Hier werd een geval onderzocht van dwergpapegaaitjes (agaporniden) waarbij , in verschillende nesten, de jongen stierven op een leeftijd van
8 dagen. Na autopsie en onderzoek van de mest na speciale kleuring werden verschillende 'sporevormende' microben gevonden in de darm.
Daardoor kon een geschikt antibioticum gekozen worden om het probleem op te lossen. De 'sporevormende' microben zijn omcirkeld op beide foto's.

Een van de belangrijkste onderzoeken bij vogels is nog altijd het mestonderzoek.

De uitwerpselen van een vogel zijn een spiegel van zijn gezondheid.

Belangrijk om weten is, dat de urine en de stoelgang langs een gemeenschappelijke opening het lichaam verlaten, nl. de cloaca.

Dit betekent ook dat nattere uitwerpselen niet noodzakelijk door diarree veroorzaakt worden, maar evenzeer het gevolg kunnen zijn van een overmatige urineproductie.

Bij het binnenbrengen van een zieke vogel is het belangrijk dat de eigenaar reeds thuis een krantepapier onderaan de kooi van de vogel legt, zodat we een idee hebben hoe de uitwerpselen er uitzien. Uitwerpselen onder stress-omstandigheden (bv.tijdens transport) kunnen er anders uitzien dan thuis, en kunnen een verkeerd beeld geven.

De mest zelf kan microscopisch onderzocht worden op wormeieren, coccidiose (darmparasieten) en er kunnen speciale kleuringen op toegepast worden, zodat bacteriën beter zichtbaar worden.

VEDERPIKKEN

Vederpikken is vooral bij huiskamerpapegaaien een probleem, maar gebeurt ook wel eens bij

vogels in de volière.

De eerste vraag die men zich moet stellen : gaat het hier om een vogel die zichzelf plukt of is het een soortgenoot in de volière die dit doet.

Bij vogels die alleen zitten in de huiskamer stelt zich die vraag uiteraard niet, maar als een vogel kaal wordt, inclusief de kop, dan zijn er andere oorzaken in het spel.

Vederpikken wordt al te vaak toegeschreven aan ‘verveling’, maar in de meeste gevallen is het een multifactoriële aandoening. Ook parasieten (luizen…) zijn bijna nooit oorzaak van het probleem.

Eerst moet uitgesloten worden dat er een lichamelijk probleem aan de oorzaak ligt : het is namelijk niet uitzonderlijk dat papegaaien met een lever-of nierprobleem jeuk krijgen door de opstapeling van afvalstoffen in hun lichaam (een soort ‘bloedvergiftiging). Daarom is het

aangeraden eerst bloed te trekken om een lichamelijke oorzaak uit te sluiten. Pas dan kunnen we weten of het vederpikken of verderplukken al dan niet psychisch is.

De behandelingsmethodes voor een papegaai die zich plukt, zijn de laatste jaren veel verbeterd, maar het blijft een probleem zonder kant-en-klare oplossing.

 De medewerking en motivatie van de eigenaar zullen hierbij op de proef gesteld worden.

Enkele mogelijke oorzaken van vederpikken :

- lever-en nierproblemen : mogelijks door een te vette en eenzijdige voeding !

- te kort aan dierlijke eiwitten : de pluimen bestaan bijna uitsluitend uit dierlijke eiwitten,

   als de kwaliteit van de veren vermindert, zullen de ‘baardjes’ van de veren niet goed in

   elkaar haken…de papegaai die zich ‘poetst’ krijgt zijn veren niet gladgestreken en geraakt

   gefrustreerd en bijt ze kapot of verzorgt zich te veel en beschadigt op den duur zijn plumage

- sexuele frustratie : vooral bij amazonepapegaaien die volwassen worden, is dikwijls    

   seizoensgebonden. Onder invloed van bepaalde hormonen kunnen vogels neiging hebben

   hun veren uit te trekken (nestbouw ?).
 

- stress : aangezien wij geen vogels zijn, is het voor ons moeilijk te beoordelen wanneer een

   situatie stress betekent voor een vogel…zaken die ons niet opvallen, kunnen voor een vogel

   stress betekenen.
    In de natuur betekent stilte meestal dat er gevaar op komst is (de meeste vogels stoppen met flluiten als een roofdier nadert).
    Vandaar dat absolute stilte in huis (afwezigheid van bewoners) eerder stress kan veroorzaken bij een papegaai...Een radio laten spelen kan
    daaraan verhelpen.

-  zelfs tekort aan kalk (voeding !), rook, oververmoeidheid (door een te lange lichtperiode :

    een grijze roodstaart aan de evenaar kent een dag en nacht van ongeveer 12 u, het hele jaar

    door, terwijl zeker in de zomer de dagen van onze papegaaien véél langer zijn)

enz..enz…via enkele onderzoeken én een vragenlijst aan de eigenaar worden de oorzaken gezocht die moeten gecorrigeerd worden. De nodige maatregelen, heropvoeding van de papegaai én medicamenten, moeten het probleem oplossen.

Er bestaat echter een virusziekte die vooral bij jonge papegaaien, jonger dan 3,5 jaar, voorkomt en die verlies van veren kan geven, nl. bek-en vederrot. Het is een dodelijke

ziekte die ook het immuunsysteem aantast. Deze vogels pikken echter meestal niet zelf hun

Een frequent voorkomende ziekte bij roofvogels, watervogels en papegaaien is een schimmelinfectie van de longen, genaamd ‘aspergillose’.

Vogels ademen constant kiemen van schimmels in (‘schimmelsporen’) die echter in

normale omstandigheden door het immuunsysteem van de vogel geëlimineerd worden.

Door stress, tekort aan bvb vit A (door eenzijdige voeding) of door een stofrijke omgeving kan het gebeuren dat deze schimmels zich vastzetten in de longen en luchtzakken en beginnen

groeien. Daar kunnen ze verder groeien en verschillende organen (lever, nieren, zelfs wervels)

aantasten. Daarenboven worden giftige stoffen geproduceerd die de vogel ziek maken en de lever en nieren verder belasten.

Een typisch beeld van aspergillose is de grijze roodstaartpapegaai die zijn hele leven op een zaadmengeling staat en plots een ‘verkoudheid’ heeft. De vogel wordt hees en kortademig.

Eens de diagnose van aspergillose gesteld, is de ziekte meestal al in een gevorderd stadium.

Maar vele papegaaien kunnen, mits het regelmatig geven van een langdurige kuur (soms tot 3 maand) met een geschikt antischimmelmiddel, gestabiliseerd worden.

Op de foto’s zie je hoe het nemen van röntgenfoto’s onder een algemene verdoving een hulpmiddel kan zijn om tot de diagnose te komen.  Verder zie je foto’s van lijkschouwingen van vogels die gestorven zijn aan aspergillose. Bemerk de ‘zwamvormige’ letsels op de luchtzakken van de Amerikaanse oehoe en de uitgebreide letsels in de buik-en borstholte van de amazone-papegaai.

Op de  foto linksboven : een microscopisch beeld van de letsels : de schimmeldraden zijn duidelijk zichtbaar.

Naar aanleiding van enkele terechte berichten op sommige fora ,dat er in mijn site sommige beelden schokkend kunnen zijn, en aangezien ik niet ongevoelig ben voor positieve kritiek, dit aanvullend bericht :

het is niet de bedoeling van deze blog een 'goed nieuws'-site  te maken, waar ik een compilatie maak van al mijn succesverhalen.
De hoofdbedoeling is een informatieve site, waarbij vogelliefhebbers op een onafhankelijke manier gedegen informatie krijgen over ziekten.

En aangezien een beeld soms honderd keer meer zegt dan een beschrijving van een ziekte en haar letsels, zijn hier verschillende foto's opgenomen van lijkschouwing waarbij de gevolgen van de ziekte héél duidelijk te zien zijn. Dit zijn soms gewoon vogels die een eigenaar dood heeft aangetroffen in de volière en waarvan hij wil weten aan welke ziekte hij gestorven is, om preventieve maatregelen te nemen.

   DEZE BEELDEN KUNNEN SOMS SCHOKKEND OVERKOMEN !

 Dit is uiteraard niet de bedoeling, en hiermee wil ik sommige bezoekers waarschuwen.

met vriendelijke groeten,

erwin

VOEDING

De meest voorkomende ziekten bij huiskamerpapegaaien zijn nog altijd verbonden aan een eenzijdige voeding, meestal bestaande uit een zaadmengeling. Vooral grijze roodstaartpapegaaien worden bestempeld als ‘seed junkies’ die soms niet anders willen eten.

Deze vogels halen daarenboven meestal de zonnepitten en pinda’s uit deze mengsels waardoor de negatieve effecten op termijn nog erger worden. Het nu en dan toevoegen van wat fruit of

toevoegen van niet geregistreerde vitamines op onregelmatige basis zullen daar nauwelijks iets aan veranderen op lange termijn.

 Belangrijkste negatieve effecten op termijn

- tekort aan vitamine A : bevordert onsteking van slijmvliezen (oog, neus, darm)

                                        Verstopte neus en sinussen door verhoogde schilfervorming

                                        Verhoogde kans op schimmelinfectie van neus, longen en

                                         luchtzakken

                                         Veralgemeende verminderde weerstand tegen ziekten

- tekort aan calcium       : osteoporose

                                         Kans op epilepsie aanvallen, vooral bij grijze roodstaartpapegaaien

                                         Bij kweekvogels :  windeieren (te dunne schalen), kromme poten bij

                                                                         nestjongen

                                          grit (gemalen oesterschelpen) is een bron van calcium, maar weinig opneembaar door de darm,  kiezel is geen kalk = steentjes !

- tekort aan dierlijke eiwitten : pluimen bestaan vooral uit eiwitten, tekorten aan dierlijke

                                                  eiwitten zullen zich weerspiegelen in slechte veren en

                                                  eventueel vederpikken.

- te vet                              : zaden (vooral zonnepitten en pinda’s) bevatten over het algemeen   

                                           een te hoog vetgehalte voor        

                                           vogels die eerder een passief leven leiden, gevolg : leververvetting,

                                            atherosclerose (dichtslippen van de aderen) : komt net als bij mensen bij papegaaien voor en kan flauwtes of acute dood veroorzaken.

Tegenwoordig brengen een paar firma’s pellets (korrels) op de markt die alle voedingsstoffen in de juiste verhouding bevatten. De bedoeling is dat die pelletvoeding minstens 80% van

de totale voeding uitmaakt.
Op de foto zie je een klassieke zaadmengeling naast pelletvoeding.

Overschakeling naar deze pellets verloopt niet altijd even soepel, maar daar bestaan wel trucjes voor (én de motivatie van de eigenaar is uiteraard ook heel belangrijk).

Hieronder enkele gevallen die dit illustreren.

Vogels zijn inderdaad letterlijk en figuurlijk een klasse apart. Niet alleen zijn er grote verschillen met zoogdieren qua pathologie (ziekten) maar ook qua fysiologie (werking van het lichaam) en anatomie. Niet iedere dierenarts heeft evenveel ervaring met vogels. Een vogelarts of vogeldierenarts houdt zich dus vooral bezig met vogels.

Zo hebben vogels bijvoorbeeld luchtzakken die met de longen in verbinding staan, een aanpassing die er niet alleen voor zorgt dat vogels lichter worden in verhouding tot hun volume, maar ook dat ze meer zuurstof uit de lucht kunnen halen. Vliegen vergt immers veel

zuurstof.

De vogeldiergeneeskunde is een terrein dat veel meer onontgonnen is dan de diergeneeskunde van de klassieke huisdieren (zoals hond en kat), onder andere omdat farmaceutische bedrijven

vooral investeren in onderzoek van ziekten en medicamenten waarvan grote winsten verwacht worden als ze gecommercialiseerd worden.

Gelukkig kunnen we terugvallen op geneesmiddelen die weliswaar geregistreerd zijn voor mensen en andere diersoorten, maar die (in bepaalde gevallen en mits aangepaste dosering) kunnen gebruikt worden voor vogels. 

Anderszijds is het zo dat vogels meer en meer een huisdier geworden zijn. Denk maar aan de handtamme grijze roodstaartpapegaaien die als een echt kind vertroeteld worden.

Ondertussen is in België de eerste ‘papegaaieschool’ van start gegaan, waar baasjes én vogels

de basislessen kunnen krijgen en kunnen leren hoe ze best met elkaar omgaan.

(veel huiskamerpapegaaien vertonen immers gedragsstoornissen door een verkeerde opvoeding)

Ondertussen is een groot deel van de import van papegaaien uit derde landen verboden, zodat

de prijzen van de meeste papegaaien aanzienlijk gestegen zijn. Dit betekent dat ook kwekers van papegaaien, die een minder emotionele band met hun vogels hebben, ook vlugger geneigd zijn om deskundige hulp te zoeken.

De vogeldiergeneeskunde heeft zich de laatste jaren zo sterk ontwikkeld dat het een volwaardige specialisatie geworden is, en dat continue bijscholing noodzakelijk is.

Sommige eigenaars contacteren mij in de hoop via de telefoon een diagnose én behandeling te krijgen. Het zou getuigen van ondeskundigheid indien ik zou beweren dat ik dit kan zonder het dier in kwestie onderzocht te hebben. Medicatie voorstellen zonder dit onderzoek kan soms verslechtering geven van de gezondheid of zelfs tot de dood leiden. Antibiotica kunnen een schimmelinfectie bijvoorbeeld verergeren. Algemene inlichtingen (liefst via mail) kunnen uiteraard wel gegeven worden.

Deze site is een compilatie van frequent en minder frequent voorkomende ziekten in mijn praktijk. Het is in geen geval een soort ‘doe-het-zelf’ handleiding, maar een hulpmiddel

voor de vogelliefhebber om beter de ziekte van zijn vogel te begrijpen.

Nieuwe gevallen worden zullen op regelmatige basis deze site aanvullen.

dierenarts Erwin Louagie
wijnendalestraat 23
8820 Torhout - België
tel 050/21 69 34
fax 050/22 09 20
email : erwinlouagie@yahoo.com

PS : voor wie van de natuur houdt, kan op volgende vakantieadressen in de ardennen zijn hart ophalen :
       www.bloggen.be/chalet_ardennen
       www.bloggen.be/houffalize 
       Dit is een chalet en een huisje in de ardennen die we persoonlijk beheren.
       Indien interesse, kunnen jullie me altijd contacteren.