kunt haar uit stek vermeerderden.

Best elk voorjaar terug snoeien.

Weetjes :

Vorstvrij laten overwinteren.

Berberis

Botanische naam  :  Berberis                  

Nederlandse naam :  Zuurbes                              

Herkomst         :  China                                

Bijzonderheden   :                                       

Grondsoort       :  alle, zand, kalkrijk

Vochtbehoefte    :  droog, normaal

Licht            :  zon

Wind             :  weinig gevoelig

Groep            :  (sier)heesters

Gebruik          :  groepen/vakken, randen/hagen, landschap, tuinen

Hoogte           :  1.00-2.00 m

Vorm             :  opgaand

Bloeikleur/vorm  :  geurend, geel

Bloeitijd        :  mei, juni

Blad             :  bladverliezend, bladdoorns

Vrucht           :  rood/bruin

Twijg/stam       :  doornen/stekels

Standplaats:

De struik komt voor op vrij droge en meestal kalkhoudende grond langs struikgewas en in bosranden.

Zuurbes groeit op alle gronden, maar heeft een voorkeur voor wat zandige grond. Ze groeien op plaatsen in de zon, halfschaduw en schaduw. Naarmate ze minder worden blootgesteld aan de zon, groeien ze ijler en meer stakerig.

Kenmerken:

De struik wordt 1-4 m hoog. Op de stengel zitten meestal in drie delen vertakte, 3-8 mm lange bladdoorns. De enkelvoudige bladeren zijn 2-6 cm lang en 1-2 cm breed met een gezaagd-getande rand en aan de onderkant lichtgroen.

Bloemen :

Tak met bladdoorns De zuurbes bloeit in mei en juni met gele, 4-6 mm grote bloemen in 3-5 cm lange, hangende trossen. De helmhokjes springen aan de top met klepjes open, waardoor het stuifmeel vrijkomt.

De 7-10 x 3-5 mm grote vrucht is een niet-doorschijnende, eetbare bes, die rijpt van augustus tot oktober.

Vrijwel alle zuurbessen bloeien met geel getinte bloemen. Ze trekken insecten en bijen aan. Honden en katten hebben een hekel aan de stekelige struik, maar die niet alleen.

Gebruikte delen:

De gele bloemen zijn een aanwijzing voor de werking op de spijsvertering, net als de gele bast van de wortel. De doorns duiden op een activerende werking. Astrologisch valt de Zuurbes onder de heerschappij van Mars.

Inhoudsstoffen :

Alkaloïden (berberine)

Chelidonzuur

Hars

Looistof

Was

Oxyancanthine

Tanninen

Werking

Spijsvertering

Bevordert de spijsvertering en de galafscheiding, klachten aan lever en galblaas, galstenen, constipatie want mild laxerend, ontsteking aan de galblaas, heeft een corrigerende invloed op de leverwerking. Kan een vergrote milt in formaat verkleinen.

Werkzame bestanddelen:

Traditioneel werden in Europa de vitamine C-rijke bessen voor het maken van jam gebruikt. In landen als Iran worden de vruchten bij het koken gebruikt voor het kruiden van rijst, vis en vlees.

Eigenschappen:

Berberis heeft niet alleen fel gekleurde bloemen. Meestal zijn de eivormige, roodachtige of blauwe bessen wel zo aardig om te zien. Alle soorten zuurbes zijn winterhard. De bladverliezende soorten zijn over het algemeen wat sterker dan de wintergroene soorten.

Snoeien :

Een haagje van zuurbes wordt na de bloei in vorm geknipt. Wie toch veel bessen wil zien, knipt in de herfst of aan het begin van de winter. Alle overige snoei wordt midden tot eind van de winter uitgevoerd.

Vermeerderen :

Door stekken of zaaien

Soorten :

Van het geslacht Berberis zijn meer dan 200 soorten,waarvan de meeste bestaan uit groenblijvende heesters. Veel soorten komen uit China en Zuid-Amerika. Ze zijn sterk en hebben een rijkelijke bloei.,veelal geel van kleur .De plant heeft door zijn bessen een hoge sierwaarde en geeft in de herfst zeer mooie kleuren blad .De hangende bloemen trekken veel insecten en bijen aan. Hoe zonniger de standplaats is ,des te rijker zal de bloei zijn.

Weetjes :

De zuurbes (Berberis vulgaris) is een giftige struik die behoort tot de berberisfamilie (Berberidaceae). De struik komt van nature voor in Eurazië. De hele struik inclusief de vruchten en zaden kan een lichte vergiftiging geven, desalniettemin worden de vruchten gegeten. De gifstof wordt berberine genoemd.

Waardplant

De zuurbes is de tussenwaardplant voor zwarte roest (Puccinia graminis). Doordat op de zuurbes de generatieve fase zich afspeelt, vindt hier ook de genetische uitwisseling plaats. Daardoor kunnen er gemakkelijk nieuwe fysio's gevormd worden. Deze schimmel tast ook gewone tarwe en rogge aan. Op deze planten vindt alleen de vegetatieve fase plaats, waardoor op deze planten alleen door mutaties nieuwe fysio's gevormd kunnen worden, wat minder snel gaat dan bij genetische uitwisseling. In Frankrijk gaf de bestrijding van de zuurbes vanaf 1660 een heftige strijd tussen boeren en jambereiders, die de boeren van bijgeloof betichtten. Pas in 1865 werd wetenschappelijk vastgesteld dat de zuurbes de tussenwaardplant was. In vele delen van Europa was het verboden om de zuurbes aan te planten.

Geschiedenis

Vroeger werd gedacht dat graan dat binnen een straal van een paar honderd meter van een Zuurbesstruik groeide meeldauw zou krijgen. Vroeger werden de vruchten ook wel culinair gebruikt als jam of gelei.

Botanie

Doornige tot 200 cm hoge struik, die vaak uitgeroeid wordt omdat hij als gastheer kan dienen voor de uiterst gevaarlijke roestschimmel. Dicht begroeide bosjes zijn te vinden langs bosranden, in de duinen en in de buurt van puin of gebouwen. De zuurbes heeft een vertakte wortel, waarvan de bast opvallend geel gekleurd is. De lange dunne takken dragen driedelige, zeer scherpe doorns die men kan beschouwen als niet ontwikkelde bladeren. Vlak boven de doorns ontwikkelen zich korte loten met bosjesbleekgroene blaadjes. De goudgele bloemen hangen naar beneden in trossen van meer dan 4 cm lang, ze hebben een tamelijke sterke onaangename geur. De kleine scharlaken besjes zijn langgerekt en erg zuur van smaak. in het najaar nemen de bladeren een rode kleur aan. De struik is inheems in de meeste Europese landen, maar wordt ook veel aangeplant in tuinen. Houdt van kalkhoudende grond en zandgrond.

De bessen van Zuurbes zijn weinig giftig. Na de inname van minder dan 10 bessen van deze plant volstaat het om het kind wat water te laten drinken. Na inname van grotere hoeveelheden neemt u toch best contact met uw huisarts of met het antigifcentrum. Ook na de inname van andere plantendelen (bladeren, stengels, wortels) is het beter contact op te nemen met het antigifcentrum.

Indien een kind toch symptomen krijgt na de inname van bessen die als weinig giftig vermeld staan, contacteer dan uw arts of het antigifcentrum. Misschien is er een probleem met de identificatie, of gaat het om een ander gezondheidsprobleem.

Wetenswaardigheden

Het hout en de wortels zijn geel door berberidine, dat als verfstof voor textiel en leer en ook als geneesmiddel tegen spijsverteringsstoornissen en verstoppingen gebruikt kan worden. Het harde hout wordt gebruikt voor inleg- en draaiwerk. De rode bessen zijn wrang, maar eetbaar en rijk aan vitamine C. Ze zijn geschikt voor het maken van limonade, gelei of jam. De bladeren kun je aan salades toevoegen of je kunt er vlees mee kruiden. In tuinen komen veel soorten en variëteiten van de Berberis voor, waaronder een variëteit van Zuurbes met purperkleurige bladeren.

Baptisia australis

Botanische naam  :  Baptisia australis                   

Nederlandse naam :  Valse Indigo                                     

Herkomst         :  Australi‰                            

Bijzonderheden   :  op lupine gelijkende bloeiwijze      

Grondsoort       :  alle

Vochtbehoefte    :  normaal

Licht            :  half schaduw, zon

Gebruik          :  groepen/vakken, borders

Hoogte           :  0.60-0.80 m

Bloeikleur/vorm  :  blauw, tros

Bloeitijd        :  juni, juli, augustus

Blad             :  groen

Standplaats:

Het liefste staat Baptisia australis in de volle zon

Eenvoudig geteeld in gemiddelde, droog tot medium, goed doorlatende grond in de volle zon om deel schaduw .Best in de volle zon..

Verdraagt droogte en arme bodems.

Kenmerken:

Heeft een op lupine gelijkende bloeiwijze maar is veel steviger en blijft ook na de bloei mooi en zonder ziektes, daar waar lupines net bladluisgevoelig zijn.

Bloemen :

Baptisia australis bloeit in de periode juni-juli met donkerblauwe bloemen. Na de bloei verschijnen decoratieve grijsblauwe zaaddozen.

Planten :

Zo weinig mogelijk verplanten.

Na de bloei vormen er zich mooie zwarte peulen waarin de zaden zich ontwikkelen. De zaden zijn rijp als ze zwart zien.

Eigenschappen:

Baptisia australis is een mooie borderplant die echter wel enige steun nodig heeft. Het hele voorkomen van de indigolupine lijkt op de bekende lupine.

De hoogte van Baptisia australis is circa 120 cm

Vermeerderen :

Kan worden geproduceerd uit zaad, maar neemt een aantal jaren vast te stellen

Weetjes :

Na verloop van tijd langzaam groeiende planten ontwikkelen klontjes met diepe en uitgebreide wortel-systemen, en mag niet gestoord worden zodra vastgesteld.

Planten nemen meer van een struikvormige uiterlijk en de neiging om open te gaan na de bloei.

Trimmen of scheren van het loof na de bloei helpt handhaven van de  plant

Andromeda polifolia

Botanische naam  :  Andromeda polifolia                  

Nederlandse naam :  Rotsheide                            

Herkomst         :  Inheems                              

Bijzonderheden   :  hoogveen, heidevennen, geen kalk!    

Grondsoort       :  veen

Vochtbehoefte    :  nat

Licht            :  half schaduw, zon

Wind             :  weinig gevoelig

Groep            :  (sier)heesters

Gebruik          :  bodembedekker, giftig

Hoogte           :  0.20-0.50 m

Vorm             :  breed

Bloeikleur/vorm  :  geurend, wit/crŠme, roze

Bloeitijd        :  mei, juni, juli

Blad             :  wintergroen, grijsgroen

Twijg/stam       :  kleurig

Standplaats:

Ze verlangen een vochtig humusrijke en goed doorlatende grond.

Bodem: Zonnige plaatsen op natte, voedselarme, zure grond.

Kenmerken:

Wortels: Lange uitlopers.

Stengels: Weinig vertakt, zijtakken boogvormig opstijgend.

Bladeren: Wintergroen, verspreid, schuin omhoog gericht, leerachtig, langwerpig, wasachtig berijpt, een verdiept liggende middennerf, omgerolde randen, aan de bovenkant donkergroen, van onderen licht blauwachtig.

Bloemen: Kluwens aan het eind van de stengel, knikkend, helderroze, klokvormig, 5 tot 8 mm, bloemsteel 2 tot 4 keer zo lang als de bloem, 10 meeldraden in de kroon opgesloten, helmknoppen met aan de top 2 hoorntjes.

Vruchten: Doosvruchten rechtop, grijsachtig.

Bloemen :

Bloeimaanden: April t/m september.

Onderkant bladLavendelhei bloeit van april tot juni, soms tot de herfst, met lichtroze, 5-8 mm grote, knikkende bloemen. De roze bloemsteel is twee tot vier keer zo lang als de bloem. Ook de kelk is roze gekleurd. De bloeiwijze is een armbloemige, schermvormige tros. De helmknoppen hebben aan de top twee hoorntjes.

 Planten :

Te combineren met Heide, Pieris, Rhododendron, Gaultheria, varens en azalea en zijn geschikt voor de rotstuinen en potten.

Groeiplaatsen: Tussen veenmos in levend hoogveen, aan de voet van veendijkjes, greppels in deels ontgonnen hoogveen, dopheivegetaties (langs heidevennen en gedeeltelijk uitgeveende laagten) en veenheide in brakwaterveengebieden.

Eigenschappen:

Een laagblijvende wintergroen struikje met licht paarsrode klokvormige bloemen.

Wordt 40cm hoog en even breed

De plant wordt 10-50 cm hoog en heeft wortelstokken. De 1-5 x 0,2-8 cm grote bladeren zijn lancet- tot lijnvormig en hebben een sterk naar beneden omgerolde rand. De bladeren zijn van onderen iets blauwgroen of wit berijpt.

De vrucht is een kleine doosvrucht met veel zaden. De plant komt in levend hoogveen tussen het veenmos en in heivennen voor.

Soorten :

Er bestaan verschillende cultivars, zoals

Andromeda polifolia 'Alba', Andromeda polifolia 'Blue Ice', Andromeda polifolia 'Compacta', Andromeda polifolia 'Hayachine', Andromeda polifolia 'Nana' en Andromeda polifolia 'Nikko'.

Weetjes :

 De lavendelhei (Andromeda polifolia) is een dwergstruik, die behoort tot de heifamilie (Ericaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode Lijst van planten als vrij zeldzaam en matig afgenomen. Tevens staat de plant op de Belgische Rode Lijst van planten.

De plant komt van nature voor op de noordelijke helft van het noordelijk halfrond.

De plant wordt ook in heidetuinen gebruikt.

Abelia

Standplaats:

Abelia 'Conti' heeft graag een zonnige standplaats zijn makkelijke planten, die de vrieskou goed zullen doorstaan. Wel verlangt Abelia een warme, luwe plek en kan daarom het beste tegen een warme, beschutte muur worden geplant. Het liefst in de volle zon of wat lichte schaduw. Bij het laten begroeien van muren is het van belang, dat de takken meteen worden aangebonden, voordat ze gaan hangen. Plant Abelia in goed vruchtbare, goed doorlatende en iets kalkrijke grond.

 Kenmerken:

Abelia's zijn sierheesters die naast hun mooie bloemen ook voor de glanzende bladeren in de tuinen worden geplant. De abelia vindt zijn herkomst in China en Japan alsook in Mexico en er zijn tussen de 24 en de 30 soorten van, met vele hybriden en cultivars.

De buisvormige bloemen zijn meestal vrij klein maar de bloei kan wel enkele maanden duren.

Abelia's zijn afhankelijk van de soort wintergroen of bladverliezend. De bladverliezende vinden hun herkomst meestal in koudere gebieden en zijn meer winterhard dan de wintergroene soorten. De bladeren zijn meestal niet langer dan 6 cm.

Planten :

Als kuipplant op het terras of balkon kun je trouwens goed van de lekker geurende bloemen genieten. De meeste soorten abelia groeien niet zo hoog of breed uit en zijn geschikt voor kleine tuinen en stadstuintjes.

Abelia-soorten variëren van vorstgevoelig tot goed winterhard. Vooral de winterharde soorten

Gebruik

Het is een prima plant, die uitstekend kan worden gebruikt als lage haag. En een aantal soorten is bruikbaar als potplant voor op het balkon of op het terras. Behalve zo af en toe wat last van luis is de plant tamelijk ongevoelig voor ziekten en plagen.

Eigenschappen:

De winterhardheid is ook afhankelijk van de soort. Sommige soorten kunnen met gemak tot -15°C aan terwijl andere met moeite -7°C kunnen verdragen. Deze soorten plant je dan ook best tegen een zonnige muur of in potten zodat je de planten in de winter met de andere kuipplanten naar binnen kan halen.

Vermeerderen :

De plant is makkelijk te vermeerderen door zomerstekken of halfhoutige stekken aan het einde van de zomer.

Abelia kan je vermeerderen door in het midden van de zomer (juli - augustus) half verhoute stekken te nemen. Knip hiervoor tot tien cm lange takuiteinden af. De wond onderaan moet gaaf zijn. Strip de onderste blaadjes af en laat enkele de bovenste twee bladparen zitten. Plaats de stekken naast elkaar in een pot gevuld met voedselarme stekgrond. Benevel de stekjes maar zorg ervoor dat de grond ook niet te nat is. De pot met stekken (die elkaar net mogen raken), zet je op lichte standplaats waar de stekken niet in contact komen met rechtstreekse zonnestralen. De eerste winter plaats je de pot op een vorstvrije plek in een kas, serre, garage, tuinhuis of zolder. In de lente als de ergste vorst is geweken kunnen de bewortelde stekken in de tuin worden uitgeplant en getopt om het vertakken te bevorderen.

 
Snoeien :
Abelia's die tot augustus en langer bloeien kun je best pas in het voorjaar snoeien.

Soorten :

Abelia behoort tot de familie Caprifoliaceae (kamperfoelieachtigen). Het geslacht telt ongeveer 23 soorten, waarvan de meeste in Noordoost-Azië en drie in Mexico te vinden zijn.

Weetjes :

Dokter Clarke Abel (1780-1826) ontdekte de plant, die wij nu kennen als de soort Abelia chinensis, tijdens een plantenexpeditie in China.

Acanthus

Standplaats:

Acanthus houdt van een zonnige, goed afwaterende en steenachtige standplaats. Verlangt een kalkrijke grond. In de schaduw groeien ze trager en bloeien ze minder. Wel heb je nog wat aan de decoratieve bladeren. Mooie combinaties zijn te maken met Acaena, Alchemilla en Geranium soorten.

 Kenmerken:

De zachte acanthus is heel decoratief. Mooi voor beplantingen op een talud. Zachte acanthus is de meest gebruikte en bekende soort binnen zijn geslacht. De donkergroene, glanzende bladeren zijn onregelmatig geveerd en grof getand. De indrukwekkende bloemen staan aan rechtopstaande stengels en zijn in vierrijige, lange aren gerangschikt, soms zijn ze ook in de oksels van een klein, doornig blad geplaatst. De zaadkapsels bevatten 2 tot 4 zaden. De vlezige acanthuswortels houden de plant stevig vast in de grond.

 Bloemen :

Zowel de bloemen als de opvallende bladeren zijn een decoratie voor de tuin. De bloemen benadrukken heel mooi de verticale lijnen in een kleurenschema en verschijnen van juni tot september op sterke stengels. Na de bloei verschijnen de zaadkapsels met glanzende, bruine en dikke zaden.

 Planten :

Acanthus mollis is matig winterhard (vooral jonge planten) dus is winterbescherming nodig. Plant daarom ook geen nieuwe acanthus aan voor de winter, wacht tot het voorjaar.

Vermeerderen :

Vermeerderen kan op 3 manieren in het voorjaar:

- door zaaien

- door delen

en door het nemen van wortelstekken

De forse, bruine zaden kunnen het best in april in een serre worden gezaaid. Om het ontkiemen te versnellen, kun je de zaden eerst 24 uur in lauw-warm water laten voorweken. Daarna worden de gezwollen zaden in een potje met tuingrond of turf gelegd en natuurlijk goed bedekt. De zaden, indien niet te oud, ontkiemen goed maar je moet wel een drietal weken geduld hebben. Je kan de planten ook goed als oranjerieplant houden mits je ze wel regelmatig verpot.

Toepassing :

Acanthus wordt beschouwd als een architectonische plant, ze benadrukken heel nadrukkelijk de verticale lijnen in een kleurenschema. Het blad kan dienst doen als basisstructuur.

In hun natuurlijk omgeving, het Middellandse Zeegebied, zijn ze vaak te zien in combinatie met olijfbomen. Prima solitair in een kleine tuin of als borderplant in grote borders.

Kan ook heel goed gebruikt worden bij een heesterbeplanting, waar ze bijv. kunnen dienst doen als bodembedekking onder bladverliezende heesters.

Mooie combinaties zijn de maken met bijv. Salvia x superba, Lavatera olbia 'Rosea', Malva moschata, Echinaceae purpurea. Plant Acanthus naast Helenium, dat een nogal teleurstellend blad heeft.

In combinatie met Eryngium giganteum 'Miss Wilmott's Ghost', Artemisia 'Powis Castle' en Rosa 'Tynwald', het blad van de Eryngium contrasteert goed met de sterk glanzende acanthus in een 'zilveren' border met wittinten of pastelkleuren.

Caryopteris met de grijsgroene bladeren is erg mooi naast het diepgroene loof van de Acanthus. Acanthus is ook goed toepasbaar in wilde engelse tuinen, vooral de A. spinossus kan je in het oog doen springen tussen de nevelige Engelse kleurtinten.

De geslachtsnaam Acanthus is afgeleid van de oude Griekse plantennaam Akanthos. 'Akantha' betekent doorn of stekel. De naam verwijst naar de doornachtig getande bladeren van sommige Acanthussoorten. Maar in de Griekse mythologie is Acantha ook een nymf, die door Apollo in een stekelige plant veranderd werd. De mooie naam Beeren-klauw of Branca ursina vinden we terug bij Petrus Nijlandt (1682) , wat natuurlijk verwijst naar het mooie stevige blad.

Acanthus ook medicinaal

De plant is niet echt bekend als geneeskrachtig kruid. Maar in de Oudheid had het sap toch wel een reputatie als stimulerend middel. Het werd ritueel gedronken door soldaten die ten strijde trokken. Zich letterlijk moed indronken! Plinius en Dioscorides adviseerden het sap voor een ander oorlogsprobleem, nl bij verwondingen en tegen diarree. En als ik lang genoeg zoek en alles geloof wat er in het verleden geschreven is, vind ik toch weer een waslijst van medicinale toepassingen: ontstekingswerend bij jicht, voor een verstopte en verharde milt, ‘vermurwende, verzachtende en verterende van krachten’ volgens Nijlandt, Dodonaeus en anderen. Maar laat ik het nu maar voor een keer bij die decoratieve toepassingen houden.

Camelia

Standplaats:

Een camelia groeit op licht zure grond op een plaats in de halfschaduw.

De grond moet veel humus bevatten en goed water doorlatend zijn.

lichte schaduw, beschut tegen droge wind, niet in de volle zon  houd niet van grote temperatuurs verschillen

Kenmerken:

Ovale, dikke, glanzende bladeren afwisselend gerangschikt  3 cm lang met grote opvallende bloemen van ca. 5 cm doorsnee

Camelia’s vragen dezelfde zorg als rododendrons wat de grond aangaat. Dus zuur en licht. Maar in tegenstelling tot laatstgenoemde hebben ze diepere wortels en kunnen ze dus beter tegen de droogte. Op een paar jaar tijd kan hun penwortel makkelijk een meter diep gaan. Geef ze niet te veel voedsel en wees zeker voorzichtig met stikstof. Gebruik voeding met een hoog gehalte aan fosfor en kalium.

Bloemen :

Camelia’s bloeien van oktober tot mei, afhankelijk van soort en vorm

Planten :

goed afwaterende, humusrijke vochtige, zure grond, roestige spijkers onderin tegen ijzertekort (geel blad), houd niet van kalk  overleeft droogte niet, mulchlaag aanbrengen

weinig bijmesten, liefst met oude stalmest  houd niet van wortelverstoring, dus voorzichtig

met overpotten (wortelt ondiep) eenmaal in de tuin gezet, liever niet verplaatsen.

Vermeerderen :

Het stekken van camelia’s is ook voor een liefhebber te doen. Neem de stek wanneer de stengel voldoende rijp is maar nog niet houtig. Bedrijfsmatig gebeurt dit in de winter. Er wordt enkel verwarmd in de ruimte, tot 15 °C. Moederplanten krijgen weinig water en voedsel.

Dat bevordert de aanworteling van de stek.

Beworteling heeft tijd nodig: zo’n drie tot zes maanden.

Een camelia kan worden gestekt, afgelegd of geënt. Stekken kan vanaf het vroege voorjaar tot aan het begin van de herfst. Neem kopstekken en plant die in een voedzame, licht zure potgrond. De beste resultaten worden verkregen in een kas of onverwarmde bak. Najaarsstek wordt gemaakt van tien centimeter lange, verhoute stengels. Plant deze stekken in verwarmde grond in een kas of verwarmde bak. In de zomer kunnen scheuten worden afgelegd.

Soorten :

Inmiddels zijn er meer dan 300 soorten bekend, waarvan maar enkele een rol in de cultuur spelen. Van de belangrijkste soort Camellia japonica zijn honderden variëteiten en nakomelingen in cultuur.

Weetjes :

Een camelia mag alleen nà de bloei (voorjaar) in model worden geknipt. 

Een camelia bloeit uitsluitend met rode, roze of witte bloem

Het verwijderen van de scheuten mag alleen worden uitgevoerd om de struik te verjongen.

meer bijzonderheden

Camelia is inheems in Zuidoost Azië, en wordt, ook bij ons, al heel lang als sierplant gekweekt om zijn prachtige bloemen.

Het is een soort met voorkeur voor warme natte zomers en gemiddeld koude droge winters, maar vanwege z'n enorme aanpassingsvermogen leeft de plant onder uiteenlopende klimatologische omstandigheden.

De meesten zijn struikvormen maar er zijn ook verschillende boomvormen van de Camellia, en allemaal met hun eigen kenmerken, zoals wel of geen mooie bloemen, een prachtige schors of juist een mooi blad.

In Japan worden ze bijzonder gewaardeerd vanwege hun vroege bloei. Ze zijn vaak de allereerst bloeiende planten in de tuin na de lange winter. We kennen inmiddels al minstens 2000 kruisingen van Camelia japonica, en er worden in China nog steeds nieuwe ontdekt. De meest gekweekte cultivars zijn sierplanten met dubbele bloemen.

Van Camellia sinensis wordt zwarte en groene thee gemaakt en

van Camellia oleifera wordt olie gemaakt die in cosmetica wordt gebruikt.

De basis voor het plantkundig belang van deze soort wordt gevormd door de: Camellia japonica, Camellia reticulata, Camellia sasanqua en een toenemend aantal hybriden.

kenmerken

Camelia heeft dikke, glanzende bladeren afwisselend gerangschikt ca. 3 cm lang, grote, erg opvallende bloemen van ca. 5 cm doorsnee, van wit tot rood en paars, in allerlei variëteiten, soms zelfs gestreept of gespikkeld. Het is een heel vroege bloeier. In het midden van de bloem bevinden zich een opvallende massa meeldraden. Voorkomende bloemvormen zijn:

Enkelvoudig, Halfgevuld, Anemoonvormig, Pioenvormig, Roosvormig en Gevuld. Voor elk wat wils dus.

Verzorging

Zet de plant alleen in de zon als z'n wortels in de schaduw blijven. Bloemknoppen worden nog voor de winter gevormd en moeten koel blijven totdat ze zich in februari kunnen openen. Bij binnen overwinteren is het grootste probleem dat de knoppen door te veel warmte of te grote temperatuursverschillen af vallen. In de herfst geef je de overwinterende camelia matig water en in de winter nog maar 1 x per maand een beetje. In de lente kun je de watergift weer geleidelijk opvoeren.

Omdat Camelia niet van kalk houd kun je het best altijd vijver- of regenwater geven. Halverwege de zomer kun je wat kalium rondom de plant aanbrengen en dan even sproeien, altijd met regenwater.

snoei

Vormsnoei is alleen mogelijk om de plant te verjongen. Lelijke staken midden in de plant neem je zo laag mogelijk weg. dat geldt ook voor alle sports (uitlopers met andere genetische kenmerken).

vermeerderen

Snijd in het vroege voorjaar tot aan de herfst van een eenjarige scheut een stukje stengel met 1 blad eraan, en steek het in een pot met stekaarde. Het is zaak om de temperatuur en luchtvochtigheid daarna constant te houden. Dat betekend dat gebruik van een kas de meeste kans van slagen geeft. Najaarsstek maak je van ca. 10 cm lange verhoute stengels die je in een verwarmde bak of verwarmde grond laat wortelen. Het afleggen van scheuten gebeurt in de zomer.

Geraniums zaaien

WANNEER :

Eind januari of begin februari

De meeste mensen zullen over een paar maanden jonge plantjes kopen, maar als je het leuk vindt om je eigen geraniums (Pelargonium) op te kweken, kun je die nu in bakken zaaien. Zaai ze in zaaibakjes onder een doorzichtig deksel of in potten die je met doorzichtige plastic zakken afdekt. Zet ze lekker warm op de vensterbank in de kamer of op een andere warme, lichte plek. De zaaigrond wel vochtig houden natuurlijk. Je moet ze na opkomst een keer verspenen (in aparte potjes overplanten). Na half mei kunnen ze naar buiten. Er is zaad te koop van allerlei mooie sterke F1-hybriden.

De werkwijze :

Stap 1:

Vul een zaai- of kweekbakje met een luchtig mengsel van 2/3 goede tuinaarde en 1/3 turfgrond of gebruik een speciaal zaaimengsel.

Zet het bakje op een warme plaats (op of dicht bij de verwarming) zodat het grondmengsel kan opwarmen.

Stap 2:

Geraniurnzaad is niet minuscuul klein en u kunt het dus mooi gelijkmatig verdelen over het bakje.
Druk de zaadjes met een plankje in de aarde (voor een goed contact) en strooi er nog een laagje van 0,5 cm potgrond over.

Stap 3:

Voor u het kweekbakje afsluit met een deksel of een glazen plaat, vernevelt u er gul water overheen.
Zet het op een zeer lichte en warme (18 à 20° C) plaats.
Al na enkele dagen breken de zaadjes open en komen de kiemplantjes te voorschijn.

Stap 4:

Zodra de plantjes 4 à 5 blaadjes hebben gevormd, mogen ze verspeend worden.
Gebruikt u daarvoor yoghurtbekerljes, maak dan eerst een afvoergaatje in de bodem.
De temperatuur mag nu iets lager, anders worden de plantjes te spichtig.

Stap 5:

Na zowat tien weken, mogen de flinke plantjes verplant worden in potjes van 12 cm diameter.
Gebruik nu een grondmengsel van 2/3 tuinaarde en 1/3 teelaarde.
Zorg ervoor dat de plantjes heel licht en niet overdreven warm staan.

ZET EEN RUILHANDELTJE OP

Als u tijd en ruimte hebt, kunt u misschien met de buurvrouw samenwerken. U zaait geraniums en zij bijvoorbeeld Tagetes. En dan maar ruilen. Als u verschillende soorten geraniums tegelijk wilt kweken, neemt u het best een kweekplaat (net als de beroepstelers). Volg dan verder de stap- voor-stap cursus op deze pagina.

STEKKEN NEMEN IS ECHT NIET ZO MOEILIJK

Geraniums kunt u ook vermeerderen uit stek. Maar dan moet u er in de maand augustus op tijd bij zijn. Van een schitterend bloeiende moederplant snijdt u stekjes, die u laat wortel schieten en op een koele, maar vorstvrije plek laat overwinteren. Vindt u het zonde om van een plant in volle bloei

stekken te snijden of hebt u in huis geen aangepast plekje voor de overwintering, dan is vermeerdering uit zaad een goedkope én gemakkelijke oplossing.

IN EEN JIFFY-POTJE GROEIT UW GERANIUM MOOIDOOR

U hoeft de zaadjes niet in een kweekbakje uit te zaaien, u kunt ze ook meteen elk afzonderlijk in een Jiffy- potje stoppen. Jiffy-potjes zijn van sphagnum, turfmolm en organisch materiaal gemaakt Doordat de plantjes niet meer verspeend moeten worden, worden de haarfijne worteltjes niet verstoord en kan het plantje rekenen op een ononderbroken groei. Schieten de wortels tenslotte door het turfpotje heen, dan kunt u de plantjes met potje en al naar een grotere pot verhuizen.

Het turfpotje zal verteren.

Ipomoea Ticolor

Standplaats:

zonnig, met voldoende ruimte

Een zonnige standplaats. Zorg dat de grond niet uitdroogt en bemest af en toe, geef een steuntje in 't begin en Ipomoae doet de rest. Kan gevoelig zijn voor spint, maar regelmatig preventief met water sproeien helpt goed

Kenmerken:

1 jarige, snelgroeiende klimplant

Makkelijk op te kweken, snelgroeiende, omhoog slingerende klimplant met grote, hartvormige bladeren en grote, trechtervormige bloemen, die maar een dag bloeien. Vele kleuren en vormen zijn inmiddels gekweekt. Heeft wel wat steun nodig om omhoog te groeien

Bloemen :

opvallend grote, trompetvormige bloemen,van wit tot rood en van paars tot blauw, na de bloei ontstaan ronde zaadbollen met  daarin klein zwart zaad. om overdadig uitzaaien te voorkomen

moet je de zaadbollen tijdig wegknippen.

Planten :

Ipomoea is de botanische naam van een geslacht van planten uit de windefamilie (Convolvulaceae). Wegens de opvallende bloemen worden enkele Ipomoea-soorten toegepast als tuinplant. De bloei kan zeer rijk zijn, vooral wanneer de grond voldoende bemest is met oude koemest en wat kalk bevat. Een aantal soorten zijn warmteminnend, en hebben in ons klimaat een kas nodig om goed tot bloei te komen.

Eigenschappen:

Convolvulaceae is de familienaam van de Ipomoea, en naast de Violacea zijn er nog meer varianten. zoals: Arborencens, Carnea, Costata, Leptophylia, Meulleri, Murucoides, Purpurea. De bekendst zijn de Ololiuqui uit Mexico en de Violacea (tricolor) die over de hele wereldvoorkomt. Ipomoae, inheems in tropische en subtropische gebieden, meestal  overjarig, groenblijvend, struikvormig, vaste plant of klimplant, maar ook een aantal soorten die ook in ons klimaat als tuin- en terras- of balkon planten gehouden. Ipomoea tricolor wordt het meest toegepast als tuinplant. Maar er zijn ook soorten die als kamerplant gehouden kunnen worden kunnen worden.

Vermeerderen :

Maart-april - vul potjes van 15 cm doorsnee met stek- of zaaigrond, zet ze in het water tot de grond vochtig is.

                - leg 5 - 6 zaden in een potje, druk ze aan, en dek het potje goed af met plasticfolie

                - zet het potje op een lichte en warme plaats

                - Na 1 of 2 dagen is het zaad ontkiemd, en moet je gaatjes in 't plastic prikken om de zaailing langzaam aan

                  de 'buiten' omstandigheden te laten wennen

                - na 3 dagen mag het plastic eraf, en mag je ze eventueel in een grotere pot zetten

                - Geef de plantjes een steuntje, een zonnige standplaats en voldoende vocht, en ze zullen je verrassen met een

                  wonderbaarlijk snelle groei en na een week of 6 zelfs al de eerste bloemen.

Soorten :

Met 300 tot 500 soorten is Ipomoea het grootste geslacht in de familie. De meeste soorten hebben bloemen die slechts één dag open zijn; het geslacht wordt in het Nederlands dan ook meestal dagbloem of dagwinde genoemd.

Enkele soorten in het geslacht Ipomoea zijn:

Ipomoea alba, de Maanbloem.

Ipomoea arborescens wordt in het Engels tree morning glory genoemd. Ze is inheems noordelijk vanaf de Mexicaanse staat Sonora. De bladeren ontspruiten pas bij regenval laat in het voorjaar. In tuinen wil ze goed groeien en bloeien indien voldoende vochtig gehouden terwijl de temperatuur warm is. De 5 cm grote bloemen zijn crèmekleurig met een donkerrood centrum.

Ipomoea aquatica, de Waterspinazie.

Ipomoea batatas staat bekend als de zoete aardappel of bataat.

Ipomoea cairica, de Kairowinde.

Ipomoea hederacea is inheems in Midden-Amerika maar komt in Europa ook voor in het Middellandse Zee gebied van Spanje tot Griekenland. De ca. 10 cm grote bloemen groeien in trosjes waarvan er steeds slechts enkele tegelijk bloeien. Gedurende de dag verkleuren ze van diepblauw tot purper-roze.

Ipomoea imperati heeft witte bloemen en drielobbige bladeren. Ze zijn inheems in het gebied van de Golf van Mexico. In het Engels wordt ze vaak Beach morning glory genoemd. Ze komt op vrijwel alle continenten voor als pionier vegetatie.

Ipomoea indica heeft bloemen die gedurende de dag verkleuren van diepblauw naar donkerpaars. Ze groeit het best in volle zon.

Ipomoea leptophylla is inheems in het zuidelijk deel van de Verenigde Staten, waar ze voorkomt in de staten Colorado, Kansas, Montana, Nebraska, New Mexico, Oklahoma, South Dakota, Texas en Wyoming. Bij de eerste nachtvorst sterven de bovengrondse delen van de plant af, maar de eetbare ondergrondse wortel blijft leven en loopt het volgend jaar weer uit. De normale habitat bestaat uit zandige prairies. Deze soort heeft slechts weinig water nodig.

Ipomoea lobata de Spaanse vlag.

Ipomoea pes-caprae, de Geitenhoefwinde.

Ipomoea pauciflora is, afhankelijk van de standplaats, een boom of een knolsucculent met witte bloemen, die in een groot deel van Mexico voorkomt.

Ipomoea platensis is inheems in Paraguay, Uruguay en Argentinië. Ze verlangt lichte schaduw tot half-zon, en kan tot 3,6 meter lang worden.

I. purpurea is inheems in het noorden van Zuid-Amerika. De bloemen zijn daar donkerpaars, maar ook wit komt voor. In België en Nederland zijn de bloemen wit, lila of paars. Elke bloem is slechts één dag open, maar de volgende dag heeft de tuinliefhebber weer nieuwe bloemen. De eenjarige, tot 3 meter hoge plant heeft behaarde stengels en is dichtbebladerd met diep ingesneden bladeren.

Ipomoea quamoclit, de Kardinaalswinde.

Ipomoea tricolor (meestal klimmende winde genoemd) is inheems in Mexico. In dat gebied is ze overblijvend, in onze streken is ze niet winterhard en de tuinliefhebber heeft er dan ook maar 1 jaar plezier van. In Mexico vindt de bestuiving plaats door vleermuizen, hier nemen insecten die rol over. De grote, hartvormige bladen dekken de bodem goed af en vormen daarmee een vochtvasthoudende laag. Dat heeft de plant ook nodig: humusrijke grond die permanent wat vochtig is. De 6-8 cm grote lila bloemen zijn alleen overdag geopend. Bekende cultivars zijn Ipomoea tricolor 'Heavenly Blue' en Ipomoea tricolor 'Clarke's Himmelblau'.

Cobaea scandens                      

Botanische naam  :  Cobaea scandens                      

Nederlandse naam :  Klokwinde                            

Herkomst         :  Midden-Amerika                       

Bijzonderheden   :  vroeg zaaien!                        

Grondsoort       :  alle

Vochtbehoefte    :  normaal

Licht            :  half schaduw, zon

Wind             :  weinig gevoelig

Groep            :  1 jarig

Gebruik          :  klimplant/slingerplant

Hoogte           :  > 0.90 m

Bloeikleur/vorm  :  wit/créme, paars

Bloeitijd        :  september

Blad             :  groen

Standplaats:

De klokwinde wordt in België en Nederland vaak als eenjarige plant gehouden. De plant kan niet tegen vorst en kan als kuipplant overwinteren boven de 10 ºC

Kenmerken:

De klokwinde (Cobaea scandens) is een klimplant uit de vlambloemfamilie (Polemoniaceae). De plant is afkomstig uit tropisch Amerika op hoogtes rond de 2000 m. De soort wordt in België en Nederland veel als tuinplant toegepast.

Het is een grote, kruidachtige klimplant die 20 m lang kan worden. Per jaar kan de plant 3–8 m groeien. De verspreid staande bladeren zijn geveerd samengesteld met aan het einde een vertakte rank. De bladeren bestaan uit twee tot drie paar deelblaadjes. De deelblaadjes zijn toegespitst, 3,5-13 cm lang en 1,3-6 cm breed. Het onderste paar heeft geen steel. De andere paren hebben een tot 2 cm lange steel.

Bloemen :

De bloemen groeien solitair in de bladoksels. De kelk is 2,5-3,5 cm groot en paars gekleurd. De bloemkroon is 4,5-6,5 cm lang en groenachtig-wit. De stijl en de meeldraden zijn gekromd en steken naar buiten. De bloemen worden in hun oorspronggebied bestoven door vleermuizen. De doosvrucht is langwerpig, 5-9 cm lang en klapt volrijp driekleppig open.

Planten :

Bemesting Klokwinde

Klimplanten hebben een snelle en krachtige ontwikkeling, laten we verrijken de bodem, aan het einde van de winter of in de herfst, met mest of langzaam werkende meststof; in het voorjaar, een keer per maand, kunnen we geven een meststof voor groene of bloeiende planten, rijk aan stikstof en kalium aan het irrigatie water.

Eigenschappen:

Cobaea scandens is een klimplant die zich door middel van bladranken aan draden, takken en ander klimhulpen vasthoudt en zo tot grote hoogten kan klimmen.

Deze planten zijn struiken.
Deze plant in de zomer gaat uit van een paarse kleur, het is van gemiddelde grootte en kan een hoogte van 5 meter bereiken .
Hij houd  zijn bladeren in de winter niet.
De Klokwinde heeft een klimmersteun nodig.

Vermeerderen :

De plant kan vanaf februari achter glas worden gezaaid, waarna deze na IJsheiligen buiten kan worden gezet.
De plant bloeit van juni tot september.

Soorten :

De cultivar Cobaea scandens 'Alba' heeft volledig witte bloemen.

Weetjes :

Watering Klokwinde

Deze plant heeft een klimmer ontwikkeling, soms zeer krachtig en daarom is het goed te bedenken dat de meer ontwikkelde planten meer water nodig hebben in vergelijking met de meer beperkte exemplaren. Laten we voorkomen dat het water de Klokwinde overspoelt, altijd de bodem droog houden  ,een paar dagen tussen laten met het geven van water, dus laten we irrigeren de ondergrond diep elke 2-3 weken met 1-2 emmers water.

Jatropha podagrica

Naam: Jatropha podagrica

Nederlandse naam: flessenplant

Familie: Euphorbiaceae

Standplaats:

Verlangt veel zonlicht

In de winter een koelere plaats geven (15°C).

Vermijd felle middagzon.

Kenmerken:

de flessenplant is afkomstig uit Zuid-Amerika.

Het is een vrij gemakkelijke en eenvoudige kamerplant.

Deze vetplant dankt zijn Nederlandse naam aan de stam die de vorm van een fles aanneemt.

In de vroege zomer kunnen rode bloemen verschijnen die aan lange stengels staan.

Jatropha heeft mooie, gelobde, schild-vormige bladeren.

Bloemen :

De plant draagt felrode koraal-achtige bloemen het hele jaar. De plant bevat giftige curcin, waardoor het giftig.

Planten :

Het is heel gemakkelijk te verzorgen.

Ze eist niet veel water en een zonnige locatie in een pot of in de grond in vorstvrije gebieden.

Is beter met ten minste een paar uur zon.

In de winter zal het zijn grote, gelobde bladeren verliezen maar de koraal rode bloemen zal ze houden.

verminderen met het water geven in de winter

Zo zal ook de zaaddozen “ ontploffen”, de lancering van de zaden een aantal meter ver.

Verzorging :

Water: Tamelijk droog houden. Alleen in de bloeiperiode (zomer) regelmatig wat water geven.

Laat de potgrond tussen twee gietbeurten in licht opdrogen.

In de winter minder behoefte aan water en bijna droog houden.

Eigenschappen:

De steel is gezwollen in botaniseertrommel aan de basis en gevuld met dunne sap.

Dit is een van de coolste planten die bijna overal kan  groeien.

Jatropha podragrica wordt geteeld voor haar gezwollen buik. U ziet ook bloemen bijna het hele jaar door, meer in de warmere maanden van het jaar.

Vermeerderen :

Wanneer de zaaddozen open springen, kan men de zaden  gebruiken om te planten.

Ze kiemen bij een temperatuur van ongeveer 23-24°.

Vergeet niet dat ze giftig zijn

Soorten :

Jatropha bestaat uit ongeveer 175 soorten, de meeste in de tropen en subtropen van Amerika.

Weetjes :

Let op: Alle delen van de plant zijn giftig bij inname

Podagrica Jatropha is een plant bekend door verscheidene Engelse gemeenschappelijke namen, waaronder Boeddha buik planten, jicht plant, purgeren-moer, Guatemala rabarber.

Het is inheems in de tropische Amerika, maar het is gekweekt als sierplant in vele delen van de wereld.

Jatropha is afgeleid van het Griekse iatros = arts en trophe = voeding, wat resulteert in het geslacht "gemeenschappelijke naam, Physic moer. De term jicht plant, gebruikt voor deze specifieke soort, komt uit onderscheidend opgezwollen stengel van de plant.

Inheems in Midden-Amerika, heeft Jatropha podagrica op grote schaal verspreid in de hele tropische wereld, met name China en India. Niet anders dan andere leden van de familie Euphorbiaceae, is het giftig, met een enkel zaad genoeg om een ernstige vergiftiging te veroorzaken.

Gloriosa

Naam :

Gloriosa superba ´Rothschildiana´

Nederlandse naam: prachtlelie, klimmende lelie

Standplaats:

Bij aankoop als kamerplant zal u meestal een bloeiende plant worden aangeboden. Zet de plant op een plek waar hij zoveel mogelijk licht krijgt, in de zon of halfschaduw en bij een temperatuur van 18-22°C. Tegen zon hoeft u niet te schermen.

Algemeen de potkluit tijdens de groei- en bloeifase voldoende vochtig houden.

Giet met lauwwarm regenwater.

Zorg voor een voldoende hoge luchtvochtigheid in de kamer.

Van maart tot augustus wekelijks een voedingsoplossing geven aan een concentratie die maar half zo sterk is als op de verpakking staat.

Kenmerken:

Gloriosa moet geplant en gehouden worden in een goed doorlatende, licht humeuze grond. Leg onder in de pot een flinke hoeveelheid potscherven als drainage. Waar de plant absoluut aan kapot gaat, is gietwater dat te lang blijft staan. Door te lang vasthouden van water verrot de knol. Tijdens het groeiseizoen van de late lente tot het begin van de herfst: geef de plant wekelijks een beetje vloeibare mest met het gietwater mee. Gloriosa stelt geen eisen aan een bepaalde luchtvochtigheid, maar wel aan de temperatuur. Een minimumtemperatuur van 16 °C is nodig om een gezonde plant te houden. Te lage buiten- en grondtemperatuur veroorzaken bladluis.

 Bloemen :

Gloriosa is te koop als snijbloem en als potplant. Het karakter van de bloemen is uniek. De eerste indruk is dat het hier om een plantaardig vurig vlammetje gaat. De bloembladen staan omhoog en zijn sterk gegolfd. De bijzondere combinatie van vorm en kleuren wekt heel sterk de indruk van omhoog likkende vlammen.

 Planten :

In de herfst verkleurt het blad geel en sterven de planten af.

Geef duidelijk minder water nu.

Zet de planten op een plekje bij 10-12 ° C

Eigenschappen:

De Gloriosa als snijbloem is vrijwel enig in zijn soort. Er zijn immers nauwelijks snijbloemen in de vorm van bloeiende ranken. Dat maakt de Gloriosa bijzonder aantrekkelijk voor het ikebana, Een mooie Gloriosa-rank in een Oosters getint vaasje roept meteen het beeld van Aziatische distinctie op. Onwillekeurig doen de krullerige maar toch krachtige vormen daarbij ook aan Jugendstilmotieven denken.

Vermeerderen :

Door zaaien of delen van de knollen.

Bij zaaien zullen de planten pas na drie jaar bloeien.

Gloriosa is te vermeerderen door jonge uitlopers in het voorjaar los te snijden van de knol. Plant de uitloper(s) in een pot van vijftien centimeter doorsnede. Jonge planten hebben een aanlooptijd nodig om uitbundig te kunnen bloeien. Wie erin slaagt zaad te winnen, kan in het voorjaar zaaien bij een temperatuur van constant 24 °C. Beschut jonge planten tegen wind en bindt ze aan bamboestokken. Zet de bamboestokken in de pot in de vorm van een omgekeerde piramide, zodat scheuten de ruimte hebben om goed uit te groeien.

Weetjes :

Gloriosa superba ´Rothschildiana´ is de meest gebruikte cultivar. De plant heeft grotere bloemen dan Gloriosa superba. Ze zijn rozig rood zijn met prachtige geel gerande kroonbladen en golvende randen.

De naam is afkomstig van het Latijnse gloriosus, wat roemvol betekent. De Gloriosa is een heel bijzondere verschijning. Wij noemen hem klimmende lelie. Internationaal spreekt men ook van kruipende lelie. Anderen noemen hem vlammende lelie of glorielelie of erekroon. Hoe verschillend ook, het zijn allemaal namen die bij het zien van de Gloriosa heel toepasselijk lijken.

Aankoop van bollen

De langwerpige knollen worden tegenwoordig in de handel vlot aangeboden. Plant ze in mei loodrecht in een voldoende grote pot of kuip gepoot, die gevuld is met een grond mengsel van compost, gazonaarde, turf en zand. Geef ze voldoende mest.

Als potplant worden de ranken vanzelfsprekend aan een rekje of andere ondersteuning omhoog geleid.

Naast de toepassing van één rank in een vaas is de Gloriosa ook heel geschikt om in een boeket of in een andere schikking tussen andere bloemen door te slingeren. De exotische uitstraling van de Gloriosa, gecombineerd met donkerrode rozen, geeft het boeket een mystieke Oosterse uitstraling. Door een combinatie van roden is het ook zeer bruikbaar om het kerstfeest een actuele uitstraling te geven.

Ziekten en plagen

- na de herfst duidelijk minder water geven.

De planten moeten bij 18° C overwinteren.

Als de planten te koud staan kan er droogrot optreden.

Vraag & Antwoord :

Vraag
De bladeren van de gloriosa zijn verdord, en nu moeten de knollen overwinteren. Mogen deze in de aarde blijven zitten, of moeten ze eruit gehaald worden? Omdat ze een minimuntemperatuur van 17 graden moeten hebben, blijven ze in de woonkamer staan.

Antwoord

Achimenes

Standplaats:

Hou de plant redelijk warm en zorg ervoor dat de aarde nooit uitdroogt.
Stop met water geven wanneer de plant is uitgebloeid. 
Deze plant houdt van veel licht, maar vermijdt direct zonlicht.
Voorkom ook tocht.

Kenmerken:

Het is een bossig groeiende plant, met veel onvertakte stengels.  De donker- tot bruingroen gekleurde bladeren zijn ei– tot lancetvormig en zacht behaard.  De moderne variëteiten produceren een massa aan trompetvormige bloemen. Deze bevinden zich in de oksels van de bladeren en komen in verschillende kleuren voor: roze, karmijnroze, rood, blauw, paars, wit...

De stam van sommige soorten (cascade = waterval) achimenes zijn week, waardoor ze uitermate geschikt zijn als hangplanten.

Bloemen :

De vijftallige bloemen bestaan uit met elkaar vergroeide bloembladen die in een buis eindigen. De kleuren variëren van wit via roze tot paars, maar er bestaan ook gele soorten. Onder de grond zitten geschubde wortelstokken, die wit, roze of lila getint zijn.

Planten :

In het voorjaar worden de bolletjes ingelegd onder een laagje teelaarde van ongeveer 1 cm.  Bij kamertemperatuur beginnen de plantjes reeds na één week te groeien.  De planten worden ongeveer 25 tot 30 cm groot en bloeien heel de zomer lang.  Ze zijn een pracht in uw living of veranda.

Eigenschappen:

Het zijn bladverliezende, overblijvende planten, rechtopgaand en meestal behaard. De groeiwijze is bossig met over het algemeen onvertakte stengels. De bladeren zijn ei- tot lancetvormig, gekarteld en donkergroen.

Vermeerderen :
In de zomer door scheutstekken,deze bewortelen na 2 à 3 weken
In april worden tijdens het verpotten de schubjes of rhizomen dan in nieuwe aarde gelegd en weer aan de groei gebracht.
Het beste in een warme kas.
De planten verlangen veel licht maar verdragen geen ongetemperde zon.
De stengels zonodig steun geven.

Soorten :

Achimenes-soorten en -hybriden worden veel gebruikt als kasplant, kamerplant of (vooral in subtropische regio's) als tuin- of terrasplant. Er zijn een groot aantal hybriden ontwikkeld, vooral van de soorten Achimenes grandiflora en Achimenes longiflora, die grote bloemen hebben. Ook zijn Achimenes-soorten met soorten van andere geslachten (Smithiantha, Eucodonia ) gekruist.

Enkele soorten

Achimenes admirabilis

Achimenes antirrhina

Achimenes cettoana

Achimenes dulcis

Achimenes erecta

Achimenes grandiflora

Achimenes heterophylla

Achimenes longiflora

Achimenes mexicana

Achimenes patens

Achimenes pedunculata

Van dit plantje zijn er meer dan 1 200 soorten bekend.

Weetjes :

Deze bloemen komen nog steeds in het wild voor in de tropen en subtropen. Een opmerkelijke concentratie vinden we in Zuid– en Midden-Amerika en in Mexico.

Achimenes is een geslacht van tropische bloeiende planten. De naam is afgeleid van het Griekse acheimenos. A houdt een ontkenning in en cheimon betekent storm of winterkoude. De planten hebben inderdaad een hekel aan koude.

De ca. 50 soorten komen voor in Midden-Amerika, het Caribisch gebied en Zuid-Amerika. Het grootste deel stamt uit Brazilië, Mexico en Guatemala.

Familie Gesneriaceae

Omschrijving De uit het Grieks afgeleide naam betekent: verdraagt geen koude.

Wanneer ik u daarbij nog vertel dat do plant dol is op vochtige lucht, dan begrijpt u wel dat dit eigenlijk een warme-kasplant is. In de zomer kan hij echter een hele tijd in de kamer bloeien, waarbij vrij veel water en voeding gewenst is.

Onderhoud

Na de bloei droger houden, tot al het blad afsterft. De Achimenes overwintert namelijk met zijn geschubde wortelstokken, die bij 12-16°C in praktisch droge turfmolm moeten worden bewaard.

Groeien De knolletjes 1 cm diep en luchtige, turfachtige grond steken. Iets vochtig houden, en warm en licht zetten. Pas meer gaan gieten als de planten bovenkomen. 

Tips Ook hangend te kweken.

Opmerkingen
In cultuur zijn vooral de Achimenes-hybriden, variërend in kleur van lichtroze tot paarsblauw.
Liefhebbers kunnen nog allerlei botanische soorten kweken.