Hors-d’oeuvre à la Française

Th. Gringoire –L. Saulnier

(…)

Un menu; … c’est le plus adorable poème:

C’est le plus délicat chef-d’oeuvre; c’est la fleur

Qui seule, unit à son parfum ensorceleur

La saveur idéale et la beauté suprême.

(…)

Voorgerecht op zijn Frans

Een menu: er bestaat geen mooier gedicht:

Geen delicater kunstwerk: een bloem

Die in haar hart vereent betoverende aromen

Gedroomde smaken en hoogste schoonheid.

'Cuisine Française'. In heel de wereld een begrip. Koken is een hoge kunst, tafelen een levenskunst van de eerste orde.

Bovenstaand vers komt uit 'Répertoire de la cuisine', van Gringoire en Saulnier, voor het eerst verschenen in 1913 en geregeld herdrukt. Het bevat een 7000- tal recepten samengevat in meestal twee of drie regels, geschreven in een bijzonder lapidaire stijl: alleen professionele koks en betere amateurs zullen er mee aan de slag kunnen.

Ik reken mij bij de laatstgenoemde categorie, hoewel: slechts op de onderste trede. Voortbrengselen van de natuur met respect voor hun aard veranderen in spijzen die meer de zintuigen dan de maag bevredigen is een vorm hogere magie. Wie ze geniet aan een smaakvol en feilloos gedekte tafel, die disgenoten vereent in een even esthetisch als gezellig kader, ze degusteert met gelijkgestemde intimi, ze kruidt met goede gesprekken en besprenkelt met een of ander edel nat, vertoeft in een hemel op aarde. Die is alvast aanlokkelijker en meer tastbaar dan de hemel met rijstebrij of jonge maagden waarin, helaas, nog al te veel simpele mensen geloven.

Bijlage: haute cuisine

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=B2Ofl8hLl0M   

Morituri

J.C. Bloem (1887-1966)

Elke seconde

Sterven op aarde

Duizenden mensen.

Met de aan het lot

Machteloos geboeiden

Medegeboren,

Groeit levenslang de

Dood met hen mee.

Stralend begonnen

Zijn zij als kinderen,

Nachten van liefde

Maakten hen rijp.

Nu zij aan ieder

Hopen voorbij zijn,

Neemt hen dit kerkhof,

De aarde, in zich op.

Waarom dan dit voor

Niemand te ontkomen

Eindelijk afscheid

Toch nog geducht?

Laatren verlaten

Die wij verlaten;

Door alle tijden

Schalmt zich die doem.

***

Insomnia

Denkend aan de dood kan ik niet slapen,

En niet slapend denk ik aan de dood,

En het leven vliedt gelijk het vlood,

En elk zijn is tot niet zijn geschapen.

(…)

***

Het einde

Wat geeft het dat wij hier of elders sterven?

Leven is altijd: naar den dood toegaan.

De haardgebondenen en die verzwerven

Vinden één graf aan ’t eind van hun bestaan.

***

Spreuk

Geen leed is voor de levenden te ontvlieden,

Maar in één aarde eindigt alle pijn, 

Waar de verradenenen die verrieden

Vergeten in den slaap der eeuwen zijn.

***

Geluk

Niet anders is de gang van ieder leven:

Men raakt aan ’t eind van alle dingen los.

Wat heeft mij even een geluk hergeven?

Een neevlige einder, een verdoezeld bos.

Bijlagen:

1  Maak kennis met J.C. Bloem: video van het Letterkundig Museum (Den Haag)

2   Insomnia: het hele gedicht filmisch verbeeldt (met tekst, hoewel niet foutloos…)

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=aquInAu87NI   
http://www.youtube.com/watch?v=kuyeUcWnG9k   

XXIV

Fernando Pessoa (1888-1935)

O que nós vemos das coisas são as coisas.

Porque veríamos nós uma coisa se houvesse outra?

Porque é que ver e ouvir seria iludirmo-nos

Se ver e ouvir são ver e ouvir?

O essencial é saber ver,

Saber ver sem estar a pensar,

Saber ver quando se vê,

E nem pensar quando se vê,

Nem ver quando se pensa.

Mas isso (triste de nós que trazemo a alma vestida!).

Isso exige um estudo profundo,

Uma aprendizagem de desaprender

E uma sequestração na liberdade daquele convento

De que os poetas dizem que as estrelas são as freiras eternas

E as flores as penitentes convictas de um só dia,

Mas onde afinal as estrelas não são senão estrelas

Nem as flores senão flores,

Sendo por isso que lhes chamamos estrelas e flores.

XXIV

Wat we zien van de dingen zijn de dingen.

Waarom zouden we  een ding zien als het ander was?

Waarom zouden zien en horen ons bedriegen

Als zien en horen zien zijn en horen?

Het komt erop aan te kunnen zien,

Zien kunnen zonder erbij te denken,

Zien kunnen wanneer men ziet,

En niet te denken wanneer men ziet,

Evenmin te zien wanneer men denkt.

Maar dat (hoe droef dat onze ziel kleren draagt!),

Dat vraagt diepgravende studie,

Scholing om zich te ontscholen,

En afzondering in de vrijheid van dit klooster

Waarvan dichters zeggen dat de sterren eeuwige nonnen zijn

En de bloemen berouwvolle gestraften van een enkele dag,

Maar waar finaal de sterren niet meer zijn dan sterren

En bloemen bloemen,

Reden waarom we ze sterren noemen en bloemen.

 Bijlage: O essencial è saber ver: voordracht met tekst.Het betreft hier  een andere versie van dit gedicht. 

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=nIHY-7CB_RQ   

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=0-wsjhMWm00   
http://www.youtube.com/watch?v=GI7J_jJ6rr8   

ВОСПОМИНАНИЯ В ЦАРСКОМ СЕЛЕ

А. С. ПУШКИН

 (...)

Здесь каждый  шаг в душе рождает

Воспоминанья прежних лет;

Воззрев вокруг сибя, со всдохом росс бещает:

«Исчезло всё, великой нет!»

И в думу углуублен, над злачными брегами

Сидит в безмолвии, склоняя ветрам слуг,

Протекшие лета мелькают пред очами,

И в тихом восхищенье дух.

(...)

Herinneringen aan Tsarkoje Sele

(...)

Hier ontlokt elke stap in mijn gemoed

Herinneringen  aan vervlogen dagen.

Ik kijk rondom mij en adem wolkjes uit:

‘Alles voorbij, de glans is weg!’

 Verzonken in gepeinzen, langs mooie oevers,

Gehuld in zwijgen, luister ik naar de wind.

Voorbije jaren flitsen mijn geestesoog voorbij,

En in die stilte vult dankbaarheid mijn ziel .

(...)

‘Hoe schoon was mijn school’ :  titel van een roman van de onterecht vergeten Vlaamse auteur Johan Daisne. De titel vertolkt een wijdverbreid gevoel: velen denken op latere leeftijd  met enige weemoed terug aan hun school. Dat is terugdenken aan de schoolkameraden van weleer, aan de vorming die men er genoot, aan ( de zeldzame) bevlogen leraren aan wie men levenslang geestelijk schatplichtig blijft,…

Puschkin liep van 1811 tot 1817 school in Tsarskoje Selo ('Tsarendorp’). De plek heet nu om evidente redenen ‘Pusjkin’. Het was een eliteschool: in 1811 werden slechts 30 leerlingen toegelaten. Puschkins school markeerde zijn leven door wat hij er leerde en omwille van de vriendschappen die hij er sloot. Het is op die school dat zijn poëtisch talent zich voor het eerst manifesteerde. Dit gedicht , hoewel wat schools en rethorisch, was zijn eerste publiek succes

De bovenstaande verzen dateren van 1815 en zijn een fragment van een lang gedicht (176 verzen) dat hij schreef toen hij er nog schoolliep. De dichter vertolkt in dit fragment (wat voorbarig) het ‘hoe schoon was mijn school-gevoel’.

 Bijlage: bezoek in Sint-Petersburg het Lyceum van Tsarskoje Selo, de school van Puschkin.

Bijlagen:
http://www.youtube.com/watch?v=CUSybY3l2zI&index=3&list=PLPjMa_vBLCu_ASUZhBd_-NyEFyCpB4FsT