Nerium oleander

Botanische naam  : Nerium oleander
Nederlandse naam : Oleander
Herkomst         : Middellandse Zee
Bijzonderheden   : vele rassen
Vochtbehoefte    : 's zomers rijkelijk
Licht            : zon
Bloeikleur/vorm  : wit/créme, rood/bruin, roze, lila
Blad             : wintergroen
Vermeerdering    : stekken
Voedingsbehoeft  : elke week
Overwintering    : temperatuur 4- 8 ø, licht

Standplaats:
's Zomers zo zonnig en luchtig mogelijk, vanaf half mei bij voorkeur buiten op terras of balkon.
In de winter licht en koel zetten: 5-10°C
Oleanders zijn van oorsprong oeverplanten. Dat betekent dat de grond altijd vochtig, zelfs nat, moet zijn. Vorst en striemende regen zijn een ramp voor deze mediterrane planten. De overwintering is meestal een probleem, want de struiken verdragen absoluut geen temperaturen onder 0°C

Kenmerken:
(Nerium oleander), een struik of een kleine boom die overigens wel 6 m hoog kan worden in de landen rond de Middellandse Zee even algemeen als bij ons de wilg en bovendien gehecht aan dezelfde leefomstandigheden: vochtige klei- of leemhoudende grond langs rivieren en waterlopen.
En zoals een wilg ook zeer snel groeiend.

Bloemen :
staan in trossen ingedeeld en kunnen verscheidene kleuren aannemen. Ze kunnen enkelvoudig samengesteld of dubbel meervoudig zijn. Dit laatste is te danken aan de kroonbladen die zich ontwikkeld hebben tot bloembladen, door genmutatie.
kleuren: wit, geel, roze, rode, oranje,...

Planten :
In de zomer hebben oleanders een zeer beschutte, warme en zonnige plaats nodig om in ons klimaat te kunnen bloeien. Wie een kas heeft, laat de plant daarin zo lang mogelijk staan zodat de bloemknoppen tot volle ontwikkeling kunnen komen. Pas vanaf eind mei verhuist de oleander naar buiten.
Oleanders worden tot de oranjerieplanten gerekend: planten die 's zomers buiten staan maar in de winter -om ze tegen vorst te beschermen - naar binnen verhuizen.

Werkzame bestanddelen:
Belangrijk: alle plantendelen van de Nerium oleander bevatten een sterk gif het zogenaamde oleandrine!
Inname leidt onherroepelijk tot spasmen en verstikking met de dood tot gevolg. Het witte melksap, is zelfs na droging nog giftig. Dus oppassen voor dieren in de tuin! Ook het plantwater van de plantenvaas is toxisch.

De bladeren bevatten flavonoïden en een groot aantal giftige verbindingen, waaronder oleandrine en neroside. Deze glycosiden werken op het hart, maar minder sterk dan de glycosiden uit vingerhoedskruid. In India en Sri Lanka komen opzettelijke zelfvergiftigingen geregeld voor. In de geneeskunde vindt het geen toepassing. Honderd gram van de plant zou voldoende zijn om een paard te doden.

Je kan niet voorzichtig genoeg zijn hieromtrent.

Eigenschappen:
-Een geurende zuiderse plant die niet in volle grond kan overwinteren.
Na de ijsheiligen mag hij naar buiten , en moet op een zonnige warme plaats staan liefst tegen een warme zuidenmuur, beschut tegen slagregens.
In de zomer goed begieten met zacht water.
De enkelbloemige soorten zijn sterker dan de dubbele.
Het blad is langwerpig en leerachtig.
In de winter op een lichte plaats laten overwinteren bij 4 à 8°C en matig begieten.
Hier wordt hij 2m hoog en bestaat in het wit, roze, rood, oranje en geel
Is zeer giftig, dus opletten voor kinderen en dieren

Snoeien:
Regelmatig enkele oude takken afknippen om een goed vertakte plant te behouden.
Nooit teveel in een keer snoeien, zodat er toch altijd bloeiende scheuten aanwezig blijven.
Oleanders bloeien altijd aan de jonge frisgroene twijgen.

Vermeerderen :
Stekken of vermeerderen: vanaf juni tot en met september.
Oleander wordt door stek vermeerderd. Dat kan vrijwel het gehele jaar door gebeuren, maar de beworteling verloopt 's zomers het vlotst. Nog niet verhoute twijgen kunnen gewoon in een potje met water worden gezet. Maar ook in een mengsel van scherp zand en turf zullen de stekken bewortelen.
Zelfs gewoon in de tuin in de volle grond wil het tijdens warme zomers wel lukken. Let u op dat het melksap van oleander giftig is!

Vruchten: kunnen tot 20 cm lang worden en zien eruit als lange smalle 'boontjes' waar de zaden in zitten.
Zaden kunnen mogelijk gebruikt worden om te zaaien omstreeks april. Doe dit in zaaibakken onder glas bij hogere temperatuur.

Soorten :
Halverwege de vorige eeuw kende men reeds meer dan 50 cultuurvariëteiten, inmiddels zijn ruim 100 gecultiveerde oleanders bekend, waarvan echter maar een zeer klein aantal algemeen in de handel is. Er zijn zowel enkelbloemige als gevuldbloemige cultuurvariëteiten in de kleuren wit, geel, roze tot donkerrood; bovendien bontbladige vormen. Het meest bekend is de rozerode, gevuldbloemige 'Amboinia' ook bekend als 'Hollandse vensterbankoleander'

Bemesten:
Vrij veel. Van April tot augustus wekelijks bemesten .

Verpotten:
Jonge planten ieder voorjaar, oudere exemplaren om de paar jaar verpotten. Onderin de pot altijd een drainagelaag van steenslag of kleikorrels leggen. U kunt het beste zelf potgrond maken op basis van normale verpakte grond waaraan u klei, zand en organische mest (zeer oude stalmest of gedroogde mest) toevoegt.
Deze 'stevige' grond is vooral voor oudere planten aan te bevelen.
En tot slot: in plastic potten droogt de grond minder snel uit dan in stenen potten,

Weetjes :

oleanders zijn terrasplanten bij uitstek, maar wel voor volle zon.

De plant roept herinneringen op aan het warme zuiden: terrasjes, en straatjes met deze roze, bloeiende planten, maar vooral grote struiken overal in tuinen en langs wegen en zelfs in het wild.
Volop en eindeloos in bloei, soms zelfs geurend, vooral tegen de avond.

Volgens Theophrastus werd de oleander op de veldtocht van Alexander de Grote als gifplant gebruikt. Hieronymus Bock en Pietro Andrea Mattioli (Matthiolus) duidden de oleander in hun kruidenboeken (1565 en 1626) aan als demonenkruid dat mens en vee kon doden. Vroeger werden aftreksels of tincturen van de bladeren als menstruatiebevorderend middel en als abortivum ingezet.

Wat is oleanderkanker?
Dit is de bacteriegalziekte, die veroorzaakt wordt door een Pseudomonassoort, uitsluitend voorkomend bij oleander. Het ziektebeeld is vrij duidelijk:
-Op de bladeren verschijnen eerst kleine, ronde lichtgroene waterige vlekjes waaruit later bruinachtige gezwelletjes ontstaan, omgeven door een gele rand.
-Op de stengels verschijnen onregelmatig gevormde donkerbruine totzwarte wratachtige gezwellen.
-Jonge scheuten krijgen misvormingen.

De ziekte is niet te bestrijden. Er is maar een remedie: de plant weggooien. Het verwijderen van reeds aangetaste delen helpt niet; de plant is totaal besmet.

Ziekten en belagers: de rups (oranje - rode met zwarte haren) is een van de grootste belagers bij de oleander.
Verder bacteriekanker, luis, spintmijten, wolluis, dopluis, schildluis, roetdauw,...

Zeldzaam: oleander met zuiver gele bloemen.