The song of Hiawatha

Henry Wadsworth Longfellow (1807-1882)

Prologue

(...) 

Ye who love the haunts of Nature,

Love the sunshine of the meadow,

Love the shadow of the forest,

Love the wind among the branches,

And the rain-shower and the snowstorm,

And the rushing of greath rivers

Through their palisades of pine-trees,

And the thunder in the mountains,

Whose innumerable echoes

Flap like eagles in their eyries;

Listen to this wild traditions

To this Song of Hiawatha

(...)

 (...)

Gij die houdt van tover en natuur ,

Houdt van zonneschijn in weide,

Houdt van de schaduwrijke wouden,

Houdt van wind in boomgetakte,

Van regenbui  én van sneeuwstorm,

Van  gedruis van grote rivieren,

Tussen hoge pijnboompalissades,

Van rollende donder in de bergen,

Met  hun eindeloze weergalmen

die klappen als arenden in hun nesten,

Beluister dan deze ongerepte tradities,

Aanhoor dan het Lied van Hiawatha.

(…)

 © W. Schuermans

Ik groeide op met cowboys en indianen, in de bloeiperiode van de Amerikaanse Western, in de tijd van chocoladefabrikanten die plaatjes in hun repen stopten en van  'chocolade Martougin' , die ons toen gelukkig maakte met prentjes over indianen en hun wijze van leven, in een tijd van ware rakkers, die droomden van Winnetou, Old Shatterhand en van de laatste der Mohicanen.  De zomerdagen  duurden en wij speelden hun avonturen na, dunnetjes maar met gedragen kinderlijke ernst. Heerlijk…

Het lange epische gedicht van Longfellow herinnert mij blijvend aan de verschrikkelijke misdaden die withuiden (nu zelf een bedreigde soort) begingen tegen roodhuiden in Noord-Amerika en hun rasgenoten in Midden- en Zuid-Amerika. Onvergeeflijk…

Bijlage:

1 Voordracht van de Prologue (volledig) met Nederlandse ondertitels

The Raven

Edgar Allan Poe (1809-1849)

 

Once upon a midnight dreary, while I pondered, weak and weary,

Over many a quaint and curiuos volume of forgotten lore-

While I nodded, nearly napping, suddenly there came a tapping,

As of someone gently rapping-rapping at my chamber door,

‘ ’Tis some visitor,’ I muttered,  ‘tapping at my chamber door-

                                                             Only this and nothing more.’

 

Ah, distinctly I remember, it was in the bleak December,

And each seperate dying ember wrought its ghost upon the floor,

Eagerly I wished the morrow; - vainly I had sought to borrow

From my books surcease of sorrow - sorrow for the lost Lenore –

For the rare and radiant maiden whom the angels name Lenore -

                                                             Nameless here for evermore.

 

And the silken sad uncertain rustling of each purple curtain

Thrilled me – filled me withe fantstic terrors never felt before,

So that now, to still the beating of my heart, I stood repeating,

‘ ‘Tis some visitor entreating entrance at my chamber door-

Some late visitor entreating entrance at my chamber door; -

                                                            This it is and nothing more.’

 

Presently my soul grew stronger; hesitating then no longer,

‘ Sir,’ said I, ‘or Madam, truly, your forgiveness I implore;

But the fact is I was napping, and so gently you came rapping,

And so faintly you came tapping – tapping at my chamber door,

That I scarce was sure I heard you’ – here I opened wide the door:-

                                                           Darkness there and nothing more,

 

Deep into that darkness peering, long I stood there wondering, fearing

Doubting, dreaming dreams no mortal ever dared to dream before;

But the silence was unbroken, and the darkness gave no token,

And the only word there spoken was the wispered word ‘ Lenore!’,

                                                              Merely this and nothing more.

 

Back into the chamber turning, all my soul within me burning,

Soon again I heard a tapping, somewhat louder than before,

‘ Surely,’ said I, ‘surely that is something at my window lattice;

Let me see, then, what thereat is, and this mystery explore; -

Let my heart be still a moment, and this mystery explore; -

                                                            ‘Tis the wind and nothing more.’

 

Open here I flung the shutter, when, with many a flirt and flutter,

In there stepped a stately Raven of the saintly days of yore.

Not the least obeisance made he; not an instant stopped or stayed he;

But, with mien of lord or lady, perched above my chamber door -

Perched upon a bust of Pallas just above my chamber door-                         

                                  Perched, and sat, and nothing more.

(...)

De Raaf

Op een kille, koude middernacht, verzonken in gepeinzen moe en mat

Neuzelend in oude merkwaardige banden vol vergeten secreten,

Knikkebollend, slapend haast, hoorde ik plots een tokje,

Net alsof er iemand tikte-tikte op mijn kamerdeur,

‘Een  bezoeker’ mompelde ik, ‘die aanklopt op mijn kamerdeur’,

                                                        Alleen dat, en verder niets.

 

O, ik herinner het mijn nog heel precies, het was een grijzige december,

elke smeulende houtskool schreef zijn geest op de vloer,

vol ongeduld riep ik op de morgen – vergeefs zocht ik

in mijn boeken troost voor het verlies –  verlies voor de verloren Lenore,

                                            Naamloos hierbeneden voor immer en altijd.

 

En het droef-onzeker zijden geruis van elke purperen gordijn,

Deed me huiveren – vulde me met helse angst nooit eerder gevoeld,

Dan, om mijn hartenklop te stillen al maar door herhalend,

‘Vast  een bezoeker die aanklopt op mijn kamerdeur,

Een of andere late bezoeker die aanklopt op mijn kamerdeur,

                                                Dat is het, en verder niets.

 

Dan vatte ik meer moed, aarzelde niet langer en zei:

‘Beste Heer of Mevrouw, asjeblief, wil het mij vergeven,

Ik deed een dutje en zo zachtjes klopte jij aan,

Zo zwakjes was je tikje, tikkend op mijn kamerdeur,

Dat ik amper zeker was dat ik je hoorde,‘ – wijd opende ik dan de deur: -

                                                   Duisternis daar, niet meer dan dat.

Diep in die duisternis starend, stond ik daar een eeuwigheid verbaasd,

Angstig en twijfelend, dromend wat een mens nooit eerder droomde,

Niets, helemaal niets kwam de stilte verstoren, de duisternis gaf geen teken

Het enige woord dat viel was het gefluisterde woord ‘Lenore!’

Dat fluisterde ik, en zuchtend zond een echo weer het woord ‘Lenore’

                                                              Dat alleen, en verder niets.

 

Teruggekeerd in de kamer, mijn ziel brandend in mijn lijf,

Hoorde ik plots weer getik, maar nu wat luider dan voordien,

‘Natuurlijk, zei ik, ja natuurlijk, er scheelt iets aan mijn raamkozijn,

Even kijken wat dat wel mag zijn, laten we vlug dit mysterie klaren; -

Toe nou, rustig maar, laten we dit mysterie klaren; -

                                                ‘ t Is de wind,en verder niets.

 

Kribbig opende ik het raam, toen, met veel gedoe en gefladder

Binnenstapte een statige raaf, uit de goede dagen van weleer,

Niet de minste groet, geen ogenblik stopte hij, hield niet in,

Maar, als was hij Lord of Lady, vatte post boven mijn kamerdeur, 

Vatte post op een buste van Pallas, boven mijn kamerdeur,                                                     

                                          Vatte er post, zat daar en verder niets.

(…)

 © W. Schuermans

 Edgar Allan Poe is een van de (nogal talrijke) literaire helden uit mijn jeugd. Ik maakte als schoolknaap met hem kennis via enkele Prismaboekjes:  'Fantastische Vertellingen' en 'De fantastische reis reis van Arthur Gordon Pym'. Die kon ik van mijn zakgeld makkelijk betalen en stoffeerden toen mijn beginners-bibliotheek.

In de goede oude tijd werden in de faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de RUG (nu UG) in de ‘kandidaturen’  nog  cursussen literatuur onderwezen. En, bovenal, door hoogleraren die hun titel waard waren. De jong gestorven, zo goed als vergeten Herman Uyttersprot (1909 1967) was er zo een. Hij doceerde zo begeesterend over The Raven, dat ik het gedicht (gedeeltelijk) uit het hoofd leerde.

Dankjewel Professor!

Bijlagen:

Christopher Lee (recent overleden) en Vincent Price waren eertijds beroemde Britse filmacteurs die van griezelfilm hun handelsmerk maakten.

Bijlagen:

1 The Raven, volledige versie,  voorgedragen door Christppher Lee (met schermtekst)

2  The Raven, volledige versie, geacteerd door Vincent Price

Sonnet XVIII

William Shakespeare (1564-1616)

 

Shall I compare thee to a summer’s day?

Thou art more lovely and more temperate:

Rough winds do shake the darling buds of May,

And summer’s lease hath all too short a date;

Sometime too hot the eye of heaven shines,

And often is his gold complexion dimm’d;

And every fair from fair sometime declines,

By chance, or nature’s changing course, untrimm'd:

But thy eternal summer shall not fade,

Nor lose possession of that fair thou ow’st;

Nor shall Death brag thou wander’st in his shade,

When in eternal lines to time thou grow’st.

So long as men can breathe or eyes can see,

So long lives this and this gives life to thee.

 

Zal ik je vergelijken met een zomerdag?

Je bent liefelijker en ook meer getemperd:

Wilde winden doorschudden tere bloesems in de mei,

En zomeren doet het nooit erg lang,

Al te vaak vervalen  gouden zonnestralen,

en al wat mooi is verliest aan glans,

Bij toeval ontsierd of gewoon door loop van de natuur;

Maar jouw eeuwige zomer zal duren,

Jouw schoonheid  zal nooit welken.

De Dood zal niet snoeven dat je in zijn schaduw liep,

Nu eeuwige verzen in lengte van jaren roem voor jou garen,

Zolang mensen ademhalen of ogen kunnen schouwen,

Zolang zullen mijn verzen je voorzien van levensbloed.

 

In bijlagen een geanimeerde versie van het sonnet en moderne, zeer geslaagde muzikale interpretatie van het gedicht: