Momenteel zit ik op de trein Guangzhou – Kowloon. Ik ga namelijk voor een weekendje op mijn eentje naar Hong Kong. Het voelde daarnet uiterst vreemd aan om even door de immigratie te moeten en een stempel in mijn paspoort te laten zetten. Ik heb officieel China verlaten (hoewel Hong Kong toch deel van China is ) en zal me binnen twee uurtjes in een heel andere wereld bevinden, een wereld die volgens velen verslavend is. Ik vermoed dat die formaliteiten en de grenscontroles gewoon behouden worden om immigratie of illegale handel tegen te gaan. Tegenover mij zitten twee corpulente Hongkongse dames die, zo lijkt het, op uitstap geweest zijn in Guangzhou. Zodra ze hun zitplaatsen gevonden hadden, begonnen ze allerlei lekkernijen uit hun handtassen te laden: sandwiches, nootjes, chips, koekjes… noem maar op. Ze hebben net nog melkthee besteld. Naast mij zit een meisje haar KFC-kippenbilletjes op te smikkelen met een grote Pepsi voor haar neus. Ze neemt net haar Kleenex-zakdoekjes uit haar tas. En alle treinpassagiers (waaronder een pak buitenlanders) hebben ten slotte net een gratis flesje ‘Watsons Water’ gekregen. Dames en heren, dit is China.

Ik heb veel te vertellen, maar eerst even een uitwijding over de lessen. In het algemeen mag ik nog altijd niet klagen, maar een paar lessen beginnen jammer genoeg al te ‘versaaien’. Op een gegeven ogenblik was het zo erg dat ik ben weggerend tijdens de pauze van de les ‘Principes van toerismeplanning’. Mijn presentatie was toch al achter de rug. Ik besloot in Dongmen een praatje te gaan maken met een winkelier. Daarna liep ik een paar meisjes uit Xinjiang tegen het lijf die ik ook reeds de week daarvoor op dinsdag in het moslimrestaurantje had ontmoet. Ten slotte heb ik nog een tijd gebabbeld met een ander meisje uit de provincie Jiangxi in hetzelfde restaurant. Niet naar de les gaan levert dus niet noodzakelijk niets op .

Die presentatie tijdens de les Toerismeplanning was trouwens de moeite: ik moest samen met een klasgenoot, een 50-jarige (ruwe schatting) Chinese Fransman, een presentatie geven over het toerisme in West- en Zuid-Europa. We moesten samen 15 minuten vullen, maar van samenwerking was niet veel sprake. Ik had op mijn eentje een spreekbeurt en PowerPointpresentatie voorbereid van iets minder dan een pagina lang. Veel tijd zou die niet in beslag nemen. Mijn klasgenoot had echter een pak meer voorbereid (hij praat uiteraard Chinees en is al overal ter wereld geweest, iets wat hij ook om de haverklap aan iedereen moet kunnen vertellen, blaaskaak), en vreesde blijkbaar dat hij niet ging toekomen met zijn tijd. Daarom kwam hij mij er vooraf even op wijzen dat ik me strikt aan zes minuten moest houden en dat hij de tijd zou ‘timen’. Ik dacht aanvankelijk dat hij grapte en zei dat ik niet precies wist hoe lang mijn spreekbeurt zou duren, maar dat ze zeker niet zoveel tijd in beslag zou nemen. Dat was maar goed ook, want ‘ik had maar één kans om alles te vertellen’. Hij snelde naar voren om een introductie te geven - waarin hij  terloops ook maar even vermeldde dat mijn Engels heel goed is en dat de Chinese studenten maar eens een praatje met me moesten komen maken - en hij vertelde daarna dat ik vijf (?!) tot zes minuten over Europa zou babbelen. Ik begon aan mijn spreekbeurt en toen bleek dat die sukkel effectief met zijn timer naast mij kwam staan. Hij maande me aan sneller te spreken, waardoor ik bijna alles begon af te lezen. Daarnaast kon hij zijn handen niet van mijn PowerPoint afhouden en klikte hij op de volgende dia terwijl ik nog niet klaar was met praten, waarop ik gefrustreerd door de micro zei dat ik ‘nog niet klaar was met spreken’ en hem met een gesis probeerde te doen afdruipen, wat tot enige hilariteit in de klas leidde. Hij hield zich echter niet stil en onderbrak me even later met de mededeling dat ik ‘nog één minuut had’.

Het is een speciaal geval, die man. Lang geleden, toen hij nog jong was, heeft hij de beslissing genomen een aantal gronden en gebouwen te kopen in het zuiden van China. Zijn thuisstad is immers Shenzhen, één van de eerste economische zones (SEZ, Special Economic Zone). Hij rijft nu geld binnen door die gebouwen (fabrieken) te verhuren en hij bezit ook een aantal winkels die door anderen geleid worden, waardoor hij al jaren én geld én vrije tijd heeft. Hij heeft al overal gezeten, heeft zo’n 25 jaar in Frankrijk gewoond (zodra de Culturele Revolutie op zijn einde liep, is hij uit China vertrokken) en volgt dit jaar samen met ons les. Hij en het overgrote deel van zijn familie, ook zijn grootouders, bezitten de Franse nationaliteit, maar hijzelf voelt zich eerder Chinees dan Fransman. Hij is trouwens in Frankrijk een aantal jaren directeur geweest van een Chinese school voor overzeese Chinezen. Naar eigen zeggen was dat vrijwilligerswerk. Ik voel op veel vlakken dat hij erg trots is te zien hoe China het momenteel doet, en dat hij daar ook graag aan meewerkt. Zijn plan is om in de toekomst nog op verschillende plaatsen ter wereld te studeren. Zijn familie woont in Frankrijk, en zijn dochter zou in de toekomst voor een tijdje in China komen studeren.

Na de presentatie hebben twee Chinese meisjes uit mijn klas hem een sms gestuurd met de vraag of ze hem en mij mochten trakteren op een etentje, en zo zijn we dan gisterenavond met ons gevieren in een restaurantje in Nanqu beland. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het erg gezellig vond, en we hebben het zowat over van alles gehad, van scholen en ingangsexamens tot Chinese medicijnen. {Even vermelden dat de ene dikke dame tegenover mij nu met haar mond open ligt te snurken}

Het ene meisje is afkomstig uit Hubei (een plaatsje dichtbij Wuhan), en het andere meisje komt van Yunnan. Ze studeren beide toerisme, maar zijn niet erg enthousiast over het programma – iets waar ik wel kan inkomen . Het is niet de eerste keer dat ik studenten hoor zeggen dat er te weinig praktijkgericht wordt lesgegeven. Ze zitten nu in hun tweede jaar en hebben dus nog twee jaar te gaan voor ze hun bachelor hebben. Een bachelor duurt hier namelijk vier jaar, en indien je een master wil doen dan komt er nog eens drie jaar bij. Op een gegeven moment hadden we het over privéscholen en publieke scholen. In tegenstelling tot vele andere landen (zoals bijvoorbeeld Nepal), zijn privéscholen maatschappelijk niet echt aanvaard in China. Het diploma van een privéschool is wel officieel, maar dit soort scholen staat niet in hoog aanzien. Daarom gaat bijna iedereen naar publieke scholen. Naar de Shanghai-expo zijn de twee toerismestudentes niet geweest, omdat ze het toen te druk hadden met hun ‘gaokao-voorbereidingen’. Gaokao zijn provinciale examens waarvoor je eerst moet slagen alvorens te kunnen verder studeren. Het percentage dat je op zo’n test moet behalen om te slagen, varieert van provincie tot provincie (al naargelang het aantal inwoners, minoriteiten…). Je moet het examen natuurlijk wel in je eigen provincie afleggen. Hoe beter je punten, hoe groter de kans dat je op een befaamde universiteit zal terechtkomen. Indien je niet slaagt, dan is verder studeren jammer genoeg niet voor jou weggelegd.

Afgelopen week was het ‘de week van het labeur’. Ik weet niet goed hoe de Chinezen het noemen, maar het zal zoiets als Laodongzhou zijn. De eerstejaarsstudenten zijn dan een week bezig met ‘werken voor het publieke welzijn’. Ik vroeg gisteren wat dat juist inhoudt, maar de meisjes zegden dat ik me er niet te veel bij moest voorstellen. Meestal zijn het gewoon uitstapjes waarop de studenten zich wat amuseren en er van werken niet veel sprake is. Het is iets communistisch: maart is de maand van ‘Lei Feng’, een held uit de periode van de Culturele Revolutie die na zijn dood gepropagandeerd werd als een onzelfzuchtig, bescheiden man en een trouwe volger van Mao (volgens mijn Frans-Chinese collega een held uit vervlogen tijden die beter vervangen zou worden door een eigentijdse held). Deze week zag ik nog op televisie hoe Chinese lagere-schoolstudentjes les krijgen over deze man. Ze luisteren naar verhalen, kijken naar filmpjes en proberen zo een ‘Lei Feng geest’ te ontwikkelen. {De mannen aan de andere kant van de gang hier in de trein hebben intussen de soap ‘How I met your mother’ opgezet op hun Ipad, zodat ik leuk kan meeluisteren}  

Exact twee weken geleden ben ik samen met Helen en haar Vietnamese vriendje Xiaoyu naar Foshan geweest, een stadje vlakbij Guangzhou dat bekend is om zijn keramiek. Daarnaast kan je er ook veel meubelfabrieken vinden. Er geraken is supersimpel: twee uren op de metro, het kost je amper 15 kuai. Eenmaal daar namen we de bus naar ‘Taozicheng’ en vonden we onze weg door een park naar de pottenbakkerswijk (Nanfeng), tegelijk ook kunstdistrict. We passeerden een ‘Toilet-waterfall’: een grote muur van op elkaar gestapelde lavabo’s en toiletten (die er na zovele jaren al vrij vuil en roestig uitzagen) waar water doorsijpelt zodra het begint te regenen. We wandelden door een wijk met  kleine oude huisjes en langs de talrijke pottenbakkers/souvernirwinkels, om uiteindelijk bij een hal (Pottery DIY) terecht te komen waar we zelf een poging tot pottenbakken ondernamen. Het bleek moeilijker dan gedacht, en na een half uur gaf ik op. Enkel Helen slaagde erin een bruikbare vaas te fabriceren. Die zal haar binnen een aantal dagen via de post toegestuurd worden. Helen heeft me trouwens een nieuw speelgoedje voorgesteld: een zeepbel van Pattex. In Taiwan en andere Aziatische landen speelden kinderen vroeger niet met de zeepbellenblazers die wij kennen, maar met lijm. Een druppel lijm op een rietje en blazen maar! Het voordeel van dit soort zeepbel is dat die niet snel stukgaat. Een nadeel is dan weer de lijmstank en de mogelijkheid tot lijmverslaving…

Diezelfde avond in Guangzhou besloten we nog eens een stapje in de wereld te zetten met de meisjes. We hadden het geluk (of ongeluk?) dat er die avond verschillende DJ’s en zangers in Catwalk zouden optreden, waaronder een Chinese homo en een Russische prostituee die absoluut niet kon zingen.

Op zondag besloot ik dat het tijd was voor nog wat meer cultuur, en sprak ik met Piers af om het Guangdong-museum te bezoeken. We mochten gratis binnen omdat er een tijdelijke expo was over Deng Xiaoping, de man die de Chinese hervormingen of opendeurpolitiek heeft ingeluid. Het is exact twintig jaar geleden dat hij in Guangzhou en Shenzhen was voor een bezoek ter controle van zijn beleid. Intussen is hij 15 jaar overleden, maar niemand is hem hier vergeten. Het is speciaal hoe men er hier in slaagt Mao Zedong en Deng Xiaoping met elkaar te verzoenen. Mijn Frans-Chinese klasgenoot is vanzelfsprekend fan van Deng Xiaoping (zonder daarmee minder trots te zijn op zijn Chinese roots), terwijl de Chinese meisjes uit mijn klas zowel respect voor Mao als Deng Xiaoping kunnen opbrengen. Het museum poogde (zoals we van China gewend zijn) alles in één te zijn: keramiekmuseum, houtsculpturenmuseum, geologie- en biologiemuseum… met als kers op de taart een dinosaurustentoonstelling. Het was alsof het museum je probeerde te vertellen dat je na dit museum nooit meer een ander museum zou hoeven te bezoeken.

09-03-2012 om 00:00 geschreven door Kelan