Winterwald

Hans Leifhelm

Ich geh in einen Winterwald hinein,

Der Winterwald muss voller Wunder sein.

Die Tannen stehen enge angeschmiegt,

Soweit das Land in tiefer Schneelast liegt.

Und keine Spuren gehen durch den Wald

Als vom Getier – und die verwehen bald.

Und manchmal ist ein Seufzen in den Bäumen

Wie Kinder seufzen unter tiefen Träumen.

Der Snee liegt weiss so weit ich wandern will,

Da werden alle Menschenwünsche still.

Winterwoud

Ik wandel een winterwoud in,

Een winterwoud vol wonderen.

De dennen neigen dichter naar elkaar

Zolang het land zware sneeuwlast torst.

 Geen ander sporen speur je in het woud

Als dat van dieren - en die verwaaien vlug.

Soms hoor je bomen zachtjes zuchten,

Zoals kinderen zuchten in hun slaap.

Blanke sneeuw, waar ik ook wandel,

Zuivert mij van elk verlangen.

© W. Schuermans

 Bijlage: een wandeling in een winterwoud, vol wonderen…

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=3hjaygJytzc   

Tityre

Meliboeus

Tityre, tu patulae recubans sub tegmine fagi,

Silvestrem tenui musam meditaris avena:

Nos patriae fines et dulcia linquimus arva;

Nos patriam fugimus: tu, Tityre, lentus in umbra,

Formosam resonare doces, Amaryllida silvas.

Tityrus

O, Meliboee, deus nobis haec otia fecit.

Namque erit ille semper deus: ilius aram

Saepe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.

Ille meas errare boves, ut cernis, et ipsum

Ludere quae vellem calamo permisit agresti.

(…)

 Tityre

Tityrus, jij ligt lui, languit onder het bladerdak van een eik,

Op een fluit van een cent een landwijsje te fantaseren,

Wij trokken weg uit onze streek en verlieten onze akkers,

Wij ontvluchtten ons vaderland, jij Tityrus, ligt in de schaduw,

En laat hier het bos weerschallen van je geliefde  Amaryllis.

Tityrus

Wel, Meliboeus, mijn rust is een godsgeschenk,

Want mij zal hij altijd een god zijn: zijn altaar zal

Altijd vereerd worden met een van mijn lammetjes.

Mij rondhangende schaapjes hunt hij het sappige gras

En mij te spelen op mijn boerenfluit wat ik maar wil.

(…)

© W. Schuermans

 Ausgustus, Princeps, bracht na een wrede burgeroorlog (44 v.C.- 14 n.C.) vrede. Het zal een lange vrede worden. Eenvoudige mensen (als schaapherder Tityrus) varen  daar wel bij. Meliboeus is gevlucht voor geweld in zijn vaderland. Hij merkt, met enige afgunst, het verschil en stelt zich vagen. Anno 2015, helaas, nog altijd een bekend gegeven…

Vergilius, paladijn van Augustus, Vader van Europa (Th. Haecker), lazen we in het voorlaatste studiejaar van het Atheneum. Dat studiejaar heette toen nog, in de humanistische traditie, ‘ Poësis’ omdat er vooral dichters werden opgevoerd. Wij lazen toen, Vergilius in de klas van ene M.D, onzaliger nagedachtenis, want een erg middelmatige leraar, die op maandagen meer over voetbal sprak dan over Maro. Hoe dan ook, in mijn kop kreeg hij Vergilius niet kapot.

Zoals het een Virgiliaan-bibliomaan past, bezit ik vele Vergilius-edities: ze reiken van de 18^de eeuw tot in de 21^ste. In de lessen, als ik ze zo noemen mag, van M.D.,  lazen we Vergilius in de schooleditie van S.J. Gerebaert, van het schoolboekenfonds. Ik gebruikte stiekem mijn volwassen Teubner-editie. Die had ik voor enkele centen opgevist in het  Antiquariaat van Moorthaemers in de Antwerpse Rubensstraat, waar ik, om busritgeld te uit te sparen, geregeld naartoe fietste om er mijn zondagsgeld te verteren. Een tochtje vice-versa van 35 km. Dat had ik als 17-jarige graag over voor Maro.

De Vergilius, nog altijd mijn vreugde en troost, verblijft in mijn geheugenpaleis met twee fragmenten die ik in mijn middelbare schooltijd uit het hoofd moest leren.

Bijlage:

1  Animatiefilm: het borstbeeld van een Romeinse efeeb draagt de beginverzen van de eerste Ekloge voor. 

2  Een schitterende schoolfilm (meestal is dat soort video's op youtube het bekijken niet waard). Geproduceerd door het Liceo Classico Eugenio Montale in Venetie. Hartverwarmend te zien, hoe jongelui, goed begeleid, met een 2500-jarige dichter omspringen. 

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=acZdl2kyVnI   
http://www.youtube.com/watch?v=WWVRymFjYpM   

Muskiete-jag

A.D. Keet

Jou vabond, wag, ek sal jou kry

Van jou sal net ’n bloedkol bly

Hier op my kamermure.

Deur jou vervloekte gonsery,

Door jouw gebijt en plagery,

Kon ik nie slaap vir ure.

Mag ik my voorstel, eer ons skei

Eer jy die doodslag van my kry-

Mijn naam is van der Merwe.

Muskiet, wees maar nie treurig nie,

Wees ook nie so kieskeurig nie.

Jy moet tog ééndag sterwe.

Verwekker van malaria,

Sing maar jou laaste aria-

Nog één minuut vir grasie.

Al soebat jy nou nog solang,

Al sê jy ook: ek is nie bang

Nooit sien jy weer jou nasie…

Hoe sedig sit hy, O, die kreng!

Sy kinders kan maar kranse breng,

Nóu ga die vabond sterwe…

Pardoef! Dis mis! Daar gaan hy weer!

Maar dood sal hy, sowaar, ek sweer-

Mijn naam is van der Merwe.

Dit is het eerste Afrikaanse gedicht dat ik las. In de kast van mijn vader vond ik het in een helaas al te lang zoek geraakt boek. In mijn pukkeljaren was ik een tijdlang erg begaan met de planten, diertjes, miertjes en piertjes: terraria, aquaria, herbaria… het kon niet op. Ik verzamelde ook insecten, die ik vakkundig ving, doodde en opzette in insectenkastjes. Zo won ik waardering en respect voor insecten.

insecten in nood kunnen nog altijd op mij rekenen, ook spinnen leerde ik respecteren…  Voor muggen en vliegen ken ik geen genade. Nachtelijke muggen-safari’s zijn mij (nog altijd) al te vertrouwd. Dit gedicht helpt mij jachtpartijen tot een goed einde te brengen.

Bijlage

Anneli van Rooyen zingt Muskiete-jag

www.youtube.com/watch?v=aS2ITFHZKl4

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=aS2ITFHZKl4   

Beatrijs

v. 328-368

Dus quamen si den telt gevaren

Smorgens aen een foreest

Daer die voghele hadden feest.

Si maecten soe groet ghescal,

Datment hoerde over al;

Elc sanc na der naturen sine.

Daer stonden scone bloemkine

Op dat groene velt ontploken

Die scone waren ende suete roken.

Die locht was claer ende scone.

Daer stonden vele rechte bome

Die ghelovert waren rike.

Die ionghelinc sach op die suverlike

Daer hi gestade minne toe droech.

Hi seide: ‘lief waert u ghevoech,

Wi souden beeten ende bloemen lesen,

Het dunct mi hier scone wesen,

Laet ons spelen der minnen spel.’

‘Wat segdi’, sprac si, ‘dorper fel’,

Soudic beeten op tvelt,

Ghelijck enen wive die wint ghelt

Dorperlijc met haren lichame?

Seker soe haddic cleine scame!

Dit en ware u niet ghesciet

Waerdi van dorpers aerde niet!

Ic mach mi bedinken onsochte.

Godsat hebdi diet sochte!

Swighet meer deser talen

Ende hoert die voghele inden dalen

Hoe si singhen ende hen vervroyen;

Die tijt sal u te min vernoyen,

Alsic bi u ben al naect

Op een bedde wel ghemaect

Soe doet al wat u ghenoecht

Ende  dat uwer herten voeght.

Ic hebs in mijn herten toren,

Dat ghijt mi heden leit te voren.’

Hi seide: ‘lief, en belghet u niet.

Het dede venus, diet mi riet.

God gheve mi scande ende plaghe

Ochtic u emmermeer ghewaghe.’

 (...)

(…)

Ze kwamen in telgang gereden

Vroeg in de morgen aan een bos,

Alle vogels hielden er feest

Hun gezang schalde zo luid,

Dat ze overal te horen waren;

Elke vogel zong zijn eigen lied.

Een zee van mooie bloemen

Bloeiden in een groene wei,

Mooi waren ze en geurig,

Geen wolkje aan de lucht,

Er stonden kaarsrechte bomen

Rijkelijk voorzien van lover.

De jongeling bekeek zijn frisse bruid

Die hij met oprechte liefde beminde,

Hij sprak:’ Lief, als het je zint,

We leggen ons hier, en plukken bloemen,

Ik vind het hier betoverend mooi…’

Laat ons het minnespel spelen.’

‘Wat hoor ik’?, zei ze ,‘pummel!

Zal ik me in de weide neerleggen

Als een vrouw die in schande

Geld wint met haar lichaam?

Dan had ik wel kleine schaamte!

Dat had je vast niet gezegd,

Was je geen boerenpummel!

Ik kan nog van idee veranderen,

Dat is dan je verdiende straf.

Zwijg liever en luister eens

Naar de vele vogels in het dal

Hoe ze zingen en zich uitleven,

Je zal je des te minder vervelen

Al ik naakt bij je neerlig

Op een wel gedekt bed.

Doe dan al wat je maar wil

En al wat je hartje lust.

Ik voel boosheid in mijn hart,

Omdat je het mij nu voorstelt.’                                   

Hij zei: ‘Lief maak je maar niet boos

Het is de schuld van Venus;

God geve mij kommer en kwel

Als ik het je weerom vraag.’

(…)

 © W. Schuermans

Vlaamse medievisten moesten, dat spreekt, in vorige eeuw Latijn kennen én Middelnederlands. De ‘Nieuwe Universiteit’ acht dat niet meer nodig en gooide die ballast overboord… In de propedeuse las Neerlandicus Prof. Dr. Antonin van Elslander (RUG), een beminnelijk man, met ons de Beatrijs, een van de hoogtepunten van de Vlaamse Middelnederlandse literatuur. Daartoe gebruikten we een facsimile van het middeleeuwse manuscript. Een paleografische oefening die er bovenop kwam.

Beatrijs woont al een halve eeuw in mijn geheugenpaleis.

Bijlage: het verhaal van zuster Beatrijs, een korte animatiefilm.  

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=D0r6KBN0iPg   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=Fkuq1MWfaWc   
http://www.youtube.com/watch?v=nccCi8de_Ig   

Les  Essays  (I,28)

Michel de Montaigne

(…)

Au demeurant, ce que nous appelons ordinairement amis et amitiez, ce ne sont qu’ accoinctances et familiaritez nouées par quelque occasion et commodité, par le moyen de laquelle nos ames s’ s’entretiennent.  Et l’ amitié de quoy je parle, elles se meslent et confondent l’ une et l’ autre d’ un melange si  universel  qu’elles effacent et ne retrouvent plus la couture qui les a jointes.  Si on me presse pourquoy  je l’ aymois, je sens que cela ne peut s’exprmimer qu’en repondant:  ‘ Par ce que c’estoit luy, parce que c’estoit moy’

 (…)

Overigens, wat wij gewoonlijk vrienden en vriendschap noemen is niet meer dan kennissen en vertrouwdheid door een of andere  toeval en voordeel  ontstaan en die een band scheppen. De vriendschap waarover ik het hier heb, vermengt en versmelt beide zielen zo grondig, dat ze zich uitvlakken en de naad verdoezelen die ze bijeenbracht. Als iemand aandringt en  vraagt waarom ik van hem hield, dan heb ik het gevoel dat het niet anders kan gezegd worden dan: ‘Omdat hij het was, omdat ik het was.’

(…)

 © W. Schuermans

Ik herinner het mij als gebeurde het gister. Le Périgord bereizend met mijn ega (†), flaneeerde ik op een zonnige voormiddag in 1989 door de oude straten van  Sarlat-la- Canéda . En bijna achteloos langs de woning van Etienne de la Boétie. Een Amerikaanse dame met een Montaigne in de hand monstert de woning. De vriendschap tussen Etienne en Michel was mij toen nog niet bekend. Maar die geletterde Amerikaanse dame (much obliged!) zette toen Montaigne definitief op mijn neus. Ik moest en zou, nu per direct, van Montaigne een Pléiade editie hebben, want er stond nog een bezoek aan zijn Tour op het reisprogramma (zie mijn vakantieschets boven). Helaas, helaas, die editie was toen in geen boekhandel in Sarlat te vinden….

Montaigne werd sedert dien mijn trouwe metgezel. Hij verknoopt filosofische levenswijsheid en Latijnse literatuur met de onvergelijkbare schoonheid van de Franse Taal. Verdiend opgenomen in mijn Palais de Mémoire.

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=2CAZ-zu4GvY   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=teiYMej1sWU   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=Yo1CafpwhNo   

Bijlagen:
http://    
http://www.youtube.com/watch?v=3vko0q5Bxek   
http://www.youtube.com/watch?v=DQFCWzPeK0w   

Julius Caesar

William Shakespeare (1564-1616)

Antony’s oration  (Act 3, sc.2)

Friends, Romans, countrymen, lend me your ears;

I come to bury Caesar, not to praise him.

The evil that men do lives after them,

The good is oft interred with their bones;

So let it be with Caesar. The noble Brutus

Hath told you Caesar was ambitious;

If it were so, it was a grievous fault,

And grievously hath Caesar answer’d it.

Here, under leave of Brutus and the rest, -

For Brutus is an honourable man;

So are they all, all honourable men,-

Come I to speak in Caesar’s funeral.

He was my friend, faithful and just to me:

But Brutus said he was ambitious;

And Brutus is an honourable man.

He hath brought many captives home to Rome,

Whose ransoms did the general’s coffers fill:

Did this in Caesar seems ambitious?

When that the poor have cried, Caesar hath wept;

Ambition should be made of sterner stuff:

Yet Brutus says he was ambitious;

And Brutus is an honourable man.

You all did see that on the Lupercal

I thrice presented him  a kingly krown,

Which he did thrice refuse: was this ambition?

Yet Brutus says he was ambitious;

And, sure, he is an hounourable man.

I speak not to disprove what Brutus spoke,

But here I am to speak what I do know.

You all did love him once, not without cause:

What cause withholds you than to mourn for him?

O judgement! thou art fled to brutish beasts,

And men have lost there reason. Bear with me;

My heart is in the coffin there with Caesar,

And I must pause till it come back to me

(...)

De toespraak van Antonius

Vrienden, Romeinen, burgers, hoor mij aan,

Begraven kom ik Caesar, niet hem prijzen.

De kwade kanten van een mens overleven,

Het goede gaat gewoonlijk mee in de kist,

Zo weze het met Caesar. De edele Brutus

Heeft u verteld dat Caesar heerszuchtig was,

Als dat zo was, dan was dit een vreselijke fout,

En hij betaalde er een vreselijke prijs voor.

Hier, met instemming van Brutus en de rest,-

Want Brutus is een eerbaar man;

Dat zijn ze allen, allen eerbare mannen, -

Spreek ik U hier toe op Caesars uitvaart.

Hij was een trouwe vriend en altijd eerlijk tegen mij:

Tal van gevangenen voerde hij naar Rome,

Hun losgeld vulde rijkelijk de schatkist:

Lijkt dat in Caesar op heerszucht?

Hadden de armen miserie, dan treurde Caesar;

Heerszucht is wel gemaakt uit hardere materie:

Toch zegt Brutus dat hij heerszuchtig was;

En, zeker, Brutus is een eerbaar man.

Iedereen zag dat ik hem op het Lupercalfeest

Driemaal een koningskroon aanbood,

Driemaal  weigerde hij die: was dat heerszucht?

Toch beweert Brutus dat hij heerszuchtig was;

En zeker, Brutus is een eerbaar man.

Ik spreek hier niet om Brutus af te keuren,

Maar ik ben hier om te zeggen wat ik weet.

Jullie allen hielden ooit van hem, niet zonder reden:

Is er dan een reden om niet te rouwen?

Het geweten verschuilt zich nu in brute beesten,  

En mensen hebben hun verstand verloren. Geduld.

Mijn hart verwijlt in de kist daar bij Caesar,

Even wachten tot het naar me weerkeert.

(...)

© W. Schuermans

Toen de Golden Sixties hun kop aan de deur staken,  bezocht ik nog het Koninklijk Atheneum in mijn vaderstad. Dat was in die dagen nog echt Koninklijk en bovenal toen ook nog een echt Atheneum, een school waar Pallas Athena zichtbaar aanwezig was, in het curriculum en in de persoon van een aantal bevlogen, erudiete leraren die zich inspanden om hun pupillen humanior te maken.  In de Engelse les werd ruim aandacht besteed aan Engelse literatuur. De dikke bloemlezing die we gebruikten, droeg de titel Highways. Daarin sprak ook Antonius ons toe.

Josée De Ceulaer, eminent Timmermanskenner en publicist liet ons de toesspraak uit het hoofd leren. Ik werd overhoord en moest voor de klas in de schoenen staan van Marcus Antonius. Een goed cijfer en een compliment voor mijn voordracht waren mijn deel. Mijnheer de Ceulaer maakte van mij een Shakespearean.

Dankjewel Josée en het ga je goed, daar aan de overkant!

Bijlage:

Antony's oration, vertolkt door Marlon Brando

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=7X9C55TkUP8   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=ofSOul1NB8Q   
http://www.youtube.com/watch?v=T7zR3IDEHrM   

Spijt

Willem Elsschot (1882-1960)

Dat in gemelijke grillen

ik mijn dagen kon verspillen,

dat ik haar voorbijgegaan

of een steen daar had gestaan.

Dat ik heel mijn zondig leven

heb gekregen zonder geven,

dat mij alles heeft gesmaakt,

dat ik niets heb uitgebraakt,

dat ik niet kan herbeginnen

haar te dienen, haar te minnen,

dat zij heen is en voorbij,

bitter, bitter grieft het mij.

Maar de jaren zijn verstreken

en de kansen zijn verkeken.

Moest die kist weer opengaan

geen stuk vlees zat er nog aan.

Priesters zalven en beloven,

maar ik kan het niet geloven.

Neen, er is geen wenden aan:

als we dood zijn is ’t gedaan.

Ja, gedaan. Wat helpt mijn klagen?

Wat mijn roepen, wat mijn vragen?

Wat ik bulder, wat ik zweer?

De echo zendt mij alles weer.

(…)

Willem Elsschot (ps. Alfons de Ridder), nog altijd ongenaakbare top van onze Vlaamse literatuur, vandaag, helaas, bezet door levende literaire doden.

In 1957 verscheen de eerste editie van zijn Verzamelde Werken. Een literair evenement van eerste orde. Hij stond met Tjip/De leeuwentemmer in een populaire editie in de boekenkast van mijn vader. Ik kende hem dus. Op kerstdag 1960, nog niet helemaal droog achter de oren, beschonk ik mezelf met de vierde druk van die Verzamelde Werken. Verslond ze in één ruk en wist meteen wat schrijven was, wat literatuur. Weg was ik van Willem: ik tekende uit pure bewondering met mijn bescheiden tekentalent een portret van deze Vlaamse Titaan (zie foto boven).

Ik leef met enkele van zijn gedichten, Spijt is er een van. Elsschotiaan voor het leven

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=SDF5pd6kARw   

De Bello Gallico

Caius Julius Caesar (100-44 v.C.)

(1-4)

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus  inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis  Matrona et Sequana dividit. Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea quae ad effeminandos animos pertinent important, proximique sunt Germanis qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. (…)

De Gallische Oorlog

Gallië is in zijn geheel genomen, verdeeld in drie delen. Een deel ervan wordt bewoond door Belgen, een ander door Aquitaniërs, en een derde door een volk dat zich Kelten noemt en in onze taal Galliërs genoemd worden. Ze verschillen allen van elkaar door taal, instellingen en wetten. De Galliërs worden van de Aquitaniërs gescheiden door de Garonne rivier, van de Belgen door de Matrona en de Sequana. De Belgen * zijn de dappersten, omdat ze het verst verwijderd zijn van de beschaving van de Provence, omdat kooplieden bij hen niet erg vaak langs komen om er dingen te slijten die hun strijdlust verslapt, en omdat ze het dichtst bij de Germanen wonen, waarmee ze voortdurend oorlog voeren.

 (…)

© W. Schuermans

* eilaas, eilaas, dreiwerf eilaas: niet dat synthetisch volkje dat zich nu 'Belgen' noemt...

Veertien, of daaromtrent, was ik toen op school Cesar in mijn leven stapte. Een strenge, nogal onberekenbare leraar Latijn, die met harde hand eindeloze reeksen Latijnse woorden en, erger nog, Latijnse stamtijden in mijn onwillige kop heide. Cesar las met zijn bende ook Caesar. Wie, in heel de wereld, kan zeggen dat hij aan het handje van Cesar zelf Caesars’ Gallische oorlog las?

De beginzinnen van de Bello Gallico moesten we uit het hoofd leren. Beide Cesaren hebben de basis gelegd voor mijn passie voor de SPQR (Senatus Populusque Romanus) en hun taal.

Bijlage: Caesar begint in zijn legertent aan zijn gedenkschriften...

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=DTQxQvyoi7o   

Schrijvenderwijs

Guillaume van der Graft (1920-2010)

Schrijvenderwijs werd ik wakker bij nacht

omdar er woorden stonden te blaten

onder het open raam waar ik lag

Wie had hen daar bijeen gedreven,

was het de honger of was het de wind?

Ze stonden in een beginnende regen

doodstil te kleumen op het grind.

Toen heb ik ze mee naar binnen genomen,

de grote ruit van de spiegel besloeg,

ik had voordien nooit geweten hoe men

woorden halfslapend naar binnen droeg.

Maar ’s morgens vroeg toen ik ontwaakte

waren ze weg en de deur stond los.

De zon scheen hoog en droog, er zaten

vogels te lachen in het bos.

Guillaume Van der Graft (ps. Willem Barnard), dominee-dichter, schreef een bijzonder poëtisch oeuvre bij elkaar, vol  parels en edelstenen. Zijn verzamelbundel Mythologisch (1997) staat prominent in mijn boekenkast. Zoon Benno  Barnard erfde vaders literair talent. Schrijvenderwijs verklankt het mysterie van het dichterschap.

In 1959 (of was het 1960) liet mijn leraar Nederlandse taal en literatuur, die we (met respect) de Goudvis doopten, omwille van zijn koperrood sluiks haar, dit gedicht uit het hoofd leren. 

Bijlagen:
http:/www.youtube.com/watch?v=SDPXbn-qkZI   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=yhvTTV8YlYY   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=LaA8H7KJCHQ   

Mosella  (v. 23-30)

Decimus Magnus Ausonius  (310-395)

(…)

salve, amnis, laudate agris, laudate colonis,

dignata imperio debent cui moenia Belgae,

amnis odorifero iuga vitea consite Baccho,

consite gramineas, amnis viridissime, ripas!

naviger ut pelagus, devexas pronus in undas

ut fluvius, vitreoque lacus imitate profundo,

et rivos trepido potes aequiperare meatu

et liquido gelidos fontes praecellere potu;

(…)

Ik groet je stroom, geloofd door akkers en boeren

aan wie de Belgae de keizerlijke muren van Trier danken.

Je flanken zijn bedekt met geurige wijnranken,

stroom die je oevers siert met het allergroenste gras!

Als een zee draag je schepen, verder en verder golvend

als een stroom, even helder ben je als een diep meer,

je lichtgolvend water roept het beeld op van een beek

en je drijvende dronk smaakt beter dan koel fonteinwater (…)

© W. Schuermans

Ausonius was in zijn tijd als dichter behoorlijk populair. Toch wordt hij nu algemeen beschouwd als een dichter van het ‘tweede schap’. Hij is mij dierbaar omwille van zijn verzen over de Moezel, een stroom die me nauw aan het hart ligt. Daar zijn goede redenen voor: de Moezelvallei, een millennia oud cultuurlandschap, vergast bezoekers op uniek landschappelijk schoon en exquisiete wijnen.

Als ik naar de Moezel trek, reist in mijn hoofd Ausonius mee.

Bijlage:  wijnoogst in Cohem aan de Moezel

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=87o1K4QyCEY   

The Bird

Edwin Muir

Adventurous bird walking upon the air,

Like a schoolboy running and loitering, leaping and springing,

Pensively pausing, suddenly changing your mind

To turn ad ease on the heel of a wing-tip. Where

In all the crystalline world was there to find

For your so delicate walking and airy winging

A Floor so perfect, so firm and so fair,

And where a ceiling and walls so sweetly ringing,

Whenever you sing, to your clear singing?

The wide-winged soul itself can ask no more

Than such a pure, resilient and endless floor

For its strong-pinioned plunging and soaring and upward and

Upward springing.

De Vogel

Avontuurlijke vogel, wandelend op lucht,

Net een schoolknaap: hollen en slenteren, huppelen en springen,

Peinzen, plots van gedachten veranderen,

Om dan met gemak op de hiel van een vleugeltip te keren.

Waar in heel de kristallijne wereld  is er

Bodem even volmaakt, stevig en mooi,

Waar een gewelf en muren die even heerlijk galmen

Voor uw helder gezang, als jij aan ’t zingen slaat?

De wijd-gevlerkte ziel kan zich niets beters wensen

Dan een ruimte even soepel als puur en eindeloos

Voor zijn vleugel-sterk geduik en gezweef en opwaarts

en opwaarts geklim.

© W. Schuermans

De Schotse dichter Edwin Muir bezingt een vogel. Ik denk dat het een leeuwerik is. Dichters hebben gevleugelde zielen die om uit te vliegen altijd op zoek zijn naar een ideale, sonore ruimte…

Ik ben een door de veren geverfde vogelman. Ik spreek, als Franciscus,wel eens met de merels in mijn tuin en… altijd antwoorden ze mij, op hun manier. Dat mag in mijn paleis beloond met een vogel-gedicht.

Bijlage:  zang en vlucht van de leeuwerik

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=xOFOC8dBTDE   

Die  Spatzen (fragment)

Hans Leifhelm (1891-1947)

O die Spatzen, o die kleinen Brüderlein,

Grau und minder sitzen sie im Sonnenschein,

Warten, wo die Dornen aus den Hecken greifen,

Bis die heubeladnen Wagen daran streifen,

Tragen eifrig Halm um Halm im Schnabel fort,

Zimmern ihr Geniste hoch am sicheren Ort.

(…)

De mussen

O, musjes, musjes, broertjes klein,

Grijs en nederig in zonneschijn

Wachtend, waar de doornen dreigen

uit de heg tot hooiwagens zich schurken,

Dragen ijverig dan halm na halmpje weg,

Timmerend, hoog en droog, een veilig nest.

Bijlage:

Hooien met oude trekkers (video)

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=o1RIUkdJPhY   

De Mus

Jan Hanlo (1912-1969)

Tjielp tsjielp – tjielp, tjielp, tsjielp

tjielp, tjielp tjielp – tjielp tjielp

tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp tjielp

tjilp tjielp tjielp

Tjielp

         etc.

De modernistische dichter Jan Hanlo was gefascineerd door klank. Die volstaat hier om een volmaakt portret van de huismus te schetsen.

Een makkie om dit gedicht te memoriseren: één woord in de juiste dosering per regel én de pauzes…

Bijlage:

Passer domesticus (de huismus) -video 

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=yU0muolENis