Standplaats:
De gewone Gelderse roos groeit goed in de zon en matig in de halfschaduw.
De Gelderse roos houdt van een zonnige tot halfbeschaduwde standplaats en licht vochtige grond.
De soort past met haar dichte groeiwijze uitstekend in een vrijstaande haag van sierstruiken , maar ook in een natuurlijk aangelegde tuin.
Als bescherming tegen de wind en tegen inkijk is de sterke struik eveneens van grote waarde.
Kenmerken:
De groeiwijze is opgaand tot drie meter hoog.
De Gelderse roos is een inheems houtig gewas en derhalve gemakkelijk te verzorgen. Voor talrijke insekten zijn de struiken een bron van nektar en stuifmeel. De stralendrode vruchten zijn een lekkernij voor de vogels en kleine zoogdieren . Voor de tuinliefhebber is de plant door haar dichte groeiwijze , de rijke, lange bloei, de rode vruchten en de oranjerodeherfstbladeren een genot om naar te kijken.
Bloemen :
Begin zomer bloeit de Gelderse roos met sneeuwballen, althans de bloemen hebben de kleur en vorm van een sneeuwbal.
De Gelderse roos wordt daarom kortweg ook wel sneeuwbal genoemd.
De Gelderse roos bloeit in mei - juni met witte bloemen in platte tuilen.
De randbloemen zijn steriel (onvruchtbaar), de overige bloemen fertiel (vruchtbaar).
Na de bloei komen er trosjes met hangende bessen, die lang aan de struik blijven zitten.
ROSEUM , de sneeuwbal, heeft dichtgevulde , witte, bolvormige bloeiwijze, waaraan de struik zijn naam heeft te danken. Vroeger werd de plant VIBURNUM OPULUS STERILE genoemd, een verwijzing naar de uitsluitend steriele bloemen die geen vruchten kunnen vormen.
Planten :
Plant de struik op een voedzame, humusrijke grond, waarin water goed wordt vastgehouden.
GUNSTIGE PLANTTIJD : voor of najaar.
Maak een plantgat dat twee keer zo groot is als de wortelkluit.
Meng compost door de opgegraven grond.
Maak de kluit van de Gelderse roos los van de potwand door tegen de bodem te kloppen.
Haal de plant eruit en ontwar de wortels.
Strooi wat van het grondmengsel in het plantgat.
Zet de plant er even diep in als ze voorheen in de container heeft gestaat.
Vul daarna het plantgat op met het mengsel van compost en aarde.
Stamp dit zorgvuldig aan en zorg dat daarbij een gietrand ontstaat.
Geef de Gelderse roos royaal water, zodat de aarde goed om de wortels aansluit.
Met mulch afdekken om de grond vochtig te houden.
Eigenschappen:
De Gelderse roos kan tot 4 m hoog worden en bijna even breed. Om deze reden is de plant geschikt voor een middelgrote tuin. Kenmerkend zijn de esdoornachtige bladeren die in het najaar prachtig verkleuren en de geelachtige witte bloemen de evenasl bij sommige hortensia s door een lossen krans van steriele bloemen zijn omgeven. Ze verschijnen in mei en juni . Vanaf september valt de struik dan op door de knalrode vruchten.
Vermeerderen :
Door hielstek in juni-juli
Snoeien :
Een sneeuwbal wordt direct na de bloei gesnoeid. Bij volgroeide struiken wordt één op de vijf van de oude stengels bij de basis af weggesnoeid. Zwak gegroeide scheuten worden ook helemaal weggeknipt. De overblijvende scheuten niet snoeien of inkorten. Bij verjongingssnoei worden alle stengels bij de basis af weggesnoeid. Uitlopers groeien vanuit de basis en bloeien in het tweede jaar. Viburnum bodnantense wordt op dezelfde manier gesnoeid.
Naamgeving:
De Gelderse roos is helemaal geen roos, maar een heester met witte bloemschermen in mei en, zoals de Latijnse naam al zegt, familie van de gecultiveerde sneeuwbal. Hoe is hij dan aan zijn Nederlandse naam gekomen? Waarschijnlijk door een verkeerde vertaling uit het Latijn. De oude graven van Gelre (oude naam van Gelderland) hadden een blad in hun wapen waarvan men dacht dat het van de Viburnum opulus zou zijn, die in het wild in juni prachtig bloeide. Later bleek het om het blad van de mispel te gaan. Een vergissing! Maar de naam bleef. Blijkbaar hadden deze Nederlandse graven zoveel aanzien en invloed, dat de naam in Engeland overgenomen werd.
Een aardige struik als solitair of om een los groeiende haag mee te maken.
De Gelderse roos (Viburnum opulus) is al heel lang in cultuur.
De bakermat van de struik ligt in het noorden van Azië en in grote delen van Europa.
In Belgie en Nederland is deze struik inheems, andere soorten Viburnum weer niet.
De Gelderse roos is in ons land vooral te vinden in het rivierengebied langs kreken of strangen.
In gemengde bosbeplantingen op vochtige grond is de struik goed te gebruiken in het gezelschap van andere struiken.
De Gelderse roos met sneeuwballen (sneeuwbal, balroos) is Viburnum opulus 'Roseum'.
Soms wordt de struik nog verkocht onder de naam Viburnum opulus 'Sterile'.
De bloemen van deze variëteit staan in compacte bolvorm met een doorsnede tot wel tien centimeter.
Alle bloemen hiervan zijn steriel. Er komen dus ook geen vruchten na de bloei.
Sneeuwbal is goed te gebruiken als solitair in een kleine tuin of als borderstruik en om - op de achtergrond - een border met vaste planten te sieren.
